Gerechtshof Den Haag 15-07-2025, ECLI:NL:GHDHA:2025:2085

“in aanmerking nemende:

(…)

verklaren te zijn overeengekomen als volgt.

Considerans (belangen)

Partijen stellen vast dat zij gezamenlijk onderstaande afspraken hebben gemaakt, zulks in het licht van de volgende overwegingen welke samenhangen met door hen geformuleerde (gemeenschappelijke) belangen, welke zij aanmerken als relevant om als grondslag voor deze overeenkomst te dienen.

Partijen zijn overeengekomen een appartement te huren in Spanje zodat de man het grootste deel van het jaar in Spanje kan verblijven in verband met het feit dat het klimaat in Spanje beter is voor zijn gezondheid (multi-artrose). De vrouw zou dan elke maand een keer naar Spanje komen. Zij hebben daar samen inmiddels een appartement gehuurd.

De vrouw heeft echter bij nader inzien besloten om niet maandelijks naar Spanje te gaan en heeft tevens besloten om de relatie te beëindigen.

De man heeft slechts zijn AOW als inkomsten en zal gezien zijn leeftijd niet meer aan het arbeidsproces kunnen deelnemen. Hij zal derhalve niet in staat zijn om zelf volledig in zijn levensonderhoud te voorzien. Daarom wensen partijen afspraken te maken over de gevolgen van de beëindiging van de relatie.

Partijen wensen de bijdrage in het levensonderhoud van de man (partneralimentatie) vast te stellen aan de hand van de richtlijnen voor het berekenen van partneralimentatie voor ex-gehuwden op basis van de Trema-normen. Aangezien de vrouw een eigen onderneming drijft en nog niet alle jaarcijfers voorhanden zijn, kan deze berekening enige tijd in beslag nemen. Partijen zijn daarom het navolgende overeengekomen.

Artikel 1 (Vaststelling)

Deze overeenkomst is derhalve bestemd om ook te gelden voor zover door partijen van de tevoren tussen hen bestaande rechtstoestand wordt afgeweken. (…)

Artikel 2 (Partneralimentatie)

Het is partijen bekend dat er geen wettelijke grondslag is voor partneralimentatie, aangezien zij niet gehuwd waren en geen geregistreerd partnerschap hadden gesloten.

Partijen zijn van mening dat op basis van de hiervoor in de considerans genoemde omstandigheden er echter voor de vrouw een dringende verplichting van moraal en fatsoen (natuurlijke verbintenis) bestaat om in het levensonderhoud van de man te voorzien.

Zoals hiervoor in de considerans is vermeld zal het bedrag dat door de vrouw aan de man aan partneralimentatie dient te worden betaald nog nader worden vastgesteld aan de hand van de Trema-normen. Totdat dit bedrag is vastgesteld zijn de man en de vrouw het volgende overeengekomen.

De vrouw zal ter bestrijding van de kosten van zijn levensonderhoud (waarin begrepen zijn de reis- en verblijfskosten die de man dient te maken voor medische behandelingen in Nederland), aan de man een partneralimentatie betalen groot (…) (€ 1.928,33) per maand (…), gerekend vanaf de maand augustus tweeduizend twintig. (...)

Indien de berekening volgens de Trema-normen op een lager bedrag zou uitkomen dan het hiervoor genoemde bedrag, zal door de vrouw aan de man worden betaald:

Door betaling van dit bedrag voldoet de vrouw aan haar morele verplichting om na het verbreken van de samenlevingsrelatie haar ex-partner voldoende inkomsten te verschaffen om in zijn levensonderhoud te voorzien. Zonder deze bijdrage is de man niet in staat om volledig in zijn eigen levensonderhoud te voorzien.

Voorts is het volgende overeengekomen:

De partij die aanpassing wenst zal de wederpartij daarom schriftelijk verzoeken, onverminderd de wederzijdse plicht van ieder van hen om de wederpartij terstond te berichten indien een herrekening zou behoren plaats te vinden. De uit de aanpassing voortvloeiende verhoging of verlaging van de partneralimentatie gaat in drie maanden na het verzoek. Partijen zullen samen in goed overleg de voor de aanpassing benodigde herberekening uitvoeren en elkaar alle daarvoor benodigde gegevens verstrekken.

