Rechtbank Noord-Nederland 16-12-2025, ECLI:NL:RBNNE:2025:5182

Bij beschikking van 17 april 2025 heeft de rechtbank Gelderland, locatie Arnhem, zich onbevoegd verklaard om de zaak te behandelen en de zaak verwezen naar de rechtbank Noord-Nederland, locatie Groningen.

Op 12 december 2025 heeft de rechtbank de zaak mondeling behandeld. Daarbij zijn verschenen en gehoord: verzoeker en zijn advocaat.

Ten slotte is bepaald dat vandaag deze beschikking wordt gegeven.

De rechtbank kan bij de beoordeling van het verzoek uitgaan van de volgende feiten.

Verzoeker is veroordeeld tot een gevangenisstraf met bevel tot verpleging van overheidswege (TBS), wegens het plegen van ontuchtige handelingen met minderjarigen, waaronder het seksueel binnendringen van het lichaam, grooming van minderjarigen, door misleiding minderjarigen opzettelijk bewegen ontuchtige handelingen te plegen en het vervaardigen, verwerven en bezitten van kinderpornografisch materiaal (allen meermalen gepleegd).

Verzoeker heeft zich tijdens een begeleid verlof onttrokken aan zijn begeleider. Daardoor is hij veelvuldig in het nieuws geweest. Als zijn naam op het internet wordt opgezocht, verschijnen op bijvoorbeeld Google direct tientallen resultaten waarin zijn naam en foto worden gekoppeld aan de feiten waarvoor hij is veroordeeld.

Bij besluit van 5 november 2025 heeft de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid een beslissing genomen op het verzoek van verzoeker de geslachtsnaam te wijzigen in [gewenste geslachtsnaam] . De Staatsecretaris heeft beslist dat hij gaat voorstellen om de geslachtsnaam van verzoeker te wijzigen op de grond dat het huwelijk van de ouders van verzoeker op [datum] is geëindigd en verzoeker toen hij minderjarig was enige tijd werd verzorgd en opgevoed door de persoon van wie hij nu de geslachtsnaam wil gebruiken.

Verzoeker verzoekt de rechtbank een wijziging van de voornaam van verzoeker te gelasten door te bepalen dat zijn de voornaam “ [voornaam] ” wordt geschrapt en wordt gewijzigd in “ [gewenste voornaam] ”, zodat verzoeker voortaan [naam] zal heten.

Verzoeker heeft in zijn verzoekschrift toegelicht waarom hij zijn voornaam wenst te wijzigen in ' [gewenste voornaam] ''. Samengevat weergegeven komt die toelichting op het volgende neer. Verzoeker vindt dat voor de wijziging voldoende zwaarwichtig belang bestaat en dat dit belang zwaarder weegt dan het belang van naamconsistentie in de registers van de burgerlijke stand. Verzoeker is veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van drie jaar en zes maanden en aan hem is de maatregel van terbeschikkingstelling met bevel tot dwangverpleging opgelegd. Tijdens zijn behandeling heeft verzoeker zich tijdens een begeleid verlof onttrokken aan zijn begeleider en is daardoor veelvuldig in het nieuws geweest. Dit heeft tot gevolg gehad dat verzoeker op het internet makkelijk vindbaar is en dat ook het strafrechtelijke feit waarvoor hij is veroordeeld wordt weergegeven. Verzoeker bevindt zich inmiddels op de resocialisatie afdeling binnen het TBS-traject. Er wordt gewerkt aan de behandeldoelen en ook meer (onbegeleid) verlof en werk. Verzoeker vreest dat zijn huidige (voor)naam het moeilijk zal maken om te werken aan een nieuwe start. Verzoeker kondigt in zijn verzoekschrift aan dat hij daarom ook zijn geslachtsnaam wil laten wijzigen.

