Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 13-04-2021, ECLI:NL:GHARL:2021:3502

Aan belanghebbende is voor het jaar 2015 een aanslag in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen (IB/PVV) opgelegd. Bij beschikkingen is belastingrente berekend en zijn verliezen verrekend.

De Inspecteur heeft bij in één geschrift vervatte uitspraken op bezwaar de aanslag verminderd, de verliesverrekeningsbeschikking gewijzigd en de beschikking belastingrente verminderd tot nihil.

Belanghebbende is tegen die uitspraken in beroep gekomen bij de rechtbank Gelderland (hierna: de Rechtbank). De Rechtbank heeft het beroep gegrond verklaard en – naar het Hof begrijpt – de uitspraak van de Inspecteur vernietigd en hem opgedragen om met inachtneming van de uitspraak het belastbare inkomen uit werk en woning en het belastbare inkomen uit sparen en beleggen opnieuw vast te stellen en de aanslag IB/PVV overeenkomstig te verminderen.

Belanghebbende heeft tegen de uitspraak van de Rechtbank hoger beroep ingesteld.

Het onderzoek ter zitting heeft met gebruikmaking van een videoverbinding plaatsgevonden op 25 maart 2021. Ter zitting is belanghebbende verschenen, bijgestaan door haar gemachtigde [A] en haar gewezen echtgenoot, [B] . Namens de Inspecteur zijn verschenen [C] en [D] .

Belanghebbende en [B] (hierna: [B] ) zijn in 1997 in algehele gemeenschap van goederen gehuwd. Uit het huwelijk zijn drie kinderen geboren. In het jaar 2000 zijn zij huwelijkse voorwaarden aangegaan en hebben zij de algehele gemeenschap ontbonden en verdeeld. In de huwelijkse voorwaarden is iedere gemeenschap van goederen uitgesloten en zijn geen verrekenbedingen opgenomen.

In 2008 heeft belanghebbende een landgoed als bedoeld in artikel 1 van de Natuurschoonwet 1928 in [Z] aangekocht. Op het landgoed zijn twee vrijstaande woningen gelegen: landhuis [E] ( [a-straat1] ) en woonhuis [F] ( [b-straat2] ). De koopprijs van het landhuis [E] bedraagt € 1.500.000, die van het woonhuis [F] € 440.000.

[B] heeft tijdens het hoorgesprek als reden voor de aankoop van het landgoed op naam van belanghebbende gegeven, dat er gerechtelijke procedures speelden in verband met zijn eerdere deelname aan een maatschap. Vanwege het risico dat hij in privé aansprakelijk zou kunnen worden gesteld, hebben belanghebbende en [B] besloten de woning niet op de naam van [B] te zetten.

Voor de aankoop van beide onroerende zaken zijn hypothecaire leningen bij de [bank] afgesloten van in totaal € 3.000.000 (hierna: de [bank] -leningen). Naast belanghebbende heeft ook [B] getekend voor de [bank] -leningen. Beiden zijn hoofdelijk aansprakelijk voor de gehele hoofdsom.

Belanghebbende heeft op beide onroerende zaken een hypotheek gevestigd ten behoeve van de [bank] -bank, te weten een hypothecaire zekerheid van € 2.700.000 op het landhuis [E] en een van € 300.000 op het woonhuis [F] .

Belanghebbende en [B] zijn in 2012 gescheiden. Op 20 augustus 2012 is de echtscheidingsakte ingeschreven.

De alimentatie ter grootte van 50% van de over de [bank] -leningen verschuldigde rente is in overeenstemming met de alimentatieberekeningen die belanghebbende en [B] hebben laten opstellen.

[B] heeft in 2015 in maandelijkse termijnen € 140.458 overgeboekt op de en/ofrekening van [B] en belanghebbende.

Belanghebbende heeft in 2015 tot een bedrag van € 6.001 winst uit onderneming genoten en tot een bedrag van € 28.099 aan looninkomsten.

In 2015 hebben derden het woonhuis [F] als woning in gebruik op basis van een bruikleenovereenkomst die zij met belanghebbende hebben afgesloten. De derden hebben zich verplicht voor het onderhoud van het woonhuis zorg te dragen.

In geschil is of:

de Inspecteur terecht het woonhuis [F] niet tot de eigen woning heeft gerekend;

de Inspecteur terecht het deel van de [bank] -leningen groot € 300.000, dat ziet op het woonhuis [F] , enkel voor de helft als schuld in aanmerking heeft genomen bij het vaststellen van het inkomen uit sparen en beleggen;

de Inspecteur terecht de renteaftrek ter zake van de eigenwoningschuld heeft beperkt tot een rentebedrag van € 63.207.

