Rechtbank Zeeland-West-Brabant 03-07-2025, ECLI:NL:RBZWB:2025:4205

De inspecteur heeft aan belanghebbende voor het jaar 2021 een aanslag inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen (IB/PVV) opgelegd naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 103.704. Gelijktijdig met de vaststelling van de aanslag heeft de inspecteur belanghebbende € 888 belastingrente in rekening gebracht (de belastingrentebeschikking).

De inspecteur heeft het bezwaar van belanghebbende ongegrond verklaard.

De rechtbank heeft het beroep op 17 april 2025 op zitting behandeld. Hieraan hebben deelgenomen: belanghebbende, de gemachtigde van belanghebbende en namens de inspecteur: [inspecteur 1] en mr. drs. [inspecteur 2].

De rechtbank Gelderland heeft op 11 februari 2019 de echtscheiding tussen belanghebbende en zijn ex-partner uitgesproken. Belanghebbende en zijn ex-partner zijn in het echtscheidingsconvenant onder meer het volgende overeengekomen:

De levensloopverzekeringen zijn in 2021 tot uitkering gekomen tot een bedrag van in totaal € 38.567 waarover € 14.309 aan loonheffing is ingehouden (de lijfrente-uitkering).

Belanghebbende heeft op 20 november 2021 een bedrag van € 12.129,42 overgemaakt naar de ex-partner met de omschrijving ‘Helft vrijgekomen levenslooppolis’.

Belanghebbende heeft in de aangifte IB/PVV 2021 € 24.258 aangemerkt als looninkomsten uit de levensloopverzekeringen. Daarbij is € 14.309 als loonheffing in aanmerking genomen.

Belanghebbende heeft verder in de aangifte IB/PVV 2021 een bedrag van € 24.799 als aftrekpost opgegeven. Belanghebbende heeft hierbij aangegeven dat het gaat om ‘onderhoudsverplichtingen’. De onderhoudsverplichtingen zijn opgebouwd uit ‘betaalde alimentatie periodieke betaling’ van € 12.669 en ‘helft netto-uitkering’ van € 12.130.

De inspecteur heeft met dagtekening 28 november 2023 de aanslag IB/PVV 2021 aan belanghebbende opgelegd (zie 1.1.), waarbij is afgeweken van de ingediende aangifte. Hierbij is de hoogte van de lijfrente-uitkering aangepast naar € 38.567 en is € 12.130 niet in aftrek genomen als onderhoudsverplichtingen.

Aangezien het de inspecteur is die stelt dat de lijfrente-uitkering volledig bij belanghebbende belast hoort te zijn, is het aan de inspecteur om aannemelijk te maken dat dit het geval is. De bewijslast rust dus op de inspecteur.

Belanghebbende is de verzekeringnemer en eerste begunstigde van de levensloopverzekeringen. Dit betekent fiscaal gezien dat de uitkering van de levensloopverzekeringen toegerekend wordt aan belanghebbende. ² Belanghebbende en de ex-partner zijn nadere afspraken overeengekomen in het echtscheidingsconvenant. Dit betekent echter niet dat daarmee afgeweken kan worden van het fiscale recht, aangezien belanghebbende de verzekeringnemer en de eerste begunstigde van de levensloopverzekeringen is gebleven en de daarmee samenhangende inkomsten voor het fiscale recht daarom alleen aan hem kunnen worden toegerekend. De rechtbank is daarom van oordeel dat de lijfrente-uitkering terecht volledig bij belanghebbende wordt belast.

Uit de gerenseigneerde informatie blijkt dat de totale hoogte van de lijfrente-uitkering € 38.567 is en dat € 14.309 aan loonheffing is ingehouden. De inspecteur heeft de aanslag IB/PVV 2021 op dit punt dus tot de juiste hoogte vastgesteld.

