Rechtbank Rotterdam 15-10-2025, ECLI:NL:RBROT:2025:12283

Het verloop van de procedure blijkt uit:

- de dagvaarding;
- de conclusie van antwoord in conventie en van eis in reconventie;

- de conclusie van antwoord in reconventie
- de brief van de rechtbank 13 mei 2025 waarin is meegedeeld dat een mondelinge behandeling is bepaald;

- de brief van de rechtbank van 3 juni 2025;

- de brief van de advocaat van de vrouw van 13 juni 2025 met één productie; en
- de mondelinge behandeling van 16 juni 2024.

Ten slotte is vonnis bepaald.

Partijen twisten over de verdeling van de netto-verkoopopbrengst van een woning die tot hun ontbonden huwelijksgemeenschap behoort. De rechtbank oordeelt dat de netto-verkoopopbrengst op grond van de redelijkheid en billijkheid zo verdeeld moet worden dat deze geheel aan de man toekomt.

Partijen zijn op [trouwdatum] 2002 in [trouwplaats] getrouwd. De man had toen de Turkse en de Nederlandse nationaliteit en woonde in Nederland. De vrouw had de Roemeense nationaliteit en woonde in [trouwplaats] . In mei 2003 zijn partijen gaan samenwonen, in Nederland, in een huurwoning.

De relatie van partijen is een jaar later, in 2004, geëindigd. Partijen woonden toen nog samen in de huurwoning.

De man heeft in februari 2005 de woning aan [adres] (hierna: de woning) gekocht. De man is daarvoor een hypothecaire geldlening aangegaan. Op 23 maart 2005 is de woning aan de man geleverd. De man heeft de woning verbouwd en in juni 2005 is de man in de woning getrokken.

Op [scheidingsdatum] 2007 is op verzoek van de vrouw de echtscheiding tussen partijen uitgesproken. De man is niet verschenen in de echtscheidingsprocedure. De echtscheiding is op 23 mei 2007 ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand.

Eind 2024 heeft de man de woning verkocht. De notaris heeft de man er toen op gewezen dat toestemming van de vrouw nodig was voor de levering van de woning. De man heeft vervolgens de vrouw verzocht mee te werken aan de levering.

Op 15 november 2024 heeft de levering van de woning plaatsgevonden onder gelijktijdige beslaglegging door de vrouw op de verkoopopbrengst tot een bedrag van € 30.000,-, inclusief kosten en rente.

De vrouw concludeert in reconventie tot afwijzing van de vorderingen van de man, met compensatie van kosten.

De rechtbank is bevoegd van de vorderingen van de vrouw kennis te nemen omdat partijen op het tijdstip van het aanbrengen van de zaak hun gewone verblijfplaats hebben in Nederland. Dit volgt uit artikel 6 aanhef en onder a van verordening (EU) 2016/1103.

Partijen hadden bij hun huwelijkssluiting geen gemeenschappelijke nationaliteit als bedoeld in artikel 15 van het Haags Huwelijksvermogensverdrag en hebben ook later geen gemeenschappelijke nationaliteit verkregen. Daarom is op hun huwelijksvermogensregime het recht van toepassing van het land waar zij hun eerste gewone verblijfplaats na de huwelijkssluiting hebben gevestigd, dat is het Nederlandse recht. Dit volgt uit artikel 4 van het Haags Huwelijksvermogensverdrag.

Ter onderbouwing van zijn primaire verweer stelt de man het volgende. De man heeft de woning zonder medewerking van de vrouw gekocht met de bedoeling dat hij daar zou gaan wonen, zodat de vrouw en het kind van partijen in de huurwoning konden blijven. De man heeft de woning pas gekocht nadat de vrouw hem verteld had dat de echtscheiding rond was. In de akte van levering van de woning en in de hypotheekakte staat vermeld dat de man ongehuwd is. De man ging daarvan uit, en is er toen en ook later steeds van uitgegaan dat de woning van hem alleen was. Hij heeft altijd alle kosten die gemoeid zijn met de woning, betaald. De vrouw heeft kennelijk bewust gewacht met het verzoeken van de echtscheiding om haar eigen positie te verbeteren en heeft daarmee verwijtbaar gehandeld, aldus de man.

