Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 28-08-2025, ECLI:NL:GHARL:2025:6199

Het verloop van de procedure blijkt uit:

• het beroepschrift met producties, ingekomen op 1 oktober 2024;

• het verweerschrift van de moeder met producties;

• een journaalbericht van mr. Sent van 17 maart 2025 met producties 31 - 42;

• een journaalbericht van mr. Ter Avest van 17 maart 2025 met producties 6 - 18;

• een journaalbericht van mr. Sent van 13 juni 2025 met producties 43 - 46;

• een journaalbericht van 14 juni 2025 met een akte en een productie 47;

• een journaalbericht van mr. Ter Avest van 14 juni 2025 met producties 8 - 10;

• een e-mail van mr. Ter Avest van 16 juni 2025 met een geluidsopname als productie 53 .

• het beroepschrift met producties, ingekomen op 13 maart 2025;

• het verweerschrift van de GI met producties;

• het verweerschrift van de moeder met producties;

• een journaalbericht van mr. Sent van 13 juni 2025 met producties 43-46 en

• een journaalbericht van mr. Sent van 14 juni 2025 met een akte en een productie 47.

De mondelinge behandeling heeft op 24 juni 2025 plaatsgevonden. Daarbij waren aanwezig:

- de vader, bijgestaan door zijn advocaat;

- de moeder, bijgestaan door haar advocaat;

- twee vertegenwoordigers van de GI;

- een vertegenwoordiger van de raad voor de kinderbescherming (verder: de raad).

De vader en de moeder hebben een relatie gehad. Zij zijn de ouders van [minderjarige] , geboren op [in] 2020, over wie zij gezamenlijk het gezag uitoefenen.

De rechtbank Noord-Holland heeft bij beschikking van 18 maart 2022 de verdeling van de zorg- en opvoedingstaken als volgt vastgesteld: [minderjarige] verblijft eenmaal per veertien dagen van vrijdag 18.00 uur tot maandag 18.00 uur bij de vader, waarbij de moeder [minderjarige] brengt en de vader [minderjarige] terugbrengt. Ook heeft de rechtbank bepaald dat de hoofdverblijfplaats van [minderjarige] bij de moeder zal zijn.

Bij beschikking van het gerechtshof Amsterdam van 31 januari 2023 is de beschikking van de rechtbank Noord-Holland vernietigd. Het hof heeft de hoofdverblijfplaats van [minderjarige] bij de vader bepaald en de zorg- en opvoedingstaken tussen de ouders verdeeld zodat [minderjarige] de ene week van vrijdag 18.00 uur tot vrijdag 18.00 uur bij de moeder verblijft en de daarop volgende week bij de vader, waarbij de ouders elkaar – voor de overdracht – tegemoet rijden, zolang dat nodig is in verband met de woonplaats van de moeder, een en ander met inachtneming van een opbouwschema. De (school)vakanties en feestdagen verblijft [minderjarige] de ene helft bij de vader en, rekening houdend met de werktijden en verlofdagen van de moeder, de andere helft bij de moeder.

Bij beschikking van de rechtbank Gelderland van 28 november 2023 is het gezag van de vader geschorst tot 26 december 2023 voor zover het betreft het FMEK-onderzoek (Forensische Medische Expertise voor Kinderen) en eventuele vervolgonderzoeken. Bij beschikking van de rechtbank Gelderland van 19 december 2023 is de schorsing van het gezag van de vader verlengd tot 28 februari 2024 voor zover het betreft het FMEK-onderzoek en eventuele vervolgonderzoeken.

De kinderrechter in de rechtbank Gelderland heeft [minderjarige] op 23 februari 2024 onder toezicht gesteld van de GI. Deze ondertoezichtstelling is verlengd tot 23 februari 2026.

Op 4 juli 2024 heeft de rechtbank – kort gezegd – de hoofdverblijfplaats van [minderjarige] bij de moeder bepaald, een voorlopige zorgregeling tussen [minderjarige] en de vader vastgesteld en een raadsonderzoek gelast. Het hof verwijst naar rechtsoverweging 4.2 hierna voor de uitgebreide omschrijving.

Op 13 december 2024 heeft de kinderrechter in de rechtbank Gelderland – op verzoek van de GI – de voorlopige verdeling van de zorg- en opvoedingstaken gewijzigd en de zorgregeling tussen de vader en [minderjarige] geschorst. Het hof verwijst naar rechtsoverweging 4.5 hierna voor de uitgebreide omschrijving.

