Rechtbank Midden-Nederland 04-06-2025, ECLI:NL:RBMNE:2025:4638

De rechtbank heeft de volgende stukken ontvangen:

• het verzoekschrift van de vrouw (met bijlagen), binnengekomen op 25 november 2024;

• het bericht van de vrouw met bijlage (exploit) van 20 december 2024;

• de brief van de vrouw (met bijlagen) met daarin het antwoord op de door de rechtbank bij e-mail van 17 februari 2025 gestelde vragen, binnengekomen op
  13 maart 2025;

• het bericht van de vrouw (met bijlage) van 21 mei 2025, conform de ter zitting gemaakte afspraak.

De verzoeken zijn besproken tijdens de mondelinge behandeling (zitting) van 21 mei 2025. Daarbij waren de vrouw en haar advocaat aanwezig. De man is via de Staatscourant opgeroepen voor de zitting maar is niet gekomen.

Aan het einde van de zitting heeft de rechtbank de uitspraakdatum op 4 juni 2025 bepaald en toegezegd dat de beslissing per e-mail zal worden gedeeld. Dit is de schriftelijke uitwerking van die beslissing.

De vrouw stelt dat zij een alleenstaande Somalische vrouw is.
Volgens de Immigratie- en Naturalisatiedienst (hierna: IND) en de bestuursrechters van de rechtbank Den Haag, locaties Utrecht en Roermond, evenals de Afdeling Rechtspraak van de Raad van State, in de gevoerde asielprocedures, is de vrouw met de man getrouwd.
In de BRP van de vrouw staan twee andere huwelijken vermeld, beiden ontbonden door overlijden van de echtgenoot, de laatste op [2019] . Als tweede echtgenoot staat vermeld [A] .

De vrouw is op 2 juni 2016 in Nederland aangekomen.

De vrouw heeft de Somalische nationaliteit. De nationaliteit van de man is onbekend.

De vrouw stelt zich op het standpunt dat zij nooit getrouwd is met de man.
Aangezien de bestuursrechter echter in twee asielprocedures in twee instanties heeft aangenomen dat de vrouw wel met de man getrouwd is, verzoekt zij de rechtbank de echtscheiding tussen partijen uit te spreken.
In het geval de rechtbank zich op het standpunt stelt dat er geen sprake is van een rechtsgeldig huwelijk, verzoekt de vrouw de rechtbank om voor recht te verklaren dat er geen sprake is geweest van een rechtsgeldig huwelijk tussen partijen.

De vrouw heeft geen afschrift of een uittreksel van de huwelijksakte overgelegd. Zij stelt dat zij deze niet heeft omdat zij nooit is getrouwd met de man. Hier zal de rechtbank onder de beoordeling verder op ingaan.

De rechtbank is op grond van artikel 3, aanhef en sub v, Brussel II-ter bevoegd te beslissen op de verzoeken van de vrouw. De gewone verblijfplaats van de vrouw is in Nederland en zij verblijft hier al langer dan een jaar onmiddellijk voorafgaand aan het verzoek. Op de verzoeken is het Nederlands recht van toepassing ¹.

Het Nederlands internationaal huwelijksrecht is opgenomen in boek 10 van het Burgerlijk Wetboek (BW). In het bijzonder de volgende bepalingen zijn van belang:

1. Een buiten Nederland gesloten huwelijk dat ingevolge het recht van de staat waar de huwelijksvoltrekking plaatsvond rechtsgeldig is of nadien rechtsgeldig is geworden, wordt als zodanig erkend.

2. Een buiten Nederland ten overstaan van een diplomatieke of consulaire ambtenaar voltrokken huwelijk dat voldoet aan de vereisten van het recht van de staat die die ambtenaar vertegenwoordigt, wordt als rechtsgeldig erkend tenzij die voltrekking in de staat waar zij plaatsvond niet was toegestaan.

