KENNISBANK FAMILIERECHT

Hoofdredacteur

Mr. Rob van Coolwijk

Hoofdredacteur
Redacteur Podcasts

Mr. Corinne Koopman

Redacteur Erfrecht

Mr. dr. Myriam Lückers

Redacteur Familieprocesrecht

Mr. Martine de Menthon Bake

Redacteur IPR Familierecht

Mr. drs. Ingrid Vledder

Redacteur Familieprocesrecht

Drs. Jasper Horsthuis

Redacteur Fiscaal Familierecht
Redacteur Podcasts

Mr. Arie C. de Bakker

Redacteur Fiscaal Familierecht

Mr. Geeske van Campen

Redacteur Alimentatie
Redacteur Familievermogensrecht

Mr. Margriet van Ham

Redacteur Kinderen

Mr. Cynthia de Nijs

Redacteur Alimentatie
Redacteur Familievermogensrecht

Mr. Laura Goei

Redacteur Jeugdbescherming/Jeugdwet
Redacteur Podcasts

Marco van Weverwijk

Mede-eigenaar
Software Engineer

Albert Rozendal

Mede-eigenaar

Mr. André van Oosten

Hoofdredacteur

Mr. Jan Vrusch

Redacteur Fiscaal Familierecht
Redacteur Podcasts

Carine van der Leest, MSc

Office manager/editor/voice-over

Mr. Jolande ter Avest

Redacteur Podcasts

Mr. Jan Bram de Groot

Redacteur Podcasts

Mr. Martine Stut

Redacteur Erfrecht

Mr. dr. Bart Breederveld

Redacteur Podcasts

Mr. Sander Baetens

Redacteur Podcasts

Mr. Vanessa Vissers

Fiscaal/juridisch scheidingsspecialist
De Scheidingsdeskundige

ABONNEER NU!

EN KRIJG TOEGANG TOT VAKKENNIS

SCHRIJF HIER IN

Probeer de eerste maand GRATIS
Daarna slechts € 230 per jaar (excl. btw)

Datum publicatie	16-06-2025
Zaaknummer	200.334.556_01
Procedure	Hoger beroep
Zittingsplaats	's-Hertogenbosch
Rechtsgebieden	Civiel recht; Personen- en familierecht
Trefwoorden	Familievermogensrecht; Verdeling
Wetsverwijzingen

Inhoudsindicatie Rechtspraak.nl

Personen en familierecht

Volledige uitspraak

GERECHTSHOF ’s-HERTOGENBOSCH

Team familie- en jeugdrecht

zaaknummer 200.334.556/01

arrest van 11 maart 2025

in de zaak van

[appellant] ,

wonende te [woonplaats],

appellant,

hierna aan te duiden als de man,

advocaat: mr. R. Zwanenberg te Eindhoven,

tegen

[geïntimeerde],

wonende te [woonplaats],

geïntimeerde,

hierna aan te duiden als de vrouw,

advocaat: mr. H.H.C. van de Kerkhof te Helmond.

op het bij exploot van dagvaarding van 7 september 2023 ingeleide hoger beroep van de vonnissen van 20 april 2022 en 7 juni 2023, door de rechtbank Oost-Brabant, zittingsplaats Eindhoven (vs 20 april 2022) en ’s-Hertogenbosch (vs 7 juni 2023), gewezen tussen de man als gedaagde en de vrouw als eiseres.

1Het geding in eerste aanleg (zaak-/rolnummer C/01/379096 / HA ZA 22-81)

Voor het geding in eerste aanleg verwijst het hof naar voormelde vonnissen.

2Het geding in hoger beroep

Het verloop van de procedure blijkt uit:

de dagvaarding in hoger beroep;
de memorie van grieven met producties 1 tot en met 21;
de memorie van antwoord met productie A;
de akte overlegging producties, tevens zijnde akte wijziging (vermeerdering) eis (H3-formulier d.d. 24 december 2023) met producties 22 t/m 29;
de mondelinge behandeling op 10 januari 2025, waarbij de man spreekaantekeningen heeft overgelegd;
de man heeft een akte met productie 30 (e-mail SNS-Bank) ingediend op 21 januari 2025;
ofschoon daartoe in de gelegenheid gesteld, heeft de vrouw geen antwoordakte meer ingediend.

Het hof heeft daarna een datum voor arrest bepaald. Het hof doet recht op bovenvermelde stukken en de stukken van de eerste aanleg.

3De beoordeling

3.1

In dit hoger beroep kan worden uitgegaan van de volgende feiten:

partijen zijn op huwelijkse voorwaarden gehuwd op 20 september 1991;
in de huwelijkse voorwaarden is iedere gemeenschap van goederen uitgesloten;
op 25 november 2011 heeft de vrouw een verzoek tot echtscheiding ingediend bij de rechtbank ’s-Hertogenbosch;
daarop heeft de rechtbank bij (tussen)beschikking van 27 juli 2012 de echtscheiding tussen partijen uitgesproken;
de echtscheidingsbeschikking is op 15 augustus 2012 ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand;
in de eindbeschikking in het echtscheidingsgeding, van 15 maart 2013, heeft de rechtbank het volgende overwogen:

‘Partijen zijn, na schorsing van de zitting en overleg, tot overeenstemming gekomen omtrent verdeling en verrekening aldus:

- dat de voormalige echtelijk woning van partijen, gelegen aan de [adres] te [plaats], wordt toebedeeld aan de man onder de verplichting om de thans bestaande, op de woning rustende hypothecaire schulden ter grootte van omstreeks € 609.000,00 geheel voor zijn rekening te nemen en als eigen schulden te voldoen en de vrouw ter zake te vrijwaren en voorts onder de verplichting om de hypotheekbank te verzoeken, de vrouw uit de hoofdelijke aansprakelijkheid voor genoemde schulden te ontslaan, en dit verzoek zo nodig jaarlijks te herhalen en de vrouw daarvan op de hoogte te brengen, alles met dien verstande dat de notariële overdracht pas zal plaatsvinden zodra genoemd ontslag uit de hoofdelijkheid heeft plaatsgevonden.’

de voormalige echtelijke woning aan de [adres] te [plaats] (hierna: de woning), is verkocht en op 15 oktober 2024 geleverd aan derden;

op diezelfde datum is namens de man conservatoir beslag gelegd, onder de notaris ten overstaan van wie de levering van de woning plaatsvond, op de verkoopopbrengst van de woning.

De procedure voor de rechtbank

3.2.1

In de onderhavige procedure vorderde de vrouw, samengevat:

primair de man te veroordelen om de woning in eigendom over te nemen en haar te laten ontslaan uit de hoofdelijke aansprakelijkheid voor de op de woning rustende hypotheekschulden; althans

subsidiair:

i) de man te veroordelen zijn medewerking te verlenen aan verkoop en levering van de woning;
ii) te bepalen dat ieder van partijen recht heeft op de helft van de overwaarde die resteert na verkoop van de woning.

3.2.2

Bij de mondelinge behandeling voor de rechtbank is gebleken dat:

partijen het erover eens zijn dat de woning verkocht dient te worden, omdat [de man] zich niet langer verzet tegen verkoop van de woning. (rov. 4.1)

3.2.3

Bij het bestreden eindvonnis heeft de rechtbank de subsidiaire vorderingen toegewezen en als volgt beslist:

5.4

bepaalt dat, als er na de betaling van de kosten, verbonden aan de verkoop en overdracht van de voormalige echtelijke woning aan de kopers van deze woning en de aanwending van de met deze verkoop en overdracht verkregen opbrengst voor de aflossing van de hypotheekschulden van partijen nog een bedrag resteert, ieder van partijen recht heeft op de helft van laatstgenoemd bedrag.

De rechtbank heeft de proceskosten gecompenseerd in die zin dat iedere partij de eigen kosten draagt. Het eindvonnis is niet uitvoerbaar bij voorraad verklaard.

De procedure in hoger beroep

3.3.1

De man is in hoger beroep gekomen. Hij heeft geconcludeerd tot:

vernietiging van de beroepen vonnissen en

opnieuw rechtdoende, bij arrest, zoveel mogelijk uitvoerbaar bij voorraad:

de vrouw alsnog niet-ontvankelijk te verklaren in haar vorderingen, dan wel deze haar te ontzeggen, als zijnde ongegrond en/of onbewezen,
althans in ieder geval te bepalen dat de vrouw geen aanspraken heeft op enige verkoopopbrengst en/of overwaarde betreffende de woning, althans haar vorderingen daaromtrent af te wijzen, e.e.a. kosten rechtens.

De man heeft vervolgens zijn eis gewijzigd aldus dat hij ook nog concludeert tot veroordeling van de vrouw in de kosten:

van het geding, waaronder het salaris en de verschotten van de advocaat van de man en
ter zake het leggen van conservatoir beslag onder [het notariskantoor] en [de notaris], en
veroordeling van de vrouw in de nakosten,

met de bepaling dat de proceskosten en nakosten moeten worden voldaan binnen 14 dagen na dagtekening van het te wijzen arrest, bij gebreke waarvan deze posten worden vermeerderd met de wettelijke rente ex artikel 6:119 BW te rekenen vanaf bedoelde termijn voor voldoening tot aan de dag van algehele betaling.

3.3.2

De vrouw heeft bij de mondelinge behandeling tegen de eiswijziging bezwaar gemaakt, omdat deze niet tijdig is ingediend en bovendien op 24 december 2024 toen het kantoor al was gesloten vanwege de kerstvakantie; dat is in strijd met de goede procesorde.

3.3.3

Het hof oordeelt als volgt.

Het hoger beroep is mede gericht tegen het vonnis van 20 april 2022. Daartegen heeft de man echter geen grieven gericht. In zoverre zal de man niet-ontvankelijk worden verklaard.

Een verandering of vermeerdering van eis na het nemen van de memorie van grieven kan toelaatbaar zijn, indien daarmee aanpassing wordt beoogd aan eerst na dat tijdstip voorgevallen of gebleken feiten en omstandigheden en de eisverandering of -vermeerdering ertoe strekt te voorkomen dat het geschil aan de hand van inmiddels achterhaalde of onjuist gebleken (juridische of feitelijke) gegevens zou moeten worden beslist, of dat – indien dan nog mogelijk – een nieuwe procedure zou moeten worden aangespannen om het geschil alsnog aan de hand van de juiste en volledige gegevens te kunnen doen beslissen. Onverkort blijft dan gelden dat toelating van de eisverandering of -vermeerdering niet in strijd mag komen met de eisen van een goede procesorde. Hier beoogt de man aanpassing aan het feit dat er beslag is gelegd op de verkoopopbrengst van de woning. De man heeft het beslag echter al doen leggen op 15 oktober 2024. Hij heeft er geen verklaring voor gegeven waarom hij nog zo lang, namelijk tot 24 december 2024 (roldatum 10 januari 2025) heeft gewacht met het wijzigen van zijn eis en waarom hij dat niet eerder had kunnen doen. Als onweersproken staat verder vast dat het kantoor van de advocaat van de vrouw toen vanwege de kerstvakantie gesloten was. De wijziging van eis is in het licht van het voorgaande in strijd met de goede procesorde en daarmee niet toelaatbaar. Het hof zal recht doen op de oorspronkelijke eis, zoals geformuleerd in de memorie van grieven.

3.3.4

De vrouw concludeert, voor zover mogelijk uitvoerbaar bij voorraad, en onder compensatie van kosten, de man in zijn vorderingen niet-ontvankelijk te verklaren, althans deze vorderingen af te wijzen en voor zover nodig het vonnis van de Rechtbank Oost-Brabant van 7 juni 2023 te bekrachtigen.

Grief 1 (verdeling)

3.5

Grief 1 keert zich tegen de volgende beslissing van de rechtbank:

5.4.

De rechtbank heeft daartoe als volgt heeft overwogen:

4.8.

De rechtbank is van oordeel dat de overwaarde welke bij verkoop van de woning gerealiseerd zal worden bij helfte tussen partijen verdeeld dient te worden. Daarbij neemt de rechtbank het volgende in overweging.

4.9.

Niet in geschil is dat de woning tot op dit moment tot de gemeenschap behoort. Hoofdregel is dat bij verdeling van in casu de woning, waarbij uitgegaan dient te worden van de waarde van de woning op het moment van verdeling, in een geval als hier aan de orde, de overwaarde bij helfte gedeeld dient te worden.

4.10.

Het enkele feit dat partijen in 2013 ter gelegenheid van de zitting van de rechtbank overeenstemming hebben bereikt over het feit dat de woning feitelijk aan [de man] toebedeeld dient te worden impliceert nog niet dat partijen ook een verdeling als bedoeld in artikel 3:182 BW zijn overeengekomen, waarbij overeenstemming is bereikt over de financiële gevolgen van de verdeling (vgl. HR 25-2-2022 ECLI:NL:HR:2022:330). Er heeft slechts een feitelijke verdeling met wederzijdse instemming plaatsgevonden.

4.11.

Dit is slechts anders indien [de man] op de voet van artikel 3:35 BW er op mocht vertrouwen dat [de vrouw] met de feitelijke verdeling in 2013 ook zou hebben ingestemd met een verdeling (in de zin van artikel 3:182 BW) waarbij zij geen recht meer zou hebben op de helft van de overwaarde. De beschikking van de rechtbank van 15 maart 2013, die, waar het gaat over de verdeling van de woning, een weerslag is van hetgeen partijen toen zijn overeen gekomen, geeft daartoe geen enkele aanleiding. Over de financiële gevolgen in het geval [de man] er niet in zou slagen [de vrouw] te laten ontslaan uit de hoofdelijke aansprakelijkheid, is niets vastgelegd in de beschikking. Zonder nadere onderbouwing die ontbreekt kan [de man] naar het oordeel van de rechtbank dan ook geen beroep doen op artikel 3:35 BW.

3.6

Volgens de man heeft de vrouw geen aanspraak op de helft van overwaarde van de woning: “primair nu de overeenstemming d.d. 7 maart 2013, vastgelegd in de beschikking d.d. 15 maart. 2013, kwalificeert als een verdeling en toebedeling ex artikel 3:182 BW en subsidiair omdat de man er op mocht vertrouwen dat de vrouw met de feitelijke verdeling in 2013 ook zou hebben ingestemd met een verdeling in de zin van artikel 3:182 BW. ” (mvg, pt. 37).

3.7

De vrouw weerspreekt dat de overeenstemming d.d. 7 maart. 2013 een verdeling is in de zin van art. 3:182 BW en voorts dat het de bedoeling van partijen is geweest dat de vrouw geen aanspraak zou kunnen maken op haar deel van de overwaarde.

3.8

Het hof overweegt als volgt.

Als met de man wordt aangenomen dat partijen een overeenkomst van verdeling hebben, dan is die verdeling een rechtshandeling die de deelgenoten (hier de man en de vrouw) tot levering verplicht (HR 8 september 2017, ECLI:NL:HR:2017:2274, rov. 3.4.2). Tot levering van de woning aan de man is het echter niet gekomen. Sterker nog, in plaats van de verdeling die gevolgd zou moeten worden door een levering aan de man (met als gevolg een overgang van de woning), zijn partijen iets anders overeengekomen. Zij zijn het er namelijk over eens geworden (dit is in hoger beroep onbestreden) dat de woning moet worden verkocht (en geleverd) aan derden (resulterend in een overdracht van de woning). De (afspraak tot) verkoop is geen (overeenkomst van) verdeling in de zin van art. 3:182 BW. De woning is een zogenoemde eenvoudige gemeenschap (partijen waren met uitsluiting van iedere gemeenschap van goederen gehuwd; bij de mondelinge behandeling voor dit hof hebben partijen ook eenstemmig verklaard dat de woning een eenvoudige gemeenschap is). Elk van partijen heeft een aandeel van 50% in de woning. Daardoor heeft elk van partijen hier ook recht op de helft van de verkoopopbrengst.

Hetgeen de man voorts aanvoert ter toelichting op zijn grief strekt ertoe dat, anders dan de rechtbank heeft beslist, partijen wél een verdeling zijn overeengekomen. Echter, ook als van een verdeling sprake zou zijn, doet dat aan hetgeen zojuist werd overwogen niet af.

De man beroept zich er ten slotte niet op dat toen partijen het in deze procedure, voor de rechtbank, eens werden over verkoop van de woning aan derden (in plaats van verdeling, met toedeling aan hem), hij heeft bedongen dat hem de verkoopopbrengst toekwam (en niet de vrouw). Zo’n aanspraak volgt ook niet uit hetgeen partijen in 2013 zijn overeengekomen omdat, naar zeggen van de man zelf, “de insteek” (mvg, pt. 28) van die regeling was dat de vrouw werd ontheven van het risico om met een restschuld te blijven zitten. Daarmee is niet gezegd dat partijen ook de situatie van een verkoopopbrengst hebben geregeld. Die situatie deed zich ook niet voor. De woning had toen juist, zoals de man onweersproken heeft gesteld (mvg, pt. 27) een onderwaarde, wat in 2013, naar algemeen bekend is, bij veel woningen het geval was. Een aanspraak van de man op de verkoopopbrengst volgt evenmin uit de omstandigheid, zo al juist, dat de vrouw de woning “als probleem van de man” zag (mvg, pt. 26) en zij toen, in 2013, ervan uitging dat de woning geen waarde vertegenwoordigde (mvg, pt. 29).

Overigens heeft de vrouw de stelling van de man dat zij in 2013 al hebben afgesproken dat de woning moet worden verkocht (als de vrouw niet kan worden ontslagen uit haar aansprakelijkheid) voldoende gemotiveerd betwist. Partijen gingen er volgens de vrouw juist van uit dat de man op enig moment in staat zou zijn om de vrouw te laten ontslaan uit de hoofdelijke aansprakelijkheid en dat blijkt ook uit de zinsnede in de overeenkomst uit 2013 dat het verzoek om ontslag uit de aansprakelijkheid “zo nodig jaarlijks” (mva, pt. 13) zou worden herhaald.

