Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 18-11-2025, ECLI:NL:GHARL:2025:7377

Bij beschikking van 18 november 2019 zijn het bewind en mentorschap betreffende [rechthebbende] omgezet naar een curatelestelling. De beide zonen van [rechthebbende] , [curator1] en [curator2] , zijn aangesteld als curator.

Sinds september 2023 treedt [geïntimeerde] op als de advocaat van [rechthebbende] . [geïntimeerde] heeft de kantonrechter verzocht om opheffing van de curatele, dan wel om ontslag en vervanging van de beide curatoren [curator1] en [curator2] . Bij beschikking van 20 februari 2024 zijn die verzoeken afgewezen. Van die beslissing is bij dit hof door [geïntimeerde] namens [rechthebbende] hoger beroep ingesteld. Die procedure loopt nog.

[curator1] en [curator2] hebben [geïntimeerde] op 6 november 2024 gedagvaard. Volgens [curator1] en [curator2] heeft de bijstand van [geïntimeerde] een ongunstige uitwerking op de gezondheidstoestand van [rechthebbende] . Zij hebben bij de voorzieningenrechter gevorderd om [geïntimeerde] te verbieden om gedurende twee jaar na de datum van de uitspraak direct of indirect ongeacht in welke vorm (telefonisch, schriftelijk, per e-mail, sociale media of op fysieke wijze) contact op te nemen, te zoeken of te hebben met [rechthebbende] en [geïntimeerde] te veroordelen tot het verbeuren van een dwangsom van € 5.000 te voldoen aan [curator1] en [curator2] in hun hoedanigheid van curator betreffende de curatele van [rechthebbende] , voor ieder dag of gedeelte daarvan dat [geïntimeerde] hiermee in gebreke blijft, en veroordeling van [geïntimeerde] in de proceskosten.

De voorzieningenrechter heeft deze vorderingen afgewezen en [curator1] en [curator2] veroordeeld in de proceskosten. De bedoeling van het hoger beroep is dat de afgewezen vorderingen alsnog worden toegewezen.

Het hof wijst deze vorderingen alsnog toe en licht dat hierna toe.

Namens [curator1] en [curator2] is door mr. Frenken op de mondelinge behandeling bezwaar gemaakt tegen overlegging van de stukken die door [geïntimeerde] op 19 en 21 september 2025 zijn ingediend. Het gaat daarbij om de producties 22 t/m 24 en productie 25. Die stukken zijn volgens mr. Frenken binnen de tien-dagentermijn van het procesreglement overgelegd.

Het hof zal, gelet op het toepasselijke procesreglement, de stukken die binnen de tiendagentermijn zijn ingediend niet meenemen in de beoordeling van de zaak. Dit betreft de hiervoor vermelde stukken producties 22 tot en met 25.

Het hof stelt vast dat [curator1] en [curator2] een spoedeisend belang hebben gelet op hun stelling dat sprake is van een voortdurende onrechtmatige situatie die [rechthebbende] betreft, voor wier zorg en welzijn zij als curator verantwoordelijk zijn.

[rechthebbende] is bekwaam om te handelen inzake de curatele zelf en dus ook om in dat kader een advocaat in te schakelen. De taak van [geïntimeerde] als de door haar gekozen advocaat is om [rechthebbende] juridisch bij te staan in de door haar kennelijk geuite wens de curatele op te heffen. Die werkzaamheden omvatten bijvoorbeeld het adviseren over en opstellen en indienen van een verzoekschrift ex artikel 1:389 lid 2 BW. In dat kader hebben [rechthebbende] en [geïntimeerde] recht op onverwijlde, ongestoorde en voldoende contacten met elkaar en mogen [curator1] en [curator2] deze contacten niet beperken. Dat geldt in beginsel ook voor de overige contacten tussen [rechthebbende] en [geïntimeerde] , ook al zouden die niet zuiver zien op de opheffing of het ontslag.

Uit het procesdossier blijkt onder meer het volgende.