(…)

Artikel 5 (Huurwoning)

In het bestreden vonnis, hersteld bij vonnis van 1 maart 2024, heeft de kantonrechter:

in conventie:

A) de vrouw met ingang van 1 augustus 2020, althans zo spoedig mogelijk nadien, niet (langer) gehouden is een alimentatiebedrag aan de man te voldoen;

B) de man een bedrag gelijk aan het totaalbedrag in verband met de door de vrouw aan de man betaalde alimentatie vanaf 1 augustus 2020 tot aan de dag van uitspraak van dit hof, eerder begroot op een bedrag van € 55.921,57, aan de vrouw dient te voldoen, welk bedrag bij gebreke van betaling binnen twee weken na afgifte van de uitspraak de betalingstermijn wordt vermeerderd met de wettelijke rente vanaf de eerste dag dat de betalingstermijn is verstreken tot aan de dag waarop de betaling heeft plaatsgevonden;

De overeengekomen partneralimentatie

Vernietiging convenant

De vrouw vordert het convenant te vernietigen omdat deze tot stand is gekomen onder invloed van dwaling, bedrog dan wel misbruik van omstandigheden. De vrouw betoogt dat de man cruciale informatie heeft verzwegen of de vrouw daarover verkeerd heeft geïnformeerd. In het bestreden vonnis heeft de kantonrechter geoordeeld dat daarvan geen sprake is. De vrouw is het daar niet mee eens.

Verrichtte [notaris-mediator] haar werkzaamheden als notaris-mediator of alleen als mediator (grief 1)?

Met de kantonrechter is het hof van oordeel dat er – mede gelet op de overgelegde communicatie – vanuit moet worden gegaan dat de vrouw uitgebreid is voorgelicht over de inhoud en de (rechts)gevolgen van de overeengekomen levenslange partneralimentatie door [notaris-mediator] in haar hoedanigheid van mediator en notaris. In artikel 8.1 van de mediationovereenkomst (als productie 3 bij de CvA) in eerste aanleg overgelegd) staat ‘Een ingevolge de Mediation in der minne bereikte oplossing zal tussen Partijen worden vastgelegd in een daartoe strekkende, schriftelijke vaststellingsovereenkomst (…)”, en in artikel 11 ‘Het is partijen bekend dat de Mediator haar werkzaamheden verricht mede in haar hoedanigheid van notaris en dat derhalve het notariële tuchtrecht en de notariële geheimhoudingsplicht op deze mediationprocedure en haar inhoud van toepassing zijn.” Het convenant is opgemaakt bij notariële akte en in de aanhef staat uitdrukkelijk vermeld dat partijen zijn verschenen ten overstaan van [notaris-mediator] , notaris. Uit deze bepalingen volgt dan ook, mede gezien de toelichting van de man daarover, dat voldoende kenbaar is geweest dat [notaris-mediator] niet alleen als mediator maar ook als notaris optrad, met onder andere alle beroepshalve op haar rustende plichten tot bijvoorbeeld voorlichting van partijen. Dat de vrouw onvoldoende zou zijn voorgelicht en [notaris-mediator] zich er niet van zou hebben vergewist of de vrouw de inhoud van het convenant begreep, heeft de vrouw naar het oordeel van het hof niet onderbouwd. In aanloop naar het opstellen van het convenant (namelijk op 10 augustus 2020) heeft de man naar [notaris-mediator] gemaild dat hij en de vrouw afspraken wilden maken over de gevolgen van de beëindiging van hun relatie, dat de vrouw had beloofd hem tot zijn dood financieel te ondersteunen, dat de man en de vrouw een lijst van de door de man te verwachten maandelijkse uitgaven in Spanje samen hebben doorgenomen, dat zijn inkomsten bestaan uit AOW en een bijdrage van de vrouw, en dat er jaarlijkse een evaluatie zou moeten plaatsvinden of er een aanpassing noodzakelijk is van het bedrag. In reactie daarop heeft de vrouw bij e-mail van 12 augustus 2020 onder meer laten weten dat zij kennis heeft genomen van het voorstel van de man en dat daarin verder dient te worden opgenomen dat de man voor (tand)artsbezoeken naar Nederland de daarvoor gemaakte kosten voor vlucht en verblijf kan declareren bij de onderneming van de vrouw, waarbij een maximum wordt afgesproken. Deze e-mails zijn het uitgangspunt geweest voor de inhoud van het convenant, dat is opgesteld in een periode van negen maanden (10 augustus 2020 tot 14 mei 2021). In die periode zijn er zijn diverse e-mails over en weer gestuurd tussen partijen, waarbij ook de accountant van de vrouw is betrokken. Over de duur van de partneralimentatie en de (on)mogelijkheden van de wijzigingen heeft [notaris-mediator] nog aparte e-mails verstuurd naar partijen (e-mail van 4 september 2020 en 7 december 2020). Naar aanleiding van die reacties zijn steeds gewijzigde concepten van het convenant naar partijen gestuurd. In het convenant zijn tot slot nog een aantal belangrijke punten benadrukt, zoals het feit dat partijen ermee bekend zijn dat tussen hen op grond van de wet geen alimentatieverplichting geldt en het feit dat in het convenant ook inhoudelijk wordt afgeweken van de alimentatieplicht zoals die geldt tussen ex-echtgenoten, in die zin dat sprake zal zijn van een levenslange alimentatieplicht (waarbij het woord levenslang is onderstreept). Het voorgaande verdraagt zich slecht met het standpunt van de vrouw dat [notaris-mediator] niet voldoende en specifiek heeft gewezen op de nadelige gevolgen van de overeenkomst. Dit betekent dat grief 1 van de vrouw niet slaagt.