Het is volgens verzoeker algemeen bekend dat veel werkgevers hun sollicitanten opzoeken door middel van een zoekmachine als Google. Ook (levens)bedreigingen zijn een reëel risico. Het wonen in de buurt van of werken met verzoeker kan leiden tot protesten van zijn omgeving. Het enkele feit dat verzoeker zo makkelijk vindbaar is online, leidt per definitie al tot een onveilig gevoel bij hem. Verzoeker vreest dat hij uiteindelijk in een isolement terecht komt, hetgeen zijn resocialisatie en herstel mogelijk in de weg zal staan. Verzoeker vindt verder dat de nieuwe voornaam niet ongepast is dan wel overeenstemt met bestaande geslachtsnamen. Verzoeker heeft een band met [land] en wenst daarom een [land] klinkende naam te dragen.

Als nadere toelichting op het verzoek is namens verzoeker tijdens de mondelinge behandeling aangevoerd, onder overlegging van een besluit van de Staatssecretaris van het ministerie van Justitie en veiligheid van 5 november 2025, dat de geslachtsnaam van verzoeker wordt gewijzigd in [gewenste geslachtsnaam] , als niet binnen de daarvoor gegeven termijn bezwaar wordt gemaakt. In het besluit is als grondslag voor de wijziging opgenomen, voor zover hier van belang:

• Het huwelijk van uw ouders is op [datum] geëindigd. Dit blijkt uit de gegevens over uw ouders in de Basisregistratie Personen (BRP).

• Toen u minderjarig was werd u enige tijd verzorgd en opgevoed door de persoon van wie u nu de geslachtsnaam wilt gebruiken."

De rechtbank wijst het verzoek af. De rechtbank vindt dat het algemeen belang in deze zaak zwaarder weegt dan het recht op privacy van verzoeker bij de verzochte wijziging, omdat de bescherming van de samenleving, de geloofwaardigheid van het rechtssysteem, vrijheid van informatie en de gelijke behandeling in het geding zijn. De rechtbank vindt dat onvoldoende zwaarwegende bijzondere omstandigheden die alleen verzoeker betreffen, zijn gesteld of overigens zijn gebleken om het verzoek toe te kunnen wijzen. De rechtbank legt hierna uit op grond van welke belangenafweging zij tot deze beslissing komt.

Het openbaar belang is gediend met bescherming van de samenleving. Als iemand, zoals hier, is veroordeeld voor ernstige misdrijven, kan het belangrijk zijn dat de samenleving weet wie deze persoon is, waar hij of zij zich bevindt en wat hij of zij heeft gedaan.
In Nederland is het echter niet gebruikelijk om de privacy van een verdachte of delinquent vrij te geven of te delen, ook niet als het publiek mogelijk gevaren kan vermijden als ze op de hoogte zijn van de identiteit van een persoon die gevaarlijk is of risicovol gedrag vertoont.

In lijn met wat gebruikelijk is, is ook ten aanzien van verzoeker géén inbreuk gemaakt op zijn privacy toen hij verdachte werd of na (een van) zijn veroordelingen. De inbreuk op de privacy van verzoeker is het gevolg van de keuze van verzoeker om zich tijdens een begeleid verlof aan zijn begeleider te onttrekken en niet meer terug te keren naar de instelling waar hij in verband met zijn TBS werd behandeld. Het publieke belang, gediend met zijn opsporing, noopte tot het publiceren van zijn naam en foto en de aard van de delicten waarvoor hij is veroordeeld.

De inbreuk op de privacy werd gemaakt en gerechtvaardigd gevonden, omdat verzoeker is veroordeeld wegens herhaalde ernstige zedenmisdrijven met kinderen. Daarom is door het Openbaar Ministerie, in overleg met de politie, een afweging gemaakt waarbij het zwaarwegende publieke belang is gewogen tegen het recht op privacy van verzoeker, vanwege de risico’s die verzoeker zijn ontsnapping voor de samenleving met zich bracht.

De rechtbank vindt dat de inbreuk op de privacy en de gevolgen daarvan zoals verzoeker die heeft beschreven minder zwaar wegen dan wanneer de inbreuk zou zijn gemaakt wanneer de hier te lande gebruikelijke privacy voor verdachten en veroordeelden zou zijn geschonden. Hier geldt als bijzondere omstandigheden dat de inbreuk op de privacy van verzoeker louter het gevolg is van een keuze die verzoeker heeft gemaakt om te ontsnappen en het gevaar voor de samenleving dat daardoor ontstond.