- [rechthebbende] is voor het eerst in 2010 in een psychose geraakt. Zij is als gevolg daarvan gedwongen opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis. Door GGNet is de (DSM IV) diagnose ‘waanstoornis’ en ‘psychotische stoornis’ gesteld en geconcludeerd wordt dat [rechthebbende] handelt vanuit een paranoïde psychotisch toestandsbeeld met daarnaast een hypochondrische waan. Geconstateerd wordt verder dat [rechthebbende] de haar aangeboden (medicamenteuze) behandeling weigert. Vanaf eind 2010 wordt [rechthebbende] onder curatele gesteld. [rechthebbende] heeft bijna twee jaar in het psychiatrisch ziekenhuis verbleven. Op enig moment is de curatele geëindigd.

- In 2019 gaat het weer slechter met [rechthebbende] . In juni 2019 concludeert een psychiater dat sinds begin 2019 sprake is van een recidief psychotische stoornis met opvallende waan en paranoïde wanen en dat decompensatie zeer waarschijnlijk heeft plaatsgevonden door zelf verminderen van medicatie.

- In 2019 wordt [rechthebbende] weer opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis. Tot en met april 2021 wordt zij dagelijks behandeld. In augustus 2019 wordt ten aanzien van [rechthebbende] een bewind en mentorschap ingesteld, waarbij [curator1] en [curator2] tot bewindvoerders en mentor zijn benoemd. In november 2019 wordt dit omgezet in een curatele.

- In juni 2020 wordt [rechthebbende] onderzocht door een psychiater in het kader van de voorbereiding van een zorgmachtiging. Die komt tot de (vermoedelijke) diagnose dat sprake is van paranoïde en waanstoornis in het kader van late onset schizofrenie. Ook worden daar vermoedens geuit dat [rechthebbende] haar medicatie niet op adequate wijze gebruikt en ze zonder een juridisch kader gaat stoppen met medicatie, waarna de kans op een psychotische decompensatie groot is.

- In augustus 2020 wordt door de rechtbank een machtiging verleend tot het verlenen van verplichte zorg en wordt [rechthebbende] opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis. Na afloop daarvan blijft [rechthebbende] onder behandeling van GGNet, die om de twee weken bij [rechthebbende] thuis komt en ieder kwartaal een bloedcontrole uitvoert in verband met de medicatie.

- Vanaf september 2023 laat [rechthebbende] GGNet niet meer binnen en werkt zij niet meer mee aan bloedcontroles. In augustus 2023 wordt door GGNet aan [rechthebbende] bericht dat een nieuwe zorgmachtiging wordt voorbereid door de officier van justitie.

- Op 25 januari 2024 heeft de rechtbank de zorgmachtiging verleend tot en met 25 juli 2024. Uit die beschikking blijkt dat de tijdens de mondelinge behandeling de aan GGNet verbonden psychiater de medische verklaring onderschrijft en het eens is met de stoornis en zorgen heeft over [rechthebbende] , omdat het contact met [rechthebbende] is gestopt en [rechthebbende] ook het contact met de sociaalpsychiatrisch verpleegkundige heeft beëindigd. De psychiater herkent het patroon van zorgmijding uit het verleden en wil voorkomen dat [rechthebbende] opnieuw in een psychotische toestand terechtkomt. De psychiater geeft aan dat hij een grote verandering in het gedrag van [rechthebbende] ziet. [rechthebbende] is sinds de zomer 2023 zorgmijdend en zij heeft haar afspraken met hem niet willen voortzetten. De psychiater onderschrijft de drie vormen van ernstig nadeel die in het verzoekschrift worden genoemd. Het gaat om ernstige psychische schade, ernstige financiële schade en maatschappelijke teloorgang.

- Op 2 april 2024 is [rechthebbende] nogmaals onderzocht door een psychiater ten behoeve van de voorbereiding van een zorgmachtiging. Die komt tot de volgende (vermoedelijke) diagnose: ‘Het betreft een 70-jarige vrouw met een kwetsbaarheid om psychotisch depressief te ontregelen die momenteel redelijk stabiel functioneert door adequate medicatie inname. Er is evenwel een breuk, conflict ontstaan in het contact met haar zoons, kleinkinderen, zus en buren: deze is mogelijk geluxeerd door ervaren over bezorgdheid en betutteling in combinatie met het onvoldoende vrij mogen beschikken over financiële middelen. Paranoïde betrekkingsideeën en strijdvaardigheid maken dat er tot de dag van vandaag geen toenadering of contact herstel heeft plaats gevonden. De diagnose in navolgende DSM-afgeleide classificatie: Schizofreniespectrum- en andere psychotische stoornissen, depressieve-stemmingsstoornissen. De belangrijkste diagnose: Schizofreniespectrum- en andere psychotische stoornissen.’

Uit het procesdossier blijkt onder meer het volgende:

- [geïntimeerde] heeft [curator1] en [curator2] gesommeerd om uitsluitend via hem met [rechthebbende] te communiceren;

- [geïntimeerde] verzocht de kantonrechter zich uit te spreken over diverse onderdelen van het door [curator1] en [curator2] gevoerde beheer;

- [geïntimeerde] is een procedure begonnen bij de kantonrechter over vijfentwintig verschillende onderwerpen. In de beschikking van 21 oktober 2024 heeft de kantonrechter [rechthebbende] in het overgrote gedeelte van de verzoeken niet procesbevoegd geacht en voor het overige niet-ontvankelijk verklaard. [geïntimeerde] is namens [rechthebbende] van die beschikking in hoger beroep gegaan;

- [geïntimeerde] heeft een kort geding aangespannen tegen [curator1] en [curator2] over afgifte van een sleutel en medewerking aan een medisch onderzoek;

- [geïntimeerde] heeft contact met de politie en meldt daarbij dat [curator2] en [curator1] [rechthebbende] lastig vallen. Ook heeft hij namens [rechthebbende] tweemaal aangifte gedaan tegen [curator1] en [curator2] , eenmaal voor het doen van valse aangifte en eenmaal wegens bedreiging;

- [geïntimeerde] schrijft op 30 oktober 2023 aan de advocaat van [curator1] en [curator2] onder meer:

"Indien uw cliënten nu niet onmiddellijk stoppen met het op onrechtmatige wijze inbreuk maken op de privacy van cliënte waaronder het zonder toestemming van cliënte toegang zoeken tot haar telefoon en computer en het voortdurend contact zoeken met en het controleren van cliënte, zal ik uw cliënten in rechte betrekken.";

- [geïntimeerde] heeft de wens geuit om bij gesprekken tussen [rechthebbende] en haar psychiater aanwezig te zijn. De psychiater heeft in de e-mailswisseling aangegeven dat dit niet de bedoeling is;

- [geïntimeerde] heeft [rechthebbende] geadviseerd om haar deurbel af te plakken. Die deurbel is volgens [curator1] en [curator2] bij [rechthebbende] op advies van de politie geplaatst in verband met een poging tot inbraak. In een schriftelijke verklaring die door [rechthebbende] zelf in november 2024 is opgesteld schrijft zij: ‘Met de door curatoren geïnstalleerde videodeurbel konden zij precies zien wie er wanneer bij mij langskwam. (…) Ik vond dat een inbreuk op mijn privacy. In overleg met [geïntimeerde] heb ik deurbel afgeplakt.’

Naar het voorlopig oordeel van het hof treedt [geïntimeerde] met zijn optreden ruim buiten door de wet en de jurisprudentie geschetste kaders en valt niet uit te sluiten dat door de vele, veelal weinig effectieve verzoeken en procedures die [geïntimeerde] doet en voert, de belangen van [rechthebbende] eerder geschaad dan gebaat worden. En verder blijkt uit het optreden van [geïntimeerde] in deze procedure dat hij weinig inzicht lijkt te hebben in het effect dat zijn optreden in deze zaak sorteert. Hij vergroot daarmee het conflict tussen [rechthebbende] en [curator1] en [curator2] en kan zijn ego niet ondergeschikt maken aan de belangen van zijn cliënte. En dat terwijl dat conflict duidelijk niet goed is voor [rechthebbende] . Daarover zijn betrokkenen het wel eens. Ook de behandelend psychiater is van mening dat de situatie het welzijn van [rechthebbende] schaadt, zoals blijkt uit de door [geïntimeerde] aangehaalde fragmenten uit de voorgangsrapportage. [geïntimeerde] doet er echter niets aan om deze schadelijke invloeden voor [rechthebbende] te beperken, maar houdt deze in stand en maakt deze groter. Het behoort tot de taak van iedere advocaat om ervoor te zorgen dat het contact tussen [rechthebbende] en de zonen/curatoren en tussen [rechthebbende] en de Sociaal Psychiatrisch verpleegkundige/GGNet weer tot stand zou worden gebracht en niet om de kloof te vergroten. Dit is in ieder geval een groot belang van [rechthebbende] , naast uiteraard haar recht om ontvangen te worden in haar verzoeken omtrent de curatele.