Is het convenant een vaststellingsovereenkomst? (grief 2)

In het convenant staat in artikel 1 onder 2 uitdrukkelijk vermeld dat deze overeenkomst, waar het betreft de vermogensrechtelijke aspecten daarvan, moet worden beschouwd als een vaststellingsovereenkomst. De vrouw betoogt dat voor wat betreft de partneralimentatie geen sprake is van een vaststellingsovereenkomst aangezien: a) het niet gaat om vermogensrechtelijke aspecten, b) er geen geschil was omdat er geen wettelijke basis bestond voor een alimentatie ten behoeve van de man, en c) er bovendien nog geen einde is gemaakt aan het geschil omdat op pagina 4 van het convenant is opgenomen dat de partneralimentatie nog nader moet worden vastgesteld aan de hand van de Trema-normen. Dit betoog gaat naar het oordeel van het hof niet op. Immers, alimentatie is wel-degelijk een vermogensrechtelijk aspect. Het betreft immers het voorzien in levensonderhoud door een verschuiving van het vermogen van de vrouw naar de man. Het hof acht het zeer onaannemelijk dat partijen onder ‘vermogensrechtelijke aspecten’ van de overeenkomst – die voor het overgrote deel handelt over de afgesproken partneralimentatie – het punt van de partneralimentatie niet zouden hebben willen begrijpen. Verder volgt uit het convenant en de toelichting daarop van partijen dat het geschil, zoals ook omschreven in artikel 2 van de mediatonovereenkomst “de afwikkeling van de scheiding” betreft, en dat het de bedoeling van partijen is geweest om een einde te maken aan dit geschil door onder meer een regeling over de partneralimentatie te treffen tot het moment van de daadwerkelijke berekening en vaststelling daarvan, als alle cijfers voorhanden zijn, op basis van de Trema-normen. Deze laatste vaststelling heeft nooit plaatsgevonden en de vrouw heeft de man hierom ook nooit verzocht, ook niet in deze procedure. Grief 2 van de vrouw faalt dan ook.

Dwaling (grief 3 en 4)

Juridisch kader

Inhoudelijke beoordeling

Bedrog

Daarmee slaagt het beroep van de vrouw op bedrog, waaraan dezelfde feiten en omstandigheden ten grondslag liggen, evenmin.