Dat de man ten slotte het verschil tussen de situatie van onderwaarde en verkoopopbrengst “niet inziet” (mvg, pt. 26) maakt het voorgaande niet anders. Het bewijsaanbod van de man is niet voldoende specifiek en/of niet ter zake dienend, zodat het hof daaraan voorbijgaat. De slotsom van het voorgaande is dat de grief faalt.

Grief 2 (verkoopopbrengst van de woning)

3.9

Ook grief 2 keert zich tegen de beslissing van de rechtbank dat als partijen de woning hebben verkocht en geleverd, zij de verkoopopbrengst van de woning bij helfte moeten delen (dictum, pt. 5.4, hiervóór bij grief 1 reeds weergegeven). De man stelt dat hij recht heeft op (een groter deel van) de verkoopopbrengst. De grief valt uiteen in drie onderdelen.

(i) Waarde woning per 7 maart 2013

3.10

De man merkt ter toelichting op zijn grief op “dat partijen per die datum [7 maart 2013] overeenstemming hebben bereikt over de verdeling van de woning, in ieder geval (…) in feitelijk opzicht.” (mvg, pt. 40). Daarom moeten de aanspraken van de vrouw beperkt blijven tot “de overwaarde per de peildatum 7 maart 2013” (mvg, pt. 40). De man heeft bovendien sindsdien alle hypothecaire lasten én onderhoudskosten (alsook alle andere (on)kosten die samenhingen met de eigendom en/of bewoning van de woning) gedragen, zulks uit eigen vermogen.

De vrouw voert hiertegen het volgende aan. Partijen hadden met de afspraak uit 2013 niet de bedoeling dat de vrouw geen aanspraak meer zou kunnen maken op haar deel van de overwaarde. Deze bedoelingen blijken evenmin uit bepaalde gedragingen van partijen of het nalaten hiervan. Zij heeft er met name nooit mee ingestemd noch bij de man het vertrouwen daartoe gewekt dat zij geen aanspraak zou willen of kunnen maken op haar deel van de overwaarde als op enig moment zou blijken dat de man geen uitvoering kon geven aan de afspraak dat de man het aandeel van de vrouw in meergenoemde woning in eigendom zou kunnen overnemen. Voor de verkoopopbrengst moet worden uitgegaan van het moment waarop de woning aan een derde in eigendom middels een daartoe op te maken notariële akte wordt overgedragen.

Het hof oordeelt als volgt. Zonder nadere toelichting, die ontbreekt, is niet in te zien wat de man bedoelt met “de overwaarde per de peildatum 7 maart 2013”. De man betoogt juist dat de woning “onder water stond” (mvg, pt. 28). Van een verdeling (dát legt de man hier aan zijn grief ten grondslag), is voorts geen sprake (zie hiervóór de overwegingen bij grief 1). Wat de man voor ogen staat met een “verdeling in feitelijk opzicht” is, bij gebreke van een voldoende nadere toelichting zijnerzijds, evenmin duidelijk. De man heeft hier niet het standpunt betrokken dat partijen (in 2013 of later) voor de situatie van verkoop van de woning (wat niet een verdeling is), overeenstemming hebben bereikt aldus dat zij op de een of andere manier zouden uitgaan van de waarde van de woning op 7 maart 2013 en de man daardoor recht zou hebben op (een groter deel van) de verkoopopbrengst. Echter, ook als de man dat wel had gesteld, heeft de vrouw dit voldoende gemotiveerd betwist, zodat die stelling niet is komen vast te staan. Bewijs van déze stelling heeft de man namelijk niet aangeboden. Het feit waarop de man zich beroept, ten slotte, dat hij alle hypothecaire lasten e.d. heeft voldaan sinds 2013, is onvoldoende grond om te beslissen dat (anders dan van de verkoopopbrengst) van “de overwaarde per de peildatum 7 maart 2013” moet worden uitgegaan. Dit onderdeel van de grief faalt.

(ii) Kosten onderhoud, renovatie en investeringen

(a) Onderhoud

3.11

De rechtbank heeft beslist dat als partijen de woning hebben verkocht en geleverd, zij de verkoopopbrengst van de woning bij helfte moeten delen (dictum, pt. 5.4, hiervóór bij grief 1 reeds weergegeven). Daaraan heeft zij de volgende overweging gewijd:

4.12.

Ook de door [de man] genoemde investeringen in de woning van in totaal een bedrag van € 165.000,00 (welke verbouwingen overigens grotendeels hebben plaatsgevonden in een periode dat partijen nog gehuwd waren) leiden niet tot een ander oordeel. [De man] heeft niet nader onderbouwd dat deze verbouwingen door hem uit privé-middelen zijn voldaan, waarmee bij een eventuele verdeling op een later moment rekening gehouden zou moeten worden in die zin dat de voor de verbouwingen betaalde bedragen in mindering zouden strekken op een eventuele overwaarde. Daarnaast heeft hij evenmin onderbouwd, bijvoorbeeld door middel van bescheiden die het mogelijk maken de stelling te verifiëren, dat deze verbouwingen inderdaad tot in deze omvang, hetgeen door [de vrouw] is betwist, hebben plaatsgevonden. Om die reden is er geen grondslag voor inhouding van dit bedrag op de overwaarde alvorens tot verdeling over te gaan.

De man komt hiertegen op. Bij de te verdelen overwaarde moet rekening worden gehouden met de bedragen die hij in het verleden heeft voldaan ten titel van onderhoud.

Volgens de vrouw vallen de uitgaven “allemaal te kwalificeren als kosten voor het reguliere onderhoud van een woning waarvan de man als goed zaakwaarnemer jegens de vrouw is gehouden om aldus te handelen en waarvoor rechtens geen vergoeding kan worden verlangd.” (mva, pt. 35)

Het hof overweegt als volgt. Deelgenoten, hier de man en de vrouw, moeten naar evenredigheid van hun aandelen bijdragen tot de uitgaven die voortvloeien uit handelingen die bevoegdelijk ten behoeve van de gemeenschap zijn verricht (art. 3:172 BW) . Daarbij moet het gaan om handelingen, verricht ten behoeve van onderhoud en instandhouding van het gemeenschappelijke goed (o.m. HR 17 november 2023, ECLI:NL:HR:2023:1571, rov. 3.1.4). Dat het hier gaat om uitgaven (zo deze komen vast te staan) voor onderhoud is niet in geschil. De wet stelt niet de eis, anders dan de vrouw meent (mva, pt. 34), dat het moet gaan om “noodzakelijk” onderhoud (de vrouw laat ook na duidelijk te maken wat zij met “noodzakelijk” bedoelt). Overigens blijkt uit de door de man overgelegde facturen (prod. 5-19) genoegzaam dat sprake is van uitgaven (zo deze komen vast te staan) voor onderhoud. Een gemotiveerde betwisting door de vrouw op dit punt (aldus dat het niet zou gaan om onderhoud) van zelfs maar één of enkele van de vele door de man opgevoerde kosten is ook achterwege gebleven.

De vrouw heeft niet betwist dat de handelingen waaruit de uitgaven voortvloeien niet bevoegdelijk zijn verricht (waarover ook art. 3:170 BW) , behoudens waar het gaat om de zonnepanelen (waarover nader hierna).

De woning is een zogenaamde eenvoudige gemeenschap. De aandelen van partijen daarin zijn (dit is niet in geschil) gelijk. De vrouw moet ingevolge art. 3:172 BW dus voor de helft bijdragen in uitgaven voor onderhoud.

Als de man de uitgaven heeft voldaan, heeft hij een regresvordering (voor de helft van het bedrag van de uitgaven op de vrouw), waarvoor hij verhaal wenst op de verkoopopbrengst van het gemeenschapsgoed (de woning).

De man stelt dat hij de volgende uitgaven heeft gedaan (mvg, pt. 42):

bedrijf

datum

bedrag in €

productie

TegelOutlet

[bedrijf 1]

[xxx] Glas

[bedrijf 2]

[bedrijf 3]

[bedrijf 4]

[xxx] Glas

[bedrijf 5]

[xxx] Glas

[bedrijf 6]

[bedrijf 7]

Sanideur.nl

[bedrijf 8]

[bedrijf 9]

10 oktober 2012

29 oktober 2012

10 december 2012

9 februari 2013

29 november 2013

20 december 2013

15 januari 2015

20 maart 2015

22 april 2015

4 september 2015

15 september 2015

7 oktober 2015

30 oktober 2017

30 maart 2020

26 juni 2023

421,12

121,00

646,68

6.656,71

2.491,29

980,00

1.969,52

1.002,28

1.354,41

1.067,42

1.000,00

184,50

705,00

2.446,24

9.000,00

30.046,17

Uit de facturen volgt dat de man betalingsverplichtingen op zich heeft genomen voor een bedrag van € 30.046,17. Niet is betwist dat de diensten en producten waarop de facturen betrekking hadden, ook zijn verleend of geleverd. In dat licht levert het enkele verweer van de vrouw dat de man niet heeft betaald een onvoldoende gemotiveerde betwisting op van betaling van de facturen door de man. Daarmee staan de betalingen vast.

Waar de vrouw nog het verweer voert dat de man de betalingen niet uit eigen middelen heeft voldaan (mva, pt. 31), had de vrouw dit nader moeten toelichten (de man spreekt in dit verband van een blote betwisting, pleitnota, pt. 15) aangezien partijen met uitsluiting van iedere gemeenschap van goederen waren gehuwd en er daarbij behoudens het bestaan van een eventuele eenvoudige gemeenschap (waarop de vrouw zich niet heeft beroepen) alleen eigen middelen zijn (eigen vermogen is). Dat de betalingen zijn gedaan met middelen van derden heeft de vrouw al niet gesteld en ook als dat het geval zou zijn, is daarmee op zichzelf niet gegeven dat de man geen regresvordering zou hebben.

De vrouw heeft zich er nog op beroepen dat zij geen vergoeding verschuldigd is, omdat de man als goed zaakwaarnemer jegens de vrouw gehouden was om aldus te handelen (mva, pt. 35), maar dat beroep gaat niet op, alleen al omdat bij zaakwaarneming voor de belanghebbende (hier: de vrouw) een verbintenis tot vergoeding van schade aan de zaakwaarnemer (hier: de man) ontstaat (art. 6:200 BW) .

De man stelt verder nog een bedrag van € 30.000,-- aan renovatie en onderhoud te hebben betaald. Daarvoor beroept hij zich op het feit dat een woning nu eenmaal onderhoud behoeft, een Nibud norm en de onderhoudsstaat van de woning die terugkomt in de waarde van de woning. De vrouw brengt daartegen in dat een verwijzing naar algemene uitgangspunten onvoldoende is en dat de man geen bewijs laat zien van de kosten die hij stelt te hebben gemaakt. Op dit punt faalt de grief. De man betrekt een onvoldoende onderbouwde stelling, die de vrouw bovendien heeft betwist, zodat deze niet is komen vast te staan.

Welke concrete, specifieke opdrachten en werkzaamheden zijn verstrekt en welke bedragen daarmee gemoeid zouden zijn over dat alles stelt de man niets. Aan het ter zake aangeboden bewijs wordt dan niet toegekomen (mvg, pt. 45; dit bewijsaanbod is overigens niet voldoende specifiek en/of niet ter zake dienend, zodat het hof daaraan voorbijgaat).

De slotsom van het voorgaande is dat het verzoek van de man aldus zal worden toegewezen dat de verkoopopbrengst van de woning (die onbestreden € 311.043,25 bedraagt, prod. 16 man (notariële afrekening)) zo wordt verdeeld dat de man daarvan toekomt (311.043,25 : 2 =) € 155.521,63 plus € 15.023,08 (de helft van het hiervoor genoemde bedrag van € 30.046,17) en de vrouw € 155.521,62 minus € 15.023,08.

(b) Zonnepanelen

3.12

De man betoogt als volgt. Er zijn zonnepanelen op de woning geplaatst. Daartoe is per 21 maart 2019 een lening afgesloten bij De Groene Zone van in totaal € 10.986,92 (prod. 20). Over de periode tot en met 23 september 2023 is, in termijnen van € 81,72, in totaal € 3.361,15 op die lening afgelost (prod. 20). De zonnepanelen dragen bij aan de waarde van de woning. De kosten van de man ter zake dienen in mindering te strekken op de overwaarde.

De vrouw voert het volgende aan. Onjuist is dat de gestelde betalingen hebben geleid tot overwaarde van de woning. Het is een blote stelling. De man voert geen enkel bewijs aan. De man heeft ook nooit aan de vrouw toestemming gevraagd voor het plaatsen van de zonnepanelen.

Het hof begrijpt dat de man aanspraak maakt op een groter deel van de verkoopopbrengst omdat die opbrengst mede te herleiden is tot aflossingen (na het einde van het huwelijk) door hem alleen op de lening voor zonnepanelen, maar de vrouw daarvan profiteert als zij een evenredig deel van de verkoopopbrengst ontvangt. Naar het het hof voorkomt, doet de man aldus een beroep op ongerechtvaardigde verrijking van de vrouw (art. 6:212 BW) . Tot het laten plaatsen van zonnepanelen zijn, zoals de vrouw betoogt, echter alleen de deelgenoten tezamen bevoegd (art. 3:170 lid 3 BW) . Hier heeft alleen de man tot plaatsing besloten. De beweerde verrijking van de vrouw is dan niet ongerechtvaardigd. Zij is het gevolg van het eigenmachtig, onbevoegd optreden van de man dat voor zijn rekening komt.

De enkele aflossing van een bedrag van € 3.361,15 (per september 2023; hoe hoog dit bedrag is op datum verkoop laat de man na te specificeren) op een schuld van € 10.986,92 brengt op zichzelf overigens nog geen waardevermeerdering van de woning mee. Een onderbouwing daarvan geeft de man niet. Dat had temeer op de weg van de man gelegen nu hij niets stelt over wat er met de restschuld is gebeurd en voor wiens rekening deze is gekomen bij de verkoop (voor rekening van de man, de kopers of anderen?). Bij die stand van zaken is enige verrijking van de vrouw niet komen vast te staan. De slotsom van het voorgaande is dat de grief op dit onderdeel faalt.

(iii) Beleggingsportefeuille

3.13

De man stelt het volgende. Aan de hypothecaire lening bij de SNS is een beleggingsportefeuille verbonden met een waarde van ruim € 90.000,--. De man heeft de kosten van de beleggingsportefeuille altijd zelf voldaan. Hij heeft die kosten gedragen en de vrouw erkent dat ook (pleitnota, pt. 17). Hij betaalde de periodieke inleg uit eigen vermogen. Met de beleggingsportefeuille is de hypothecaire lening afgelost en zo is de verkoopopbrengst gerealiseerd. Voor het bedrag van de beleggingsportefeuille komt de verkoopopbrengst dan ook toe aan hem.

De vrouw voert hiertegen het volgende aan. De betaling van de kosten voor de beleggingen, biedt onvoldoende grond voor toewijzing van de vordering. De langdurige premie-inleg door de man is het gevolg van het feit dat de man geen uitvoering kon of wilde geven aan de overname van de woning van partijen. Als de vrouw de man een vergoeding is verschuldigd, kan deze nooit meer belopen dan de helft van het door de man ingelegde bedrag van afgerond) € 10.500,--.

Het hof oordeelt als volgt. De vrouw weerspreekt niet dat de man de premie-inleg heeft betaald uit eigen vermogen, zodat dat vaststaat.

De man beroept zich niet op het vergoedingsrecht van art. 1:87 BW. Van zo’n aanspraak zou ook geen sprake zijn, alleen al omdat de premie-inleg waarop de man zich beroept grotendeels na het huwelijk heeft plaatsgevonden. De man beroept zich evenmin op art. 3:172 BW (welke bepaling ook geen grondslag zou bieden voor hetgeen de man vordert, waarvoor kortheidshalve wordt verwezen naar HR 17 november 2023, ECLI:NL:HR:2023:1571). Schijnbaar beroept de man zich op art. 6:212 BW (ongerechtvaardigde verrijking). Partijen hebben ter zitting voor het hof eenstemmig verklaard dat de beleggingsportefeuille gekoppeld was aan de hypotheek en strekte tot aflossing van de hypothecaire lening en de portefeuille daartoe moest worden aangewend (bij verkoop van de woning is dat laatste ook gebeurd). Daarin ligt op zichzelf dus geen ongerechtvaardigde verrijking besloten. De kennelijk beweerde verrijking vindt bovendien haar onmiddellijke grondslag in de premie-inleg.

Ter zake van de premie-inleg zelf, waarvoor beide partijen zoals voor de hypothecaire schuld zijn verbonden, wordt de verrijking van de vrouw al door de wet gesanctioneerd (art. 6:10 BW) . Zodat van ongerechtvaardigde verrijking, zonder verdere toelichting op dit punt door de man, die ontbreekt, geen sprake is.

