Rechtbank Noord-Nederland 28-05-2025, ECLI:NL:RBNNE:2025:2136

De procedure is ingeleid met een verzoekschrift van de Raad tot meerderjarigverklaring van de moeder, dat de rechtbank heeft ontvangen op 24 april 2025. Bij dit verzoek is een toestemmingsverklaring van de moeder gevoegd.

De rechtbank heeft de zaak mondeling behandeld op 13 mei 2025. De rechter heeft toen gesproken met de moeder, de vader, opa (mz) en [naam vertegenwoordiger] die de Raad vertegenwoordigt. Oma (mz) is op juiste wijze opgeroepen, maar niet bij de zitting aanwezig geweest.

Ten slotte is bepaald dat deze beschikking wordt gegeven.

De rechtbank gaat bij de beoordeling van het verzoek uit van de volgende feiten, die volgen uit de processtukken en uit hetgeen tijdens de mondelinge behandeling is besproken.

De moeder is zeventien jaar. Zij wordt op [datum] 2026 achttien jaar.

De moeder is op [datum] 2025 in Groningen bevallen van [naam kind].

De vader is meerderjarig. Hij heeft [naam kind] op [datum] 2025 erkend.

De vader en de moeder hebben een affectieve relatie. Zij wonen samen bij opa (mz).

De Raad verzoekt de minderjarige [naam moeder] meerderjarig te verklaren. De Raad verzoekt de beschikking uitvoerbaar bij voorraad te verklaren.

De Raad vindt het in het belang van de moeder en [naam kind] dat de moeder meerderjarig wordt verklaard. Tijdens het raadsonderzoek zijn geen zaken naar voren gekomen die aan een meerderjarigverklaring van de moeder in de weg staan. Ondanks haar jonge leeftijd lijkt de moeder zich bewust van haar rol en verantwoordelijkheden ten aanzien van de zorg voor [naam kind] . De moeder komt adequaat over en geeft zelfstandig vorm aan de zorg voor [naam kind] . Dit gaat haar goed af. Er waren aanvankelijk zorgen, maar deze zijn onder de aandacht en inmiddels grotendeels weggenomen. De moeder en de vader staan open voor begeleiding vanuit het consultatiebureau. Zij lijken tips en adviezen op te volgen. De moeder beschikt over een steunend netwerk waar zij op kan rekenen. Er is sprake van een brede en stabiele basis, waarbij het gezin samenwerkt en er sprake is van sociale controle. Op basis van de onderzoeksbevindingen heeft de Raad de verwachting dat de moeder haar moederrol, met ondersteuning van de vader, haar netwerk en de betrokken hulp, op adequate wijze kan invullen.

De moeder stemt in met het verzoek van de Raad. Zij heeft tijdens de mondelinge behandeling aangegeven dat het goed gaat met [naam kind] . De moeder wil graag zelf voor [naam kind] kunnen zorgen. De moeder wil graag terug naar Bulgarije, samen met de vader en [naam kind] .

De vader heeft tijdens de mondelinge behandeling aangegeven dat de moeder en hij graag terug willen naar Bulgarije. In Bulgarije kan [naam kind] bij hen blijven wonen. Er zal iemand van een instantie komen om te controleren hoe het met [naam kind] gaat en als alles goed gaat, kunnen de ouders zelf voor haar blijven zorgen. Als de moeder achttien jaar wordt, is zij in Bulgarije meerderjarig.

De opa hoopt dat er zo snel mogelijk een beslissing komt, zodat de ouders een paspoort kunnen aanvragen voor [naam kind] . De ouders gaan op 19 juli 2025 trouwen in Bulgarije en daarvoor moet de familie, inclusief [naam kind] , naar Bulgarije kunnen reizen.

De moeder en [naam kind] hebben de Bulgaarse nationaliteit. Daarom draagt de zaak een internationaal karakter. Dit betekent dat de kinderrechter eerst moet beoordelen of de Nederlandse rechter bevoegd is van het verzoek kennis te nemen en, indien dit het geval is, welk recht van toepassing is.

De Raad heeft ter zitting gesteld dat, nu [naam kind] op het moment van indiening van het verzoekschrift haar gewone verblijfplaats in Nederland heeft, de Nederlandse rechter op grond van artikel 7 van de Verordening (EG) nr. 2019/1111 (hierna: Brussel II-ter) bevoegd is van het verzoek kennis te nemen. Volgens de Raad is op grond van artikel 15 van het Haags Kinderbeschermingsverdrag 1996 (hierna: HKBV '96) Nederlands recht van toepassing.

De rechtbank volgt de Raad niet in het voorgaande. De rechtbank legt dit hierna uit.

Om de rechtsmacht van de Nederlandse rechter te toetsen en het toepasselijk recht te bepalen, dient eerst het verzoek tot meerderjarigverklaring te worden gekwalificeerd. Hoewel de meerderjarigverklaring is opgenomen in boek 1, titel 14, afdeling 2 van het Burgerlijk Wetboek (hierna: BW), welke afdeling ziet op het ouderlijk gezag, wordt een verzoek tot meerderjarigverklaring niet gekwalificeerd als gezagsvoorziening of kinderbeschermingsmaatregel. Daarmee is Brussel II-ter niet bepalend voor de rechtsmacht ten aanzien van een verzoek tot meerderjarigverklaring. Dit betekent dat de rechtsmacht van de Nederlandse rechter moet worden bepaald aan de hand van artikel 3 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv). Dit artikel bepaalt dat de Nederlandse rechter rechtsmacht heeft in geval de verzoeker of één van de belanghebbenden de woon- of verblijfplaats in Nederland heeft of de zaak anderszins voldoende met de Nederlandse rechtssfeer is verbonden. Nu de Raad is gevestigd in Nederland en de ouders op dit moment hun gewone verblijfplaats in Nederland hebben, is de Nederlandse rechter bevoegd van het verzoek van de Raad kennis te nemen.

Dit betekent dat de vraag of de moeder meerderjarig is, wordt bepaald door haar nationale recht. Dit is het Bulgaarse recht. Het Bulgaarse recht bepaalt dat iemand meerderjarig wordt bij het bereiken van de achttienjarige leeftijd. De moeder is dus ook volgens de Bulgaarse wet minderjarig. De vraag is vervolgens of de Bulgaarse wet de rechtsfiguur van meerderjarigverklaring kent. Dit is niet het geval. In Bulgarije kan een minderjarige meerderjarigheid verkrijgen hetzij door emancipatie op basis van arbeid of ondernemerschap, hetzij door het aangaan van een huwelijk met gerechtelijke toestemming. Van beide is hier (op dit moment) geen sprake.

Nu het Bulgaarse recht de rechtsfiguur van meerderjarigverklaring niet kent, dient te worden beoordeeld of via de weg van artikel 10:8 BW alsnog het Nederlandse recht kan worden toegepast. Dit artikel bepaalt dat het recht dat is aangewezen door een wettelijke regel die berust op een veronderstelde nauwe band met dat recht, bij uitzondering buiten toepassing blijft indien kennelijk de in die regel veronderstelde nauwe band slechts in zeer geringe mate bestaat en met een ander recht een veel nauwere band bestaat. In dat geval wordt dat andere recht toegepast. Dit betekent dat als de moeder slechts een beperkte band heeft met Bulgarije en zij een veel nauwere band heeft met Nederland, alsnog het Nederlands recht toegepast kan worden.

De moeder heeft tijdens de mondelinge behandeling aangegeven dat zij sinds 2020 in Nederland verblijft. Daarvoor is zij incidenteel in Nederland geweest, met name voor vakantie. De moeder heeft de Bulgaarse nationaliteit. Zij heeft niet de Nederlandse nationaliteit. De moeder heeft enige tijd een opleiding gevolgd in Nederland, maar is daarmee gestopt. De moeder werkt niet. De moeder spreekt redelijk Nederlands, maar spreekt met haar familie overwegend Bulgaars. De moeder wil graag terug naar Bulgarije. De ouders willen [naam kind] in Bulgarije laten opgroeien. De moeder ziet haar toekomst en de toekomst van [naam kind] niet in Nederland.

Uit het voorgaande blijkt dat de moeder de meeste binding heeft met Bulgarije. Er is geen sprake van dat de moeder een nauwere band heeft met Nederland dan met Bulgarije. Dit brengt met zich dat de exceptie van artikel 10:8 BW niet kan worden toegepast en dat niet alsnog het Nederlands recht kan worden toegepast op het verzoek van de Raad.

Het voorgaande brengt met zich dat het Bulgaarse recht moet worden toegepast op het verzoek van de Raad. Nu de Bulgaarse wet de rechtsfiguur van meerderjarigverklaring niet kent, kan de Raad niet worden ontvangen in zijn verzoek. Daarom zal de rechtbank de Raad niet-ontvankelijk verklaren.

Omdat de moeder zelf minderjarig is, is zij niet bevoegd om het gezag over [naam kind] uit te oefenen. De vader is meerderjarig en heeft [naam kind] erkend. De vader is in beginsel bevoegd het gezag over [naam kind] uit te oefenen, maar hiertoe is geen verzoek ingediend. De rechtbank kan niet ambtshalve de vader belasten met het ouderlijk gezag over [naam kind] . Nu ook niet op andere wijze in het gezag is voorzien, is sprake van een gezagsvacuüm.

Artikel 1:295 BW bepaalt dat de rechtbank een voogd benoemt over alle minderjarigen die niet onder ouderlijk gezag staan en in wier voogdij niet op wettige wijze is voorzien. Dit betekent dat de rechter (ambtshalve) een voogd over [naam kind] dient te benoemen.

De mogelijkheid van voogdij is tijdens de mondelinge behandeling besproken. Op grond van de wet kan een (juridisch) ouder niet met de voogdij over een kind worden belast, zodat de vader niet tot voogd over [naam kind] kan worden benoemd. De vader en de moeder wonen momenteel bij opa (mz). Opa (mz) is nauw betrokken bij de ouders en [naam kind] en ondersteunt de ouders in de verzorging en opvoeding van [naam kind] . Opa (mz) heeft zich ter zitting bereid verklaard om, indien noodzakelijk, de voogdij over [naam kind] op zich te nemen. De moeder en de vader stemmen in met een benoeming van opa (mz) tot voogd over [naam kind] . De rechter vindt het in het belang van [naam kind] dat opa (mz) tot voogd wordt benoemd en zal overeenkomstig beslissen. De rechtbank wijst de moeder erop dat in Nederland, nu opa (mz) door de rechtbank met de voogdij wordt belast, het ouderlijk gezag op grond van artikel 1:253b BW niet automatisch bij de moeder komt te liggen bij het bereiken van de achttienjarige leeftijd.

Een en ander brengt met zich dat de volgende beslissing wordt genomen.

verklaart de Raad voor de Kinderbescherming niet-ontvankelijk in zijn verzoek tot meerderjarigverklaring van [naam moeder] ;

belast [naam opa (mz)], geboren op [geboortedatum] 1978 in [geboorteplaats] , Bulgarije, met de voogdij over de minderjarige [naam kind], geboren op [geboortedatum] 2025 in [geboorteplaats] ;

verzoekt de griffier van deze rechtbank om een aantekening van deze beslissing te maken in het gezagsregister;

verklaart deze beschikking uitvoerbaar bij voorraad.