Op 13 december 2024 heeft de rechtbank een tussenbeschikking gegeven waarin de procedure over de zorgregeling is aangehouden tot 18 maart 2025 met het verzoek aan de raad om te rapporteren zoals verzocht in de beschikking van 4 juli 2024.

Tussen partijen zijn in geschil de hoofdverblijfplaats van [minderjarige] en de voorlopige verdeling van de zorg- en opvoedingstaken voor [minderjarige] (200.346.464) en de schorsing van de voorlopige zorgregeling (200.352.451).

Bij de beschikking van 4 juli 2024 is, voor zover hier van belang, met wijziging van de beschikking van het hof Amsterdam van 31 januari 2023, de hoofdverblijfplaats van [minderjarige] bij de moeder bepaald. Deze beslissing is uitvoerbaar bij voorraad verklaard. Daarnaast heeft de rechtbank de raad verzocht om onderzoek te doen naar de zorgverdeling en naar wat daarin maximaal haalbaar is en iedere verdere beslissing aangehouden. De rechtbank heeft de raad verzocht antwoord te geven op de volgende vragen:

• Is een wijziging van de zorgregeling in het belang van [minderjarige] ?

• Zo ja, welke zorgverdeling is in het belang van [minderjarige] en wat is daarin het hoogst

haalbare?

• Zijn er contra-indicaties die een zorgregeling belemmeren?

• Zo ja, hoe kunnen deze belemmeringen worden weggenomen?

De vader is met acht grieven in hoger beroep gekomen van deze beschikking. De vader verzoekt het hof de beschikking van de rechtbank van 4 juli 2024 te vernietigen en, opnieuw beschikkende:

• de hoofdverblijfplaats van [minderjarige] bij de vader te bepalen;

• een verdeling van de zorg- en opvoedingstaken vast te stellen waarbij [minderjarige] omgang met de moeder zal hebben eens per veertien dagen van vrijdag na school tot zondagavond 18.00 uur waarbij de moeder [minderjarige] vrijdag van school haalt en op de zondagavond om 18.00 uur terugbrengt naar een nader te bepalen overdrachtplaats;

• vast te stellen dat [minderjarige] tenminste de helft van de (school)vakanties en de feestdagen bij de moeder zal verblijven;

• vast te stellen dat de ouders met elkaar zullen overleggen over belangrijke beslissingen over [minderjarige] (waaronder over onderwijs of medische behandelingen) en elkaar zo nodig zullen informeren tijdens het verblijf van [minderjarige] ;

• althans beslissingen te nemen die het hof juist vindt.

De vader verzoekt het hof de te geven beschikking uitvoerbaar bij voorraad te verklaren.

De moeder voert verweer en vraagt het hof de bestreden beschikking te bekrachtigen en de vader niet-ontvankelijk te verklaren in zijn verzoeken in hoger beroep dan wel deze verzoeken af te wijzen en de vader te veroordelen in de kosten van het hoger beroep.

Bij beschikking van 13 december 2024 heeft de kinderrechter in de rechtbank Gelderland – op verzoek van de GI – de voorlopige verdeling van de zorg- en opvoedingstaken gewijzigd en de zorgregeling tussen de vader en [minderjarige] geschorst tot er vanuit de strafzaak een uitspraak is gedaan dan wel tot er vanuit een persoonlijkheidsonderzoek meer duidelijkheid is over de vader en wat er van hem verwacht kan worden in het contact met zijn dochter.

De vader is met zes grieven in hoger beroep gekomen van deze beschikking. Hij verzoekt het hof de beschikking van 13 december 2024 te vernietigen en, opnieuw beschikkende:

• te bepalen dat de zorgregeling tussen de vader en [minderjarige] opnieuw wordt opgestart en er een aanwijzing komt dat de vrouw hier ook daadwerkelijk gevolg aan gaat geven;

• de schorsing van de begeleide omgang per direct op te heffen;

• te bepalen dat omgang in elke vorm niet afhankelijk mag worden gesteld van een te ondergaan persoonlijkheidsonderzoek door de vader;

• althans een beslissingen die het hof juist acht.

De GI en de moeder willen dat de beslissing in stand blijft.

