Gerechtshof 's-Hertogenbosch 21-08-2025, ECLI:NL:GHSHE:2025:2286

De vrouw heeft aan de rechtbank verzocht de woning aan haar toe te delen. Dat verzoek is afgewezen (rov. 2.8). De rechtbank heeft beslist dat de woning moet worden verkocht (rov. 2.9).

De man voert hiertegen het volgende aan. Toedeling van de woning aan de vrouw omvat ook de schuld die daarop rust, de hypothecaire geldlening. De vrouw kan namelijk niet méér toegedeeld krijgen dan datgene wat het goed waard is, te weten de overwaarde. De situatie van de vrouw wordt er niet slechter op bij verkoop. De vrouw beschikt dan over een aanzienlijk bedrag, te weten € 135.000,-, zijnde haar deel van van de overwaarde, maar ook een deel van de overwaarde van de man omdat hij bedragen aan haar schuldig is. De vrouw kan in de vrije sector een woning huren. De man heeft belang bij verkoop van de woning en ontslag uit de hoofdelijke aansprakelijkheid. Dán kan hij de schulden die hij aan de vrouw heeft, inlossen. Er is geld om te betalen als de woning wordt verkocht. Het verzoek van de vrouw moet dan ook worden afgewezen en de bestreden beschikking moet worden bekrachtigd.

De grief gaat niet op en het hof overweegt daartoe als volgt. De voorwaarde van ontslag uit de aansprakelijkheid van de man betreft naar haar aard weliswaar niet de vaststelling van de verdeling als zodanig, maar is niettemin een bij de uitvoering van de verdeling door de vrouw ten behoeve van de man te bewerkstelligen (hier: noodzakelijke) prestatie (HR 8 december 2023, ECLI:NL:HR:2023:1722, rov. 3.8). Bij de door de vrouw voorgestane verdeling neemt de man de hypothecaire schuld al voor zijn deel, voor de helft, voor zijn rekening. Hij wordt daarbij immers niet onderbedeeld voor de (getaxeerde) hogere waarde van de woning, maar alleen voor de geringere overwaarde (die de vrouw becijfert op € 110.000, beroepschrift, pt. 2; hetgeen de man een vordering op de vrouw zou geven van de helft daarvan, te weten € 55.000). Daarmee strookt niet, zoals het verzoek van de vrouw meebrengt, dat de hypotheeknemer (de bank) de man nog steeds voor de hypotheekschuld zou kunnen aanspreken (waarbij de man bovendien het risico draagt van insolventie van de vrouw indien hij een regresvordering tegen haar zou instellen). Dát is, in de woorden van de vrouw, ‘het gevaar’ dat de man loopt. De man zou ten slotte niet alleen het risico dragen, aangesproken te worden tot betaling van de maandelijkse rentetermijnen (die de vrouw in het verleden heeft voldaan, maar waarvoor geen garantie bestaat dat dit in de toekomst ook zo zal zijn), maar ook voor de voldoening van de hoofdsom bij opeisbaarheid daarvan. Aldus zou de man, kort gezegd, anderhalf keer de schuld moeten betalen (de helft aan de vrouw en daarna het volledige bedrag aan de bank).

De rechtbank heeft beslist dat de vrouw geen beroep toekomt op opschorting in de zin van art. 6:52 BW (bs 4 juni 2024, rov. 2.12). Daartegen keert zich de grief. De vrouw verzoekt dat haar verplichting tot verdeling van de woning is opgeschort tot het moment dat de man zijn schulden aan de vrouw uit hoofde van de verdelingsbeslissingen en alimentatie zal hebben voldaan (het subsidiaire verzoek).

De man voert hiertegen het volgende aan. Hij is, uit hoofde van de afwikkeling van de huwelijksgemeenschap en achterstallige alimentatiebetalingen een bedrag schuldig aan de vrouw. Ter zake van de afwikkeling van de huwelijksgemeenschap gaat het om een bedrag van € 70.821,50 (59.528,50 + 11.293,50). (Hof: de som, het resultaat van de optelling, is onjuist: de som is € 70.822,--). Ter zake van de achterstallige alimentatie is de man ‘een’ bedrag schuldig. Hij wil de aan de vrouw verschuldigde bedragen voldoen uit zijn deel van de overwaarde van de woning. Er is onvoldoende samenhang tussen de vorderingen om opschorting te rechtvaardigen. Het verzoek om te komen tot verdeling van de woning heeft niets te maken met de bedragen die de man aan de vrouw schuldig is. Juist door de verdeling van de woning tegen te houden kan de man zijn verplichtingen niet nakomen. Er is geld om te betalen als de woning wordt verkocht. De vrouw creëert het verzuim. Het verzoek van de vrouw moet dan ook worden afgewezen en de bestreden beschikking moet worden bekrachtigd.