De vrouw heeft de vordering van de man kennelijk ook begrepen als een vordering op grond van art. 6:10 BW. Zij berekent de hoogte van de regresvordering van de man op een bedrag van € 10.500,--. De man stelt daar geen concreet bedrag tegenover (hij stelt slechts dat de waarde van de beleggingsportefeuille ruim € 90.000,-- is, maar hij laat zich niet uit over de omvang van de premie-inleg), zodat van het door de vrouw genoemde bedrag moet worden uitgegaan. Het verweer van de vrouw dat de man geen uitvoering wilde geven aan de overname van de woning, gaat niet op. Dat het niet tot een levering is gekomen, vindt haar oorzaak daarin dat de bank de vrouw niet wilde ontslaan uit de hoofdelijke aansprakelijkheid (ofschoon de man, zoals ook door hem bij de mondelinge behandeling is verklaard, daartoe steeds verzoeken deed aan de bank). De man heeft dus een regresvordering op de vrouw van € 10.500,--, die hij bij de verdeling van de verkoopopbrengst verrekend wil zien. Zoals hiervóór bij de onderhoudskosten, zal het verzoek van de man aldus worden toegewezen dat de verkoopopbrengst van de woning (die onbestreden € 311.043,25 bedraagt) zo wordt verdeeld dat de man daarvan toekomt (311.043,25 : 2 =) € 155.521,63 plus € 10.500,-- en de vrouw € 155.521,62 minus € 10.500,--.

Het hof verwerpt ten slotte de door de vrouw weersproken stelling van de man, dat hem de baten van de beleggingsportefeuille integraal toekomen “krachtens de afspraken die partijen op 7 maart 2013 met elkaar hebben gemaakt”. Met “de afspraken”, heeft de man kennelijk het oog op de afspraak hiervóór weergeven in rov. 3 sub f. Daarin wordt echter met geen woord gerept over de beleggingsportefeuille (aanknopingspunten voor de uitleg die de man voorstaat, verschaft hij ook niet) en, zoals al werd overwogen bij grief 1, is het, samengevat, niet gekomen tot een levering aan de man, maar hebben partijen ervoor gekozen de woning te verkopen (over afspraken over de beleggingsportefeuille bij verkoop heeft de man hier niets gesteld). De man heeft zich in zijn akte van 21 januari 2025 nog uitgelaten over de waarde van de beleggingsportefeuille bij verkoop van de woning (waarvoor de man nog bewijs heeft aangeboden, mvg, pt. 50), maar daarop behoeft gelet op hetgeen hiervóór werd overwogen niet verder te worden ingegaan.

4De slotsom

4.1

Van de verkoopopbrengst van de woning van € 311.043,25 komt de man toe (311.043,25 : 2 =) 155.521,63 + 15.023,08 + 10.500 in totaal dus € 181.044,71 en de vrouw 155.521,62 - 15.023,08 - 10.500, in totaal dus € 129.998,54. Het hof zal aldus beslissen als nader in het dictum bepaald.

4.2

Het hof zal de proceskosten in hoger beroep compenseren, nu partijen gewezen echtgenoten zijn.

5De uitspraak

Het hof:

verklaart de man niet-ontvankelijk in zijn hoger beroep tegen het vonnis van de rechtbank Oost-Brabant van 20 april 2022 gewezen tussen partijen;

vernietigt het bestreden vonnis van de rechtbank Oost-Brabant van 7 juni 2023, voor zover het betreft de beslissing onder 5.4;

bepaalt dat de man ter zake van de verkoopopbrengst van de woning gerechtigd is tot het bedrag van € 181.044,71 en de vrouw gerechtigd is tot het bedrag van € 129.998,54;

compenseert de proceskosten in hoger beroep in die zin dat iedere partij de eigen kosten draagt;

wijst af het meer of anders gevorderde.

Dit arrest is gewezen door mrs. G.J. Vossestein, A.J.F. Manders en H.J. Witkamp en is in het openbaar uitgesproken door de rolraadsheer op 11 maart 2025.

griffier rolraadsheer

<h2>Jurisprudentie</h2>	<div class="uitspraak">
		<div class="simple_right"><a class="type_icon" href="/kennisbank/38/uitspraken"><img title_text="Huwelijks vermogensrecht" width="20px" src="https://www.split-online.nl/assets/kennis/picto-hv-914c35dbcf068599a7cfaf961e5bcf3cc6d2760acbcdfd3042f23fc7413b2228.svg" /></a><a class="type_icon" href="/kennisbank/488/uitspraken"><img title_text="Erfrecht" width="20px" src="https://www.split-online.nl/assets/kennis/picto-er-72fcd8d39c529794ee3070b349a8ac90e1fcc327f3e1558a29d1d50c8a13c149.svg" /></a></div>
		<span class="title"><a href="/kennisbank/uitspraken/26300" target="_blank">Hoge Raad 08-09-2017</a></span>
		<div style="color: #ffea2f; display: inline"><i class="fas fa-star" title="Standaarduitspraak"></i></div>
		<a href="/kennisbank/nieuws/find?search%5Bsearch%5D=ECLI:NL:HR:2017:2274"><div style="color: #ffea2f; display: inline"><i class="fas fa-circle" title="Er is een Nieuws item van deze uitspraak"></i></div></a>
		<br/>
		<div class="subtitle">(pub. 08-09-2017), ECLI:NL:HR:2017:2274</div>
		<div class="item_small_not_expandable">
			Woning verkregen door man deels uit nalatenschap van vader (zonder uitsluitingsclausule) en deels uit verdeling met moeder (met kwijtschelding onder uitsluitingsclausule van de vordering moeder uit overbedeling). HR: In verdeling van nalatenschap kan een schenking van ene aan andere deelgenoot besloten liggen, met uitsluitingsclausule (art. 3:38 lid 1 BW en art. 1:94 lid 2a BW). Art. 3:186 lid 2 BW staat daaraan niet in de weg. Dat is niet anders indien aan nalatenschap geen uitsluitingsclausule was verbonden.
			<br>
		</div>
	</div>

Podcastgesprek: Meer fiscale opties pensioenverrekening samenwoners

Mr. Rob Welling en Drs. Jasper Horsthuis, 06-05-2025

Jasper Horsthuis en Rob Welling gaan in gesprek over een recente uitbreiding van de fiscale mogelijkheden voor pensioenverrekening door samenwoners. Zij bepleiten een verdere verruiming van de regeling.

Podcastgesprek: Nieuwe inzichten fiscale gevolgen verrekening lijfrente (II)

Mr. Rob Welling en Drs. Jasper Horsthuis, 22-04-2025

De Belastingdienst heeft - opnieuw - een standpunt gepubliceerd over de fiscale afwikkeling van een lijfrentepolis bij echtscheiding. Rob Welling en Jasper Horsthuis bespreken de gevolgen hiervan.

Podcastgesprek: Breaking! Vóórhuwelijks vergoedingsrecht halveert niet!

Drs. Jasper Horsthuis en Mr. Rob Welling, 08-04-2025

Onze redacteur Jasper Horsthuis en scheidingsfiscalist Rob Welling gingen in gesprek over de belangrijke uitspraak van de Hoge Raad op 21-03-2025. Super heldere uitleg over inhoud en gevolgen van de uitspraak!

Alimentatie berekenen bij samengestelde gezinnen: een tussenstand

Mr. Hedy Bollen, 17-12-2024

Diverse auteurs deden de laatste jaren voorstellen om het alimentatierekenen voor samengestelde gezinnen te verbeteren. De auteur zet de voorstellen op rij en geeft ze een persoonlijke score.

Podcastgesprek: Nieuwe rekenmethodiek voor kinderalimentatie bij samengestelde gezinnen? (II)

Mr. Jan Bram de Groot en Mr. Rob van Coolwijk, 13-11-2024

Nadat in het eerste deel van dit tweeluik de achtergrond van de discussie werd geschetst, zoomen Rob van Coolwijk en Jan Bram de Groot in dit deel nader in op de door De Groot voorgestelde rekenmethodiek.

Podcastgesprek: Nieuwe rekenmethodiek voor kinderalimentatie bij samengestelde gezinnen? (I)

Mr. Jan Bram de Groot en Mr. Rob van Coolwijk, 11-11-2024

Wat zou er moeten wijzigen voor kinderalimentatie bij samengestelde gezinnen en waarom? Rob van Coolwijk gaat hierover in gesprek met Jan Bram de Groot, voorzitter van de Expertgroep Alimentatienormen.

Vaststelling vaderschap van een overleden man: kan daar verweer tegen worden gevoerd?

Mr. dr. Myriam Lückers, 05-11-2024

De weduwe wordt niet aangemerkt als belanghebbende bij een verzoek gerechtelijke vaststelling vaderschap van haar overleden man, aldus HR 4 oktober 2024. Is verweer in een dergelijke zaak dan niet mogelijk?

Unieke beschikking: van rechtswege onstaan ouderlijk gezag aangetekend in gezagsregister

Michelle Booij-Smid, 05-11-2024

Meeroudergezinnen lopen nog altijd tegen problemen aan met betrekking tot juridisch ouderschap en gezag. In deze zaak bood Rechtbank Amsterdam de moeders en hun kind een oplossing.

Verjaarde vorderingen en de verdeling van de nalatenschap

Mr. Arend de Bakker, 08-10-2024

Kunnen verjaarde rechtsvorderingen in de verdeling van de nalatenschap betrokken worden? De auteur analyseert diepgaand de literatuur en de jurisprudentie hierover. Een blog, bestemd voor de superspecialist!

Aansprakelijkheid bij scheidingsbegeleiding? Een reëel risico

Drs. Jasper Horsthuis, 08-10-2024

In een uitspraak van de rechtbank Den Haag werd een mediator aansprakelijk gesteld voor vermeende tekortkomingen bij de begeleiding. Wat mag van een scheidingsprofessional worden verwacht?

Trema rapport
Wetten
Informatie

Rapport alimentatienormen versie 2025

INHOUDSOPGAVE

Voorwoord
1. Inleiding
2. Netto besteedbaar gezinsinkomen en netto besteedbaar inkomen
2.1 Inleiding
2.2 Modellen voor het bepalen van het netto besteedbaar (gezins)inkomen
2.3 Verschillende soorten inkomen
2.4 Kindgebonden budget
3. Behoefte
3.1. Algemeen
3.2 Het eigen aandeel van ouders in de kosten van de kinderen
3.3 Behoefte van de ex-partner
4. Draagkracht
4.1 Algemeen
4.2 Berekening van draagkracht voor kinderalimentatie en partneralimentatie (algemeen)
4.3 Bepalen van draagkracht voor kinderalimentatie voor kinderen tot 21 jaar
4.4 Bepalen van draagkracht voor partneralimentatie
4.5 Inkomensvergelijking (voorheen jusvergelijking)
4.6 Bijzondere omstandigheden die de draagkracht kunnen beïnvloeden
4.7 Inkomensverlies van een onderhoudsplichtige
4.8 Uitgaven die fiscaal aftrekbaar zijn
4.9 Fiscale gevolgen van het hebben van een auto van de zaak
4.10 Draagkracht bij verpleging in een instelling voor langdurige zorg
5. Stappenplannen en rekenvoorbeelden
5.1 Stappenplan kinderalimentatie
5.2 Stappenplan partneralimentatie
5.3 Rekenvoorbeelden niet vermijdbare en niet verwijtbare lasten
5.4 Rekenvoorbeeld aanvaardbaarheidstoets

Voorwoord

Wettelijke maatstaven

De hoogte van kinder- en partneralimentatie is afhankelijk van de behoefte van degene die recht heeft op alimentatie en van de draagkracht van degene die de alimentatie moet betalen. Behoefte en draagkracht zijn open normen, dat wil zeggen dat niet in wet- of andere regelgeving is vastgelegd wat daaronder precies moet worden verstaan.

Aanbevelingen en rekenmodellen

In het Rapport alimentatienormen (hierna: het rapport) doet de Expertgroep Alimentatie (hierna: de expertgroep) aanbevelingen voor het concretiseren en toepassen van deze open normen in het juridische debat en voor het aan de hand van deze wettelijke maatstaven berekenen van de hoogte van kinder- en partneralimentatie.

Met deze aanbevelingen beoogt de expertgroep de rechtseenheid te bevorderen en bij te dragen aan de voorspelbaarheid van de uitkomst van een alimentatieprocedure. Het rapport is uitdrukkelijk niet bedoeld als handboek voor alles wat met alimentatie te maken heeft. Het rapport bevat ook geen aanbevelingen voor onderwerpen die buiten de reikwijdte van de begrippen behoefte en draagkracht en het aan de hand daarvan berekenen van alimentatie vallen. Die onderwerpen komen daarom in dit rapport niet aan bod. Als een vraag daarover voorligt, zal de rechter een op het geval toegesneden oordeel geven.

Voor het berekenen van alimentatie heeft de expertgroep modellen ontwikkeld (zie bijlage 1). Verschillende uitgevers brengen rekenprogramma’s uit die gebaseerd zijn op deze rekenmodellen. Voor de leesbaarheid is het rapport in de wij-vorm geschreven. Waar staat dat ‘wij’ iets doen mag gelezen worden dat de expertgroep aanbeveelt om dat zo te doen.

Gebruik van het rapport

Dit rapport is geschreven door rechters met het doel de aanbevelingen toe te passen bij de beoordeling van aan hen voorgelegde alimentatiegeschillen. Rechters kunnen van de aanbevelingen afwijken. Zij zullen dat in de regel alleen doen als er bijzondere omstandig- heden zijn. Bij die beoordeling speelt wat partijen stellen en hoe zij dat onderbouwen een belangrijke rol. Een relatief strikte toepassing van de aanbevelingen bevordert de rechtseenheid en de voorspelbaarheid van rechterlijke beslissingen.

Advocaten, mediators en anderen maken voor hun advieswerk en (rechts)bijstand gebruik van het rapport. Bij de meeste alimentatiekwesties maken partijen zelf afspraken, zonder tussenkomst van een rechter. Dat staat partijen vrij. Belangrijk is dat zij bij die afspraken binnen de wettelijke kaders blijven.
Gemeenten kunnen de aanbevelingen in dit rapport gebruiken bij verhaal van bijstands- uitkeringen. Vragen rond bijstandsverhaal vallen buiten het bestek van dit rapport.

Rapport 2025

De tabellen Eigen Aandeel in de Kosten van Kinderen zijn in 2025 gewijzigd. In de tabellen is het hoogste inkomen opgehoogd van € 6.000 naar € 7.500 met de bijbehorende tussenkolommen (van € 6.500 en van € 7.000). Het laagste inkomen is verhoogd van € 1.500 naar € 2.000 euro omdat het sociaal minimum inclusief zorgtoeslag meer dan € 2.000 bedraagt.

De bedragen voor lage en voor hoge inkomens vallen iets lager uit dan in de tabellen voor 2024: bij de lage inkomens hangt dat samen met de nieuwe definitie van de armoedegrens. De procentuele kosten van kinderen bij een hoog inkomen zijn lager op basis van de (voorlaatste) CBS-publicatie over kosten van kinderen.

In paragraaf 4.3.5 is een aanbeveling opgenomen voor de situatie dat de ouders samen voldoende draagkracht hebben en de zorgkorting hoger is dan de draagkracht van de ouder bij wie het kind niet het hoofdverblijf heeft.

Den Haag, december 2024

mr. J.B. de Groot, voorzitter

mr. Y. Oosting, secretaris

De editie van 2024 bevat een belangrijke wijziging. Met ingang van 2023 is ook voor de bepaling van de draagkracht voor partneralimentatie het forfaitaire systeem van toepassing. Uitgangspunt daarbij is dat de onderhoudsplichtige een budget voor de eigen lasten heeft. Voor bijzondere lasten die volgens de onderhoudsplichtige niet uit dat budget kunnen worden bestreden (bijvoorbeeld herinrichtingskosten, advocaatkosten etc.) gelden nu zowel voor kinderalimentatie als voor partneralimentatie dezelfde uitgangspunten (zie hoofdstuk 4.6).

Den Haag, december 2023

mr. J.B. de Groot, voorzitter

mr. Y. Oosting, secretarisLeeuwarden, december 2022

1. INLEIDING

In artikel 1:392, lid 1, BW staat wie op grond van bloed- of aanverwantschap gehouden zijn tot het verstrekken van levensonderhoud. Dat zijn de ouders, de kinderen en behuwd- kinderen, schoonouders en stiefouders. In deze wetsbepaling staat niet wie de onderhouds- gerechtigden zijn. Dat kunnen we afleiden uit de formulering en uit andere artikelen in Titel 17 van Boek 1, BW.

In dit rapport doet de expertgroep aanbevelingen voor het vaststellen of wijzigen van de hoogte van kinder- en/of partneralimentatie na het verbreken van de relatie (alleen bij kinderalimentatie), echtscheiding, na het verbreken van een geregistreerd partnerschap en na scheiding van tafel en bed.

Het gaat daarbij om:

een bijdrage van de ouder in de kosten van verzorging en opvoeding van zijn of haar kind(eren) aan de andere ouder (kinderalimentatie) of direct aan het kind (indien dat 18 jaar of ouder is);
een uitkering tot levensonderhoud aan de gewezen echtgeno(o)t(e), de echtgenoot van wie iemand gescheiden is van tafel en bed en de gewezen geregistreerde partner (partneralimentatie). Hierna spreken wij in al deze gevallen van ex-partners.

Op grond van artikel 1:404, lid 1, BW zijn ouders verplicht naar draagkracht te voorzien in de kosten van verzorging en opvoeding van hun minderjarige kinderen. Gedurende het huwelijk of geregistreerd partnerschap zijn ook stiefouders onderhoudsplichtig voor de minderjarige kinderen van hun echtgenoot of geregistreerde partner die tot hun gezin behoren (art. 1:395 BW). Ouders, en in voorkomend geval stiefouders, zijn ook onderhoudsplichtig voor hun kinderen van 18 tot 21 jaar (artikel 1:395a BW). Voor kinderen vanaf 21 jaar zijn ouders onderhoudsplichtig op grond van artikel 1:392, lid 1, BW.