3. Voor de toepassing van de leden 1 en 2 worden onder recht mede begrepen de regels van internationaal privaatrecht.

4. Een huwelijk wordt vermoed rechtsgeldig te zijn, indien een huwelijksverklaring is afgegeven door een bevoegde autoriteit.

a. reeds gehuwd was of een geregistreerd partnerschap had gesloten met een persoon die de Nederlandse nationaliteit bezat of zelf de Nederlandse nationaliteit bezat of in Nederland zijn gewone verblijfplaats had, tenzij het eerder gesloten huwelijk of geregistreerd partnerschap is ontbonden of nietig verklaard;

b. aan de andere echtgenoot in rechte lijn verwant was of de broer of zuster van die echtgenoot was, hetzij door bloedverwantschap, hetzij door adoptie, tenzij deze familierechtelijke betrekking later is verbroken vanwege het ontbreken van biologische verwantschap of herroeping van de adoptie;

c. niet de leeftijd van achttien jaar had bereikt, tenzij de echtgenoten op het moment dat erkenning van het huwelijk gevraagd wordt beiden de leeftijd van achttien jaar hebben bereikt;

d. geestelijk niet in staat was zijn toestemming te geven, tenzij deze daartoe wel in staat is op het moment dat de erkenning van het huwelijk gevraagd wordt en uitdrukkelijk met de erkenning van het huwelijk instemt; of

e. niet vrijelijk zijn toestemming tot het huwelijk had gegeven, tenzij deze uitdrukkelijk met de erkenning van het huwelijk instemt.

De rechtbank moet dus op grond van artikel 10:31 BW beoordelen of er sprake is van een huwelijk tussen partijen dat in Nederland wordt erkend. Het uitgangspunt is dat een buiten Nederland gesloten huwelijk in Nederland wordt erkend wanneer het volgens het recht van de staat waar de huwelijksvoltrekking plaatsvond rechtsgeldig is of nadien rechtsgeldig is geworden.

Ondanks het ontbreken van een gedateerd en gewaarmerkt (recent) afschrift van de huwelijksakte, kan de rechtbank op basis van andere stukken die het huwelijk aantonen beoordelen of er sprake is van een huwelijk tussen partijen dat in Nederland wordt erkend (artikel 815 lid 6 Rv) .
De vrouw heeft de volgende stukken overgelegd:
- een document van het Somalische Consulaat-Generaal in Jeddah van 10 maart 2016;
- een verklaring van het Somalische Consulaat-Generaal in Jeddah van 7 oktober 2018;

- het rapport eerste gehoor bij de IND;
- de beschikking van de IND van 29 juni 2022;

- de uitspraak van de rechtbank Den Haag, locatie Utrecht, van 12 december 2017;
- de uitspraak van de rechtbank Den Haag, locatie Roermond, van 7 november 2022;
- de uitspraak van de Afdeling Rechtspraak van de Raad van State van 30 november 2022.

Op basis van deze stukken is de rechtbank in beginsel van oordeel dat er geen sprake is van een rechtsgeldig huwelijk tussen de man en de vrouw. De vrouw verklaart namelijk bij de IND, de rechtbank en de Raad van State consistent dat zij niet is getrouwd met de man, maar met [A] . De visumaanvraag door het Somalische Consulaat-Generaal is geregeld door de reisagent. Hij heeft ook andere benodigde documenten voor de reis geregeld. Daarvoor heeft zij 16.000 dollar betaald. En zoals hiervoor al is gesteld, is er ook geen huwelijksakte.

Het enige document waaruit zou blijken dat de man en de vrouw met elkaar zijn getrouwd, is het document van 10 maart 2016 van het Somalische Consulaat-Generaal in Jeddah inhoudende een aanvraag voor een toeristenvisum voor Griekenland voor de man en de vrouw.
De Engelstalige tekst, voor zover hier relevant, luidt als volgt:
“(…) The Consulate General of Somali Federal Republic in Jeddah presents it's compliments to the Consulate General of the Republic of Greece and has the honor to request your esteemed Consulate to issue a Tourist visa to the Republic of Greece for Mr. [de man] “Our Driver of Consul General” holder of Service passport No. [paspoortnummer 1] . And Mrs. [de vrouw] “His Wife" Somali National, holder of passport No. [paspoortnummer 2] . (…)”.

Op basis hiervan zou de rechtbank normaliter niet aannemen dat er sprake is van een rechtsgeldig huwelijk tussen partijen dat in Nederland wordt erkend.

