Rechtbank Amsterdam 11-11-2025, ECLI:NL:RBAMS:2025:8551

Rechtsmacht en toepasselijk recht

Standpunten partijen

De vrouw voert ter onderbouwing van haar verzoek aan dat er tussen partijen meermaals sprake geweest van ernstig huiselijk geweld en controlerend en denigrerend

gedrag van de man jegens de vrouw, waarvoor de man is veroordeeld en een

schadevergoeding aan de vrouw moet betalen. De vrouw stelt gedurende het huwelijk van partijen zeer regelmatig in elkaar te zijn geslagen door de man, zowel binnenshuis als op straat. Ook stelt zij door de man te zijn opgesloten in huis, te zijn geïsoleerd voor de

buitenwereld en financieel afhankelijk van hem te zijn gehouden. Volgens de vrouw heeft de man eerder aangegeven de kinderen mee te willen nemen naar Syrië zodra

zij een Nederlands paspoort hebben en heeft hij gedreigd de kinderen van de vrouw weg zou nemen als zij aangifte zou doen. Eveneens heeft zij verklaard dat de man al eens heeft geprobeerd haar in brand te steken terwijl zij zwanger was van een zoon. Die zwangerschap is geëindigd in een miskraam als gevolg van trappen van de man in de buik van de vrouw. De vrouw heeft de over haar bekende politiegegevens opgevraagd en wil het dossier na ontvangst in deze procedure inbrengen. Gelet op voorgaande omstandigheden verzoekt de vrouw de rechtbank te bepalen dat het gezag over de minderjarigen alleen aan haar zal toekomen, nu er een onaanvaardbaar risico bestaat dat de minderjarigen klem zouden raken tussen de ouders en niet te verwachten is dat hierin binnen afzienbare tijd voldoende verbetering zal komen. Voortduring van het gezamenlijk gezag zal volgens haar de veiligheid van haar en de kinderen verder op het spel zetten. De vrouw voorziet in de toekomst problemen in terugkerende formele zaken waarbij, in het geval het gezamenlijk ouderlijk gezag zou voortduren, zij een handtekening of anderszins fysieke instemming van de man zou moeten kunnen (aan)tonen. De vrouw denkt daarbij bijvoorbeeld aan het verlengen van het paspoort van de minderjarigen, vakanties naar het buitenland of medische hulp. Zij voorziet deze problemen in de eerste plaats omdat zij omwille van haar eigen veiligheid en die van de kinderen zo min mogelijk met de man in contact probeert te treden. Indien zij gedwongen wordt om dit wel te doen, geeft dit de man kennis over hun verblijfplaats en een zekere mate van controle over hun levens. De vrouw stelt dat het op dit moment ondoenlijk is voor haar om inhoud te geven aan het bestaande gezamenlijke gezag. Zij verzoekt de rechtbank dan ook het eenhoofdig gezag over de kinderen aan haar toe te wijzen.

De vrouw voert daarnaast verweer tegen het verzoek van de man om een zorgregeling vast te leggen. Zij verzoekt de rechtbank een eventuele beslissing met betrekking tot de zorg- c.q. omgangsregeling aan te houden tot dat de veiligheid haar en de kinderen in kaart is gebracht door Altra, Jeugdbescherming of middels een onderzoek door de Raad. De vrouw, Altra, Veilig Thuis en de politie maken zich namelijk ernstige zorgen over de situatie van partijen. De kinderen hebben inmiddels al langer dan een jaar geen contact meer gehad met de man. De situatie van de vrouw en de kinderen wordt door de gebeurtenissen in het verleden als uiterst onveilig ingeschat. Betrokken organisaties zeggen dat er geen omgang moet komen in verband met intiem terreur en dat er een risico is op eerwraak. Volgens de advocaat van de vrouw zou daarom JBRA ook niet betrokken zijn. De vrouw is ook bang voor ontvoering naar het buitenland. De vrouw wil dan ook niet dat er op dit moment reeds (begeleide) contacten plaatsvinden tussen de man en de kinderen.