Als ouders uit elkaar gaan, moeten zij afspraken maken over de verdeling van de kosten van hun kind of kinderen. In de praktijk betekent dit meestal dat de ene ouder aan de andere (verzorgende) ouder – dat is de ouder bij wie het kind het hoofdverblijf heeft – of aan het kind zelf als dat 18 jaar of ouder is (kinder)alimentatie moet betalen. Als de ouders er samen niet uitkomen, zal de rechter op verzoek bepalen welk bedrag aan kinderalimentatie een ouder moet betalen.

Als een ex-partner partneralimentatie moet betalen aan de andere partner, kunnen zij daar samen afspraken over maken. Als zij daar met elkaar niet uitkomen, zal de rechter daarover desgevraagd beslissen.

Of en welke bedrag(en) iemand aan alimentatie moet betalen hangt ervan af:

of er een onderhoudsverplichting is, en
of sprake is van behoeftigheid (dit geldt niet voor kinderen tot 21 jaar), en
of de onderhoudsgerechtigde behoefte heeft aan een financiële bijdrage, en
of de onderhoudsplichtige draagkracht heeft om de bijdrage te betalen.

ad 1. Rangorde onderhoudsverplichtingen

Kinderen en stiefkinderen die de leeftijd van 21 jaar nog niet hebben bereikt, hebben voorrang boven alle andere onderhoudsgerechtigden. Deze voorrangsregel is aan de orde als iemand verplicht is levensonderhoud te verstrekken aan twee of meer personen, terwijl hij of zij onvoldoende draagkracht heeft om dit levensonderhoud aan alle onderhoudsgerechtigden volledig te verschaffen (art. 1:400, lid 1, BW).

Door deze voorrangsregel moet een onderhoudsplichtige eerst de kinderalimentatie voor kinderen en stiefkinderen tot 21 jaar betalen en pas daarna (als aan de overige voorwaarden is voldaan) de alimentatie voor (stief)kinderen vanaf 21 jaar en de partneralimentatie.

ad 2. Behoeftigheid

Voor het opleggen van een alimentatieverplichting moet bij ex-partners en kinderen vanaf 21 jaar sprake zijn van behoeftigheid. Een onderhoudsgerechtigde is behoeftig:

wanneer hij of zij niet in staat is om (geheel) in het eigen levensonderhoud te voorzien, omdat hij of zij de nodige eigen middelen mist; én
hij of zij deze eigen middelen niet in redelijkheid kan verwerven.

Indien de onderhoudsgerechtigde geen of onvoldoende inkomsten heeft om in het levensonderhoud te voorzien, kan er aanleiding zijn om rekening te houden met een bepaalde verdiencapaciteit. Dat wil zeggen de mogelijkheid om in redelijkheid inkomen te verwerven. Of er aanleiding bestaat om met een verdiencapaciteit rekening te houden is afhankelijk van de omstandigheden van het geval, zoals opleiding, werkervaring, de geboden tijd om werk te zoeken, de gezondheid en de zorg voor kinderen.

Als een onderhoudsgerechtigde over vermogen beschikt, kan het onder omstandigheden redelijk zijn dat we verlangen dat iemand op dit vermogen inteert.

De expertgroep geeft geen richtlijnen over de behoeftigheid.

Ad 3 en 4. Behoefte en draagkracht

Behoefte

Behoefte is – ook bij kinderen – een van de wettelijke maatstaven voor vaststelling van alimentatie. Volgens vaste jurisprudentie is behoefte geen absoluut begrip. Het bestaan en de omvang van de behoefte hangen af van de individuele omstandigheden en moeten we van geval tot geval bepalen. Allerlei omstandigheden kunnen hierbij een rol spelen.

In elk geval is behoefte niet beperkt tot het bestaansminimum.

Draagkracht

Of iemand draagkracht heeft om alimentatie te betalen hangt enerzijds af van de inkomsten en het vermogen en anderzijds van de noodzakelijke uitgaven die daarop in mindering komen.

Daarbij gaat het niet alleen om de middelen waarover de onderhoudsplichtige beschikt, maar ook over die waarover hij redelijkerwijze had kunnen beschikken. Bij de uitgaven gaat het niet alleen om de uitgaven voor de onderhoudsplichtige zelf, maar kunnen ook de uitgaven een rol spelen voor anderen van wie het onderhoud voor rekening van de onderhoudsplichtige komt.

De vast te stellen alimentatie mag niet hoger zijn dan enerzijds de behoefte van de onderhoudsgerechtigde en anderzijds de draagkracht van de onderhoudsplichtige.

De laagste van die twee vormt de maximale bijdrage. De omstandigheden van partijen kunnen aanleiding geven de alimentatie lager dan dit maximum vast te stellen.

Opbouw van het rapport

In hoofdstuk 2 leggen we de begrippen netto besteedbaar inkomen en netto besteedbaar gezinsinkomen uit en laten we zien hoe we deze berekenen. In hoofdstuk 3 gaan we in op het bepalen van de behoefte voor zowel kinderalimentatie als partneralimentatie. In hoofdstuk 4 staan we stil bij het bepalen van de draagkracht voor kinder- en partneralimentatie. In dat hoofdstuk gaan we ook in op de zorgkorting die een rol speelt bij het bepalen van het bedrag aan kinderalimentatie dat iemand moet betalen. In hoofdstuk 5 zetten we aan de hand van twee stappenplannen met voorbeelden uiteen hoe we de behoefte en de draagkracht en uiteindelijk het bedrag aan kinder- en partneralimentatie bepalen.

Achter het rapport zitten de volgende bijlagen:

Bijlage 1 Modellen voor netto- en brutomethode
Bijlage 2 Diverse tarieven.
Bijlage 3 Tarieven en tabellen
Bijlage 4 Tabel eigen aandeel van ouders in de kosten van de kinderen
Bijlage 5 Draagkrachttabel kinderalimentatie

2 Netto besteedbaar gezinsinkomen en netto besteedbaar inkomen

2.1 Inleiding

Behoefte en draagdracht bepalen we voor kinder- en partneralimentatie op basis van het netto besteedbaar gezinsinkomen respectievelijk het netto besteedbaar inkomen. Bij kinderalimentatie speelt naast het netto besteedbaar (gezins)inkomen het kindgebonden budget een rol.

In dit hoofdstuk bespreken we de begrippen netto besteedbaar gezinsinkomen en netto besteedbaar inkomen.

Onder netto besteedbaar inkomen verstaan we het bruto inkomen verminderd met de daarover verschuldigde of ingehouden premies sociale verzekeringen (inclusief de inkomens- afhankelijke bijdrage premie zorgverzekeringswet) en loon- en/of inkomstenbelasting. Het netto besteedbaar gezinsinkomen is het gezamenlijke netto besteedbare inkomen van de (ex-)partners toen zij nog een gezin vormden.

2.2 Modellen voor het bepalen van het netto besteedbaar (gezins)inkomen

De expertgroep heeft twee modellen gemaakt waarmee we het netto besteedbaar inkomen berekenen: het netto model en het bruto model. Beide modellen staan in Bijlage 1 bij dit rapport.

In het netto model gebruiken we netto inkomensgegevens om het netto besteedbaar (gezins)inkomen te bepalen. In het bruto model berekenen we het netto besteedbaar inkomen aan de hand van (onder andere) de bruto inkomensgegevens.

2.2.1 Het netto model

We kunnen het netto model gebruiken bij het bepalen van de draagkracht van een onder- houdsplichtige met een inkomen uit dienstbetrekking of een uitkering van minder dan € 2.125 bruto per maand (incl. vakantietoeslag). Het bruto inkomen vinden we in een loon- of salarisspecificatie of in een specificatie van de uitkering. Ook het daarvan resterende netto inkomen blijkt uit die specificaties. De gehele berekening voeren we vervolgens uit met nettobedragen op maandbasis.

Het netto model kunnen we ook gebruiken als het inkomen niet is onderworpen aan de heffing van loon- en inkomstenbelasting in Nederland.

Het netto besteedbaar inkomen vinden we in het netto model bij post 8.

2.2.2 Het bruto model

We gebruiken het bruto model bij bruto inkomens vanaf € 2.930 per maand en bij alle inkomens buiten dienstbetrekking (bijvoorbeeld bij IB-ondernemers). We gebruiken het bruto model ook als er fiscale voordelen zijn (bijvoorbeeld bij uitgaven voor inkomens- voorzieningen), fiscale bijtellingen, bij bezittingen die in box 3 belast zijn of als specifieke heffingskortingen een rol spelen. Het invullen van dit bruto model is in grote lijnen vergelijkbaar met het invullen van een aangifte voor de inkomstenbelasting.

In het bruto model vinden we het netto besteedbaar inkomen bij post 121.

2.3 Verschillende soorten inkomen

2.3.1 Inkomen uit dienstbetrekking of uitkering

Werknemers en uitkeringsgerechtigden kunnen hun inkomen met loonstroken, uitkerings- specificaties en/of één of meer jaaropgaven aantonen.

2.3.2 Winst uit onderneming

Een natuurlijke persoon die een onderneming op eigen naam of in samenwerking met anderen drijft (IB-ondernemer), geniet winst uit onderneming. De ondernemer moet inkomstenbelasting en premies volksverzekeringen betalen over de gerealiseerde winst, na aftrek van ondernemersaftrekken en eventuele andere aftrekposten. Het komt regelmatig voor dat een ondernemer niet de gehele nettowinst (het netto besteedbaar inkomen dat volgt uit de berekening met het bruto model) voor het levensonderhoud gebruikt. Een deel van de winst (waar al inkomstenbelasting over is betaald) blijft dan in de onderneming achter, bijvoorbeeld om daarmee investeringen te doen of om (bedrijfs)schulden af te lossen. Het netto besteedbaar inkomen is dan lager.

Bij het bepalen van de draagkracht van een ondernemer kijken we naar wat deze ondernemer in redelijkheid aan inkomen uit de onderneming kan verwerven zonder de continuïteit van de onderneming in gevaar te brengen. We moeten daarom een schatting makenvan de toekomstige ontwikkelingen in de onderneming (een prognose). In de praktijk lijkt de gedachte te bestaan dat we daarvoor moeten kijken naar het gemiddelde resultaat van de laatste drie jaren. Hoewel dat gemiddelde resultaat helpend kan zijn bij het maken van de prognose (en inzage in recente jaarstukken van de ondernemer daarvoor onmisbaar is), is dat gemiddelde resultaat slechts één van de omstandigheden die bij het maken van de prognose een rol kan spelen.

2.3.3 De directeur-grootaandeelhouder

De directeur-grootaandeelhouder in een vennootschap (meestal een BV) krijgt in de regel salaris, net als een werknemer in een ‘normale’ dienstbetrekking. Daarnaast kan hij winst- uitkeringen (dividend, winst uit aanmerkelijk belang) ontvangen. Wanneer een directeur-grootaandeelhouder privéuitgaven laat voorschieten door of geld leent van de BV die deze schuld in rekening-courant boekt, kan er aanleiding zijn om bij het bepalen van de behoefte en/of draagkracht met deze opnames rekening te houden.

2.3.4 Inkomen uit vermogen

In bepaalde gevallen kunnen we bij het bepalen van het netto besteedbaar inkomen rekening houden met werkelijke inkomsten uit vermogen, zoals inkomen uit de verhuur van onroerend goed. Dat inkomen moet dan in elk geval bestendig beschikbaar (kunnen) zijn.

2.4 Kindgebonden budget

Het kindgebonden budget is een inkomensafhankelijke maandelijkse bijdrage van de overheid die bij alleenstaande ouders wordt verhoogd met een zogeheten ‘alleenstaande ouderkop’.

Het kindgebonden budget is bedoeld als inkomensondersteuning voor (in beginsel) de ouder die kinderbijslag voor het kind ontvangt.

3. BEHOEFTE

3.1 Algemeen

Bij het bepalen van het bedrag dat iemand aan kinder- en/of partneralimentatie moet betalen, houden we rekening met de behoefte van de onderhoudsgerechtigden (volgens art. 1:397, lid 1, BW). De wetgever heeft de betekenis van het begrip behoefte niet nader ingevuld. Het is een zogenoemde open norm. Behoefte kunnen we omschrijven als het bedrag dat nodig is voor de kosten van levensonderhoud en dat aansluit bij de mate van welstand waarin partijen tijdens hun samenleving hebben geleefd. Het bestaan en de omvang van de behoefte hangen dus af van de individuele omstandigheden. Daarbij kunnen algemene ervaringsregels een rol spelen (volgens art. 149, lid 2, Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering).

Bij kinderalimentatie houden we er rekening mee dat ouders de kosten van verzorging en opvoeding van hun kinderen niet helemaal zelf hoeven te betalen. De kinderbijslag die de ouders (in de regel: de ouder bij wie een kind het hoofdverblijf heeft) ontvangen dekt een deel van die kosten. Het restant komt voor rekening van de ouders zelf. Dat restant noemen we in dit rapport ‘het eigen aandeel van ouders in de kosten van de kinderen’.

Hierna gebruiken we in het kader van kinderalimentatie daarom niet de term ‘behoefte’, maar spreken we van ‘het eigen aandeel van ouders in de kosten van de kinderen’ of kortweg ‘eigen aandeel’.

Bij partneralimentatie beveelt de expertgroep voor het bepalen van de behoefte het gebruik aan van een vuistregel, de zogenoemde hofnorm. Zie voor een uitleg van de hofnorm paragraaf 3.3.1 en 3.3.2.

3.2 Het eigen aandeel van ouders in de kosten van de kinderen

3.2.1 Inleiding

De expertgroep doet in dit rapport een concrete aanbeveling voor het bepalen van het eigen aandeel. Deze aanbeveling berust op de algemene ervaringsregel dat ouders in gezinnen een vast percentage van het beschikbare inkomen besteden aan hun kind(eren).

We bepalen het eigen aandeel aan de hand van de Tabel eigen aandeel van ouders in de kosten van de kinderen (Bijlage 4). In deze bijlage staat ook een toelichting op hoe de tabel werkt. In de tabel is rekening gehouden met de kinderbijslag. In de regel ontvangt de ouder bij wie een kind het hoofdverblijf heeft de kinderbijslag.

Hierna bespreken we de onderwerpen die van belang zijn bij het bepalen van het eigen aandeel.

3.2.2 De Tabel eigen aandeel van ouders in de kosten van de kinderen

De Tabel eigen aandeel is als volgt tot stand gekomen.

De welstand van het gezin waarin de ouders met de kinderen leven en daarmee de hoogte van de uitgaven voor de kinderen hangt samen met het netto besteedbaar gezinsinkomen.

Uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) blijkt dat ouders een bepaald percentage van dat gezinsinkomen aan hun kinderen besteden.

De Tabel eigen aandeel is gebaseerd op dit onderzoek. Het systeem is uitgewerkt in het rapport Kosten van kinderen ten behoeve van vaststelling kinderalimentatie. https://www.rechtspraak.nl/SiteCollectionDocuments/rapport-kosten-kkn-sept-2006.pdf In 2018 hebben het CBS en het NIBUD voor het laatst onderzoek gedaan naar de percentages van het gezinsinkomen die ouders aan hun kinderen besteden. De bedragen in de Tabel eigen aandeel zijn sinds 2019 gebaseerd op de cijfers uit dit laatste onderzoek. Het Nibud actualiseert de bedragen in de tabel jaarlijks met de meest actuele percentages van de kosten van kinderen en de kinderbijslagbedragen. De bedragen in de tabel worden verder niet geïndexeerd.

We berekenen het eigen aandeel van ouders in de kosten van de kinderen na scheiding op basis van het netto besteedbaar gezinsinkomen in de laatste periode dat de ouders en de kinderen een gezin vormden. Dit omdat de kinderen aan de welstand zoals die aanwezig was toen de ouders met de kinderen nog bij elkaar woonden gewend zijn geraakt en zij door de scheiding van de ouders – in beginsel – niet slechter af zouden moeten zijn.

Het eigen aandeel per kind is lager naarmate er meer kinderen in een gezin leven. Dat komt doordat de gemiddelde kosten per kind (door “schaalvoordelen”) dalen bij meer kinderen.

In de Tabel eigen aandeel houden we geen rekening met de leeftijd(en) van de kinderen.

De tabel is gebaseerd op gemiddelde bedragen aan kinderbijslag. Als er meer kinderen in een gezin zijn, bepalen we het eigen aandeel per kind door het tabelbedrag te delen door het aantal kinderen.

3.2.3 Bepalen eigen aandeel op basis van het laatste gezinsinkomen toen de ouders nog bij elkaar waren

In beginsel bepalen we het eigen aandeel op basis van het gezamenlijke inkomen dat ouders hadden toen zij nog bij elkaar waren, inclusief het kindgebonden budget en andere (fiscale) aanspraken (zoals de aanspraak op de inkomensafhankelijke combinatiekorting).

Wanneer we het eigen aandeel vaststellen op basis van het netto besteedbaar gezinsinkomen in een eerder jaar dan het jaar waarin de kinderalimentatie ingaat, indexeren we dat eigen aandeel naar het jaar van ingang. Daarbij maken we gebruik van het indexeringspercentage voor alimentatie (analoog naar/op de voet van artikel 1:402a BW)

3.2.4 Eigen aandeel bij gezinnen met minderjarige kinderen en kinderen van 18 tot 21 jaar

De Tabel eigen aandeel ziet op kosten van minderjarige kinderen. Bij het gebruik van de tabel gaan we er voor het aantal kinderen van uit dat alle kinderen minderjarig zijn, ook als er naast een minderjarig kind of kinderen één of meer kinderen van 18 tot 21 jaar zijn.

3.2.5 Eigen aandeel bij ouders die nooit met het kind of de kinderen in gezinsverband hebben samengeleefd

Wanneer ouders nooit in gezinsverband met het betrokken kind of de kinderen hebben samengeleefd, bepalen we het eigen aandeel door het gemiddelde te nemen van het eigen aandeel berekend op basis van het inkomen van de ene ouder en het eigen aandeel op basis van het inkomen van de andere ouder. Op deze manier beoordelen we de welstand die het kind bij iedere ouder afzonderlijk ervaart of zou hebben ervaren als het alleen bij die ouder opgroeit of was opgegroeid. Met (inkomsten van) nieuwe partners houden we geen rekening.

