Rechtbank Limburg 21-04-2021, ECLI:NL:RBLIM:2021:3651

De man is op eigen initiatief in overleg met de gemeente om zich te laten omscholen. Als de Tozo-regeling per 1 juli 2021 eindigt en er is nog steeds geen vooruitzicht op werk, dan zal de man in overleg met de gemeente proberen om zijn bedrijf te laten beëindigen. De man wil voorkomen dat hij failliet gaat. Ook als de man vanaf 1 juli 2021 wel weer kan werken zoals gebruikelijk was vóór de coronacrisis, dan zal hij – gelet op de slechte cijfers tot nu toe – in 2021 nog steeds geen winst kunnen maken.

Tot slot heeft de man gewezen op het eindigen van zijn onderhoudsverplichting op 18 augustus a.s. als [de jongmeerderjarige] 21 wordt.

Ingevolge artikel 1:401 lid 1 BW kan, voor zover hier van belang, een rechterlijke uitspraak of overeenkomst betreffende levensonderhoud bij latere rechterlijke uitspraak worden gewijzigd of ingetrokken, wanneer zij nadien door een wijziging van omstandigheden ophoudt aan de wettelijke maatstaven te voldoen.

Gelet op de door de man overgelegde stukken met betrekking tot zijn inkomen en wat hij hierover tijdens de mondelinge behandeling naar voren heeft gebracht, is de rechtbank van oordeel dat zijn inkomen zo drastisch is gedaald dat er sprake is van een wijziging van omstandigheden als bedoeld in artikel 1:401 lid 1 BW, zodat de weg naar een hernieuwde beoordeling van de onderhoudsbijdrage open ligt.

De jongmeerderjarige heeft ter zitting haar zelfstandig verzoek ingetrokken, zodat de rechtbank ten aanzien hiervan de wijziging van omstandigheden niet meer hoeft te beoordelen.

Nu de man stelt dat hij geen enkele draagkracht meer heeft om een onderhoudsbijdrage te voldoen, zal de rechtbank zijn draagkracht eerst beoordelen.

Uit de stukken van de man blijkt dat hij vanaf april 2020 inkomensondersteuning ontvangt vanuit de Tozo-regeling, omdat zijn inkomen lager is dan de voor hem geldende bijstandsnorm. De Tozo-regeling is voor de laatste keer verlengd bij brief van de gemeente Amersfoort van 22 oktober 2020. In die brief is het inkomen van de man vastgesteld op € 0,- per maand. Verder is het bruto inkomen van de man in 2020 blijkens zijn jaaropgaven vast te stellen op totaal € 11.936,- (€ 5.287,- gemeente Heerlen en € 6.649,- gemeente Amersfoort).

Gelet hierop alsmede op het niet betwisten daarvan door de jongmeerderjarige, staat vast dat het inkomen van de man vanaf april 2020 en tot op heden beneden bijstandsniveau ligt en dat dit inkomen vanuit de Tozo-regeling wordt aangevuld tot bijstandsniveau (in 2020: € 1.059,03 en in 2021: € 1.075,44).

Partijen verschillen van mening over de mogelijkheid tot herstel van het inkomensverlies van de man. De jongmeerderjarige heeft gesteld dat de man zijn verdiencapaciteit kan uitbreiden. De man heeft dit gemotiveerd betwist en gesteld dat hij geprobeerd heeft om op andere manieren inkomen te verwerven (bijvoorbeeld het streamen van uitvaarten), maar dat dit niet is gelukt. De man heeft verder geen opleiding en is in gesprek met de gemeente om zich te laten omscholen. De rechtbank overweegt als volgt.

Bij de bepaling van de draagkracht van een onderhoudsplichtige komt het niet alleen aan op het inkomen dat hij verwerft, maar ook op het inkomen dat hij geacht kan worden zich redelijkerwijs te verwerven (de verdiencapaciteit). Tegen de gemotiveerde betwisting door de man heeft de jongmeerderjarige naar het oordeel van de rechtbank onvoldoende gesteld en onderbouwd dat en vanaf wanneer en op welke manier de man zijn verdiencapaciteit had kunnen uitbreiden. De rechtbank neemt daarbij mee dat de maatregelen in verband met Covid-19 met ingrijpende gevolgen voor het inkomen van de man de afgelopen periode steeds zijn verlengd voor bepaalde periodes waardoor de man er niet op bedacht heeft hoeven zijn dat hij, mede gelet op zijn leeftijd van 63 (4 oktober jongstleden) en beperkte (nauwelijks) scholing en werkervaring, op een andere wijze inkomen zou kunnen en moeten gaan genereren; nog afgezien van de mogelijkheid of hij hierin binnen afzienbare tijd in het Covid-19 tijdsgewricht ook zou kunnen slagen. Tevens neemt de rechtbank hierbij in aanmerking dat de onderhoudsplicht op korte termijn afloopt, omdat de jongmeerderjarige op 18 augustus 2021 meerderjarig wordt. Dat betekent dat zelfs met de door de man geïnitieerde en benoemde mogelijkheid van omscholen, dat doorgaans enige tijd in beslag neemt, niet aannemelijk is dat hij nog vóór het einde van zijn onderhoudsplicht in staat zal zijn om via die weg substantieel inkomen te genereren en daarmee zijn draagkracht te verhogen.

De jongmeerderjarige heeft nog gesteld dat zij verwacht dat de man vanaf 1 juli 2021 een inhaalslag kan maken met zijn bedrijf en dat zij (achteraf bezien) dan benadeeld zou worden bij toewijzing van zijn verzoek. De man heeft echter onweersproken gesteld dat zijn omzet doorgaans schommelt rond € 80.000,- en dat hij, als hij in de tweede helft van 2021 al weer op de gebruikelijke manier zou kunnen werken en omzet kan maken, naar verwachting (op basis van zijn cijfers in het verleden), geen verlies, maar ook geen winst kan gaan maken. De rechtbank overweegt dat de man in dat geval nog steeds geen draagkracht heeft om enige onderhoudsbijdrage te voldoen. De rechtbank volgt de man ook in zijn standpunt dat sprake is van een bijzondere situatie (de coronacrisis) met steeds verlengingen van ingrijpende maatregelen. De man had met de gevolgen hiervan voor zijn onderhoudsplicht in de afgelopen periode geen rekening kunnen en behoeven te houden, zodat de rechtbank zal uitgaan van de huidige inkomensgegevens van de man.

Gelet op het bovenstaande is de rechtbank van oordeel dat de man voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat hij vanaf april 2020 zeer beperkte inkomsten heeft waardoor hij niet in staat is om enige onderhoudsbijdrage te voldoen. De uitzonderlijke situatie dat het de man door de overheid de facto verboden is zijn werk te doen, maakt dat bij de bepaling van zijn draagkracht als ondernemer niet naar het gemiddelde resultaat van de laatste 3 jaar wordt gekeken, zoals de man onbetwist heeft bepleit, maar naar de situatie zoals deze is ontstaan door en vanaf de Covid maatregelen in maart 2020 (zonder duidelijke einddatum).

Nu de jongmeerderjarige geen verweer heeft gevoerd tegen de door de man verzochte ingangsdatum, de jongmeerderjarige buiten rechte heeft ingestemd met het in afwachting van deze beslissing niet verder incasseren van de eerder opgelegde onderhoudsbijdrage en de man tot 1 mei 2020 aan zijn verplichting heeft voldaan, komt de rechtbank het verzoek van de man niet onredelijk voor; de rechtbank zal de onderhoudsbijdrage met ingang van 1 mei 2020 op nihil stellen.

De rechtbank acht termen aanwezig de proceskosten tussen partijen te compenseren, zodanig dat ieder van hen de eigen kosten draagt.