Tijdens de mondelinge behandeling heeft de vrouw gesteld dat de man veroordeeld is voor het geweld jegens haar. Volgens haar heeft de strafrechter als voorwaarde aan de straf van de man gekoppeld dat hij in behandeling dient te gaan bij [zorgaanbieder] . Pas als deze behandeling heeft plaatsgevonden kon er volgens de strafrechter worden gesproken over omgang tussen de man en de kinderen. De man is volgens de vrouw echter enkel naar een intakegesprek geweest. De behandeling zou niet zijn gestart vanwege een gebrek aan zelfinzicht aan de zijde van de man. De vrouw stelt dat de man haar familie onder druk zet om omgang tussen hem en de kinderen toe te laten en hij probeert haar verblijfplaats te achterhalen. Dit heeft er voor gezorgd dat zij op korte termijn zal moeten worden overgeplaatst naar een andere opvanglocatie. De vrouw vreest voor haar leven zodra de man op de hoogte is van haar verblijfplaats.

Op de vraag van de rechtbank welke gezagsbeslissingen de komende tijd nodig zijn, vertelt de advocaat van de vrouw dat de kan aanwezig is dat vrouw en kinderen moeten worden overgeplaatst naar een andere opvanglocatie, waarbij de kinderen op een nieuw adres en bij een nieuwe school moeten worden ingeschreven.

De man voert verweer tegen het verzoek van de vrouw met betrekking tot het gezamenlijk gezag. Hij betwist hetgeen de vrouw over hem stelt. Volgens hem zijn de beschuldigingen van de vrouw zwaar aangezet. Hij acht het in het belang van de kinderen dat hij en de vrouw met elkaar blijven communiceren. De man acht mediation, dan wel hulpverlening, geïnitieerd om de communicatie tussen partijen te begeleiden. De man hoopt in de toekomst samen met de vrouw het ouderschap vorm te kunnen geven. Hij stelt niet de intentie te hebben de vrouw tegen te werken. Hij vindt een eventuele schorsing van zijn gezag op dit moment erg voorbarig.

De man merkt verder op dat er op dit moment geen enkele vorm van communicatie is tussen partijen en hij heeft ook al enige tijd geen contact meer gehad met de kinderen. De man begrijpt dat dit contact weer gefaseerd zal moeten worden opgebouwd onder begeleiding van hulpverlening en hij is bereid om overal aan mee te werken. De man merkt op geen enkele intentie te hebben om de kinderen mee te nemen naar Syrië. Hij heeft zijn leven inmiddels opgebouwd in Nederland en wenst ook in Nederland te blijven wonen. Wel heeft hij eerder gezegd tegen de kinderen dat zij een keer met hem naar Jordanië zouden kunnen gaan, om daar de oude vriendinnen van [minderjarige 1] op te zoeken. Hij verzoekt de rechtbank de door hem verzochte zorgregeling vast te stellen.

De man heeft tijdens de mondelinge behandeling opgemerkt dat hij juist het contact met de vrouw probeert te vermijden. In dit kader vraagt hij zich af waarom de vrouw twee keer op bezoek is geweest bij zijn familie, op 100 meter afstand van zijn verblijfplaats, terwijl zij stelt bang voor hem te zijn. Voorts geeft hij aan dat zijn oudste dochter haar vriendinnen in Jordanië mistte toen het gezin van partijen in Nederland kwam wonen. Daarop heeft hij destijds gezegd dat de kinderen wel weer in Jordanië bij hun vriendinnen op bezoek kunnen gaan, zodra zij paspoorten hebben.

De man merkt verder op dat hij inmiddels twee keer bij [zorgaanbieder] is geweest. De dag voor de zitting heeft hij zich echter afgemeld vanwege zijn werk. De man wil met [zorgaanbieder] blijven samenwerken en geeft aan dat hij op [datum] 2025 weer een afspraak heeft staan.

