Rechtbank Amsterdam 13-03-2024, ECLI:NL:RBAMS:2024:1430

Alvorens de rechtbank tot een inhoudelijke beoordeling van de verzoeken komt, dient eerst een beslissing te worden genomen op de vraag of de Nederlandse rechter rechtsmacht heeft ten aanzien van het echtscheidingsverzoek.

De rechtbank dient de rechtsmacht te bepalen aan de hand van de Verordening (EG) Nr 2019/1111 van de Raad van 25 juni 2019 (hierna Brussel II ter). Op grond van artikel 3 Brussel II ter heeft de Nederlandse rechter in beginsel rechtsmacht, omdat ten tijde van indiening beide partijen in ieder geval de Nederlandse nationaliteit hebben. De Nederlandse rechter, en meer de rechter te Amsterdam, is daarom in beginsel bevoegd van het verzoek kennis te nemen.

Uit de stukken en hetgeen tijdens de mondelinge behandeling is besproken, is echter gebleken dat er al een echtscheidingsprocedure in Turkije loopt, die eerder aanhangig is gemaakt dan onderhavige procedure.

Het is de vraag of de Nederlandse rechter in dat geval rechtsmacht toekomt. Zowel Nederland als Turkije zijn lid bij het Verdrag inzake de Erkenning van beslissingen omtrent de Huwelijksband (1967) (verder te noemen: het verdrag). Artikel 10, lid 1 van het verdrag luidt als volgt:

Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen dient de rechtbank zich ambtshalve te onthouden van een beslissing ter zake een vordering over hetzelfde onderwerp als de procedure in Turkije. Dit is ook het geval als partijen hier een beslissing wensen en geen exceptie van litispendentie opwerpen. Pas na aanhouding van een jaar is het mogelijk om alsnog te beslissen. Indien op dat moment in de Turkse procedure nog geen beslissing is gegeven op het verzoek tot echtscheiding, zal de rechtbank zich in beginsel bevoegd achten de echtscheiding uit te spreken (vergelijk Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 1 oktober 2020,ECLI:NL:GHARL:2020:7929). Daarom zal de rechtbank de behandeling van de zaak nu pro forma aanhouden voor de duur van een jaar tot de in het dictum vermelde datum.

De rechtbank overweegt daarbij dat indien de Turkse rechter voor deze datum heeft beslist, partijen niet hoeven te wachten tot de vastgestelde pro forma datum. Partijen wordt verzocht dan een beëdigde vertaling van de Turkse uitspraak over te leggen. Tevens dienen zij dan te berichten of de beslissing al onherroepelijk is voor zover het de echtscheiding betreft. Indien dat het geval kan deze rechtbank niet meer de echtscheiding uitspreken.

Partijen hebben tijdens de mondelinge behandeling aangegeven dat zij op 15 februari 2024 (de dag na de mondelinge behandeling) om 11:30 uur een uitspraak in de Turkse procedure verwachtten. De rechtbank verzoekt partijen om binnen twee weken te berichten welke uitspraak is gedaan en daarvan stukken over te leggen. Tevens wordt verzocht om toe te lichten welke verzoeken in de Turkse procedure zijn ingediend.

Indien zich de situatie voordoet dat de rechtbank niet meer de echtscheiding kan uitspreken is de vraag of en op welke wijze het oorspronkelijk nevenverzoek van partijen ten aanzien van het huurrecht nog kan worden behandeld. De vrouw heeft gesteld dat de rechtbank rechtsmacht toekomt ten aanzien van deze verzochte nevenvoorziening onder verwijzing naar de uitspraak van de rechtbank Den Haag van 20 november 2020, ECLI:NL:RBDHA:2020:11795. Die rechtbank heeft de daar voorliggende verzoeken verder behandeld als zelfstandige verzoeken. Het betrof echter niet toewijzing van het huurrecht doch verzoeken om partneralimentatie, voortgezet gebruik echtelijke woning en afwikkeling van het huwelijksvermogensregime. Ten aanzien van laatstgenoemde nevenvoorziening is bovendien verwezen naar het team handel omdat het een zelfstandig verzoek was geworden.

De rechtbank wijst partijen nu vast op de uitspraak van de rechtbank Amsterdam van 3 maart 2021, ECLI:NL:RBAMS: 2021:802. Daarin is bepaald dat een na echtscheiding ingediend verzoek ten aanzien van het huurrecht als een zelfstandig verzoek ex artikel 7:266 lid 5 BW kan worden aangemerkt. In dat geval is echter niet de familierechter bevoegd maar de kantonrechter. Daarom vond verwijzing plaats naar de kantonrechter. Partijen wordt verzocht om ook op dit aspect in te gaan. De rechter geeft partijen in overweging dat een praktische oplossing zou kunnen zijn dat zij de zaak zelf afdoet, tijdelijk fungerend als kantonrechter, zonder nieuwe mondelinge behandeling, eventueel op de voet van artikel 96 van het Wetboek van Rechtsvordering (Rv). Partijen wordt verzocht zich uit te laten over zowel de bevoegdheid van de kantonrechter alsook over het laatstgenoemde voorstel.