Hoge Raad 17-06-2022, ECLI:NL:HR:2022:870

In oktober 2019 heeft de dochter een spoedverzoek ingediend om, voor zover in cassatie van belang, haar te ontslaan uit de functie van bewindvoerder en een andere bewindvoerder te benoemen.

De kantonrechter heeft de dochter als bewindvoerder ontslagen en met ingang van de datum van de beschikking de bewindvoerder (wederom) als zodanig benoemd.

De rechthebbende verzoekt in hoger beroep om te bepalen dat [betrokkene 1], h.o.d.n. [B] V.O.F. (hierna: [betrokkene 1]), tot bewindvoerder wordt benoemd.

Het hof ¹ heeft dit verzoek afgewezen. Daartoe overwoog het hof:

Uit de stukken en het verhandelde ter zitting is het hof duidelijk geworden dat sinds 2012, in verschillende periodes van onderbewindstelling, vijf verschillende (professionele) bewindvoerders zijn benoemd waarmee de samenwerking telkens is beëindigd. Rechthebbende heeft ter zitting bevestigd dat de communicatie met de voorgaande bewindvoerders niet goed verliep. Bij beschikking van 25 januari 2019 heeft de kantonrechter overwogen dat de verstandhouding tussen de huidige bewindvoerder en rechthebbende dusdanig was verstoord dat geen zinvolle samenwerking meer mogelijk was en daarom aan het bewind geen juiste invulling meer kon worden gegeven. Om die reden is de dochter van rechthebbende, op hun beider verzoek, benoemd tot bewindvoerder. Nadien is gebleken dat ook deze samenwerking niet goed is verlopen.

Het hof overweegt dat uit het voorgaande en uit de ter zitting in hoger beroep gegeven toelichting van de huidige bewindvoerder is gebleken dat de continuïteit in de bewindvoering in de afgelopen jaren grotendeels ontbrak, omdat telkens nieuwe bewindvoerders elkaar hebben opgevolgd. Ook is gebleken dat rechthebbende nog altijd problematische schulden heeft en haar (schulden)positie steeds meer verslechtert, omdat zij, zoals ter zitting is gebleken, nieuwe financiële verplichtingen aangaat. Het hof acht het dan ook van belang dat thans een bewindvoerder het bewind uitvoert die de situatie van rechthebbende kent en met haar kan communiceren, zodat de schulden van rechthebbende op een juiste manier gesaneerd kunnen worden. Hoewel de verstandhouding tussen de huidige bewindvoerder en rechthebbende voorheen niet goed was, zoals de kantonrechter ook in de beschikking van 25 januari 2019 concludeert, is ter zitting in hoger beroep gebleken dat in het afgelopen jaar een manier is gevonden waarop partijen (redelijk) met elkaar kunnen communiceren. Rechthebbende heeft inmiddels binnen het kantoor van de huidige bewindvoerder een ander contactpersoon gekregen die het bewind uitvoert, te weten (…). Op vragen van het hof heeft rechthebbende ter zitting bevestigd dat zij met [deze persoon] kan communiceren. Ook is gebleken dat de huidige bewindvoerder het dossier kent en weet hoe zij met rechthebbende kan omgaan. Dit acht het hof in het belang van rechthebbende. Het hof heeft dan ook gegronde redenen om in dit geval af te wijken van de door rechthebbende uitgesproken voorkeur tot de benoeming van de door haar voorgedragen bewindvoerder. Het verzoek van rechthebbende zal dan ook worden afgewezen en de bestreden beschikking zal worden bekrachtigd.”

Onderdeel I van het middel klaagt dat het hof heeft miskend dat toepassing van de tenzij-bepaling van art. 1:435 lid 3 BW vereist dat sprake is van gegronde bezwaren die betrekking hebben op de persoon naar wie de voorkeur van de rechthebbende uitgaat. Deze persoon moet gelet op hetgeen van hem wordt verwacht, ongeschikt zijn. Er is geen ruimte voor een belangenafweging, aldus de klacht.

Art. 1:435 lid 3 BW bepaalt dat de rechter bij de benoeming van de bewindvoerder de uitdrukkelijke voorkeur van de rechthebbende volgt, tenzij gegronde redenen zich tegen zodanige benoeming verzetten.

Uit de parlementaire geschiedenis ² van art. 1:435 lid 3 BW volgt dat de gegronde redenen om af te wijken van de voorkeur van de rechthebbende niet enkel betrekking behoeven te hebben op de persoon naar wie de voorkeur van de rechthebbende uitgaat, maar ook gelegen kunnen zijn in andere omstandigheden die zich met het oog op de belangen van de rechthebbende ertegen verzetten dat de voorkeur van de rechthebbende wordt gevolgd. Dat betekent dat de hiervoor in 3.1 genoemde klacht faalt.

Onderdeel I klaagt verder dat de gronden waarop het hof is voorbijgegaan aan de voorkeur van de rechthebbende die beslissing niet kunnen dragen, en dat het hof de stelling van de rechthebbende dat er geen gegronde redenen zijn die zich verzetten tegen de benoeming van [betrokkene 1] en dat deze zich bereid heeft verklaard het bewind te voeren, niet kenbaar in zijn oordeel heeft betrokken.

Het hof heeft vastgesteld dat sinds 2012 verschillende bewindvoerders zijn benoemd, dat de samenwerking met hen telkens is beëindigd omdat de communicatie met de rechthebbende niet goed verliep (rov. 5.9), dat de rechthebbende nog altijd problematische schulden heeft en dat haar (schulden)positie steeds verder verslechtert doordat zij nieuwe financiële verplichtingen aangaat (rov. 5.10). Het hof heeft, tegen de achtergrond van deze omstandigheden, van belang geacht dat een bewindvoerder wordt benoemd die (i) de continuïteit van de bewindvoering kan waarborgen, (ii) de situatie en het dossier van de rechthebbende kent en (iii) bij de vervulling van zijn taak als bewindvoerder met de rechthebbende kan communiceren. Verder ligt in het oordeel van het hof besloten dat zeker is dat de bewindvoerder aan alle voormelde criteria voldoet, en dat dit niet geldt voor [betrokkene 1]. Dit alles is in cassatie niet bestreden. Aan een en ander kon het hof de conclusie verbinden dat sprake is van gegronde redenen om af te wijken van de voorkeur van de rechthebbende. Ook de hiervoor in 3.4 genoemde klacht faalt dus.

Onderdeel II mist zelfstandige betekenis en kan evenmin tot cassatie leiden.