Bij de bepaling van het inkomen van iedere ouder afzonderlijk houden we rekening met het kindgebonden budget en andere (fiscale) aanspraken (zoals de aanspraak op de inkomensafhankelijke combinatiekorting), indien de ouder voldoet aan de voorwaarden om daarvoor in aanmerking te komen of zou voldoen als het kind bij hem of haar zou opgroeien (zoals de inkomens- en vermogensgrens). Voor een ouder bij wie het kind niet opgroeit gaat het om een fictief bedrag (alsof het kind alleen bij die ouder zou opgroeien).

3.2.6 Bijzondere kosten

In de tabelbedragen zijn alle gebruikelijke kosten van een kind, zoals voeding, kleding en huisvesting begrepen. Allerlei kosten en activiteiten zijn uitwisselbaar. Zo kunnen ouders het bedrag voor ‘ontspanning’ in het eigen aandeel op verschillende manieren besteden: van voetbal tot paardrijden en van computergame tot vioolles. Uit het CBS-onderzoek blijkt dat hogere uitgaven in een gezin aan de ene post samengaan met lagere uitgaven aan een andere post. Met andere woorden, wanneer een gezin een meer dan gemiddeld bedrag aan bijvoorbeeld kleding besteedt, dan hoeft dat niet te betekenen dat voor de post kleding een correctie moet plaatsvinden. Ouders bezuinigen dan op één of meer andere posten. Vanwege die uitwisselbaarheid kunnen we slechts in globale termen aangeven in welke gevallen naast de tabelbedragen met bijzondere kosten rekening kan worden gehouden.

Bepaalde extra kosten kunnen zo uitzonderlijk zijn, dat ouders deze niet kunnen betalen uit de standaardbedragen in de tabel en deze uitgaven daadwerkelijk op het (gezins) inkomen drukken. Voorbeelden zijn de kosten voor:

een gehandicapt kind;
topsport;
privélessen;
extra hoge schoolgelden; en
kinderopvang of oppaskosten die – na aftrek van de kinderopvangtoeslag en eeneventuele bijdrage van de werkgever – zo hoog zijn dat deze niet gecompenseerd kunnen worden door lagere uitgaven op andere posten.

[[NOTE: Volgens het rapport Kosten van kinderen behoren ook hoge oppaskosten in verband met de verwerving van inkomsten tot de categorie bijzondere kosten die niet in de tabel verwerkt zijn. Uit onderzoek van het CBS uit de tijd voor de huidige systematiek van financiering van de kinderopvang is echter gebleken dat bij een echtpaar oppaskosten niet leiden tot in totaal hogere kosten van kinderen. Kennelijk worden in die situatie hoge oppaskosten of kosten van kinderopvang gecompenseerd met lagere uitgaven aan een andere post. Hoewel dit onderzoek dateert van de tijd vóór de huidige systematiek van financiering van kinderopvang, acht de expertgroep het aannemelijk dat dit in het merendeel van de gevallen nog steeds zo is. Indien echter sprake is van dermate hoge kosten voor kinderopvang of dermate hoge oppaskosten dat deze niet (volledig) gecompenseerd kunnen worden door lagere uitgaven op andere posten, kan dat leiden tot in totaal hogere kosten van kinderen dan het tabelbedrag.]]

Bij dergelijke bijzondere extra kosten berekenen we het eigen aandeel als volgt. Als ouders de betreffende extra kosten al voor de scheiding maakten, dan trekken we deze kosten (minus tegemoetkomingen daarop van bijvoorbeeld werkgever of overheid) af van het netto besteedbaar gezinsinkomen. Het eigen aandeel bepalen we vervolgens op basis van het resterende netto besteedbaar gezinsinkomen. Het nieuwe eigen aandeel bestaat uit het in de tabel gevonden bedrag plus de extra kosten na de scheiding, opnieuw verminderd met de eventuele tegemoetkomingen in die kosten.

Als de kosten pas na de scheiding zijn ontstaan, berekenen we het eigen aandeel op basis van het netto besteedbaar gezinsinkomen zonder correctie en tellen we de bijzondere kosten op bij het gevonden eigen aandeel.

3.2.7 Vermindering of wegvallen van inkomen van één van de ouders na (echt)scheiding

Vermindering of wegvallen van inkomen van een ouder na (echt)scheiding mag geen invloed hebben op de hoogte van het eigen aandeel. Het welvaartsniveau ten tijde van het uit elkaar gaan blijft in beginsel bepalend. Wel kan dit lagere inkomen tot een lagere draagkracht en dus een lagere bijdrage leiden.

3.2.8 Stijging van het eigen aandeel na een latere aanzienlijke inkomensstijging van een van de ouders

Wanneer het inkomen van een ouder na scheiding zodanig stijgt dat het hoger is dan het (gezins)inkomen tijdens het huwelijk of de samenleving, is de expertgroep van mening dat dit invloed moet hebben op de hoogte van het eigen aandeel. Indien het gezinsverband zou hebben voortgeduurd, zou die verhoging immers ook een positieve invloed hebben gehad op het bedrag dat voor de kinderen zou zijn uitgegeven. In dat geval bepalen we het eigen aandeel op basis van dat hogere inkomen van die ouder opnieuw.

3.2.9 Stijging van het eigen aandeel na een latere aanzienlijke inkomensstijging van één van de ouders die nooit met het kind/de kinderen in gezinsverband hebben samengeleefd

Ook voor kinderen van ouders die niet in gezinsverband hebben samengewoond, vindt de expertgroep dat een aanzienlijke inkomensstijging van één van de ouders invloed moet hebben op de vaststelling van het eigen aandeel. We berekenen het eigen aandeel opnieuw als het netto besteedbaar inkomen van één ouder stijgt tot boven de feitelijke netto besteed- bare inkomens van de ouders samen bij de eerdere vaststelling van het eigen aandeel (de drempel), vermeerderd met het destijds werkelijk genoten kindgebonden budget. Als de inkomensstijging de ouder betreft die voor het betreffende kind of kinderen geen kindge- bonden budget ontvangt, dan verstaan we onder het gestegen netto besteedbaar inkomen dat inkomen zonder bijtelling van een fictief kindgebonden budget.

Als de drempel is gehaald berekenen we het eigen aandeel vervolgens opnieuw op de wijze zoals hiervoor omschreven voor de berekening van het eigen aandeel van ouders die nooit hebben samengewoond, maar dan op basis van de actuele inkomens van de beide ouders.

Daarbij beoordelen we de situatie weer alsof het kind bij die ouder zou wonen, zodat wel met het (fictief) kindgebonden budget waar dan aanspraak op zou bestaan rekening moet worden gehouden én met eventuele heffingskortingen waar in die – fictieve – situatie aanspraak op zou bestaan.

3.2.10 De behoefte van kinderen van 18 tot 21 jaar

De Tabel eigen aandeel kunnen we niet gebruiken voor het bepalen van de behoefte van kinderen van 18 tot 21 jaar.

Studerenden

Voor kinderen van 18 tot 21 jaar die onder de Wet studiefinanciering (Wsf) vallen heeft de expertgroep geen aparte maatstaven ontwikkeld. We nemen voor het bepalen van de behoefte de normen van de Wsf tot uitgangspunt. Volgens de Wsf bestaat het budget voor een student uit een normbedrag voor de kosten van levensonderhoud, een tegemoetkoming

in de kosten van lesgeld danwel het collegegeldkrediet en de reisvoorziening. Een student die stelt voor één of meer bepaalde posten een hoger budget nodig te hebben, moet dat aannemelijk maken. De aanspraken die een student heeft op studiefinanciering of een andere tegemoetkoming (zoals een bijdrage uit een privaat studiefonds) kunnen de behoefte onder omstandigheden verlagen. In het algemeen zijn de basisbeurs en de aanvullende beurs (een gift) behoefte verlagend, omdat van een student in redelijkheid mag worden verlangd dat hij binnen de genoemde termijn een diploma haalt. De rentedragende lening en het collegegeldkrediet moeten wel altijd worden terugbetaald en verlagen de behoefte in beginsel niet.

Heeft een thuiswonende student geen woonlast, dan kan dat de behoefte verlagen, bijvoorbeeld met een bedrag ter hoogte van de gemiddelde basishuur.

Niet studerenden

Voor niet-studerenden van 18 tot 21 jaar kunnen we bij het bepalen van de behoefte eveneens aansluiten bij het normbedrag voor de kosten van levensonderhoud uit de Wsf.

De bedragen voor studiekosten (boeken en leermiddelen) die in de norm zitten, trekken we daar dan van af.

Eigen inkomsten van kinderen van 18 tot 21 jaar

Structurele eigen inkomsten van kinderen van 18 tot 21 jaar kunnen de behoefte verlagen.

Kind van 18 tot 21 jaar ontvangt zorgtoeslag

Uit het normbedrag voor de kosten van levensonderhoud wordt een kind van 18 tot 21 jaar geacht ook de premie voor de zorgverzekering te voldoen. In dat normbedrag is al rekening gehouden met een ontvangen zorgtoeslag. Een eventuele zorgtoeslag hoeven we dus niet nog afzonderlijk in mindering te brengen.

3.2.11 De behoefte van kinderen vanaf 21 jaar

Ook een kind van 21 jaar en ouder kan behoefte hebben aan een bijdrage in zijn levensonderhoud.

Anders dan kinderen tot 21 jaar, kan een meerderjarig kind in beginsel alleen aanspraak maken op een bijdrage van een (van de) ouder(s) wanneer dat kind behoeftig is. Daarvan is sprake als het niet in staat is om (geheel) in het eigen levensonderhoud te voorzien omdat het:

a. de nodige eigen middelen mist en

b. deze in redelijkheid niet kan verwerven.

De behoefte van een kind vanaf 21 jaar kunnen we vervolgens op dezelfde wijze bepalen als die van kinderen van 18 tot 21 jaar.

3.3 Behoefte van de ex-partner

3.3.1 Inleiding

Voor het bepalen van de netto behoefte in het kader van partneralimentatie heeft de rechtspraak een eenvoudig te hanteren vuistregel ontwikkeld: de zogenoemde hofnorm.

De hofnorm berust op de algemene ervaringsregel dat de kosten van twee afzonderlijke huishoudens (dus na scheiding) hoger zijn dan de helft van de kosten van een gezin.

De hofnorm is volgens de expertgroep een heldere en in de praktijk eenvoudig te hanteren maatstaf die leidt tot een reële schatting van de behoefte van de onderhoudsgerechtigde na het verbreken van het huwelijk of geregistreerd partnerschap.

Ontvangen kinderalimentatie, kinderbijslag en kindgebonden budget zijn geen inkomen van de onderhoudsgerechtigde ouder, maar zijn bedoeld voor de kinderen. Deze bedragen maken daarom geen deel uit van het eigen inkomen of de verdiencapaciteit van de onderhoudsgerechtigde.

3.3.2 Toepassing van de hofnorm

Uitgangspunt bij toepassing van de hofnorm is dat het gehele netto besteedbaar gezinsinkomen beschikbaar is geweest voor het levensonderhoud van beide partijen.

Wanneer in het gezin kinderen waren voor wie de ouders onderhoudsplichtig waren, dan verminderen we het netto besteedbaar gezinsinkomen met het eigen aandeel van de ouders in de kosten van die kinderen.

De behoefte op basis van de hofnorm bedraagt dan Netto besteedbaar gezinsinkomen	€ .....
Af: Eigen Aandeel kosten kinderen voor wie ouders onderhoudsplichtig waren	€ ..... -/-
Beschikbaar tijdens huwelijk / geregistreerd partnerschap	€ .....
Behoefte: 60 %	€ .....

Toepassing van de hofnorm heeft als bijkomend voordeel dat ex-echtgenoten niet in een positie worden gebracht waarin zij zich genoodzaakt zien tot nodeloos escalerende discussies over individuele op een behoeftelijst voorkomende kostenposten, hoe gering van omvang ook. Indien een partij het niet eens is met de behoefte die is berekend aan de hand van de hofnorm, ligt het op de weg van die partij om toepassing van de hofnorm gemotiveerd te betwisten.

3.3.3 Nieuwe relatie onderhoudsgerechtigde zonder ‘samenwonen als waren zij gehuwd’ in de zin van artikel 1:160 BW

Een nieuwe relatie van de onderhoudsgerechtigde die niet het karakter heeft van ‘samen- leven als waren zij gehuwd’ of ‘als waren zij geregistreerd partner’ kan behoefte verlagend werken.

4. DRAAGKRACHT

4.1 Algemeen

Bij het bepalen van de hoogte van het bedrag van kinder- en partneralimentatie houden we (naast de behoefte van de onderhoudsgerechtigde, zie hoofdstuk 3) rekening met de draagkracht van de onderhoudsplichtige(n) (vgl. art. 1:397, lid 1, BW). Wij hanteren als uitgangspunt dat een onderhoudsplichtige voor het eigen levensonderhoud naast een bedrag voor wonen en ziektekosten ten minste een bedrag ter grootte van de bijstandsnorm nodig heeft.

Bij kinderalimentatie kunnen we het begrip draagkracht omschrijven als het bedrag dat een ouder kan bijdragen aan de kosten van verzorging en opvoeding van het kind. Bij partner alimentatie ziet het begrip draagkracht op het bedrag dat de onderhoudsplichtige (maximaal) kan betalen aan partneralimentatie. De expertgroep hanteert bij het bepalen van draagkracht als uitgangspunt dat een onderhoudsplichtige na het betalen van alimen- tatie genoeg geld overhoudt om in het eigen levensonderhoud te voorzien.

In par. 4.2.1. geven wij aan de hand van een kernschema aan hoe we draagkracht voor kinder- en partneralimentatie bepalen. In par. 4.2.2 volgt een toelichting op de begrippen die we daarbij gebruiken.

In par. 4.3 en verder gaan we in op van de verdeling van de kosten van de kinderen over de ouders en de berekening van het bedrag van kinderalimentatie.

In par. 4.4 gaan we in op de berekening van draagkracht voor en het bedrag aan partneralimentatie.

In par. 4.5 en verder staan we stil bij enkele bijzondere situaties.

4.2 Berekening van draagkracht voor kinderalimentatie en partneralimentatie (algemeen)

4.2.1. Kernschema voor het berekenen van draagkracht

Draagkracht voor kinder- en partneralimentatie berekenen we aan de hand van het volgende kernschema:

inkomsten
Netto besteedbaar inkomen volgens bruto of netto methode	€...
(alleen bij kinderalimentatie) kindgebonden budget	€... +
		€...
af: lasten
Gecorrigeerde bijstandsnorm (zie 4.2.2.3)	€ …
Woonbudget (30% van het NBI)	€ …
Andere noodzakelijke lasten	€ … +
Draagkrachtloos inkomen		€…
Draagkrachtruimte		€...

Draagkracht is een percentage (draagkrachtpercentage) van het bedrag aan draagkrachtruimte.

4.2.2 Toelichting op de begrippen in het kernschema

4.2.2.1 Netto besteedbaar gezinsinkomen en netto besteedbaar inkomen

Zie voor de uitleg van deze begrippen hoofdstuk 2.

4.2.2.2 Draagkrachtloos inkomen

Het bedrag dat de onderhoudsplichtige nodig heeft voor zijn eigen noodzakelijke lasten en dat daarom geen draagkracht voor het betalen van alimentatie oplevert, noemen we het draagkrachtloos inkomen. Het draagkrachtloos inkomen bestaat uit de gecorrigeerde bijstandsnorm, het woonbudget en andere noodzakelijke lasten.

4.2.2.3 (Gecorrigeerde) bijstandsnorm

Bij de bepaling van de draagkracht hanteren we als uitgangspunt dat de onderhoudsplichtige voor zichzelf ten minste het bestaansminimum moet behouden naast een redelijk gedeelte van zijn draagkrachtruimte. Het bestaansminimum bepalen we aan de hand van de bijstandsnorm. Dat is het bedrag dat de onderhoudsplichtige bij afwezigheid van eigen middelen van bestaan als uitkering krachtens de Participatiewet zou ontvangen. Dit bedrag is afhankelijk van de (nieuwe) gezinssituatie. De Participatiewet onderscheidt diverse categorieën. Daarvan zijn er drie voor de draagkrachtberekening van belang: alleenstaanden (daaronder zijn ook alleenstaande ouders –ongeacht het aantal kinderen – begrepen), gehuwden (met of zonder kinderen) en pensioengerechtigden in de zin van art. 7a eerste lid van de Algemene Ouderdomswet. In artikel 22 Participatiewet is de verhoogde norm voor pensioengerechtigden opgenomen. In beginsel rekenen we met de norm voor een alleenstaande en houden we geen rekening met de kostendelersnorm als bedoeld in artikel 22a Participatiewet. Wel houden we rekening met de verhoogde norm voor pensioengerechtigden. De jongerennorm passen we niet toe.

Het bedrag van de bijstandsnorm verminderen we met de in de bijstandsnorm begrepen componenten voor wonen en zorgkosten en vermeerderen we met een vast bedrag voor de kosten van de zorgverzekering en – afhankelijk van de hoogte van het netto besteed- baar inkomen – een bedrag voor onvoorziene uitgaven. In het kernschema noemen we de uitkomst daarvan de gecorrigeerde bijstandsnorm.