Het hof zal – in verband met de onderlinge samenhang – de zaken gezamenlijk behandelen en ten aanzien van beide zaken één (tussen)beschikking wijzen.

Het hof eerst zal ingaan op het formeel juridische punt dat door de vader is aangevoerd.

De vader stelt dat de beschikking van 4 juli 2024 in strijd met de beginselen van een eerlijk proces (artikel 6 EVRM) tot stand is gekomen. Er is sprake van (schijn van) partijdigheid, omdat de rechter die deze zaak bij de rechtbank behandelde via LinkedIn contact heeft met de advocaat van de moeder. Dit klemt te meer, volgens de vader, omdat deze communicatie juist ziet op het onderwerp ‘dwingende controle’ dat door de moeder ten grondslag wordt gelegd aan haar beschuldigingen. Ook de betrokken vertrouwensarts van [naam1] en de officier van justitie hebben (via LinkedIn) nauw contact met de advocaat van de moeder over ‘dwingende controle’, terwijl zij als vertegenwoordigers van de overheid iedere schijn van partijdigheid moeten voorkomen, aldus de vader.

Het hof zal vervolgens de inhoudelijke standpunten van de ouders beoordelen.

Op grond van artikel 1:253a lid 4 van het Burgerlijk Wetboek (BW) in samenhang met artikel 1:377e BW kan de rechter op verzoek van de ouders of van een van hen een beslissing inzake de uitoefening van het ouderlijk gezag alsmede een door de ouders onderling getroffen regeling daarover wijzigen op de grond dat nadien de omstandigheden zijn gewijzigd of dat bij het nemen van de beslissing van onjuiste of onvolledige gegevens is uitgegaan. Deze gewijzigde regeling kan omvatten:
a. een toedeling aan ieder der ouders van de zorg- en opvoedingstaken, alsmede met overeenkomstige toepassing van artikel 1:377a, derde lid, een tijdelijk verbod aan een ouder om met het kind contact te hebben;
b. de beslissing bij welke ouder het kind zijn hoofdverblijfplaats heeft;
c. de wijze waarop informatie omtrent gewichtige aangelegenheden met betrekking tot de persoon en het vermogen van het kind wordt verschaft aan de ouder bij wie het kind niet zijn hoofdverblijfplaats heeft dan wel de wijze waarop deze ouder wordt geraadpleegd;
d. de wijze waarop informatie door derden overeenkomstig artikel 1:377c, eerste en tweede lid, BW wordt verschaft.

De rechter neemt een zodanige beslissing als hem in het belang van het kind wenselijk voorkomt. De rechter dient bij zijn beslissing alle omstandigheden van het geval in acht te nemen, wat er in een voorkomend geval toe kan leiden dat andere belangen zwaarder wegen dan het belang van het kind, hoezeer ook dat belang een overweging van de eerste orde dient te zijn bij de afweging van belangen.

De kinderrechter kan voor de duur van de ondertoezichtstelling op verzoek van de GI een eerder vastgestelde verdeling van de zorg- en opvoedingstaken wijzigen op grond dat nadien de omstandigheden zijn gewijzigd of dat bij het nemen van de beslissing van onjuiste gegevens is uitgegaan (artikel 1:265g lid 2 BW) .

De moeder heeft aangevoerd dat de vader niet-ontvankelijk moet worden verklaard in zijn verzoek om een gewijzigde zorgregeling vast te stellen. De moeder legt hieraan ten grondslag dat de rechtbank slechts een voorlopige zorgregeling heeft bepaald en nog moet beslissen over de definitieve zorgregeling. Het hof is van oordeel dat, hoewel de rechtbank een voorlopige zorgregeling heeft vastgesteld, deze regeling voor een bepaalde periode (namelijk voor de duur van het raadsonderzoek en totdat de rechtbank anders beslist) een definitief element heeft dat voor hoger beroep vatbaar is. Het hof is daarom van oordeel dat de vader kan worden ontvangen in zijn verzoek.

De rechtbank heeft geoordeeld dat sprake is van een wijziging van omstandigheden sinds de beschikking van het hof Amsterdam van 31 januari 2023. Hiertegen is door de vader geen grief geformuleerd en de moeder heeft hier niet incidenteel tegen geappelleerd, zodat het hof hiervan uit zal gaan.