De bewijslast om aannemelijk te maken dat een uitgave een onderhoudsverplichting is, ligt bij belanghebbende. De rechtbank is van oordeel dat belanghebbende niet aannemelijk heeft gemaakt dat de afspraak die volgt uit het echtscheidingsconvenant, namelijk dat de helft van het netto equivalent van de waarde van verzekeringen vergoed wordt aan de ex-partner, een onderhoudsverplichting is. Belanghebbende en de ex-partner zijn in het echtscheidingsconvenant wel overeengekomen dat belanghebbende tot een uitkering tot levensonderhoud zal zijn gehouden, maar deze uitkering ziet niet op de lijfrente-uitkering. De inspecteur is terecht afgeweken van de aangifte door het bedrag van € 12.130 niet als onderhoudsverplichting in aftrek toe te staan.

Het toetsingsverbod van artikel 120 van de Grondwet staat er aan in de weg dat een (bepaling uit een) wet in formele zin wordt getoetst aan algemene rechtsbeginselen zoals het evenredigheidsbeginsel. Aangezien de Wet IB 2001 en de Wet LB 1964 wetten in formele zin zijn, kan niet getoetst worden aan het evenredigheidsbeginsel.

Dit neemt echter niet weg dat indien er sprake is van bijzondere omstandigheden die niet zijn verdisconteerd in de afweging van de wetgever, dit aanleiding kan geven tot een andere uitkomst dan waartoe strikte toepassing van de wet leidt. Dat is het geval indien die niet-verdisconteerde bijzondere omstandigheden die strikte toepassing zozeer in strijd doen zijn met algemene rechtsbeginselen of (ander) ongeschreven recht dat die toepassing achterwege moet blijven. ⁷ De Hoge Raad stelt dat dergelijke bijzondere omstandigheden ‘slechts bij hoge uitzondering worden aangenomen’. ⁸

De rechtbank overweegt als volgt in verband met de vraag of deze (hoge) uitzondering in dit geval aan de orde is. In het geval van belanghebbende is de rechtbank van oordeel dat de wet in overeenstemming is toegepast met hetgeen de wetgever voor ogen heeft gehad. Gelet op het feit dat belanghebbende de verzekeringnemer en de eerste begunstigde was van de levensloopverzekeringen, heeft belanghebbende door de belastingheffing over de gehele lijfrente-uitkering geen nadelige gevolgen ondervonden die onevenredig zijn met het doel van de wettelijke bepalingen op grond waarvan die gehele lijfrente-uitkering bij hem is belast. Belanghebbende is zelf in het echtscheidingsconvenant overeengekomen om de helft van de netto lijfrente-uitkering aan zijn ex-partner te betalen zonder daarbij rekening te houden met de omstandigheden dat de gehele lijfrente-uitkering bij hemzelf zal worden belast en dat deze betaling niet in aftrek kan worden gebracht als onderhoudsverplichting. In die situatie is naar het oordeel van de rechtbank geen sprake van niet-verdisconteerde bijzondere omstandigheden die de strikte toepassing van de wet zozeer in strijd doen zijn met algemene rechtsbeginselen of (ander) ongeschreven recht dat die toepassing achterwege moet blijven. Het evenredigheidsbeginsel is niet geschonden.

De inspecteur stelt dat de belastingrentebeschikking terecht en naar de juiste hoogte is vastgesteld. De aanslag is binnen drie jaar opgelegd en dus conform de wettelijke termijn, aldus de inspecteur.

De rechtbank overweegt dat de aanslag van belanghebbende ruim binnen de wettelijke termijn is opgelegd. Dat belanghebbende de behandelduur als lang heeft ervaren, betekent niet dat daardoor geen of minder belastingrente is verschuldigd. Voor zover belanghebbende een beroep heeft willen doen op het zorgvuldigheidsbeginsel ⁹, dan heeft belanghebbende naar het oordeel van de rechtbank met hetgeen hij heeft aangevoerd niet aannemelijk gemaakt dat de inspecteur het zorgvuldigheidsbeginsel heeft geschonden.

Belanghebbende heeft geen gronden ingebracht tegen de berekening van de belastingrente. De rechtbank ziet geen aanleiding af te wijken van de belastingrentebeschikking. Hierbij wijst de rechtbank belanghebbende erop dat het bedrag van de belastingrente het bedrag van de aanslag volgt.