Gerechtshof 's-Hertogenbosch 24-04-2025, ECLI:NL:GHSHE:2025:1190

Aan dit verzoek hebben de ouders in hun beroepschrift en ter zitting, kort samengevat, het volgende ten grondslag gelegd.

De ouders hadden geen contact met erflaatster. Zij zijn er wel mee bekend dat erflaatster schulden had in Nederland en dat haar woning destijds executoriaal is verkocht door de hypotheekhouder. Het is voor de ouders onbekend wat de bezittingen van erflaatster zijn in Bulgarije. In overleg met de rechtbank is geadviseerd om op alle posten op de boedelbeschrijving ‘onbekend’ in te vullen. De ouders achten het dan niet correct dat zij hun verzoek niet nader zouden hebben onderbouwd (grief 1).

Daarnaast stellen de ouders dat de kantonrechter ten onrechte heeft overwogen dat vanwege het ontbreken van de stukken onvoldoende vastgesteld kan worden dat er sprake is van een negatieve nalatenschap zodat er een financieel belang is om de nalatenschap namens de minderjarige te verwerpen (grief 2). Zij verwijzen onder meer naar de procedure die een broer van [appellante] bij de kantonrechter in Tilburg heeft aangespannen om, nadat hij de nalatenschap van erflaatster had verworpen, ook voor zijn minderjarige zoon de nalatenschap van erflaatster te verwerpen, welk verzoek de kantonrechter heeft toegewezen. Zij stellen dat uit het oogpunt van rechtsgelijkheid de nalatenschap van erflaatster ook voor de minderjarige verworpen dient te worden.

Oordeel hof

Rechtsmacht van de Nederlandse rechter

Het verzoek tot machtiging voor het verwerpen van een nalatenschap namens een minderjarige moet niet worden aangemerkt als een maatregel inzake erfopvolging, maar als een maatregel betreffende de uitoefening van de ouderlijke verantwoordelijkheid (zie HvJ EU 6 oktober 2015, zaak C-404/14, ECLI:EU:C:2015:653 en HvJ EU 19 april 2018, zaak C-565/16, ECLI:EU:C:2018:265).

Omdat de minderjarige zijn gewone verblijfplaats in Nederland heeft, is de Nederlandse rechter op grond van artikel 7 van de EU-verordening Brussel II-ter bevoegd om van het machtigingsverzoek van de ouders kennis te nemen en daarop te beslissen.

Toepasselijk recht

Omdat erflaatster woonachtig was in Bulgarije, is op grond van de Europese Erfrechtverordening Bulgaars recht van toepassing op de nalatenschap van erflaatster. De vraag is of de minderjarige op grond van de Bulgaarse Erfwet door de verwerping van [appellante] door plaatsvervulling erfgenaam is geworden. Artikel 53 van de Erfwet bepaalt dat geen plaatsvervulling optreedt als de wettelijke erfgenaam uit een bepaalde groep de nalatenschap verwerpt en dat in dat geval diens aandeel aanwast bij de overige wettelijke erfgenamen uit die groep. Dat zou betekenen dat de minderjarige geen erfgenaam is geworden in de nalatenschap van erflaatster, aldus ook het door verzoekers na de mondelinge behandeling overgelegde advies (productie 8).

Voor het geval de minderjarige wel erfgenaam in de nalatenschap van erflaatster zou zijn, kan hij op grond van artikel 61 lid 2 van de Erfwet alleen onder het voorrecht van boedelbeschrijving aanvaarden.

Op grond van het voorgaande zal het hof het machtigingsverzoek van de ouders om de nalatenschap van erflaatster te verwerpen afwijzen. De reden hiervoor is dat de minderjarige geen belang heeft bij toewijzing nu hij hoogstwaarschijnlijk geen erfgenaam is in de nalatenschap van erflaatster.
Blijkens de informatie als opgenomen in het Europees Justitieportaal aangaande Bulgaars Erfrecht, onder verantwoordelijkheid van de Bulgaarse autoriteiten (https://ejustice.europa.eu/topics/family-matters-inheritance/inheritance/succession/bg_nl, alsook in print gedeeld met verzoekers tijdens de mondelinge behandeling) moet men daarnaast om erfgenaam te worden onder Bulgaars erfrecht de nalatenschap aanvaarden dan wel handelingen verrichten waaruit het voornemen van aanvaarding blijkt. Door stilzitten wordt men derhalve geen erfgenaam.
Indien hij wel erfgenaam zou zijn althans op enig moment door de Bulgaarse rechter zou worden benaderd om zich daarover uit te spreken, kan – gedurende zijn minderjarigheid – de nalatenschap alleen aanvaard worden onder het voorrecht van een boedelbeschrijving.
In die zin wordt de minderjarige beschermd tegen mogelijke aansprakelijkheid voor schulden in de nalatenschap van erflaatster.
Na het bereiken van zijn meerderjarigheid kan de thans minderjarige op een verzoek van de Bulgaarse rechter als hiervoor bedoeld alsnog reageren met een verwerping.

Ten slotte heeft het hof ook geen overzicht ontvangen van de bezittingen en schulden van erflaatster per datum overlijden zodat niet beoordeeld kan worden of verwerping van die nalatenschap financieel überhaupt in het belang is van de minderjarige. Dat verzoekers dat vermoeden is, hoe begrijpelijk dat vermoeden mogelijk ook is, op zichzelf onvoldoende.