Misbruik van omstandigheden (grieven 5 en 6)

De vrouw heeft het beroep op misbruik van omstandigheden – naar het hof begrijpt - als volgt onderbouwd. Vooruitlopend op een alimentatieberekening en uitgaande van de gegevens die de man heeft ingeleverd, heeft de vrouw ingestemd heeft met de hoogte en duur van het bedrag om rust in haar thuissituatie te creëren, ook in het belang van de gezondheid van haar zoon. De man domineerde deze thuissituatie en wilde anders de woning niet verlaten. Hij vertoonde manipulatief gedrag en er was sprake van huiselijk geweld van hem richting de vrouw en de kinderen. De man heeft de stellingen van de vrouw gemotiveerd weersproken. Het hof overweegt als volgt. Hoewel Veilig Thuis in 2019 enige tijd betrokken is geweest bij de opvoeding van de kinderen van de vrouw, volgt uit de overgelegde stukken in het geheel niet van het door de vrouw gestelde manipulatieve en agressieve gedrag van de man. Bovendien is het convenant pas twee jaar nadien – onder begeleiding van een notaris-mediator – ondertekend en was op dat moment de samenleving van partijen al geruime tijd beëindigd. Naar het oordeel van het hof heeft de vrouw dan ook onvoldoende onderbouwd dat sprake is geweest van misbruik van omstandigheden.

Conclusie (grief 7)

Uit het voorgaande volgt dat er geen aanleiding is voor vernietiging van het convenant. Grief 7, die een veeggrief bevat, behoeft dan ook geen verdere bespreking meer.

Wijziging convenant

Artikel 2.5 van het convenant (grief 8)

Beperkende werking redelijkheid en billijkheid (grief 9 en grief 10)

P. 4 convenant (grieven 10 en 11)

Achterstallige partneralimentatie: betaling € 200 (grief 12)

Vast staat dat de vrouw op 16 november 2020 een bedrag van € 200 heeft voldaan aan de man. De vrouw vordert dit bedrag van de man. Zij stelt dit bedrag te hebben voldaan ten titel van partneralimentatie dan wel onverschuldigd te hebben betaald. De man betwist dit en stelt dat sprake was van een onkostenvergoeding voor zakelijke activiteiten. Het hof overweegt als volgt. Op de vrouw rust de bewijslast dat zij dit bedrag als partneralimentatie dan wel onverschuldigd heeft betaald. Net als de kantonrechter ziet het hof in de hoogte van het bedrag geen verband met de partneralimentatie. Aangezien de man haar stelling gemotiveerd heeft betwist, had zij haar standpunt nader moeten onderbouwen. Dit heeft zij niet gedaan, zodat de vordering niet toewijsbaar is. Van verrekening kan dan evenmin sprake zijn.

Huurvordering van € 19.842,- (grief 13)

Maandelijkse kamerhuur € 125,-

Bijkomende kosten € 25,- +

€ 150,-

Totaal over 5 maanden: € 150 x 5 is € 750,-

Reeds voldaan € 150,- -/-

€ 600

Totaal 12 maanden: € 150 x 12 is € 1.800,-

Reeds voldaan € 1.500,- -/-

€ 300,-

Huur aan verhuurder € 1.008,48

Op grond van convenant ½ is € 504,24

Totaal 7 maanden is € 3.529,68 (hierbij zou nog de helft van de overige woonlasten moeten worden opgeteld)

Het hof vindt het lastig te volgen uit welk bedrag en op welke grondslag de drie keer gewijzigde vordering bestaat. Voor zover het hof dit wel kan volgen, heeft de man de vordering betwist. Hij stelt onder meer dat de huurbetalingsplicht voor de huur van de kamer pas vanaf december 2016 is ingegaan (met verwijzing naar productie 20 bij CvA in reconventie). Hij stelt ook dat het gezamenlijk betalen van de woonlasten in artikel 5.1 van het convenant niet betekent dat beiden - ook degene die slechts een kamer huurt - de helft van de woonlasten dienen te betalen. Voorts stelt hij dat alle door hem verschuldigde woonlasten reeds zijn voldaan, al dan niet in natura (in 2019, door aanleg van de tuin). Naast bankafschriften met huurbetalingen in de periode 2016-2020 (productie 30 bij CvA in reconventie; met maandelijkse betalingen van 150 euro van jan-okt 2017 en wekelijkse betalingen van 50 euro vanaf nov 2017 tot en met dec 2018) heeft hij van dit laatste een door de vrouw ondertekende verklaring overgelegd (productie 29 bij CvA in reconventie). Daaruit blijkt ook dat hij de huur (reeds vanaf 2019) niet hoefde te betalen als hij in Spanje verbleef. Uit het convenant blijkt dat dat ten tijde van het tekenen daarvan al enige tijd (grotendeels) het geval was. Volgens de man werd er in 2020 geen kamerhuur meer afgenomen. Uit artikel 5.2 van het convenant blijkt bovendien dat er ten tijde van het tekenen daarvan geen sprake is van huurachterstand. Dit alles verdraagt zich slecht met de vordering van de vrouw. De bewijslast van het feit dat de man nog achterstallige huurbetalingen moet voldoen, ligt bij de vrouw. Het hof oordeelt daarom dat de vrouw haar vordering - in het licht van de gemotiveerde betwisting daarvan door de man - onvoldoende heeft onderbouwd.