De Raad heeft tijdens de mondelinge behandeling het volgende naar voren gebracht. De Raad heeft zich er over verbaasd dat JBRA de zaak niet zou willen aannemen en gaf aan het een vreemde gang van zaken te vinden. De Raad heeft voor de mondelinge behandeling contact gezocht met Veilig Thuis. Zij geven aan dat er regie moet komen en er zicht moet komen op de veiligheid van de kinderen. Er is volgens Veilig Thuis sprake van intieme terreur. Veilig Thuis heeft laten weten dat zij in de komende weken gaan onderzoeken of het nodig is op te schalen naar JBRA. Indien partijen gezamenlijk gezag behouden dan is een verplicht kader sowieso noodzakelijk om regie te voeren en de juiste hulp te kunnen inschakelen. Echter, als de man gaat informeren, kan hij het adres van de vrouw krijgen. Indien de vrouw alleen het gezag krijgt over de kinderen, dan is het inzetten van de hulp wellicht in een vrijwillig kader mogelijk. De Raad stelt dat de veiligheid van de kinderen in dit geval belangrijker is dan het recht op omgang van de man; er zijn veel rode vlaggen ten aanzien van de veiligheid. De vrouw heeft angst voor de man en voelt zich emotioneel en fysiek onveilig. Op dit moment is er volgens de Raad onvoldoende zicht op de veiligheid van de kinderen.

De Raad adviseert de rechtbank het verzoek ten aanzien van het eenhoofdig gezag van de vrouw toe te wijzen dan wel het gezag van de man te schorsen.

Tevens adviseert de Raad op dit moment geen omgang vast te stellen tussen de man en de kinderen. Er dient eerst rust te komen in de situatie van partijen. Indien mogelijk kan de man later een verzoek bij de rechtbank indienen om weer in het gezag te worden herstelt. De Raad biedt aan onderzoek te doen.

De beoordeling

Ingevolge artikel 1:253n, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek (hierna: BW) kan echter op verzoek van de niet met elkaar gehuwde ouders of een van hen het gezamenlijk gezag worden beëindigd, indien nadien de omstandigheden zijn gewijzigd of bij het nemen van de beslissing van onjuiste of onvolledige gegevens is uitgegaan. Op grond van artikel 1:253n, tweede lid, van het BW zijn de gronden van artikel 1:251a, eerste lid, van het BW van overeenkomstige toepassing. Hierin is bepaald dat de rechter het gezamenlijk gezag kan beëindigen en één van beide ouders met het gezag over een kind kan belasten, indien er een onaanvaardbaar risico is dat het kind klem of verloren zou raken tussen de ouders en niet te verwachten is dat hierin binnen afzienbare tijd voldoende verbetering komt of indien dit anderszins in het belang van het kind noodzakelijk is.

Uit artikel 1:268 BW volgt dat de rechtbank een ouder geheel of gedeeltelijk in de uitoefening van het gezag kan schorsen als er een ernstig vermoeden bestaat van een ernstige ontwikkelingsbedreiging bij de minderjarige en de ouder niet in staat is om binnen redelijke termijn de verantwoordelijkheid te dragen, danwel het gezag misbruikt.

De rechtbank overweegt als volgt. De rechtbank acht de situatie van partijen, zoals deze uit de stukken en hetgeen tijdens de mondelinge behandeling naar voren is gekomen, buitengewoon zorgelijk. Partijen hebben beide een andere lezing over hetgeen tussen hen is gebeurd. Uit de overgelegde stukken en de behandeling ter zitting is echter gebleken dat de vrouw reeds een jaar in een Blijfhuis verblijft met de kinderen van partijen, de communicatie tussen de ouders voor lange tijd ernstig is verstoord en dat de man de kinderen inmiddels ruim een jaar niet heeft gezien. Uit de door de vrouw overgelegde stukken blijkt dat zij in de afgelopen jaren meerdere malen aangifte heeft gedaan jegens de man van mishandeling. Ook blijkt uit de rapportage van Veilig Thuis dat er sterke aanwijzingen zijn dat de man zich in de afgelopen jaren schuldig heeft gemaakt aan intieme terreur jegens de vrouw. Uit de door de man overgelegde stukken is daarnaast gebleken dat de man medio 2024 is veroordeeld voor het uitoefenen van dwang jegens de vrouw. Uit het door de man overgelegde vonnis blijkt dat de strafrechter aan deze veroordeling een aantal bijzondere voorwaarden heeft gekoppeld, waaronder de voorwaarde dat de man zich dient te laten behandelen door [zorginstelling] te [plaats] of een soortgelijke hulpverlener.