De vrouw heeft twee keer geprobeerd om asiel te krijgen.
De eerste asielaanvraag is bij besluit van de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid van
10 november 2017 afgewezen als kennelijk ongegrond.
Op 12 december 2017 heeft de bestuursrechter van de rechtbank Den Haag, locatie Utrecht, het hiertegen ingestelde beroep ongegrond verklaard. Daarbij heeft de rechtbank overwogen dat de Staatssecretaris in een overgelegd document over het huwelijk van de vrouw met [A] geen aanleiding hoefde te zien om te concluderen dat het door de Saoedische en Griekse autoriteiten geregistreerde huwelijk met de man onjuist zou zijn. In Absher, het elektronische systeem van MOFA (het Ministry of Foreign Affairs) in Saoedi-Arabië, was een verblijfsdocument van de vrouw in Saoedi-Arabië opgenomen met als einddatum
6 januari 2021, waarin stond vermeld dat het gezinshoofd (de echtgenoot) van de vrouw [de man] was.
Naar het oordeel van de rechtbank mocht de Staatssecretaris zich daarom baseren op de gegevens uit het visumdossier van de vrouw en de gegevens uit Absher ², omdat niet is gebleken dat deze gegevens onjuist zijn. De Raad van State heeft de uitspraak van de rechtbank op 22 januari 2018 bevestigd.

De bestuursrechter heeft een eigen toets gebruikt om vast te stellen of er sprake is van een huwelijk. Dat oordeel is gebaseerd op de door de vrouw in die procedures overgelegde stukken en verklaringen en het dossier met onderzoeksbevindingen van de Staatssecretaris. De bestuursrechter heeft op basis daarvan geoordeeld dat in rechte vast is komen te staan dat de vrouw is getrouwd met de man en de vrouw vervolgens niet alsnog aannemelijk heeft gemaakt dat dit niet het geval is.

De rechtbank stelt vast dat zij in deze echtscheidingsprocedure niet over alle stukken beschikt, die in de asielprocedures zijn meegenomen in de beoordeling, zoals aanvullende gegevens van de Saoedische en Griekse autoriteiten, het Griekse visumdossier en de gegevens van Absher.
Onder die gegevens bevindt zich echter niet een huwelijksakte, hooguit een vermelding van een huwelijk. Onduidelijk is gebleven waarop die vermelding gebaseerd is.

Wat in de asielprocedures niet is opgehelderd, is wanneer en waar de man en de vrouw getrouwd zijn. Daar komt bij dat de bestuursrechter niet de voor de erkenning in Nederland van een buitenlands huwelijk vereiste toets heeft toegepast. Niet getoetst is dus of het huwelijk in het land van de huwelijksvoltrekking wordt erkend en of het dan ook naar Nederlands recht wordt erkend.

Het verschil in toetsing door de bestuursrechter en de familierechter leidt voor de vrouw tot twee uitkomsten die niet met elkaar te verenigen zijn en zorgt ervoor dat er twee werkelijkheden zouden bestaan over het huwelijk tussen de vrouw en de man. De rechtbank vindt dat volstrekt ongewenst.
Om die reden zal de rechtbank zich in deze procedure daarom – enigszins contrecoeur en waarschijnlijk contra legem – conformeren aan het oordeel van de bestuursrechter en aannemen dat er toch sprake is van een huwelijk tussen partijen, op een onbekend moment en onbekende plaats gesloten, dat in Nederland wordt erkend.

De rechtbank zal de echtscheiding tussen partijen uitspreken omdat aan de wettelijke vereisten is voldaan. ³ De vrouw verzoekt om de echtscheiding uit te spreken. De vrouw stelt dat er sinds de aankomst in Griekenland geen contact meer is geweest tussen de vrouw en de man. Op basis daarvan is het huwelijk van partijen duurzaam ontwricht. Dat betekent dat partijen niet samen verder kunnen als echtgenoten.

Nu de rechtbank het primaire verzoek van de vrouw toewijst, komt zij niet toe aan de bespreking van het subsidiaire verzoek.

De rechtbank zal de beslissing niet uitvoerbaar bij voorraad verklaren. De echtscheiding kan de rechtbank namelijk niet uitvoerbaar bij voorraad verklaren, omdat het huwelijk pas eindigt op het moment dat deze beschikking wordt ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand.