Gerechtshof 's-Hertogenbosch 05-06-2025, ECLI:NL:GHSHE:2025:1562

Bij V8-formulier van 1 april 2025 heeft mr. Franken het hof verzocht een kindgesprek in

te plannen, omdat [minderjarige] graag door het hof wil worden gehoord. Bij brief van 3 april 2025 heeft het hof laten weten dat de zaak tijdens de mondelinge behandeling op 17 april 2025 niet inhoudelijk zal worden behandeld en het hof om die reden de minderjarige [minderjarige] vooralsnog niet zal oproepen voor een kindgesprek.

Bij verzoekschrift van 26 november 2024 heeft de GI verzocht de ondertoezichtstelling van [minderjarige] te verlengen voor de duur van één jaar.

De mondelinge behandeling van dat verzoek heeft plaatsgevonden op 21 januari 2025.

Ontvankelijkheid

Uit de uitspraak van de Hoge Raad van 9 juli 2021 (ECLI:HR:2021:1113) volgt, in beginsel, dat een ondertoezichtstelling niet kan worden verlengd, indien die maatregel van rechtswege na verloop van de door de kinderrechter eerder bepaalde duur is geëindigd.

Deze lijn werd vervolgens in vaste rechtspraak in hoger beroep ook gevolgd in die zin dat wanneer de GI of andere belanghebbenden van de beslissing tot de (gedeeltelijke) afwijzing van een verzoek tot verlenging van een ondertoezichtstelling in hoger beroep kwam, en de ondertoezichtstelling voor of tijdens de procedure in hoger beroep was verlopen, de GI of andere appellanten in hoger beroep niet-ontvankelijk werd(en) verklaard in hun hoger beroep. De ondertoezichtstelling was immers verlopen en kon niet alsnog (met terugwerkende kracht) ‘tot leven worden gewekt’ en verlengd door het alsnog (geheel) toewijzen van het verzoek (zie bijvoorbeeld: ECLI:NL:GHSHE:2022:1385; ECLI:NL:GHAMS:2021:2970; ECLI:NL:GHDHA:2024:692 en ECLI:NL:GHARL:2022:3316).

In enkele recente uitspraken is van deze vaste lijn afgeweken. In de beschikking van het gerechtshof Den Haag van 21 augustus 2024 (ECLI:NL:GHDHA:2024:1483) is door de kinderrechter in eerste aanleg een verzoek om het verlenen van een ondertoezichtstelling voor de duur van een jaar (in aansluiting op een voorlopige ondertoezichtstelling) gedeeltelijk toegewezen, namelijk voor de duur van zes maanden, en is het resterende verzoek afgewezen. Ná verloop van de door de kinderrechter toegewezen zes maanden, is het verzoek in hoger beroep tegen de afwijzing van de resterende zes maanden behandeld en is het oorspronkelijke verzoek alsnog geheel toegewezen, aldus gedeeltelijk met terugwerkende kracht. Het hof heeft geredeneerd dat ook in dat geval hoger beroep tegen de afwijzing van de verzochte langere duur openstaat: “Daaraan doet niet af dat de ondertoezichtstelling inmiddels is geëindigd. Immers ook van de afwijzing van een verzoek tot ondertoezichtstelling staat hoger beroep open.”, aldus het gerechtshof Den Haag.

In de beschikking van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden van 17 september 2024 (ECLI:GHARL:2024:5871) is een afgewezen verlengingsverzoek alsnog toegewezen, ná het verstrijken van termijn van de lopende ondertoezichtstelling, aldus ook gedeeltelijk met terugwerkende kracht. Hier overwoog dat hof o.a. dat – kort gezegd – na het verstrijken van de eerder uitgesproken ondertoezichtstelling, het afgewezen verzoek tot verlenging van de ondertoezichtstelling in hoger beroep opnieuw in zijn geheel moet kunnen worden beoordeeld, aangezien anders “aan een partij of belanghebbende de mogelijkheid tot het instellen van hoger beroep feitelijk zou worden ontnomen.”, aldus het hof Arnhem-Leeuwarden.

De GI betoogt dat in de onderhavige situatie van belang is dat het beroepschrift vóór het verlopen van de ondertoezichtstelling is ingekomen bij het hof. Op dat moment was er nog sprake van een ondertoezichtstelling. De GI heeft beperkt invloed op de planning van de mondelinge behandeling bij het hof en heeft in dit geval het niet gepast geacht om een spoedbehandeling te vragen. Dat het verzoek ná het verlopen van de ondertoezichtstelling is behandeld, kan de GI dan ook niet worden tegengeworpen. In de casus bij het hof Arnhem-Leeuwarden was het beroepschrift zelfs ná het verlopen van de ondertoezichtstelling ingediend.

De GI heeft in haar beroepschrift naar de hiervoor genoemde recente uitspraken verwezen. De GI ziet niet in waarom je wel in hoger beroep kan gaan van de afgewezen langere duur van een ondertoezichtstelling, zoals het hof Den Haag heeft geoordeeld in bovengenoemde beschikking, maar niet van de afgewezen langere duur van de verlenging van een ondertoezichtstelling, omdat in beide gevallen de ondertoezichtstelling al van rechtswege is geëindigd ten tijde van de beslissing van de appelrechter.

De GI moet in beide gevallen de mogelijkheid hebben om – in het belang van het kind, welke belangen de GI geacht wordt te vertegenwoordigen – de beslissing te laten toetsen door een hogere instantie. De wetgever heeft in de wet niet uitgesloten dat een beslissing tot de (al dan niet gedeeltelijke) afwijzing van de verlenging van een ondertoezichtstelling in hoger beroep aan een hogere instantie kan worden voorgelegd.

Uiteraard kan er door de raad een nieuw verzoek tot ondertoezichtstelling worden ingediend maar dit kan veel tijd kosten. Bovendien zal er door de ouders, in deze nieuwe procedure, altijd een beroep worden gedaan op de overwegingen van de rechtbank in de eerdere beschikking tot afwijzing van de verlenging van de ondertoezichtstelling, met betrekking tot de toetsing van de ernstige bedreiging in de ontwikkeling van [minderjarige] en de bereidheid tot het aanvaarden van hulpverlening. Als de GI niet in hoger beroep gaat c.q. kan gaan van de afwijzende beslissing, zullen deze overwegingen van de rechtbank in eerste aanleg feitelijk in kracht van gewijsde gaan en zullen zij een belangrijk uitgangspunt vormen bij de toetsing van een eventueel nieuw in te dienen verzoek, zo stelt de GI.

De vader heeft in zijn aanvullende verweer betoogd dat uit de beslissing van de Hoge Raad duidelijk volgt dat de GI niet-ontvankelijk moet worden verklaard. Om een ondertoezichtstelling te kunnen verlengen, moet deze wel bestaan.

Verder betoogt hij dat de situatie bij het hof Den Haag anders was, omdat het in die zaak om een gedeeltelijke afwijzing van een eerste ondertoezichtstelling ging en de ondertoezichtstelling slechts was “geëindigd” (en de wettelijke maximale termijn van een jaar nog niet was verlopen) en in de onderhavige zaak om de verlenging van een ondertoezichtstelling, waarvan de wettelijke maximale termijn van een jaar al was verstreken.

De beslissing van het hof Arnhem-Leeuwarden is van zeer recente datum en het is de vraag of deze beschikking in cassatie, zou deze aan de Hoge Raad worden voorgelegd, stand zal houden.

Een ouder moet hoger beroep in kunnen stellen tegen toewijzing van het verzoek tot ondertoezichtstelling of verlenging daarvan. Het belang van ouders bij afwijzing van het verzoek tot ondertoezichtstelling of bij afwijzing van een verzoek tot verlenging is immers veel groter dan het (zakelijke) belang van de GI bij toewijzing daarvan.

Er is ook geen sprake van rechtsongelijkheid zoals het hof Arnhem-Leeuwarden overweegt. De GI en ouders hebben een wezenlijk andere positie bij ondertoezichtstellingen en kunnen niet als gelijkwaardig c.q. gelijk worden beschouwd. Er is bovendien altijd nog de mogelijkheid om een nieuw verzoek tot ondertoezichtstelling te doen.

De GI had overigens ruim de tijd – vijf dagen – om een (spoed)appel in te dienen. Als professionele instantie had van haar meer verwacht kunnen worden.