Het hof oordeelt als volgt. Met de door haar gewenste opschorting van de verplichting tot verdeling, heeft de vrouw kennelijk op het oog het in de bestreden beschikking aan haar opgelegde geheel van verplichtingen mee te werken aan verkoop en levering van de woning. De nakoming daarvan wil de vrouw opschorten totdat de man de vorderingen die zij op hem heeft, heeft voldaan. Het betreft de onderbedelingsvorderingen van € 59.528,50,-- (vanwege de aan de man toegedeelde vordering op zijn moeder. De vrouw noemt in haar pleitnotitie een bedrag van € 59.582,00,--, maar dat is een verschrijving); van € 11.293,50 (vanwege de aan de man toegedeelde aandelen [bv] bv; aldus ook pleitnotitie vrouw, p. 2 in fine, onder verwijzing naar prod. 1 in hb) en een vordering vanwege achterstallige alimentatie.

De rechtbank heeft in de brief van de vrouw van 1 maart. 2024 geen verzoek in de zin van art. 3:178 lid 3 BW gelezen (bs 4 juni 2024, rov. 2.7). Daartegen keert zich de grief. De vrouw verzoekt dat de vordering tot verdeling van de woning wordt uitgesloten voor drie jaar, althans voor een termijn die het hof juist acht (het nog meer subsidiaire verzoek). Ter toelichting op haar grief voert de vrouw aan dat de door een onmiddellijke verdeling getroffen belangen van de vrouw (het behoud van haar onderdak en de dreiging dat te verliezen) aanmerkelijk groter zijn dan het belang van de man te worden ontslagen uit zijn hypothecaire verplichtingen terwijl hij zijn schuld aan de vrouw niet betaalt. De vrouw dreigt dakloos te worden. Zij kan geen woning kopen.

Het hof oordeelt als volgt. De vrouw heeft in het licht van de gemotiveerde betwisting daarvan door de man, haar stelling dat zij dakloos dreigt te worden onvoldoende nader onderbouwd. Dat zij enige poging heeft ondernomen andere woonruimte, in het bijzonder een koopwoning, te vinden, is niet gebleken. Van dat beweerde feit, het dakloos worden, kan dus niet worden uitgegaan. Daar tegenover staat wél vast, het belang van de man te worden ontslagen uit de hoofdelijke aansprakelijkheid voor zijn hypothecaire verplichtingen (in het bijzonder voor het geval de vrouw de hypotheekrente niet meer zal kunnen betalen), dat hij zijn schulden aan de vrouw wil betalen en dat hij verlost wil zijn van de procedures die de vrouw tegen hem voert. De slotsom van het voorgaande is dat de door een onmiddellijke verdeling getroffen belangen van de vrouw niet aanmerkelijk groter zijn dan de belangen die door de verdeling worden gediend, als bedoeld in art. 3:178 lid 3 BW. De vrouw heeft er nog op gewezen dat zij ‘de wederzijdse belangen’ in haar brief van ‘1 maart’ (naar het hof begrijpt: 1 maart 2024) aan de rechtbank concreet heeft uiteengezet (beroepschrift, p. 6). De brief houdt in dat de man geen belang heeft bij verkoop van de woning, dat hij zijn schulden niet voldoet en dat de vrouw van haar onderdak wordt beroofd. Gelet op hetgeen hiervóór werd overwogen, leidt de brief niet tot een andere uitkomst. De grief faalt ook op dit onderdeel.

De man voert kortweg het volgende aan: ‘Zoals aangegeven wil de man zijn schulden voldoen uit het aan hem toekomende bedrag uit overwaarde. Dat betreft alle schulden.’

Nu de man geen verweer voert, hij zelfs toezegt zijn schulden te willen voldoen uit het aan hem toekomende bedrag uit de overwaarde, zal het hof de beschikking op dit onderdeel vernietigen en het verzoek van de vrouw dat ook de alimentatie moet worden betaald uit het aan de man toekomende bedrag aan overwaarde toewijzen als nader omschreven in het dictum.