Gerechtshof Den Haag 21-04-2021, ECLI:NL:GHDHA:2021:762

De Inspecteur heeft aan belanghebbende op de voet van artikel 59, lid 3, van de Wet financiering sociale verzekeringen (Wfsv) een beschikking (de beschikking) uitgereikt waarin is bepaald dat [A] niet verplicht verzekerd is op grond van de Ziektewet (ZW), de Werkloosheidswet (WW) en de Wet Werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) (tezamen: de werknemersverzekeringen).

De Inspecteur heeft bij uitspraak op bezwaar de beschikking gehandhaafd.

Belanghebbende heeft beroep ingesteld bij de Rechtbank. De Rechtbank heeft de uitspraak op bezwaar en de beschikking vernietigd, de Inspecteur gelast een nieuwe beschikking verzekeringsplicht werknemersverzekeringen te nemen waarin is bepaald dat [A] verplicht verzekerd is voor de werkzaamheden die hij voor belanghebbende verricht, de Inspecteur veroordeeld in de proceskosten tot een bedrag van € 1.050, te betalen aan de rechtsbijstandverlener, en de Inspecteur opgedragen het betaalde griffierecht van € 47 aan belanghebbende te vergoeden.

De Inspecteur heeft tegen de uitspraak van de Rechtbank hoger beroep ingesteld. Belanghebbende heeft een verweerschrift ingediend.

De mondelinge behandeling van de zaak heeft plaatsgehad ter zitting van 10 maart 2021. Partijen zijn verschenen. Belanghebbende en haar gemachtigde hebben deelgenomen via de telefonische respectievelijk de videoverbinding van Skype voor bedrijven. De Inspecteur was aanwezig in de zittingszaal. Van het verhandelde ter zitting is door de griffier een proces-verbaal opgemaakt.

Belanghebbende ontvangt sinds 21 maart 2016 een persoonsgebonden budget (PGB) om zorg te kunnen inkopen. Belanghebbende is budgethouder. Blijkens de toekenningsbeschikking van 6 december 2018 van het regionale zorgkantoor van VGZ is het PGB voor het jaar 2019 verleend voor individuele begeleiding gedurende 10 tot 12,9 uur per week, persoonlijke verzorging 1 tot 1,9 uur per week en voor het schoonmaken van de woning.

Belanghebbende is op 24 november 2015 in Marokko gehuwd met [A] , geboren op 1 februari 1973. Samen hebben zij een kind, geboren op 11 augustus 2017. Belanghebbende en [A] hebben tot ongeveer 1 januari 2019 samengewoond. Op 15 april 2019 hebben zij wegens duurzame ontwrichting van het huwelijk een verzoek tot echtscheiding ingediend bij de Rechtbank. De Rechtbank heeft de echtscheiding op 16 januari 2020 uitgesproken. Het echtscheidingsvonnis is op 21 februari 2020 ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand.

Sinds 2016 verleent [A] zorg aan belanghebbende. Vanaf 1 maart 2017 wordt op verzoek van belanghebbende door de Sociale Verzekeringsbank (SVB) over de vergoeding die zij aan [A] betaalt loonbelasting en premie volksverzekeringen en premie Zorgverzekeringswet ingehouden.

Belanghebbende heeft op 21 januari 2019 aan de SVB een door haar en [A] getekende 'Zorgovereenkomst Arbeidsovereenkomst Wet langdurige zorg (Zorgovereenkomst Wlz)' gezonden. Hierin is vermeld:

- de ingangsdatum van de zorgovereenkomst is 21 januari 2019;

- er is geen familierelatie tussen de zorgverlener en belanghebbende;

- de zorgovereenkomst geldt voor onbepaalde tijd;

- de zorgverlener werkt maximaal 3 dagen van 8 uren per week (maandag,

woensdag en vrijdag);

- het loon van de zorgverlener is € 2.456,52 per maand;

- de werkzaamheden van de zorgverlener betreffen individuele begeleiding, huishoudelijke hulp en persoonlijke verzorging.

Belanghebbende heeft verder op 12 februari 2019 aan de SVB een 'Vragenlijst familieverhouding' gezonden, waarin is vermeld:

- de zorgverlener is sinds 2016 bij belanghebbende werkzaam en werkt normaal gesproken 5 dagen van 8 uren per week;

- de zorgverlener heeft voordat hij de zorg op zich nam, niet elders ontslag genomen;

- belanghebbende werd niet verzorgd door de zorgverlener voordat zij een PGB ontving;

- er is geen familierelatie tussen zorgverlener en belanghebbende;

- er zijn geen afspraken gemaakt over de werkzaamheden, er is geen controle op kwaliteit en voortgang van de werkzaamheden, deze zaken worden niet besproken.

- bij verhindering van de zorgverlener, bijvoorbeeld wegens ziekte of vakantie, schakelt de budgethouder iemand anders in, en de zorgverlener mag slechts in overleg later komen, eerder weg of wegblijven;

- het salaris is € 1.984 per maand, tijdens vakantie wordt het loon doorbetaald.

De SVB heeft bij brief van 15 februari 2019 de Inspecteur een afschrift van de in 2.4 en 2.5 genoemde Zorgovereenkomst Wlz en Vragenlijst familieverhouding toegezonden en hem verzocht te beoordelen of [A] verplicht verzekerd is voor de werknemersverzekeringen, in het bijzonder of sprake is van een dienstbetrekking tussen belanghebbende en [A] .

Vervolgens heeft belanghebbende bij e-mailbericht van 27 maart 2019 de Inspecteur, in reactie op door deze gestelde vragen, laten weten dat [A] normaliter vijf dagen per week werkt, maar dat dit in de overeenkomst is gewijzigd naar vier dagen per week. Verder heeft zij vermeld dat de scheiding van [A] lang duurt door formele gebreken in documenten en dat [A] inmiddels niet meer bij haar woont.

De Inspecteur heeft met dagtekening 2 april 2019 de in 1.1 vermelde beschikking genomen. De Inspecteur heeft geconcludeerd dat belanghebbende, bij gebreke van een reële gezagsverhouding tussen haar en [A] , geen premies werknemersverzekeringen hoeft af te dragen.

In haar tegen die beschikking gerichte bezwaarschrift heeft belanghebbende gesteld dat op zijn minst vanaf de datum waarop het verzoek tot echtscheiding bij de Rechtbank is ingediend - dat is 15 april 2019 - een gezagsverhouding tussen haar en [A] aanwezig is. In het beroepschrift bij de Rechtbank heeft belanghebbende het standpunt ingenomen dat vanaf het moment dat [A] elders is gaan wonen, en in ieder geval vanaf 21 januari 2019, een gezagsverhouding bestaat.

Bij haar beroepschrift heeft belanghebbende een tweede Zorgovereenkomst Wlz gevoegd die eveneens is gedateerd 21 januari 2019. Hierin is vermeld:

- de ingangsdatum is 21 maart 2016; en

- de zorgverlener werkt van maandag tot en met vrijdag 8 uur per dag en 40 uur per week;

- het loon van de zorgverlener is € 1.984 per maand.

Tot de gedingstukken behoort een tweede ‘Vragenlijst familieverhouding’ van 29 mei 2019, waarin is ingevuld dat [A] normaliter vier dagen per week acht uren werkt, dat een keer per week overleg plaatsvindt over de kwaliteit van de werkzaamheden, dat daarvan geen verslag wordt opgemaakt en dat als belanghebbende niet tevreden is zij in het ergste geval [A] zal ontslaan. Verder is vermeld:

Bij het beroepschrift is een evaluatieverslag gevoegd van 12 juli 2019 van een bijeenkomst op die datum, waarbij aanwezig waren belanghebbende, [A] , [B] als vervangende wettelijke vertegenwoordiger (vervanger van de jongere broer van belanghebbende, [C] ) en [D] (de moeder van belanghebbende). Besproken is onder andere dat [A] in verband met een tweede baan, die hij voor de afwisseling heeft genomen, in deeltijd bij belanghebbende werkt, en dat dit betekent dat wat betreft de werkzaamheden bij belanghebbende variabele werktijden en geen vast maandloon gelden. Niet vermeld is hoeveel uren [A] werkt bij belanghebbende.

In hoger beroep is in geschil of de Inspecteur terecht heeft beslist dat [A] niet verzekerd is op grond van de werknemersverzekeringen. Meer in het bijzonder is in geschil of in de arbeidsverhouding tussen belanghebbende en [A] de gezagsrelatie ontbreekt, waardoor deze verhouding niet als dienstbetrekking is aan te merken. De Inspecteur beantwoordt de eerste vraag ontkennend en de tweede bevestigend en belanghebbende in tegenovergestelde zin.

De Inspecteur concludeert tot vernietiging van de uitspraak van de Rechtbank en tot ongegrondverklaring van het beroep.

Belanghebbende concludeert tot ongegrondverklaring van het hoger beroep.

Teneinde te beoordelen of de Inspecteur bij beschikking op grond van artikel 59, lid 3, Wfsv terecht heeft beslist dat [A] niet verzekerd is op grond van de werknemersverzekeringen, dient het Hof te onderzoeken of tussen belanghebbende en [A] een arbeidsovereenkomst tot stand is gekomen. Artikel 3 ZW in verbinding met artikel 20 ZW bepaalt immers - voor zover hier van belang - dat verzekerd is de werknemer en dat de werknemer is de natuurlijke persoon die in privaatrechtelijke dienstbetrekking werkzaam is. In artikel 3 WW is een met artikel 3 ZW overeenkomstige bepaling opgenomen. Artikel 8, lid 1, WIA bepaalt dat werknemer is degene die werknemer is in de zin van de ZW.

De Inspecteur beslist volgens artikel 59, lid 3, Wfsv ambtshalve of op verzoek van de werkgever bij voor bezwaar vatbare beschikking. Als datum waarop de beschikking in een geval als het onderhavige ingaat, geldt de datum waarop de belanghebbende een aanvraag doet bij de SVB om de zorgovereenkomst die hij met de zorgverlener heeft afgesloten, als arbeidsovereenkomst aan te merken. De SVB onderzoekt aan de hand van die overeenkomst en het vragenformulier of vanaf die datum sprake is van een verplichte verzekering op grond van de werknemersverzekeringen. De Belastingdienst beoordeelt vervolgens op verzoek van de SVB de situatie die op de datum van de aanvraag bestaat, en geeft een beschikking af voor zolang deze situatie, gerekend vanaf de datum van de aanvraag, voortduurt. De werking van de beschikking kan zich derhalve uitstrekken over een kalenderjaar of langer, maar kan ook korter zijn dan een kalenderjaar. Voor dit geval geldt dat belanghebbende op 21 januari 2019 een Zorgovereenkomst Wlz heeft gesloten met [A] en deze op die datum naar de SVB heeft gezonden. De beschikking werkt derhalve vanaf 21 januari 2019.

Artikel 7:610 BW omschrijft de arbeidsovereenkomst als de overeenkomst waarbij de ene partij, de werknemer, zich verbindt in dienst van de andere partij, de werkgever, tegen loon gedurende zekere tijd arbeid te verrichten. Indien de inhoud van een overeenkomst voldoet aan deze omschrijving, moet de overeenkomst worden aangemerkt als een arbeidsovereenkomst. Niet van belang is of partijen ook daadwerkelijk de bedoeling hadden de overeenkomst onder de wettelijke regeling van de arbeidsovereenkomst te laten vallen. Waar het om gaat, is of de overeengekomen rechten en verplichtingen voldoen aan de wettelijke omschrijving van de arbeidsovereenkomst. Die aan de kwalificatie van de overeenkomst voorafgaande vraag dient te worden beantwoord aan de hand van de Haviltexmaatstaf. Zie HR 6 november 2020, ECLI:NL:HR:2020:1746, BNB 2021/41. Voorts geldt dat voor de kwalificatie van een overeenkomst als arbeidsovereenkomst naar burgerlijk recht niet vereist is dat min of meer nauwkeurig is geregeld hoe de hoogte van het aan de werknemer toekomende loon wordt afgeleid uit de door hem geleverde arbeidsprestatie. Evenmin is daarvoor noodzakelijk dat in die overeenkomst min of meer nauwkeurig is vastgelegd hoe lang of hoe vaak de arbeid zal worden verricht. Zie HR 12 september 2014, ECLI:NL:HR:2014:2653, BNB 2014/235.

