Gerechtshof Amsterdam 04-11-2025, ECLI:NL:GHAMS:2025:2898

Klager heeft op 4 april 2025 een beroepschrift bij het hof ingediend tegen de beslissing van de kamer voor het notariaat in het ressort [plaats C] (hierna: de kamer) van 17 maart 2025 tussen partijen gegeven onder bovengenoemd nummer (ECLI:NL:TNORSHE:2025). Op 6 mei 2025 heeft het hof een aanvullend beroepschrift, met bijlagen, van klager ontvangen.

De notaris heeft op 16 juni 2025 een verweerschrift bij het hof ingediend.

De notaris heeft op 15 april 2025 een beroepschrift, met bijlagen, bij het hof ingediend tegen de onder 2.1. genoemde beslissing van de kamer van 17 maart 2025.

Klager heeft op 12 juni 2025 een verweerschrift, met bijlagen, bij het hof ingediend.

Het hof heeft van de kamer de stukken van de eerste aanleg ontvangen.

Beide zaken zijn tegelijk behandeld ter openbare terechtzitting van het hof van 11 september 2025. Klager en de notaris, vergezeld van haar gemachtigde, zijn verschenen. Allen hebben het woord gevoerd; klager en de gemachtigde van de notaris aan de hand van aan het hof overgelegde pleitnotities.

De vader van klager (hierna: erflater) heeft in 2003 een testament gemaakt. Dat testament is door de ambtsvoorganger van de notaris gepasseerd. De moeder van klager is in 1985 overleden.

In augustus 2023 hebben de zus van klager (hierna: de zus) en de broer van klager de kantonrechter verzocht een bewind in te stellen over alle goederen van erflater.

Begin oktober 2023 heeft (de echtgenoot van) de zus telefonisch contact opgenomen met (het kantoor van) de notaris met het verzoek om een gesprek in te plannen over de wijziging van het testament van erflater. In dat telefoongesprek heeft de notaris een onderzoek door een arts naar de wilsbekwaamheid van erflater aan de orde gesteld. Op initiatief van (de echtgenoot van) de zus is vervolgens een onderzoek bij een arts aangevraagd; de notaris is niet betrokken geweest bij de aanvraag van dit onderzoek.

Op 22 november 2023 is een bewind ingesteld over alle goederen van erflater.

De notaris heeft een eerste bespreking gevoerd met erflater op 22 december 2023. Kort daarvoor heeft de notaris de hiervoor in 3.4. genoemde verklaring ontvangen.

De notaris heeft op 28 december 2023 het testament van erflater gepasseerd. In dit testament heeft erflater klager onterfd, de twee kinderen van klager tot erfgenaam benoemd en de zus benoemd tot executeur.

Erflater is [in] 2024 overleden.

Medio maart 2024 heeft klager contact opgenomen met het kantoor van de notaris in verband met erflaters overlijden en heeft hij gevraagd naar het laatste testament van erflater.

Bij e-mail van 20 maart 2024 heeft klager de notaris gevraagd om een afspraak op korte termijn. Klager wenste duidelijkheid te krijgen over de inhoud van erflaters laatste testament en de wijze waarop dit testament tot stand is gekomen.

Bij e-mail van vrijdag 22 maart 2024 heeft klager de akte van overlijden van erflater aan een medewerker van de notaris (hierna: de medewerker), gezonden en nogmaals laten weten dat hij een spoedig contact met de notaris wenste.

Op 27 maart 2024 heeft een gesprek plaatsgevonden op het notariskantoor tussen klager, de medewerker en een aan het kantoor verbonden kandidaat-notaris (hierna: de kandidaat-notaris). Klager heeft toen een uittreksel van erflaters testament ontvangen.

Bij e-mail van 10 april 2024 heeft klager een uitgebreide reactie gestuurd naar de medewerker. Klager heeft aangegeven dat hij teleurgesteld is over de door de medewerker gestuurde reactie en dat de verstrekte informatie te summier en onvoldoende concreet is en niet het gevraagde beeld van de werkelijke gang van zaken schetst.

Bij brief van 23 april 2024 heeft klager aan de notaris bericht dat zijn vragen nog niet voldoende zijn beantwoord en heeft hij aangekondigd een klacht bij de tuchtrechter te zullen indienen als de notaris de gevraagde informatie niet uiterlijk op 7 mei 2024 verstrekt.

Op 13 mei 2024 heeft een gesprek plaatsgevonden tussen klager, zijn echtgenote en de notaris.

Bij e-mail van 17 juni 2024 heeft klager aan de medewerker te kennen gegeven dat de door de notaris gegeven antwoorden maar zeer summier zijn en dat hij met zijn advocaat en zijn kinderen zal overleggen over vervolgstappen.

Bij e-mail van 25 juni 2024 heeft klager de notaris verzocht om de door erflater benoemde executeur te vragen of zij haar benoeming heeft aanvaard en heeft hij onder meer meegedeeld dat hij zijn legitieme portie zal opeisen.

Klager heeft ter ondersteuning van zijn klacht de volgende argumenten naar voren gebracht:

- alle indicatoren met betrekking tot het onderzoek wilsbekwaamheid die in het Stappenplan worden opgesomd zijn van toepassing op erflater; desondanks heeft de notaris er onvoldoende blijk van gegeven dat zij hier in voldoende mate rekening mee heeft gehouden;

- de inschakeling van een arts of een andere deskundige heeft niet onder de verantwoordelijkheid van de notaris plaatsgevonden; de notaris is slechts ontvanger van het rapport geweest;

- de contacten met de opsteller van het rapport liepen via de familie en niet via de notaris;

- de notaris heeft niet of te weinig oog gehad dat de wens van erflater tot onterving van klager niet is ontstaan uit eigen vrije wil maar is ingegeven door boosaardigheid van overige familieleden, aldus klager.

Gelet op het samenstel van deze genoemde omstandigheden heeft de notaris volgens klager niet gehandeld als een zorgvuldig handelend notaris.

De notaris heeft aangevoerd dat de beoordeling van de wilsbekwaamheid van erflater in eerste instantie aankomt op de eigen waarneming van de notaris die daarbij een redelijke beoordelingsvrijheid toekomt. Daarnaast heeft de notaris het volgende naar voren gebracht:

- gelet op de hoge leeftijd van erflater, woonachtig in een zorgcentrum waarbij er sprake was van een beschermingsbewind heeft de notaris aangegeven eerst een onderzoek te willen van een arts waarbij de wilsbekwaamheid van erflater zou worden onderzocht;

- nadat het verslag hierover beschikbaar was heeft de notaris op 22 december 2023 met erflater een gesprek onder vier ogen van ruim een uur gehad. In dat gesprek zijn open vragen gesteld waarbij de consequentheid van de uitspraken van erflater voortdurend is gecontroleerd. De notaris heeft bij die gelegenheid ook uitvoerig getoetst of sprake was van onbehoorlijke beïnvloeding. Erflater heeft duidelijk en bij herhaling aangegeven dat daarvan geen sprake was. Op basis van dit gesprek was de notaris van oordeel dat er sprake was van de vereiste wilsbekwaamheid hetgeen overeenstemde met het verslag van de specialist ouderengeneeskunde;

- nadat de notaris een concept-testament had opgesteld heeft de notaris op 28 december 2023 wederom een uitvoerige bespreking van ruim een uur gehad met erflater. Daarbij waren twee getuigen aanwezig. Opnieuw zijn aan de orde geweest de reden voor de testamentswijziging en de consequenties voor alle betrokkenen. Erflater was wederom in staat om met duidelijke en begrijpelijke motieven aan te geven waarom hij de wil had tot wijziging van zijn testament. Deze waren exact gelijk aan hetgeen erflater tijdens de eerste bespreking kenbaar had gemaakt. Het testament is vervolgens in het geheel voorgelezen waarbij bij iedere passage aan erflater is gevraagd of de inhoud overkwam met zijn wensen. De notaris was ook tijdens de tweede bespreking van oordeel dat erflater de vereiste wilsbekwaamheid had en dat sprake was van een vrije wilsvorming.

In hoger beroep voert de notaris daarnaast nog aan dat de wijziging van het testament slechts de onterving van klager betrof. In zijn plaats werden zijn kinderen benoemd. De onterving van klager leverde dus op geen enkele wijze financieel voordeel op voor de zus die slechts zijdelings betrokken was bij de totstandkoming van de wijziging van het testament. De notaris was reeds op de hoogte van de complicaties bij het verzoek tot het instellen van een bewind over de goederen van erflater. Op grond daarvan was het de verwachting dat de rechtsgeldigheid van het testament later ter discussie zou komen te staan. Om die reden heeft de notaris geadviseerd om een arts in te schakelen hetgeen de (echtgenoot van) de zus ook heeft gedaan. De notaris heeft dit advies niet gegeven. Zij had niet op voorhand redenen om te twijfelen aan de wilsbekwaamheid van erflater.

Klager stelt dat de notaris traag en op gebrekkige wijze heeft gereageerd op zijn herhaalde verzoeken om informatie. De door klager gewenste duidelijkheid over de gang van zaken werd daarbij niet verkregen. Pas nadat klager een klacht had ingediend heeft de notaris gereageerd op een e-mailbericht van 10 juli 2024.

In hoger beroep voert klager aan dat de notaris stelselmatig weigert om relevante gegevens die volgens klager niet onder de geheimhoudingsplicht van de notaris vallen aan hem te verstrekken. De kamer heeft ten onrechte overwogen dat eventuele onvolkomenheden van de kant van de notaris op dit punt van onvoldoende gewicht zijn.

De notaris betwist dat gebrekkig of traag is gecommuniceerd met klager. Klager heeft op 27 maart 2024 een gesprek gehad met de medewerker en de kandidaat-notaris. Op 3 april 2024 is aan klager per e-mail nog een schriftelijke uitleg gegeven. Op 13 mei 2024 heeft de notaris zelf met klager op haar kantoor gesproken. Tijdens dit gesprek is uitvoerig de gang van zaken rondom de totstandkoming van het testament besproken. Op verzoek van klager is op 14 juni 2024 aan klager een schriftelijke bevestiging van dit gesprek gestuurd. Gezien de aanhoudende druk van klager op de notaris om haar geheimhoudingsverplichting te schenden is de notaris wel behoedzaam geworden in haar reacties.

Het hof is van oordeel dat ook dit klachtonderdeel ongegrond is. Uit de overgelegde stukken blijkt dat de medewerker en de notaris klager binnen de grenzen van de geheimhoudingsplicht van de notaris adequaat en voldoende tijdig heeft geïnformeerd over de gang van zaken die heeft geleid tot de totstandkoming van het testament. Dat klager hierbij mogelijk niet alle de door hem gewenste informatie heeft gekregen als gevolg van het beroep van de notaris op haar geheimhoudingsplicht, leidt niet tot een ander oordeel. Hierbij neemt het hof in aanmerking dat de notaris zich terecht beroepen heeft op haar geheimhoudingsplicht.

Klager verkeerde in de veronderstelling dat hij tijdens zijn eerste afspraak op kantoor (27 maart 2024) een gesprek zou hebben met de notaris zelf. Hem was vooraf niet verteld dat hij een afspraak bleek te hebben met een waarnemer die, aldus klager, onvoldoende op de hoogte was van het dossier. In hoger beroep voert klager aan dat de kamer meer gewicht had moeten toekennen aan dit klachtonderdeel.

De notaris voert aan dat klager in zijn onder 3.13. genoemde e-mailbericht van 2 april 2024 niet heeft gesteld dat hij uitsluitend een bespreking met de notaris zelf wilde en wat de reden daarvan was. Waarneming is heel gebruikelijk en bovendien is de bespreking van 27 maart 2024 met de medewerker en de vaste waarnemer van de notaris vooraf kortgesloten met de notaris.

Het hof is, met de kamer, van oordeel dat ook dit klachtonderdeel ongegrond is. Weliswaar heeft klager in zijn onder 3.10. genoemde e-mail van 20 maart 2024 wél gevraagd om een afspraak met de notaris zelf, maar het is aan de notaris om te beslissen hoe zij haar kantoororganisatie inricht en of zij bepaalde besprekingen aan de medewerker en/of haar vaste waarnemer overlaat. Daarbij komt dat de notaris op 13 mei 2024 alsnog met klager een bespreking op haar kantoor heeft gevoerd (vgl. 3.17.).

Uit het voorgaande volgt dat de klacht tegen de notaris op alle onderdelen ongegrond is. Dit betekent dat het door klager ingestelde beroep faalt en dat het door de notaris ingestelde beroep slaagt. Het hof zal de beslissing van de kamer daarom vernietigen.