Aldus bepalen we het bedrag van de gecorrigeerde bijstandsnorm (2025, eerste halfjaar) als volgt:

Rekenvoorbeeld alleenstaande tot 67 jaar

Bijstandsnorm tot 67 jaar	€ 1.345
Wooncomponent in bijstandsnorm	€ 197
Bijstandsnorm zonder woonkosten		€ 1.148
Premie Zvw	€ 176
Normpremie Zvw	€ 63
Totaal ziektekosten		€ 113
Onvoorzien		€ 50
Gecorrigeerde bijstandsnorm (afgerond op € 5)		€ 1.310

Voor AOW-gerechtigden geldt op grond van de Participatiewet een bijstandsnorm van € 1.501 (2025, eerste halfjaar). Voor hen verhogen we het bedrag van de gecorrigeerde bijstandsnorm tot € 1.465.

4.2.2.4 Woonbudget

De onderhoudsplichtige wordt geacht vanuit het woonbudget alle redelijke lasten voor een woning passend bij zijn/haar inkomen te kunnen voldoen. Daaronder verstaan we onder meer:

voor een huurwoning: de huur (verminderd met eventuele huurtoeslag), verplichte servicekosten en lokale belastingen;
voor een koopwoning: de rente over de eigenwoningschuld verminderd met het fiscaal voordeel in verband met de eigen woning, gangbare aflossingen op die schuld, inleg voor spaar- of beleggingspolissen die aan de hypotheek zijn gekoppeld, premie voor de opstalverzekering, lokale belastingen en polder- of waterschapslasten en onderhoudskosten.

Voor zowel huur- als koopwoningen geldt dat de onderhoudsplichtige (redelijke) lasten voor gas, water en licht die meer bedragen dan het bedrag dat hij vanuit de bijstandsnorm kan voldoen ook vanuit het woonbudget moet betalen.

Als een onderhoudsplichtige duurzaam aanmerkelijk hogere woonlasten heeft dan het woonbudget kunnen we met die extra lasten rekening houden als we kunnen vaststellen dat deze lasten niet vermijdbaar zijn en dat het (voort)bestaan daarvan niet aan de onderhoudsplichtige kan worden verweten (zie 4.6.2).

Indien (mogelijk) sprake is van een tekort aan draagkracht om in de behoefte te voorzien en er aanwijzingen zijn dat de werkelijke woonlasten van een onderhoudsplichtige duur- zaam aanmerkelijk lager zijn dan het woonbudget, bijvoorbeeld omdat deze samenwoont, kan er reden zijn om met een bedrag lager dan het woonbudget te rekenen.(Hoge Raad 16 april 2021, ECLI:NL:HR:2021:586.) Het ligt op de weg van de onderhoudsplichtige om in dat geval inzicht te geven in de eigen werkelijke woonlasten. Indien een onderhoudsplichtige samenwoont met een nieuwe partner, is bij de beoordeling of bij de onderhoudsplichtige sprake is van een duurzaam aanmerkelijk lagere werkelijke woonlast het uitgangspunt dat de partner de helft van de gezamenlijke woonlast kan dragen.

Het fiscaal voordeel dat betrekking heeft op de eigen woning tellen we niet bij het netto besteedbaar inkomen. Het fiscaal voordeel met betrekking tot de eigen woning evenals andere fiscale aspecten spelen wel een rol bij de bepaling van het verzamelinkomen, dat relevant is voor (bijvoorbeeld) de berekening van het kindgebonden budget.

4.2.2.5 Andere noodzakelijke lasten

Bij het bepalen van draagkracht kunnen we naast de gecorrigeerde bijstandsnorm en het woonbudget rekening houden met lasten van de onderhoudsplichtige die niet vermijdbaar en ook niet verwijtbaar zijn aangegaan of voortbestaan. We noemen die lasten ‘andere noodzakelijke lasten’. Een voorbeeld van een dergelijke last is de aflossing op schulden waarvoor beide partijen draagplichtig zijn. In par. 4.6.2 gaan we hier dieper op in.

4.2.2.6 Draagkrachtruimte

Het verschil tussen het netto besteedbaar inkomen en het draagkrachtloos inkomen noemen we de draagkrachtruimte. Bij een positieve draagkrachtruimte is de onderhoudsplichtige in staat alimentatie te betalen.

4.2.2.7 Draagkrachtpercentage, draagkracht en vrije ruimte

We hanteren als uitgangspunt dat we vanaf een bepaald inkomen niet de gehele draag- krachtruimte gebruiken voor het opleggen van een onderhoudsverplichting, maar dat we slechts een bepaald percentage daarvan bestempelen als draagkracht. Dit percentage noemen we het draagkrachtpercentage. We verdelen de draagkrachtruimte daardoor over onderhoudsplichtige en onderhoudsgerechtigde(n) in een verhouding die vastligt in het draagkrachtpercentage. Alle onderhoudsverplichtingen brengen we in beginsel ten laste van de draagkracht.

Voor kinderalimentatie is het beschikbare percentage te vinden in de draagkrachttabel (bijlage 4). Voor partneralimentatie hanteren we 60% procent als draagkrachtpercentage.

De resterende 40% van de draagkrachtruimte noemen we de vrije ruimte. Dit bedrag kan de onderhoudsplichtige gebruiken om vrij te besteden en/of om al dan niet tijdelijk hogere lasten van te betalen.

4.3 Bepalen van draagkracht voor kinderalimentatie voor kinderen tot 21 jaar

4.3.1 Inleiding

Ouders (en in voorkomend geval een stiefouder) zijn verplicht te voorzien in de kosten van verzorging en opvoeding respectievelijk levensonderhoud en studie van hun minderjarige kinderen en hun meerderjarige kinderen tot 21 jaar. In de praktijk komt het er voor minderjarige kinderen op neer dat de ene ouder aan de andere ouder (in de regel de ouder waar het kind het hoofdverblijf heeft) kinderalimentatie betaalt. Die andere ouder betaalt zelf ook mee aan de kosten van de kinderen. Waar wij hierna spreken over het bepalen van de draagkracht voor kinderalimentatie, bedoelen wij tevens het bepalen van de draagkracht van de verzorgende ouder om bij te dragen aan de kosten van verzorging en opvoeding/de kosten van levensonderhoud en studie van de kinderen.

Kinderalimentatie heeft voorrang op alle andere onderhoudsverplichtingen. Daarom nemen we bij de bepaling van de draagkracht voor kinderalimentatie alleen de financiële situatie van de onderhoudsplichtige(n) in aanmerking. We houden geen rekening met een nieuwe partner/echtgeno(o)t/geregistreerde partner. De gedachte hierachter is dat een nieuwe partner in staat moet worden geacht in het eigen levensonderhoud te voorzien, terwijl we dit van een kind niet verwachten.

4.3.2 De draagkrachttabel (Bijlage 5)

In de draagkrachttabel in bijlage 5 geven we aan hoe we de draagkracht voor kinderalimentatie – uitgaande van het kernschema – bij een bepaald netto besteedbaar inkomen bepalen.

Daarvoor tellen we het na de scheiding (te) ontvangen kindgebonden budget op bij het netto besteedbaar inkomen van de ouder die het kindgebonden budget ontvangt. (Zie ECLI:NL:HR:2015:3011.)

Vanaf een bepaald netto besteedbaar inkomen plus kindgebonden budget (2025: € 2.025) hanteren we een draagkrachtpercentage van 70%. Bij lagere netto besteedbare inkomens is het draagkrachtpercentage hoger. Er resteert dan een lager of geen bedrag aan vrije ruimte.

Zie hiervoor de draagkrachttabel.

Bij de lagere inkomens verlagen we in de gecorrigeerde bijstandsnorm de post ‘onvoorzien’.

Bij een netto besteedbaar inkomen plus kindgebonden budget van € 1.875 (2025) of minder, gaan we uit van een minimumdraagkracht van € 25 voor één kind en € 50 voor twee of meer kinderen.

Vanaf de AOW-leeftijd gelden andere bedragen.

4.3.3 Ouder(s) met een uitkering krachtens de Participatiewet of met een inkomen tot bijstandsniveau

We nemen geen draagkracht aan bij een ouder bij wie een kind het hoofverblijf heeft en die een bijstandsuitkering ontvangt, ook niet als die ouder een kindgebonden budget ontvangt.

Het aannemen van draagkracht in een dergelijk geval leidt er namelijk toe dat het aandeel in de kosten van de ouder bij wie het kind niet het hoofdverblijf heeft lager wordt. Dat zou de verhaalsmogelijkheid van de bijstand door de gemeente beperken. Daardoor draagt de gemeente (en niet de betreffende ouder) een deel van de kosten van de kinderen.

Bij een niet-verzorgende ouder met een uitkering krachtens de Participatiewet of bij één of beide ouders met een inkomen tot bijstandsniveau beveelt de expertgroep aan om wel een minimumdraagkracht aan te nemen. De bijdrage kan desondanks lager dan de minimum draagkracht uitvallen, bijvoorbeeld door de zorgkorting of als sprake is van niet vermijdbare

en niet vermijdbare lasten (zie par. 4.6.2 en verder).

Ter verduidelijking dient het volgende schema:

	Minimale	Draagkrachtvergelijking? (par. 4.3.4)
Verzorgende ouder met bijstandsuitkering	Nee	Nee
Verzorgende ouder met inkomen tot bijstandsniveau	Ja	Ja *
Niet-verzorgende ouder met bijstandsuitkering	Ja	Ja *
Niet-verzorgende ouder met inkomen tot bijstandsniveau	Ja	Ja *

* Alleen als de gezamenlijke draagkracht van de ouders meer is dan het eigen aandeel van ouders in de kosten van de kinderen.

4.3.4 Verdelen van het eigen aandeel over de ouders met een draagkrachtvergelijking en toepassen van de zorgkorting

Nadat we het eigen aandeel van ouders in de kosten van de kinderen hebben bepaald en de draagkracht van de ouders hebben vastgesteld, kunnen we berekenen welk bedrag iedere ouder moet bijdragen in de kosten van de kinderen.

De verplichting tot bijdragen van een onderhoudsplichtige is mede afhankelijk van de draagkracht van andere onderhoudsplichtigen. Indien de ouders na de scheiding samen voldoende draagkracht hebben om volledig in het eigen aandeel te voorzien, berekenen we wie welk deel van dat eigen aandeel moet dragen. Hiervoor maken we een draagkrachtvergelijking.

Het is niet nodig een draagkrachtvergelijking te maken als de gezamenlijke draagkracht van de ouders gelijk is aan of minder is dan het eigen aandeel. Dan beperken we de bijdrage van de onderhoudsplichtige ouder tot diens draagkracht. We houden bij het bepalen van de draagkracht wel rekening met een extra heffingskorting en/of een kindgebonden budget waarvoor een ouder door aanwezigheid van deze kinderen in aanmerking kan komen.

Bij een gezamenlijke draagkracht die gelijk is aan het eigen aandeel of bij een tekort, verdelen we de beschikbare draagkracht in beginsel gelijk over alle kinderen waarvoor de betrokkene onderhoudsplichtig is, tenzij er een aantoonbaar verschil is in het eigen aandeel voor het ene en het andere kind.

4.3.5 Zorgkorting

Bij een zorg- of omgangsregeling voorziet de ouder bij wie het kind niet het hoofdverblijf heeft gedurende de tijd dat het kind bij die ouder verblijft ‘in natura’ in een deel van de kosten van het kind. Om die reden dalen de kosten die de ouder bij wie het kind het hoofverblijf heeft. We bepalen de kosten van de zorgregeling op basis van een percentage van het eigen aandeel. Dit percentage is afhankelijk van het gemiddeld aantal dagen per week – vakanties meegerekend – dat het kind doorbrengt bij of voor rekening komt van de ouder waar het kind niet zijn hoofdverblijf heeft.

We berekenen de zorgkorting over het eigen aandeel van de ouders in de kosten van de kinderen volgens de betreffende tabel. We houden dus geen rekening met extra kosten.

De zorgkorting is:

5% bij gedeelde zorg gedurende minder dan 1 dag per week;
15% bij gedeelde zorg op gemiddeld 1 dag per week;
25% bij gedeelde zorg op gemiddeld 2 dagen per week;
35% bij gedeelde zorg op gemiddeld 3 dagen per week.

De zorgkorting bedraagt in beginsel ten minste 5% van het eigen aandeel (tabelbedrag), omdat ouders onderling en jegens het kind het recht en de verplichting hebben tot omgang.

In ieder geval tot dat bedrag zou de ouder bij wie het kind niet het hoofdverblijf heeft in de zorg moeten kunnen voorzien.

Verder hanteren we het uitgangspunt dat de ouder bij wie het kind het hoofdverblijf heeft de ‘verblijfsoverstijgende kosten’ (zoals schoolgeld, contributie voor sport, kleding en dergelijke) draagt. Daarvoor heeft deze ouder 30% van het eigen aandeel vermeerderd met de kinderbijslag ter beschikking.

Behoefte en draagkracht bepalen de bijdrage per ouder (financieel en in natura). Als de ouders samen voldoende draagkracht hebben en de zorgkorting hoger is dan de draagkracht van de ouder bij wie het kind niet het hoofdverblijf heeft, dan kan die ouder verzoeken dat de andere ouder dat verschil betaalt. (Hoge Raad 23 december 2022, ECLI:NL:HR:2022:1924)

Uitzonderingen op toepassing van de zorgkorting zijn mogelijk, bijvoorbeeld indien de ouder bij wie het kind zijn hoofdverblijf niet heeft, zijn of haar verplichting tot omgang of verdeling van de zorg niet nakomt.

Zorgkorting bij co-ouderschap

Co-ouderschap is een niet-wettelijke term die in de praktijk gangbaar is voor verschillende varianten van gedeelde zorg. Ook hier is het uitgangspunt dat de ouders naar rato van hun draagkracht in de kosten van een kind bijdragen. De zorgkorting verwerken we op de in hoofdstuk 5 bij stap 6 beschreven wijze in de berekening, waarbij wij geen onderscheid maken tussen ruime zorgregelingen en co-ouderschap.

Het is mogelijk dat de co-ouder bij wie het kind niet het hoofdverblijf heeft voor de inkomstenbelasting voor een kind aanspraak maakt op de inkomensafhankelijke combinatiekorting. Als dat het geval is houden we hier rekening mee bij de berekening van het netto besteedbaar inkomen van die ouder.

4.4 Bepalen van draagkracht voor partneralimentatie

4.4.1 Inleiding

Bij de berekening van draagkracht voor partneralimentatie gelden grotendeels dezelfde uitgangspunten als die wij hiervoor bij de kinderalimentatie hebben uiteengezet. Ook hier is het netto besteedbare inkomen van de onderhoudsplichtige het vertrekpunt.

4.4.2 Afwijkingen in het kernschema

Op grond van artikel 1:400, lid 1, BW heeft kinderalimentatie voorrang boven alle andere onderhoudsverplichtingen. Als de gewezen partner niet alleen aanspraak maakt op partneralimentatie, maar ook op kinderalimentatie, maken we eerst een draagkrachtberekening voor kinderalimentatie. Op basis van de behoefte van de kinderen en de draagkracht van de ouders maken we een draagkrachtvergelijking.

Vervolgens maken we een draagkrachtberekening op de hiervoor onder 4.2.1 omschreven wijze voor de vaststelling van partneralimentatie. Het aandeel van de ouder in de kosten van de kinderen brengen we in mindering op de berekende draagkracht. De resterende draagkracht kunnen we aanwenden voor partneralimentatie.

Anders dan bij kinderalimentatie tellen we bij het berekenen van draagkracht voor partneralimentatie een eventueel (te) ontvangen kindgebonden budget niet op bij het netto besteedbare inkomen.

Fiscale aftrekbaarheid betaalde partneralimentatie

Bij partneralimentatie heeft de onderhoudsplichtige op grond van artikel 6.3, lid 1, Wet IB 2001 recht op een persoonsgebonden aftrekpost voor de betaalde alimentatie.

De onderhoudsplichtige die inkomstenbelasting verschuldigd is, kan in het betreffende jaar in aanmerking komen voor vermindering of teruggaaf van inkomensheffing. Dit noemen we ook wel 'fiscaal voordeel'.

Als de onderhoudsplichtige recht heeft op deze persoonsgebonden aftrek dan neemt zijn betaalcapaciteit in feite toe, zodat die persoon per saldo meer kan missen dan het bedrag van de berekende draagkracht. Indien een onderhoudsplichtige daadwerkelijk aanspraak kan maken op een fiscaal voordeel, is dus sprake van ‘extra draagkracht’ gelijk aan het voorzienbare fiscaal voordeel. Bij de laagste inkomens, te weten de inkomens onder € 1.400 bruto per maand inclusief vakantietoeslag (ongeveer € 1.090 netto), laten we deze extra draagkracht buiten beschouwing, omdat door heffingskortingen toch al geen inkomsten- belasting hoeft te worden betaald. Bij hogere inkomens hevelen we het fiscaal voordeel in de bruto methode over naar de onderhoudsgerechtigde(n).

4.5 Inkomensvergelijking (voorheen jusvergelijking)

Als sprake is van eigen inkomen van een onderhoudsgerechtigde en/of van een relatief hoge behoefte en draagkracht, kan het redelijk zijn dat we de financiële situatie van partijen nader vergelijken. De expertgroep vindt het redelijk dat de onderhoudsgerechtigde inclusief de partneralimentatie niet meer te besteden heeft dan de onderhoudsplichtige. Met andere woorden: de onderhoudsgerechtigde hoeft niet in een betere financiële positie te worden gebracht dan de onderhoudsplichtige. Daarvoor berekenen we bij welk bedrag aan partneralimentatie het besteedbaar inkomen van partijen gelijk is. Eventuele bijzondere niet verwijtbare en niet vermijdbare lasten aan de zijde van de onderhoudsplichtige en/of de onderhoudsgerechtigde nemen we mee in de vergelijking. Dit geldt ook voor eventuele kosten van kinderen, voor zover deze hoger zijn dan een te ontvangen kindgebonden budget door de betreffende partij. Als voor de onderhoudsgerechtigde dan een hoger bedrag resteert dan voor de onderhoudsplichtige vindt een correctie van de hoogte van de alimentatie plaats en verlagen we deze in beginsel tot een zodanige alimentatie waarbij beide partijen een gelijk besteedbaar inkomen hebben. Met behulp van een alimentatierekenprogramma kan dit bedrag eenvoudig worden berekend.