Volgens de door zowel belanghebbende als [A] ingediende Zorgovereenkomst Wlz van 21 januari 2019 en 12 februari 2019 zijn zij met elkaar overeengekomen dat [A] na de verbreking van de samenleving wat betreft het verlenen van de zorg aan belanghebbende op dezelfde voet zou voortgaan als voorheen, dat hij die zorg gedurende vier dan wel vijf dagen per week van acht uur per dag zou gaan verlenen en dat hij slechts in overleg later mocht komen, eerder weg zou gaan of weg zou mogen blijven. Ter zitting bij zowel de Rechtbank als het Hof heeft belanghebbende verklaard dat zij [A] aanwijzingen kon geven en kon bepalen wanneer welke zorg aan haar zou worden verleend. Het Hof acht, gelet op de aard en omvang van de te verrichten werkzaamheden en mede gelet op de verbreking van de samenleving tussen belanghebbende en [A] , aannemelijk dat belanghebbende bindende aanwijzingen en instructies kan geven over de wijze waarop [A] zijn werkzaamheden uitvoert en controle op diens werkzaamheden kan uitoefenen. Het Hof is daarom van oordeel dat sprake is van een gezagsverhouding.

De Inspecteur heeft erop gewezen dat de overgelegde Zorgovereenkomsten en Vragenformulieren een aantal tegenstrijdigheden bevatten. Die tegenstrijdigheden doen zich echter niet voor met betrekking tot de gegevens die van belang zijn voor het bestaan van een gezagsverhouding, zoals de controle op de kwaliteit van de werkzaamheden, de mogelijkheid van ontslag bij niet-functioneren en dergelijke. Ook uit de antwoorden en opmerkingen in de Vragenlijst familieverhouding van 29 mei 2019 en uit het evaluatieverslag van 12 juli 2019 is niet op te maken dat de uit de eerdere formulieren af te leiden gezagsverhouding niet bestaat. De omstandigheid dat in de diverse overeenkomsten en vragenformulieren het aantal dagen waarop wordt gewerkt verschilt, sluit het bestaan van een gezagsverhouding niet uit. Blijkens het hiervoor onder 5.3 vermelde arrest van de Hoge Raad van 2 september 2014, ECLI:NL:HR:2014:2653 is voorts niet van belang dat belanghebbende - zoals naar voren komt uit de antwoorden op de Vragenlijsten familieverhouding en de tweede Zorgovereenkomst Wlz, het e-mailbericht van 27 maart 2019 en het evaluatieverslag van 12 juli 2019 - kennelijk niet nauwkeurig heeft vastgelegd op welke dagen gedurende welke uren [A] de zorg verleent.

Het Hof komt tot de conclusie dat tussen belanghebbende en [A] per de datum van de aanvraag, zijnde 21 januari 2019, sprake is van een gezagsverhouding en daarmee van een arbeidsovereenkomst in burgerrechtelijke zin. Hieruit volgt dat [A] als verzekerde op grond van de werknemersverzekeringen moet worden aangemerkt, zodat de bij de beschikking gegeven beslissing omtrent de verzekeringsplicht onjuist is.

Het hoger beroep van de Inspecteur is ongegrond.

Het Hof acht termen aanwezig de Inspecteur te veroordelen in de proceskosten als bedoeld in artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand in hoger beroep en stelt deze kosten, mede gelet op het bepaalde in het Besluit proceskosten bestuursrecht, op € 1.068 (= € 534 (waarde per punt) x 2 (één punt voor het verweerschrift en één punt voor de zitting) x 1 (wegingsfactor)). Voor de proceskosten in bezwaar en beroep is belanghebbende reeds een vergoeding toegekend door de Rechtbank.

Nu de uitspraak van de Rechtbank in stand blijft, wordt van de Inspecteur een griffie-recht geheven van € 532.