Gelet op vorenstaande acht het hof een verbod op contact tussen [rechthebbende] en [geïntimeerde] geboden. Het hof acht de kans dat de werkwijze van [geïntimeerde] , zijn uitlatingen en gedragingen zoals onder 3.7 en 3.8 weergegeven van dusdanig ongunstige uitwerking op de geestelijke en lichamelijke gezondheidstoestand van [rechthebbende] , zoals onder 3.6 weergegeven dat verder vrij verkeer tussen raadsman en curandus onverantwoord is. [curator1] en [curator2] hebben daarom terecht gevorderd dat dit contact zal worden verboden. Het hof zal de periode van het contactverbod beperken tot een jaar. Daarmee ontzegt het hof [rechthebbende] uitdrukkelijk niet haar grondrecht op bijstand van een advocaat. Dat zal dan wel een andere advocaat dan [geïntimeerde] zijn.

[curator1] en [curator2] hebben in eerste aanleg ook gevorderd om aan het contactverbod een dwangsom te verbinden van € 5.000 voor iedere dag of gedeelte daarvan dat [geïntimeerde] niet aan het contactverbod voldoet. In het hoger beroep vorderen zij dit nog steeds. Het hof zal dit toewijzen, waarbij het hof de dwangsom maximeert tot € 100.000.

Het hoger beroep slaagt. Omdat [geïntimeerde] in het ongelijk zal worden gesteld, zal het hof hem - zoals gevorderd - tot betaling van de proceskosten zowel in hoger beroep als bij de voorzieningenrechter veroordelen, volgens het liquidatietarief. Onder die kosten vallen ook de nakosten die nodig zijn voor de betekening van de uitspraak en de wettelijke rente daarover. De rente is verschuldigd vanaf veertien dagen na die betekening. Deze proceskostenveroordeling betekent ook dat de vordering van [geïntimeerde] in het incidenteel hoger beroep wordt afgewezen. [geïntimeerde] dient terug te betalen hetgeen [curator1] en [curator2] op grond van het bestreden vonnis hebben betaald.

De veroordelingen in deze uitspraak kunnen ook ten uitvoer worden gelegd als een van partijen de beslissing van het hof voorlegt aan de Hoge Raad (uitvoerbaarheid bij voorraad).

vernietigt het vonnis van de voorzieningenrechter in de rechtbank Gelderland, zittingsplaats Arnhem, van 4 december 2024 en beslist dat [geïntimeerde] gedurende een jaar vanaf datum van dit arrest op geen enkele wijze direct of indirect contact mag hebben met [rechthebbende] , zoals telefonisch, schriftelijk, per e-mail, sociale media of op fysieke wijze, onder verbeurte van een dwangsom van € 5.000 aan [curator1] en [curator2] gezamenlijk, als curatoren van [rechthebbende] , voor iedere dag of gedeelte daarvan dat [geïntimeerde] hiermee in gebreke blijft, tot een maximum van € 100.000 is bereikt;

veroordeelt [geïntimeerde] tot betaling van de volgende proceskosten van [curator1] en [curator2] :

- tot aan de uitspraak van de voorzieningenrechter:

- en tot de volgende proceskosten in hoger beroep:

veroordeelt [geïntimeerde] tot terugbetaling van hetgeen uit hoofde van het bestreden vonnis door [curator1] en [curator2] is betaald;

bepaalt dat al deze kosten moeten worden betaald binnen 14 dagen na vandaag. Als niet op tijd wordt betaald, dan worden die kosten verhoogd met de wettelijke rente;

verklaart de veroordelingen uitvoerbaar bij voorraad;

wijst af wat verder is gevorderd.