Zowel de vader als de moeder hebben ieder een grote hoeveelheid, zeer omvangrijke, stukken ingediend om hun standpunten en verweren uiteen te zetten en te onderbouwen (voor beide procedures in totaal meer dan 3.000 pagina’s). Het hof zal in deze beschikking (ook voor de leesbaarheid hiervan) niet alle standpunten en verweren noemen, maar zich beperken tot de kern.

De rechtbank heeft geoordeeld dat onder de in de beschikking van 4 juli 2024 geschetste omstandigheden van huiselijk geweld en vermoedens van kindermishandeling door (in ieder geval) nalatigheid bij de vader, sinds de uitspraak van het hof Amsterdam er dusdanige informatie naar voren is gebracht dat het naar het oordeel van de rechtbank in het belang van [minderjarige] is dat zij haar hoofdverblijfplaats bij de moeder heeft. Verder heeft de rechtbank overwogen dat co-ouderschap niet (meer) haalbaar is. De rechtbank heeft geoordeeld dat vanwege de zorgen over de opvoedvaardigheden van de vader in combinatie met de dynamiek tussen ouders het contact tussen de vader en [minderjarige] voorlopig moet worden begeleid door een onafhankelijke professional.

De vader is het niet eens met het oordeel van de rechtbank. Hij heeft daartoe onder meer het volgende gesteld. Er is geen sprake van intieme terreur. De relatie tussen hem en de moeder is niet met geweld geëindigd. De vader heeft de moeder niet mishandeld en niet gestalkt. Er was en is geen sprake van ‘dwingende controle’. De vader ontkent dat hij [minderjarige] heeft mishandeld of (seksueel) heeft misbruikt. De vader stelt dat sprake zou kunnen zijn van kindermishandeling door falsificatie (Münchhausen bij proxy) van [minderjarige] door de moeder, althans dat onderzoek zou moeten worden gedaan naar de mogelijkheid dat anderen betrokken zijn bij de mogelijke mishandeling van [minderjarige] . Het FMEK-rapport bevat vergaande conclusies die uitsluitend gebaseerd zijn op (ongedateerde) foto’s die door de moeder zijn aangeleverd. Onafhankelijke derden, zoals het kinderdagverblijf en de huisarts, hebben nooit kwetsuren bij [minderjarige] waargenomen toen zij bij de vader verbleef. De rechtbank heeft de positieve observatie tussen de vader en [minderjarige] door Ambulante Spoedhulp (ASH) ten onrechte niet bij zijn oordeel betrokken.

De moeder heeft aangevoerd dat er aan alle signalen van intieme terreur is voldaan. Zo was er in de relatie met de vader sprake was van huiselijk geweld. De controledrang van de vader jegens de moeder zette zich ook na afloop van de relatie op allerlei manieren voort. Er zijn ernstige verdenkingen gerezen dat de vader [minderjarige] fysiek heeft mishandeld. Later zijn daar signalen van seksueel misbruik aan toegevoegd. Er is geen enkele reden om het FMEK-onderzoek in twijfel te trekken. De politie heeft toegang gehad tot de telefoon van de moeder waarop de foto’s stonden. [minderjarige] geeft ook zelf veelvuldig bij verschillende personen in verschillende situaties aan dat de vader haar mishandeld heeft.

Het hof acht zich op grond van de thans beschikbare informatie onvoldoende voorgelicht om een beslissing te kunnen geven over de hoofdverblijfplaats en de voorlopige zorgregeling. Het hof zal daarom de raad opdracht geven tot het doen van een raadsonderzoek. Het hof legt hieraan het volgende ten grondslag.

De raad heeft het hof geadviseerd om de beslissing van de rechtbank in stand te houden. Het hof is echter van oordeel dat bij de onder rechtsoverweging 5.16 beschreven stand van zaken juist een raadsonderzoek aangewezen is. Anders dan de raad acht het hof het uitsluitend afwachten van de uitkomst van eventuele strafrechtelijke onderzoeken (zonder dat duidelijk is of die er zijn en hoe lang deze onderzoeken zullen duren) voordat wordt gekeken naar de mogelijkheden van contactherstel niet in het belang van [minderjarige] . Zeker niet omdat [minderjarige] en de vader elkaar al meer dan een jaar niet hebben gezien.