Uit de door de man overgelegde stukken is niet gebleken dat de man zich aan deze voorwaarde heeft gehouden.

Gelet op het voorgaande, hetgeen tijdens de mondelinge behandeling naar voren is gekomen en hetgeen uit de stukken in gebleken, acht de rechtbank zich voorlopig voldoende geïnformeerd om te beslissen ten aanzien van het verzoek van de vrouw met betrekking tot het eenhoofdig gezag.

Ingewikkeld daarbij is dat, zoals de Raad ook heeft aangegeven, er diverse zorgelijke signalen zijn die nader onderzoek vergen en er in de komende periode maatregelen getroffen moeten worden waarbij beide gezaghebbende ouders dienen te beslissen.

Gelet op die zorgen acht de rechtbank het van belang dat de Raad onderzoek gaat doen en dat de situatie omtrent het gezag tijdelijk wordt bevroren.

De adviezen van de Raad en de hulpverlening over onder andere de veiligheid van de kinderen vergen namelijk, al dan niet tijdelijk, een andere gezagsverhouding tussen de ouders hun kinderen. Dit maakt dat er naar het oordeel van de rechtbank op dit moment in voldoende mate ernstige vermoedens bestaan zoals beschreven in artikel 1:268 BW. De rechtbank zal het gezag van de man dan ook schorsen tot dat de rechtbank, na advies van de Raad, definitief een beslissing zal nemen ten aanzien van het gezag. Dit betekent dat de vrouw vanaf heden (gedurende de schorsing van het gezag van de man) alleen belast is met het gezag over de kinderen.

Bij die beslissing is ook betrokken dat de kinderen van partijen op dit moment bij de voorzetting van het gezamenlijk gezag klem of verloren zouden raken tussen hun ouders. Niet te verwachten is immers dat de verstandhouding en communicatie tussen de ouders binnen afzienbare termijn substantieel zal verbeteren. Hierbij betrekt de rechtbank dat ter zitting is gebleken dat de man niet, althans onvoldoende, lijkt in te zien dat de thans ontstane situatie (ook) door zijn toedoen is ontstaan. Om dit te doorbreken zal hij hulpverlening dienen te accepteren. Enkel op deze wijze kan hij zichtbaar maken welke progressie hij boekt als gevolg van zijn behandeling.

De schorsing van het gezag van de man betekent echter niet dat de man geen enkele rol meer in het leven van de kinderen kan spelen, integendeel. Hij blijft hun vader.

De rechtbank hoopt door middel van het onderzoek van de Raad meer zicht te krijgen op de (on)mogelijkheden in de verbetering van de verstandhouding tussen ouders (zo nodig middels het inzetten van hulpverlening). Indien ouders in staat blijken hun verstandhouding te verbeteren kan het namelijk zo zijn dat de schorsing van het gezag van de man wordt opgeheven en partijen hun gezag over de kinderen weer samen kunnen uitoefenen.

Op het huwelijksvermogensregime is het Haags Huwelijksvermogensverdrag 1978 van toepassing. Niet gebleken is dat partijen een geldige rechtskeuze hebben uitgebracht.

Zij hadden bij de huwelijksvoltrekking dan wel kort daarna alleen de Syrische nationaliteit gemeenschappelijk in de zin van artikel 15, lid 1, van het Verdrag. Zij hebben na de huwelijksvoltrekking, dan wel kort daarna, hun eerste gewone verblijfplaats op het grondgebied van dezelfde staat gevestigd, te weten Jordanië. De gemeenschappelijke nationaliteit van partijen is die van een zogenaamd nationaliteitsland. Het land van de gemeenschappelijke nationaliteit is geen verdragsland. Het land van de eerste gewone verblijfplaats na de huwelijksvoltrekking is eveneens geen verdragsland en het beschouwt zich als een nationaliteitsland. Op grond van het bepaalde in artikel 4, lid 2 aanhef en sub 2 aanhef en onder b van het Verdrag werd vanaf de datum van de huwelijksvoltrekking het gemeenschappelijke nationale recht van partijen, te weten het recht van Jordanië, van toepassing op hun huwelijksvermogensregime. Dit recht is daarop nog steeds van toepassing.