De rechtbank heeft ook het belang van verzoeker vanuit een ander perspectief gewogen. De rechtbank begrijpt dat er in deze zaak spanning is tussen het recht op privacy van verzoeker (en zijn recht om “verder te gaan met zijn leven”) en het belang van de samenleving bij het beschermen van anderen. Het recht op naamswijziging kan worden gezien als een poging om die spanning in balans te brengen.

De rechtbank vindt hier, gelet op de feiten waarvoor verzoeker is veroordeeld, de bescherming van de samenleving belangrijker dan het recht van verzoeker om zich te kunnen verbergen door zijn identiteit te wijzigen.

De rechtbank heeft verder oog voor het zwaarwegende belang van openbaarheid van rechtspraak. Dat belang is gediend met transparantie in het rechtssysteem. Het is belangrijk dat het publiek kan zien hoe rechtvaardigheid wordt toegepast en dat strafbare feiten (uiteindelijk na een veroordeling) niet in het geheim worden afgehandeld. Wanneer iemand zijn naam zou kunnen veranderen om zijn of haar strafrechtelijke verleden te verbergen zoals verzoeker wil, zou dit het vertrouwen in het rechtssysteem ernstig kunnen ondermijnen. Het kan in de samenleving het idee geven dat iemand kan ontsnappen aan de gevolgen van zijn of haar daden door een naamswijziging.

De rechtbank neemt verder in overweging dat het recht op privacy van verzoeker een fundamenteel recht is, maar dat het niet zwaarder weegt dan andere fundamentele rechten, zoals het recht op vrijheid van informatie. Dat laatste recht kan zwaarder wegen, vooral als de informatie in het belang van de publieke veiligheid is. In het geval van (recidiverende) zedendelinquenten kan het openbaar belang om anderen te beschermen tegen mogelijke herhaling van het misdrijf zwaarder wegen dan het recht op privacy.

De rechtbank heeft ook in de beoordeling betrokken dat het recht om tot naamswijziging te komen na een strafrechtelijke veroordeling als ongelijke behandeling kan worden gezien: als sommige mensen hun strafrechtelijke verleden kunnen verbergen, zou dit onterecht kunnen zijn ten opzichte van mensen die hun straf wel dragen, inclusief de gevolgen daarvan.

Er is inmiddels een besluit tot geslachtsnaamwijziging genomen. De rechtbank gaat om twee redenen aan het bestaan van dat besluit voorbij.

Ten eerste geldt dat de wijziging van de geslachtsnaam in het wettelijke systeem van het naamrecht los en onafhankelijk staat van de beoordeling die de rechtbank moet maken van het verzoek tot voornaamswijziging.

Ten tweede geldt dat het verzoek tot geslachtsnaamwijzing en de beslissing daarop, is gegrond op een andere feitelijke grondslag dan het verzoek tot wijziging van de voornaam. Het is voor de rechtbank dan ook de vraag of het besluit tot geslachtsnaamwijziging is genomen in de wetenschap van de feiten en omstandigheden die verzoeker in deze procedure heeft aangevoerd. Dat met een afwijzende beslissing van de rechtbank sprake is van willekeur kan daarom niet blijken.

Tegen de achtergrond van deze overwegingen is de rechtbank tot de slotsom gekomen dat er een zwaarwegend individueel belang moet bestaan om een verdachte of veroordeelde een nieuwe identiteit te geven. Dat belang ontbreekt hier. Het belang bij een nieuwe identiteit van verzoeker onderscheidt zich niet van het belang van iedere verdachte of veroordeelde zijn of haar naam te kunnen laten wijzigen, omdat de identiteit wegens een ontsnapping publiekelijk bekend is geworden.

Het verzoek wordt om al deze redenen afgewezen.

wijst het verzoek af.