De kinderalimentatie die de onderhoudsgerechtigde ontvangt, rekenen we toe aan de desbetreffende kinderen en geldt voor die ouder niet als inkomen. Wel houden we bij de bepaling van het inkomen van die ouder rekening met de eventuele inkomensafhankelijke combinatiekorting in verband met de aanwezigheid van kinderen in het gezin.

Het schema (in een situatie waarin de onderhoudsplichtige een niet vermijdbare extra last heeft en kinderalimentatie betaalt, terwijl de onderhoudsgerechtigde een kindgebonden budget ontvangt) kan voorgaande beschrijving van een vergelijking verduidelijken.

Onderhoudsplichtige		Onderhoudsgerechtigde
NBI volgens post 120	€ ...	NBI volgens post 120		€ ...
Af: niet vermijdbare lasten	€ ...
Resteert	€ ...
Af: aandeel in kosten kinderen	€ ...	Af: aandeel in kosten kinderen	€ ...
		Minus ontvangen KGB	€ ...
		Totaal kosten kinderen (KGB > aandeel: 0)		€ ...
Inkomen voor vergelijking	€ ...	Inkomen voor vergelijking		€ ...

De beide inkomens voor de vergelijking tellen we vervolgens bij elkaar op en delen we door twee. Als de onderhoudsgerechtigde na betaling van de berekende partneralimentatie een hoger bedrag overhoudt dan de uitkomst van die som, dan stellen we dat bedrag op verzoek van de alimentatieplichtige naar beneden bij.

4.6 Bijzondere omstandigheden die de draagkracht kunnen beïnvloeden

4.6.1 Inleiding

Een alimentatieverplichting die een rechter heeft opgelegd mag niet tot gevolg hebben dat de onderhoudsplichtige niet meer in de eigen noodzakelijke kosten van bestaan kan voorzien.

Er kunnen zich omstandigheden voordoen waarin we met een hoger draagkrachtloos inkomen rekening houden dan enkel de som van de (forfaitaire) woonlast en de gecorri- geerde bijstandsnorm.

Als een onderhoudsplichtige niet vermijdbare en niet verwijtbare lasten heeft, kunnen we met die lasten rekening houden bij het bepalen van het draagkrachtloos inkomen.

Zie par. 4.6.2.

Als een onderhoudsplichtige lasten heeft die we als niet-vermijdbaar maar wel als verwijtbaar aanmerken, dan kan dat reden zijn om de aanvaardbaarheidstoets toe te passen.

Die houdt – kort gezegd – in dat we toetsen of een onderhoudsplichtige na aftrek van zijn lasten (waaronder alimentatie) minder dan 95% van de geldende bijstandsnorm overhoudt.

Zie par. 4.6.3.

In par. 4.6.4 beschrijven we hoe we kunnen omgaan met de draagkracht van iemand die is toegelaten tot de wettelijke schuldsanering of in een buitenwettelijk schuldsaneringstraject is opgenomen.

Hoe we omgaan met een inkomensverlies dat een onderhoudsplichtige zelf heeft veroorzaakt behandelen we in par. 4.7.(ECLI:NL:HR:1998:ZC2556)

In par. 4.10 gaan we in op de draagkracht bij verpleging van een onderhoudsplichtige in een instelling voor langdurige zorg.

4.6.2 Lasten die niet vermijdbaar en niet verwijtbaar zijn

We kunnen het draagkrachtloos inkomen verhogen als bepaalde niet vermijdbare en niet verwijtbare lasten vaststaan, ongeacht of die lasten voor, tijdens of na het huwelijk zijn ontstaan. Na deze verhoging brengen we het draagkrachtloos inkomen in mindering op het netto besteedbaar inkomen. Wat overblijft is de draagkrachtruimte. Daarvan is in beginsel 70% beschikbaar voor kinderalimentatie en 60% voor partneralimentatie. De resterende 30% respectievelijk 40%: de draagkrachtvrije ruimte, dient -mede- om financiële tegenvallers op te vangen.

Een vermijdbare last is een last waarvan de betaler zich geheel of gedeeltelijk kan bevrijden. Dat is bijvoorbeeld het geval als de betaler de schuld met spaartegoed kan aflossen. De betaler kan zich dan geheel bevrijden van de last. Als de betaler de hoogte van zijn maandelijkse aflossingen kan verlagen, kan hij zich gedeeltelijk van die last bevrijden: de hogere aflossing is dan vermijdbaar. Ook een last die een betaler ergens anders binnen het budget kan opvangen is vermijdbaar (bijvoorbeeld binnen de post ‘onvoorzien’ in de gecorrigeerde bijstandsnorm of met de draagkrachtvrije ruimte). Omdat een vermijdbare last niet op het inkomen hoeft te drukken, houden we daar geen rekening mee in de draagkrachtberekening.

Een verwijtbare last is een last die de onderhoudsplichtige met het oog op zijn onder- houdsverplichting niet had mogen laten ontstaan of die hij niet mag laten voortbestaan.

Een verwijtbare last drukt wel op het inkomen van de onderhoudsplichtige, maar heeft geen voorrang op de betaling van alimentatie. De onderhoudsplichtige dient deze last in beginsel uit zijn vrije ruimte te voldoen. Indien door het opleggen van een alimentatieverplichting een onaanvaardbare situatie zou ontstaan, kan de onderhoudsplichtige een beroep doen op de aanvaardbaarheidstoets (zie hierna par. 4.6.3).

Een last die niet vermijdbaar en niet verwijtbaar is, drukt op het inkomen van de onderhoudsplichtige: hij kan zich niet van die last bevrijden. Een dergelijke last nemen we daarom op in het draagkrachtloos inkomen als deze last voorrang moet hebben op de kosten van ver zorging en opvoeding, levensonderhoud en studie van de kinderen en/of de kosten van levensonderhoud van de ex-partner.

Voorbeelden van lasten die op deze wijze in het draagkrachtloos inkomen zouden kunnen worden opgenomen zijn (niet uitputtend):

Rente en aflossing van de restschuld van de voormalige gezamenlijke woning;
Herinrichtingskosten (voor zover niet te bestrijden uit het woonbudget);
Kosten voor (verplichte) bijstand van een advocaat;
Reiskosten voor werk.

Woonlasten voormalige echtelijke woning als niet verwijtbare en niet vermijdbare last

Als een onderhoudsplichtigde lasten van de (voormalige) echtelijke woning (gedeeltelijk) betaalt en de onderhoudsgerechtigde in die woning woont, passen we het woonbudget voor beiden aan door de werkelijke woonlasten in aanmerking te nemen: voor degene die in de voormalige echtelijke woning woont: zijn aandeel in die last; voor degene die de woning heeft verlaten: de eigen werkelijke woonlasten en daarnaast zijn of haar aandeel in de lasten van de (voormalige) echtelijke woning.

4.6.3 Verwijtbare lasten: de aanvaardbaarheidstoets

Elke onderhoudsplichtige dient de eigen financiële huishouding en daarmee zijn of haar draagkracht zo goed mogelijk in te richten. Het aangaan van extra lasten kan verwijtbaar zijn als de onderhoudsplichtige die last met het oog op zijn of haar onderhoudsverplichting niet had mogen aangaan of laten voortbestaan. Met een verwijtbare last houden we bij het bepalen van de draagkracht geen rekening.

Als de onderhoudsplichtige zich niet van die verwijtbare last kan bevrijden en na betaling van de op te leggen alimentatie niet meer in staat is om in de eigen noodzakelijke kosten van bestaan te voorzien, dan kan hij of zij een beroep doen op de aanvaardbaarheidstoets.

In het algemeen vinden we dat sprake is van een onaanvaardbare situatie als de onderhoudsplichtige minder dan 95% van het voor hem of haar geldende bedrag van de bijstandsnorm (art. 22a Participatiewet) overhoudt om in de noodzakelijke lasten te voorzien. De onderhoudsplichtige moet – onderbouwd met onderliggende stukken – stellen dat van een dergelijke situatie sprake is door volledig en duidelijk inzicht te geven in zijn inkomens- en vermogenspositie en zijn bestedingen.

4.6.4 Schuldsanering

Een onderhoudsplichtige ouder die is toegelaten tot de Wettelijke schuldsanering natuurlijke personen kan de rechter-commissaris verzoeken bij de vaststelling van het vrij te laten bedrag rekening te houden met de onderhoudsverplichting voor zijn kinderen. Onder omstandigheden mogen we van de onderhoudsplichtige ouder verwachten dat hij van

deze mogelijkheid gebruik maakt, bijvoorbeeld indien duidelijk is dat de financiële positie van de ouders gezamenlijk zodanig is dat sprake is van een klemmend tekort om in de behoefte van de kinderen te voorzien. Als de rechter-commissaris geen rekening houdt met de zorg- of onderhoudsverplichting of als een toegekende correctie onvoldoende is om aan de alimentatieplicht te voldoen, dan beveelt de expertgroep aan de te betalen bijdrage op nihil te bepalen voor de duur van de schuldsanering.

Voor een ouder die een minnelijk schuldsaneringstraject doorloopt, geldt hetzelfde: deze kan de bewindvoerder vragen bij de vaststelling van het vrij te laten bedrag rekening te houden met de onderhoudsverplichting voor zijn kinderen.

4.7 Inkomensverlies van een onderhoudsplichtige

Nadat partijen de hoogte van kinder- en/of partneralimentatie zijn overeengekomen of de rechter die heeft vastgesteld, kan de hoogte van het inkomen van een onderhoudsplichtige veranderen. Als een onderhoudsplichtige buiten zijn schuld (een deel van) zijn inkomen verliest, houden we in beginsel rekening met het nieuwe (lagere) inkomen. We verwachten van die onderhoudsplichtige dat hij er alles aan doet om snel weer zijn oude inkomen te verwerven. Als dat niet lukt dan ligt het op zijn weg om dit te stellen en te onderbouwen.

Indien een onderhoudsplichtige zelf een inkomensvermindering heeft veroorzaakt, hangt de beslissing om deze vermindering van inkomen bij de bepaling van zijn draagkracht al dan niet buiten beschouwing te laten af van het antwoord op de vraag of:

1. hij redelijkerwijs het oude inkomen weer kan verwerven; en

2. of dit van hem kan worden gevergd.

Is het antwoord op beide vragen positief, dan gaan we uit van het oorspronkelijke inkomen.

Is echter het antwoord op (één van) beide vragen negatief, dan hangt het van de omstandigheden van het geval af of we een inkomensvermindering geheel of ten dele buiten beschouwing laten. In het bijzonder moeten we bezien of de onderhoudsplichtige uit hoofde van zijn verhouding tot de onderhoudsgerechtigde zich met het oog op diens belangen had behoren te onthouden van de gedragingen die tot inkomensvermindering hebben geleid. Is dat niet het geval, dan rekenen we met het nieuwe verminderde inkomen.

Is dat wel het geval dan rekenen we met het oude fictieve inkomen. Het buiten beschouwing laten van de inkomensvermindering mag in beginsel niet ertoe leiden dat de onderhoudsplichtige als gevolg van zijn aldus berekende fictieve draagkracht bij de voldoening aan zijn onderhoudsplicht feitelijk niet meer over voldoende middelen van bestaan beschikt en in ieder geval niet over minder dan 95% van de voor hem geldende bijstandsnorm. Hierbij gaan we in beginsel ervan uit dat de kostendelersnorm als bedoeld in artikel 22a Participatiewet niet voor hem geldt.

4.8 Uitgaven die fiscaal aftrekbaar zijn

Bij uitgaven die fiscaal aftrekbaar zijn hanteren wij het volgende uitgangspunt: wanneer we die uitgaven als persoonsgebonden aftrekpost meenemen bij het berekenen van het netto besteedbaar inkomen, dan nemen wij die uitgaven ook mee als lasten bij de berekening van de draagkracht en de alimentatie. Als we bepaalde (aftrekbare) uitgaven niet meenemen als lasten bij de berekening van de draagkracht van de onderhoudsplichtige, dan nemen we de fiscale voordelen van deze uitgaven ook niet mee in de berekening. Anders zouden we alleen de ‘lusten’ optellen bij het netto besteedbaar inkomen en de lasten niet meenemen bij het berekenen van het draagkrachtloos inkomen. Op sommige werknemers en op de genieters van resultaat uit overige werkzaamheden, ondernemers en directeuren-grootaandeelhouder zijn de werknemersverzekeringen en/of pensioenvoorzieningen niet van toepassing. Uitgaven voor inkomensvoorzieningen, bijvoorbeeld in verband met arbeidsongeschiktheid of pensioen, kunnen we, indien deze niet bovenmatig zijn, in aanmerking nemen. Bij de vaststelling van de draagkracht voor partneralimentatie wordt het netto besteedbaar inkomen verminderd met de netto premie, dat wil zeggen de premie verminderd met eventueel fiscaal voordeel.

4.9 Fiscale gevolgen van het hebben van een auto van de zaak

Met de fiscale bijtelling vanwege een auto van de zaak houden we geen rekening.

4.10 Draagkracht bij verpleging in een instelling voor langdurige zorg

Een onderhoudsplichtige die wordt verpleegd in een instelling voor langdurige zorg is daarvoor een eigen bijdrage verschuldigd. Conform de handelwijze van het Centraal Administratie Kantoor (CAK) stellen we deze bijdrage vast op basis van het verzamelinkomen van de onderhoudsplichtige. We kunnen onder omstandigheden rekening houden met een onderhoudsverplichting jegens minderjarige kinderen en kinderen tussen de 18 en 21 jaar. Het verdient aanbeveling de draagkracht zo te berekenen dat we het netto inkomen van de onderhoudsplichtige verminderen met de noodzakelijke lasten (denk aan kleding en ontspanning en de eigen bijdrage.

5. Stappenplannen en rekenvoorbeelden

5.1 Stappenplan kinderalimentatie

We laten hierna in drie stappen met rekenvoorbeelden zien hoe we het bedrag aan kinderalimentatie bepalen. Na het stappenplan geven we enkele rekenvoorbeelden voor bijzondere situaties.

De rekenvoorbeelden laten zien hoe we bepaalde berekeningen maken. De bedragen in de rekenvoorbeelden zijn fictief. Alle bedragen zijn steeds per maand en afgerond op hele euro’s, tenzij anders vermeld.

Waar we hierna bij het berekenen van draagkracht ‘ouders’ schrijven, bedoelen we ook onderhoudsplichtige stiefouders.

Stap 1: Vaststellen van het eigen aandeel van ouders in de kosten van de kinderen

Voor het vaststellen van het eigen aandeel bepalen we eerst het netto besteedbaar gezinsinkomen ten tijde van huwelijk/samenleving. netto besteedbaar gezinsinkomen ten tijde van huwelijk/samenleving.

Rekenvoorbeeld

Besteedbaar inkomen ouder I	€ 1.800
Besteedbaar inkomen ouder II	€ 1.150
Aanspraak kindgebonden budget	€ 50
Totaal besteedbaar gezinsinkomen	€ 3.000

Aan de hand van de Tabel eigen aandeel van ouders in de kosten van de kinderen (Bijlage 4) bepalen we op basis van het netto besteedbaar gezinsinkomen inclusief kindgebonden budget het eigen aandeel. Voor een gezin met één kind is dat € 395 per maand.

In de tabellen voor 2025 is rekening gehouden met kinderbijslag vanaf 1 januari 2025.

Rekenvoorbeeld berekenen eigen aandeel bij netto besteedbaar gezinsinkomen tussen twee kolombedragen

Ligt het netto besteedbaar gezinsinkomen tussen twee tabelbedragen in, dan verhogen we het eigen aandeel vanaf het laagste tabelbedrag naar rato.

Stap 2: Bepalen van de draagkracht van de ouders

Rekenvoorbeeld bepalen draagkracht ouders

De draagkracht van een ouder berekenen we in beginsel op basis van het eigen netto besteedbaar inkomen en (indien van toepassing) het kindgebonden budget op het moment dat de kinderalimentatie ingaat of wijzigt.

De ouder bij wie het kind het hoofdverblijf heeft (in dit voorbeeld: ouder I) heeft een netto besteedbaar inkomen van € 2.000. Deze ouder ontvangt een kindgebonden budget van € 400.

De ouder bij wie het kind niet het hoofdverblijf heeft (ouder II), heeft een netto besteedbaar inkomen van € 2.600. Deze ouder draagt een niet verwijtbare en niet vermijdbare last (dat is een andere noodzakelijke last) van € 200.