De vrouw betwist dat zij het er bewust toe heeft geleid dat de woning in de gemeenschap zou vallen. Ter zitting, waar de vrouw niet is verschenen, heeft zij bij monde van haar advocaat verklaard dat zij er pas vorig jaar achter kwam dat de woning waar de man naartoe verhuisde na zijn vertrek uit de gezamenlijke woning, een koopwoning en dus geen huurwoning was, en dat die woning in de gemeenschap van goederen viel omdat de man haar gekocht had toen partijen nog getrouwd waren. Het betalen van de eigenaarslasten levert volgens de vrouw geen grond op om naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid af te wijken van de hoofdregel dat verdeling van een gemeenschap geschiedt naar de waarde op het moment van verdeling.

De rechtbank stelt het volgende voorop. Vast staat dat de woning vanaf het moment van aankoop door de man tot de huwelijksgemeenschap van partijen behoorde en dat, na de verkoop van de woning, de netto-verkoopopbrengst van € 80.059,35 in de ontbonden huwelijksgemeenschap valt. Indien de deelgenoten in een gemeenschap geen overeenstemming over de verdeling van een gemeenschap kunnen bereiken kan de rechter de verdeling daarvan op de voet van artikel 3:185 lid 1 BW vaststellen. Daarbij dient, zoals in dat artikel is bepaald, naar billijkheid rekening te worden gehouden met de belangen van partijen en het algemeen belang. De rechter die de verdeling vaststelt, geniet een mate van vrijheid en is niet gebonden aan hetgeen partijen over en weer hebben gevorderd en hij behoeft niet expliciet in te gaan op hetgeen partijen aanvoeren (Hoge Raad 17 april 1998, NJ 1999, 550).

De aandelen van deelgenoten in een ontbonden huwelijksgemeenschap zijn gelijk, tenzij in huwelijkse voorwaarden of in een echtscheidingsconvenant anders is bepaald. Dit volgt uit artikel 1:100 BW. Partijen zijn geen huwelijkse voorwaarden aangegaan en hebben geen echtscheidingsconvenant gesloten, zodat hun aandelen in de huwelijksgemeenschap gelijk zijn. Dat betekent dat bij een verdeling van de huwelijksgemeenschap in beginsel ieder recht heeft op een gelijk deel van de gemeenschap. Bij een verdeling door de rechter kan echter een andere verdeelsleutel worden gehanteerd omdat de rechter ingevolge het bepaalde in artikel 3:185 lid 1 BW bij de vaststelling van de verdeling naar billijkheid rekening moet houden met de belangen van partijen en het algemeen belang.

De rechtbank is van oordeel dat in het onderhavige geval de billijkheid vereist dat de gehele netto-verkoopopbrengst van de woning aan de man wordt toegedeeld. De rechtbank legt hierna uit hoe zij tot dat oordeel komt.

Uit de hiervoor geschetste feiten en omstandigheden blijkt dat de woning is gekocht nadat de relatie van partijen al was geëindigd, dat de woning bedoeld was als woonruimte voor de man ná de echtscheiding, en dat de woning slechts als gevolg van een onjuiste voorstelling van zaken bij de man tot de huwelijksgemeenschap is gaan behoren. Bij een juiste voorstelling van zaken zou de man de woning immers niet, althans niet op dat moment, gekocht hebben. En aangenomen moet worden dat de vrouw op dat moment, in het zicht van de echtscheiding, niet meegewerkt zou hebben aan de aankoop van de woning. Ook is de woning geheel gefinancierd met een lening die, omdat de hypotheekbank ervan uitging dat de man gescheiden was, verstrekt is op alleen het inkomen van de man. Op die lening is niet afgelost gedurende de looptijd, zodat koopprijs noch aflossing betaald is uit gemeenschappelijk vermogen. Beide partijen hebben gedurende bijna 19 jaar geleefd in de veronderstelling dat de woning niet tot de gemeenschap behoorde, en hebben zich dienovereenkomstig gedragen.

In het licht van deze feiten en omstandigheden is de rechtbank van oordeel dat de vrouw in redelijkheid geen aanspraak kan maken op een aandeel in de waardestijging van de woning. Dit is ook het geval als de vrouw, zoals zij heeft aangevoerd - en anders dan de man stelt - de man niet onjuist heeft geïnformeerd over de datum van de echtscheiding. Vast staat, omdat dit niet of onvoldoende betwist is door de vrouw, dat de man er op het moment van aankoop van de woning van uitging dat de echtscheiding rond was, en dat het niet zijn bedoeling was de woning te kopen op een moment dat partijen nog gehuwd waren. Dit, samen met de overige hiervoor genoemde, vaststaande feiten en omstandigheden, maakt naar het oordeel van de rechtbank dat het niet redelijk is als de vrouw meedeelt in de waardestijging van de woning. Aan dit oordeel doet niet af dat de vrouw tot aan de verkoop van de woning - als deelgenoot in de ontbonden huwelijksgemeenschap - hoofdelijk aansprakelijk is geweest voor de hypotheekschuld. De rechtbank weegt daarbij mee dat ook de hypotheekbank ervan is uitgegaan dat de man ongehuwd was en dat haar vordering dus slechts op de man verhaalbaar was.

De vrouw heeft een andere wijze van verdeling gevorderd. De rechter heeft ingevolge het bepaalde in art. 3:185 lid 1 BW echter vrijheid bij de vaststelling van een verdeling en is niet gebonden aan hetgeen partijen over en weer hebben gevorderd. De rechtbank zal daarom, en gelet op hetgeen hiervoor is overwogen, de gemeenschap van partijen, bestaande uit de netto-verkoopopbrengst van de woning, zo verdelen dat de gehele netto-verkoopopbrengst aan de man toekomt. Omdat deze verdeling overeenkomt met hetgeen de man feitelijk in zijn primaire verweer heeft bepleit, komt de rechtbank aan beoordeling van het subsidiaire verweer van de man niet toe.

De man vordert in reconventie vergoeding van de helft van de woonlasten en verbouwingskosten die hij vanaf 2007 heeft betaald voor de woning. De vrouw voert aan dat de man geen aanspraak kan maken op een vergoeding omdat het betalen van hypotheekrente en andere eigenaarslasten niet tot waardestijging leidt en omdat de man het alleengebruik van de woning heeft gehad. De vrouw betwist ook dat de man verbouwingen heeft verricht, althans dat de man verbouwingen uit eigen middelen heeft gefinancierd en dat die verbouwingen tot waardestijging hebben geleid.

Mogelijk heeft de man bedoeld zijn reconventionele vordering slechts voorwaardelijk in te stellen, gelet op het feit dat hij in conventie zijn verrekeningsverweer alleen subsidiair heeft gevoerd. Wat hier ook van zij, de rechtbank zal de reconventionele vordering afwijzen en motiveert dit als volgt.

De man heeft in beginsel op grond van de artikelen 6:10 en 3:172 BW een vordering op de vrouw tot vergoeding van de helft van de door hem betaalde hypotheekrente en andere kosten in verband met de woning. Echter, deelgenoten in een gemeenschap, zoals partijen, zijn verplicht zich jegens elkaar te gedragen overeenkomstig de eisen van redelijkheid en billijkheid. Dit volgt uit artikel 3:166 lid 3 BW in verbinding met artikel 6:2 BW. Naar het oordeel van de rechtbank is het in strijd met de redelijkheid en billijkheid dat de man vergoeding van een deel van de door hem betaalde kosten vordert in een situatie als de onderhavige, waarin de gehele waardestijging van de woning aan hem toekomt en hij dus in economische zin eigenaar van de woning is geweest, en tevens als enige het woongenot van de woning heeft gehad sinds de aankoop. De vordering van de man zal om die reden worden afgewezen.

verdeelt de gemeenschap van partijen, bestaande uit de netto-verkoopopbrengst van de woning ten bedrage van € € 80.059,35, aldus dat dit gehele bedrag aan de man toekomt;

verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad;

wijst het meer of anders gevorderde af;

wijst de vorderingen van de man af;

compenseert de kosten van deze procedure tussen partijen, in die zin dat iedere partij de eigen kosten draagt.