Betaling BMW (grief 14)

Uit de overgelegde factuur van 2 mei 2020 van [autoverkoper] (productie 23 CvA in reconventie) blijkt dat aan de man is verkocht en geleverd de BMW met [kenteken] voor een bedrag van € 14.250,-, in aanwezigheid en met medeweten van de vrouw en door haar met haar eigen pas betaald (zoals zij ook ter zitting in hoger beroep heeft erkend). De auto is op naam van de man gezet (productie 25 CvA in reconventie). Vast staat dat de vrouw, althans haar onderneming, de kosten van de auto van € 14.250,- heeft voldaan. De vrouw vordert dit bedrag van de man nu terug. In eerste aanleg heeft de vrouw gesteld dat de man diefstal heeft gepleegd, waardoor sprake is van een onrechtmatige daad. Na wijziging van de grondslag in hoger beroep stelt de vrouw dat zij een vergoedingsrecht heeft gelijk aan het bedrag dat de man heeft gebruikt voor de aankoop van de auto. Zij legt aan haar vordering ten grondslag (primair) dat de auto onverschuldigd door haar is betaald en dat de man ongerechtvaardigd is verrijkt, en (subsidiair) dat het in strijd is met de redelijkheid en billijkheid dat het verlies aan vermogen voor rekening van de vrouw komt, en (meer subsidiair) dat sprake is van een onrechtmatige daad. Volgens de vrouw was zij in de veronderstelling dat zij de eigenaar van de auto was geworden en daardoor in de waan verkeerde dat op haar de betalingsverplichting rustte. Het hof kan de vrouw niet volgen in haar stellingen. De vrouw erkent immers dat de man de auto heeft gekocht en uit de overgelegde stukken blijkt onmiskenbaar dat de auto op zijn naam – en dus niet op naam van de vrouw – is gezet. Haar veronderstelling dat zij eigenaar was geworden heeft zij dan ook in het geheel niet onderbouwd. Volgens de man was sprake van een schenking dan wel van verkapt loon en is de auto in onderling overleg op naam van de man gezet. Dat sprake is geweest van onverschuldigde betaling, dan wel ongerechtvaardigde verrijking, dan wel dat deze betaling in strijd met de redelijkheid en billijkheid is verricht, heeft de vrouw dan ook onvoldoende onderbouwd.

Buitengerechtelijke kosten (grief I in incidenteel appel)

De man heeft bezwaar gemaakt tegen afwijzing van de buitengerechtelijke kosten die hij heeft gevorderd, en die hij in hoger beroep op € 1.136,31 (inclusief BTW) heeft gesteld. Dat bezwaar gaat naar het oordeel van het hof niet op. Weliswaar is het juist dat de man op 2 juni 2023 een 14-dagenbrief aan de vrouw heeft gestuurd. Maar deze brief voldoet niet aan de in artikel 6:96 lid 6 BW gestelde eisen. De man verlangt daarin namelijk betaling van een hoofdsom die hoger is dan de hoofdsom die de vrouw ten tijde van de aanmaning nog aan hem verschuldigd was. In het verlengde daarvan is in de aanmaning bovendien een te hoog bedrag aan buitengerechtelijke incassokosten aangezegd. De gevorderde buitengerechtelijke kosten zijn dus niet toewijsbaar en het oordeel van de kantonrechter op dit punt blijft in stand.

Bewijsaanbod

Gelet op de uitkomsten van het hoger beroep komt de man niet toe aan het bewijsaanbod van de zijde van de man. De vrouw heeft in hoger beroep geen bewijsaanbod gedaan, alleen in eerste aanleg. Voor zover het hof daaraan toe zou komen, geldt dat dit bewijsaanbod onvoldoende gespecificeerd is.

Proceskosten