De onderstaande berekeningen kunnen we samenvatten in de formule:

Draagkracht = 70%

[NBI -/- (0,3 x NBI + gecorrigeerde bijstandsnorm + overige noodzakelijke lasten)]

Draagkracht Ouder I
Inkomen
Netto besteedbaar inkomen	€ 2.000
Kindgebonden Budget	€ 400
Totaal		€ 2400
Lasten
Gecorrigeerde bijstandsnorm (zie 4.2.2.3)	€ 1.310
Woonbudget	€ 720
Andere noodzakelijke lasten	€ –
Totaal (= draagkrachtloos inkomen)		€ 2.030
Draagkrachtruimte		€ 370
Draagkracht 70% (afgerond)		€ 259

Draagkracht Ouder II
Inkomen
Netto besteedbaar inkomen	€ 2.600
Kindgebonden Budget	€ –
Totaal		€ 2.600
Lasten
Gecorrigeerde bijstandsnorm (zie 4.2.2.3)	€ 1.310
Woonbudget	€ 780
Andere noodzakelijke lasten	€ 200
Totaal (= draagkrachtloos inkomen)		€ 2.290
Draagkrachtruimte		€ 310
Draagkracht 70% (afgerond)		€ 217

Stap 3: Draagkrachtvergelijking, zorgkorting en bepalen hoogte van dekinderalimentatie

We verdelen van het eigen aandeel over de ouders door het maken van een draagkrachtvergelijking.

Rekenvoorbeeld draagkrachtvergelijking

De ouders in het rekenvoorbeeld in stap 2 hebben één kind en het eigen aandeel is € 450.

De gezamenlijke draagkracht van ouder I en ouder II is (€ 259 + € 217 =) € 476.

De kosten verdelen we over beide ouders volgens de formule:

Formule:

eigen draagkracht / gezamenlijke draagkracht x eigen aandeel

Het aandeel van ouder I bedraagt (afgerond):

Formule:

259 / 476 x 450 = 245

Het aandeel van ouder II bedraagt (afgerond):

Formule:

217 / 476 x 450 = 205

Samen € 450

Eigen Aandeel		€ 450
Draagkracht Ouder I	€ 259
Draagkracht Ouder II	€ 217
Totale draagkracht		€ 476
Ouder I draagt	€ 245
Ouder II draagt	€ 205

Voor het berekenen van het bedrag aan kinderalimentatie dat de ouder bij wie het kind niet staat ingeschreven moet betalen aan de andere ouder brengen we zorgkorting in mindering op het bedrag dat die ouder draagt.

Rekenvoorbeeld zorgkorting

Ouder II draagt	€ 205
Zorgkorting 15%	€ 68
Ouder II betaalt	€ 138

Bijzondere situaties

Rekenvoorbeeld bepalen eigen aandeel van ouders die nooit in gezinsverband hebbensamengeleefd (par. 3.2.4)

Ouders hebben samen met het kind nooit samengewoond en een gezin gevormd. Het kind heeft het hoofdverblijf bij ouder I. Het eigen aandeel van de ouders is het gemiddelde van het bedrag dat elk van hen aan het kind zou besteden als dit bij hem/haar woont/zou wonen.

Rekenvoorbeeld Eigen Aandeel nooit samengewoond

Besteedbaar inkomen ouder I	€ 2.000
Kindergebonden Budget	€ 400
Totaal	€ 2.400
Eigen Aandeel ouder I volgens tabel	€ 268

Besteedbaar inkomen ouder II	€ 2.600
Kindergebonden Budget (fictief)	€ 200
Totaal	€ 2.800
Eigen Aandeel ouder II volgens tabel	€ 339

Eigen Aandeel ouder I volgens tabel	€ 268
Eigen Aandeel ouder II volgens tabel	€ 339
Totaal Eigen Aandeel beide ouders	€ 607
Waarvan de helft	€ 304

Bij een tekort aan gezamenlijk draagkracht van ouders om in het eigen aandeel te voorzien

Als de gezamenlijke draagkracht van ouders onvoldoende is om het eigen aandeel volledig te kunnen bekostigen, moeten zij in elk geval tot de grens van hun draagkracht bijdragen.

Tekort aan gezamenlijke draagkracht en zorgkorting

Als sprake is van een zorgregeling, maken we een uitzondering op de regel dat de zorgkorting de bijdrage vermindert. Uitgangspunt is dat de ouders ieder de helft van het tekort dragen.

Als de helft van het tekort minder is dan de zorgkorting, dan brengen we de helft van het tekort in mindering op de zorgkorting. Het restant van de zorgkorting brengen we in mindering op de te betalen bijdrage.

Rekenvoorbeeld

Eigen Aandeel		€ 600
Zorgkorting 15%	€ 90
Draagkracht Ouder I	€ 259
Draagkracht Ouder II	€ 217
Totale draagkracht		€ 476
Draagkrachttekort		€ 124
Helft tekort		€ 62

Draagkracht Ouder II		€ 217
Zorgkorting	€ 90
Af: helft tekort	€ 62
In aanmerking te nemen zorgkorting		€ 23
Ouder II betaalt aan Ouder I		€ 189

Als de helft van het tekort meer is dan het bedrag van de zorgkorting dan verminderen we de te betalen bijdrage niet met zorgkorting.

Rekenvoorbeeld draagkrachttekort en zorgkorting

Eigen Aandeel		€ 800
zorgkorting 15%	€ 120
Draagkracht Ouder I	€ 259
Draagkracht Ouder II	€ 217
Totale draagkracht		€ 476
draagkrachttekort		€ 324
helft tekort		€ 162

Draagkracht Ouder II		€ 217
zorgkorting	€ 120
af: helft tekort	€ 162
in aanmerking te nemen zorgkorting		€–
Ouder II betaalt aan Ouder I		€ 217

5.2 Stappenplan partneralimentatie

Hierna laten we in drie stappen met rekenvoorbeelden zien hoe we het bedrag aan partneralimentatie bepalen. De rekenvoorbeelden laten zien hoe we bepaalde berekeningen maken.

De bedragen in de voorbeelden zijn fictief. Alle bedragen zijn steeds per maand en afgerond op hele euro’s, tenzij anders vermeld.

Ontvangen kinderalimentatie, kinderbijslag en kindgebonden budget zijn bestemd om de kosten van levensonderhoud (verzorging en opvoeding) van de kinderen te bestrijden.

De (resterende) kosten van de kinderen drukken op het inkomen van de ouder(s) en zijn daarom van invloed op de resterende behoefte van de onderhoudsgerechtigde en op de draagkracht van de onderhoudsplichtige.

Stap 1: Bepalen van de resterende behoefte van de onderhoudsgerechtigde

De resterende behoefte van de onderhoudsgerechtigde bepalen we – kortgezegd – door op de huwelijksgerelateerde behoefte zijn of haar eigen inkomen en/of verdiencapaciteit in mindering te brengen.

We bepalen de huwelijksgerelateerde behoefte van de onderhoudsgerechtigde aan de hand van de hofnorm.

Volgens de hofnorm is de huwelijksgerelateerde behoefte:

60% [netto besteedbaar gezinsinkomen -/- (indien van toepassing) het (toen de ouders nog in gezinsverband leefden) voor rekening van de ouders komende eigen aandeel in de kosten van de kinderen].

Rekenvoorbeeld bepalen huwelijksgerelateerde behoefte

Het netto besteedbaar inkomen van de onderhoudsplichtige voordat partijen uit elkaar gingen was € 3.500 per maand.

Het netto besteedbaar inkomen van de onderhoudsgerechtigde voordat partijen uit elkaar gingen was € 2.000 per maand.

Tot het gezin behoren twee kinderen. Het eigen aandeel van de ouders in de kosten van de kinderen is € 800 per maand.

De behoefte op basis van de hofnorm is dan

Rekenvoorbeeld behoefte volgens hofnorm 60%

Inkomen onderhoudsplichtige	€ 4.000
Inkomen onderhoudsgerechtigde	€ 2.000
Kindgebonden budget	€ –
Netto besteedbaar gezinsinkomen		€ 6.000
Af: Eigen Aandeel kosten kinderen		€ 1.380
Beschikbaar voor echtgenoten/partners		€ 4.620
Behoefte volgens hofnorm: 60%		€ 2.772

Vervolgens stellen we vast of de onderhoudsgerechtigde over de middelen beschikt om in de behoefte van € 2.772 te voorzien of die in redelijkheid kan verwerven (verdiencapaciteit).

De resterende behoefte is de behoefte volgens hofnorm -/- eigen inkomen / redelijkerwijs te verwerven inkomen.

Rekenvoorbeeld bepalen resterende behoefte (met kinderen)

Behoefte volgens hofnorm: 60%			€ 3.000
Af: eigen inkomen onderhousgerechtigde	€ 2.000
Aanvullende verdiencapaciteit	€ –
Eigen inkomen inclusief verdiencapaciteit		€ 2.000
Aandeel in levensonderhoud kinderen	€ 350
Ontvangen KGB	€ 250
Kosten kinderen uit eigen inkomen		€ 100
Voor onderhoudsgerechtigde zelf beschikbaar			€ 1.900
Resterende behoefte			€ 1.100

Rekenvoorbeeld bepalen resterende behoefte (zonder kinderen)

Behoefte volgens hofnorm: 60%		€ 3.000
Af: eigen inkomen onderhousgerechtigde	€ 2.000
Aanvullende verdiencapaciteit	€ 500
Eigen inkomen inclusief verdiencapaciteit		€ 2.500
Resterende behoefte		€ 500

Stap 2: Bepalen van draagkracht voor partneralimentatie

De draagkracht voor partneralimentatie bepalen we op basis van het netto besteedbaar inkomen van de onderhoudsplichtige aan de hand van de in par. 4.4 genoemde uitgangspunten.

Rekenvoorbeeld: netto besteedbaar inkomen, draagkrachtloos inkomen,draagkrachtpercentage en draagkracht

Inkomen
Netto besteedbaar inkomen	€ 4.000
Bij: extra verdiencapaciteit	€ –
Totaal		€ 4.000
Lasten
Gecorrigeerde bijstandsnorm (zie 4.2.2.4)	€ 1.310
Woonbudget	€ 1.200
Andere noodzakelijke lasten	€ –
Totaal (=draagkrachtloos inkomen)		€ 2.510
Draagkrachtruimte		€ 1.490
Draagkracht 60% (afgerond)		€ 894

Voor het bepalen van de draagkracht van een onderhoudsplichtige is niet alleen diens feitelijke inkomen van belang, maar ook het inkomen dat hij of zij redelijkerwijs kan verwerven.

Bij partneralimentatie hanteren we een draagkrachtpercentage van 60. Op het gevonden bedrag brengen we het aandeel van de onderhoudsplichtige ouder in de kosten van verzorging en opvoeding van minderjarige kinderen en de kosten van levensonderhoud en studie van kinderen tot 21 jaar in mindering. In dit voorbeeld gaan wij ervan uit dat dat aandeel € 450 is.

Rekenvoorbeeld

Draagkracht 60% (afgerond)	€ 894
Aandeel in levensonderhoud kinderen	€ 450
Resteert voor partneralimentatie	€ 444

Omdat betaalde partneralimentatie fiscaal aftrekbaar is bruteren we dit netto bedrag.

Stap 3: Inkomensvergelijking

Rekenvoorbeeld inkomensvergelijking zonder kinderen

Netto Besteedbaar Inkomen (NBI) Partner I	€ 3.000
Netto Besteedbaar Inkomen (NBI) Partner II	€ 2.000
Netto Besteedbaar Gezinsinkomen (NBGI)	€ 5.000
Behoefte volgens Hofnorm € 3.000		€ 3.000
af: NBI Partner II		€ 2.000
Resterende behoefte Partner II (na aftrek NBI)		€ 1.000
Draagrkracht Partner I voor PAL 2025	€ 474
Inkomensvergelijking
NBGI x 0,5		€ 2.500
af: NBI Partner II		€ 2.000
bijdrage na inkomensvergelijking		€ 500

De draagkracht van de onderhoudsplichtige is minder dan de resterende behoefte van de onderhoudsgerechtigde. Daarom kan de partneralimentatie niet hoger zijn dan de laagste van deze twee: € 474 (netto).

Als de onderhoudsgerechtigde na ontvangst van partneralimentatie een hoger netto inkomen overhoudt dan de onderhoudsplichtige, dan kan de onderhoudsplichtige een beroep doen op inkomensvergelijking. Na vergelijking blijkt dat beide partijen een gelijk netto inkomen hebben als de partneralimentatie € 500 bedraagt. Onderhoudsgerechtigde en onderhoudsplichtige hebben dan allebei € 2.500 te besteden.

Rekenvoorbeeld inkomensvergelijking met kinderen

	Patner I	Partner II	Totaal
Netto Besteedbaar Inkomen (NBI)	€ 5.000	€ 2.500	€ 7.500
Kindgebonden Budget (KGB) tijdens huwelijk			€ -
Netto Besteedbaar Gezinsinkomen (NBGI)			€ 7.500
Eigen aandeel ouders			€ 1.700
Beschikbaar voor (ex-)partners tijdens huwelijk			€ 5.800
Behoefte volgens hofnorm			€ 3.480
KGB na scheiding	€ –	€ 400
NBI voor kinderalimentatie	€ 5.000	€ 2.900
Draagkracht KAL 2025	€ 1.533	€ 504
Aandeel kosten kinderen	€ 1.279	€ 421
Kosten kinderen na aftrek KGB	€ -	€ 21

Resterende behoefte (na aftrek eigen NBI)			€ 3.459
Draagkracht PAL 2025	€ 1.314
Resteert voor PAL na aandeel kosten kinderen			€ 35
Inkomen na aftrek kosten kinderen	€ 3.721	€ 2.479
Inkomensvergelijking			€ 621

In dit voorbeeld is de draagkracht van de onderhoudsplichtige (na aftrek van de kinderalimentatie) lager dan de behoefte van de onderhoudsgerechtigde en ook lager dan het bedrag (na inkomensvergelijking) waarbij partijen een gelijk besteedbaar inkomen hebben.

In dit geval beperken we de partneralimentatie tot € 35, de grens van de draagkrcht van Partner I.

5.3 Rekenvoorbeelden niet vermijdbare en niet verwijtbare lasten

Als een partij stelt en – al dan niet tegenover de betwisting door de wederpartij – voldoende onderbouwt dat sprake is van lasten die niet vermijdbaar en niet verwijtbaar zijn, dan kunnen we deze lasten opnemen in het draagkrachtloos inkomen.

Rekenvoorbeeld niet vermijdbare en niet verwijtbare lasten

NBI		€ 2.500
Forfait noodzakelijke lasten	€ 1.310
Woonbudget	€ 750
Aflossing restschuld	€ 200
Draagkrachtloos inkomen		€ 2.260
Draagkrachtruimte		€ 240
Draagkracht kinderalimentatie (70%)		€ 168
Draagkracht partneralimentatie (60%)		€ 144

Woonlasten voormalige echtelijke woning

Indien een onderhoudsplichtige lasten van de (voormalige) echtelijke woning (gedeeltelijk)betaalt en de onderhoudsgerechtigde in die woning woont, passen we het woonbudget aan door de werkelijke woonlasten in aanmerking te nemen: voor degene die in de voormalige echtelijke woning woont: zijn aandeel in die last; voor degene die de woning heeft verlaten: de eigen werkelijke woonlasten en daarnaast zijn of haar aandeel in de lasten van de (voormalige) echtelijke woning.

Rekenvoorbeeld woonlasten voormalige echtelijke woning

Netto besteedbaar inkomen van de vertrokken ouder/partner is € 3.500 per maand.

Zijn aandeel in de netto woonlast van de (voormalige) echtelijke woning is € 500 maand.

De eigen werkelijke woonlast is € 800 per maand. Het netto besteedbaar inkomen van ouder/partner die is achtergebleven is € 1.500 maand, het kindgebonden budget € 300 per maand en de woonlast € 200 per maand.

	Achterblijvende ouder / partner		Vertrokken ouder / partner
NBI achterblijvende ouder/partner	€ 1.500		€ 3.500
KGB	€ 300		€ -
NBI voor kinderalimentatie		€ 1.800		€ 3.500
Forfait noodzakelijke lasten	€ 1.310		€ 1.310
Werkelijke woonlasten	€ 200		€ 800
Lasten echtelijk woning	€ -		€ 500
Draagkrachtloos inkomen		€ 1.510		€ 2.610
Draagkrachtruimte		€ 290		€ 890
Draagkracht kinderalimentatie (70%)		€ 203		€ 623

5.4 Rekenvoorbeeld aanvaardbaarheidstoets

In het onderstaande voorbeeld is sprake van fictieve bedragen!

Een alimentatieplichtige ouder heeft drie verwijtbare maar niet te vermijden lasten in totaal € 400 per maand. Het NBI van die ouder bedraagt € 1.775 en op basis daarvan is de draagkracht voor kinderalimentatie € 50 per maand voor twee kinderen.

De woonlasten bedragen € 500 en de woontoeslag is € 300. De premie zorgverzekering is € 140 per maand en de zorgtoeslag is € 27.

De aanvaardbaarheidstoets leidt tot een verlaging van de kinderalimentatie tot € 31 per maand.

NBI Alimentatieplichtige			€ 1.775
Bijstandsnorm alleenstaande 2025	€ 1.345
Af: wooncomponent 2025	€ 197
Af: nominale premie ZVW 2025	€ 63
Bijstandsnorm minus woonlasten en ZVW		€ 1.085

95% daarvan		€ 1.031
Woonlasten	€ 500
Af: woontoeslag	€ 300
Werkelijke woonlasten		€ 200
Zorgverzekering	€ 140
Af: zorgtoeslag	€ 27
Overige zorgkosten	€ –
Werkelijke zorgkosten		€ 113
overige last (1)	€ 100
overige last (2)	€ 125
overige last (3)	€ 175
Overige (verwijtbare) lasten		€ 400
Totaal noodzakleijke lasten			€ 1.744
Resteert			€ 31

Draagkracht (tabel)			€ 50
Te betalen			€ 31

Wetten, regelgeving en verdragen

Geen wetnummer opgegeven.

Informatie

Wanneer er op een icoon is geklikt in een Artikel, dan kan hier extra informatie komen te staan.

BRONNEN

ABONNEER NU!

EN KRIJG TOEGANG TOT VAKKENNIS

Trefwoordenboom