Zoals hiervoor onder rechtsoverweging 4.2 is opgenomen, heeft de rechtbank de raad (ook) de opdracht gegeven tot het doen van een raadsonderzoek. Voor zover het hof bekend, heeft deze opdracht echter niet geleid tot een raadsrapport. In de brief van 12 maart 2025, die door de moeder bij het hof is ingediend, heeft de raad aan de rechtbank bericht dat de raad geen mogelijkheden ziet om inhoudelijk onderzoek te doen.

Het hof zal de raad verzoeken om onderzoek te doen waarbij het hof de raad de volgende vragen stelt.

• Welke hoofdverblijfplaats is het meest in het belang van [minderjarige] ?

• Wat zijn op korte termijn de mogelijkheden van (begeleide) omgang?

• Welke zorgregeling is het meest in het belang van [minderjarige] ?

• Zijn er contra-indicaties die de zorgregeling die het meest in het belang van [minderjarige] is belemmeren?

• Zo ja, hoe kunnen deze belemmeringen worden weggenomen?

Mocht de raad toch al onderzoek hebben gedaan en een rapport hebben toegezonden aan de rechtbank, dan verzoekt het hof dat onderzoek zo nodig aan te vullen en aan het hof toe te zenden.

Het hof verwacht dat de ouders hun medewerking zullen verlenen aan het raadsonderzoek. Indien mocht blijken dat (één van) de ouders onvoldoende medewerking verleent/ verlenen aan het onderzoek kan het hof daaraan de gevolgen verbinden die het hof geraden voorkomen. Het hof verzoekt de raad daarover te rapporteren indien die situatie zich mocht voordoen.

Het hof verzoekt de raad op zo kort mogelijke termijn en uiterlijk op 23 februari 2026 te rapporteren. Het hof acht het noodzakelijk een raadsheer-commissaris te benoemen, die de voortgang van het onderzoek bepaalt en waakt voor een onredelijke vertraging van het onderzoek van de raad.

Het hof zal, in afwachting van het rapport van de raad de beslissing over de hoofdverblijfplaats en de voorlopige zorgregeling (200.346.464) aanhouden.

De vader heeft het hof verzocht om vast te stellen dat de ouders met elkaar zullen overleggen over belangrijke beslissingen over [minderjarige] (waaronder over onderwijs of medische behandelingen) en elkaar zo nodig zullen informeren tijdens het verblijf van [minderjarige] .

Anders dan de moeder heeft betoogd, is het hof van oordeel dat de vader wel ontvankelijk is in zijn verzoek, omdat dat verzoek voortvloeit uit artikel 1:253a BW.

Uit artikel 1:253a BW blijkt dat ouders die samen het gezag hebben samen beslissingen moeten nemen over gewichtige aangelegenheden en hoe zij (in dit geval de moeder de vader) elkaar voorafgaand aan een beslissing raadplegen en informeren over gewichtige aangelegenheden. Het hof is van oordeel dat de vader niet voldoende heeft gesteld en onderbouwd dat de moeder geen overleg voert met de vader over onderwijs of medische behandelingen. Voor zover de vader met zijn verzoek voor ogen heeft gehad dat de moeder in brede zin moet worden verplicht zich aan deze wetsbepaling te houden, ziet het hof geen aanleiding om dit toe te wijzen. Immers, deze verplichting vloeit al voort uit de wet. Het hof gaat er ook vanuit dat de moeder (voor zover nog sprake is van een contactverbod: via de GI) overleg voert met de vader over gezagsbeslissingen die de ouders over [minderjarige] samen moeten maken. Het hof zal het verzoek van de vader afwijzen.

In de beschikking van 13 december 2024 heeft de kinderrechter de begeleide omgang tussen de vader en [minderjarige] van twee uur per week geschorst totdat er vanuit de strafzaak een uitspraak is gedaan of de vader een persoonlijkheidsonderzoek heeft ondergaan. De vader heeft – kort gezegd – verzocht om de schorsing op te heffen en de zorgregeling opnieuw op te starten. Zoals hiervoor is opgenomen, zal het hof de raad de opdracht geven om een raadsonderzoek te doen naar – onder meer – de zorgregeling die het meest in het belang van [minderjarige] is. Hervatting van de zorgregeling, zoals de vader verzoekt, is daarom nu niet mogelijk. Datzelfde geldt voor het verzoek van de vader om te bepalen dat elke vorm van omgang niet mag worden verbonden aan een persoonlijkheidsonderzoek van de vader. Het hof zal de verzoeken van de vader daarom afwijzen.