Belanghebbende beantwoordt deze vragen ontkennend en de Inspecteur beantwoordt deze bevestigend.

Onder eigen woning wordt een gebouw verstaan met de daartoe behorende aanhorigheden voor zover dat de belastingplichtige of personen die behoren tot zijn huishouden anders dan tijdelijk als hoofdverblijf ter beschikking staat op grond van eigendom ¹.

Belanghebbende stelt dat beide onroerende zaken tot haar eigen woning behoren, zodat de volledige betaalde hypotheekrente als kosten van de eigen woning zijn aan te merken. Belanghebbende draagt daarvoor aan, dat zij het woonhuis [F] nadat het in verval was geraakt, aan derden om niet in bruikleen heeft gegeven. De bewoners van het woonhuis moeten het woonhuis zoveel mogelijk in goede staat onderhouden. Zij stelt hiermee te willen voorkomen dat het woonhuis gekraakt wordt. Ook zouden de bewoners het huis op verzoek moeten verlaten, waarbij hen een verhuisperiode wordt gegund.

De Inspecteur brengt hier tegen in, dat het woonhuis [F] wordt bewoond door derden en daarom niet kan worden aangemerkt als een eigen woning.

Gesteld noch gebleken is dat het woonhuis [F] een aanhorigheid van het landhuis [E] vormt of dat het woonhuis het hoofdverblijf van belanghebbende is geweest. Belanghebbende heeft met derden een bruikleenovereenkomst gesloten op grond waarvan die derden in het woonhuis [F] mogen wonen, waarvoor zij als tegenprestatie het woonhuis moeten onderhouden. Onder deze omstandigheden fungeren die derden niet als kraakwacht en staat het woonhuis [F] niet aan belanghebbende als hoofdverblijf ter beschikking.

Belastbare inkomsten uit eigen woning zijn de voordelen uit eigen woning verminderd met de op die voordelen drukkende aftrekbare kosten. De aftrekbare kosten met betrekking tot een eigen woning zijn het gezamenlijke bedrag van de renten van schulden die behoren tot de eigenwoningschuld. Onder eigenwoningschuld wordt verstaan het gezamenlijke bedrag van de schulden van de belastingplichtige die zijn aangegaan in verband met een eigen woning. Onder schulden die zijn aangegaan in verband met een eigen woning worden verstaan de schulden die zijn aangegaan ter verwerving, onderhoud en verbetering van de eigen woning ².

Belanghebbende stelt dat zij de volledige rente van € 140.458 als rente van schulden in mindering kan brengen op de inkomsten uit eigen woning, omdat zij de rente over de [bank] -leningen verschuldigd is en de rentekosten ook op haar drukken. Zij draagt daarvoor aan, dat zij de rente heeft betaald uit de haar ter beschikking staande gelden op de en/of-rekening. [B] heeft enkel als medeschuldenaar de [bank] -lening ondertekend.

De Inspecteur brengt hier tegen in, dat na de echtscheiding belanghebbende en [B] ieder de helft van de [bank] -leningen aan de bank verschuldigd zijn, zodat belanghebbende slechts de rente over de helft van de [bank] -leningen in mindering kan brengen op haar inkomen. Als het Hof oordeelt dat de [bank] -leningen volledig aan belanghebbende kunnen worden toegerekend, is de Inspecteur van mening dat de rentekosten niet op belanghebbende hebben gedrukt voor zover deze rentekosten de alimentatie overschrijden. Hij is van mening dat [B] het meerdere heeft voldaan.

Belanghebbende heeft een deel van de [bank] -leningen aangewend voor de verwerving, het onderhoud en de verbetering van haar eigen woning. Zij heeft ook hypothecaire zekerheid aan de bank verstrekt in de vorm van het landhuis [E] en het woonhuis [F] . [B] is weliswaar ook de leningen aangegaan en is daarvoor hoofdelijk aansprakelijk, maar hij heeft het geleende geld niet aangewend voor de verwerving van een vermogensbestanddeel. Bij de verkoop van het landhuis [E] zal de opbrengst daarvan aangewend worden voor de aflossing op de [bank] -leningen. Onder deze omstandigheden zijn de [bank] -leningen volledig aan belanghebbende toe te rekenen en heeft zij recht op aftrek van de rente over het deel van de [bank] -leningen dat is aangewend voor de eigen woning en deze rente op haar heeft gedrukt.

Aftrek van de rentekosten is slechts mogelijk voor zover deze op belanghebbende drukken. Daarvan is in het onderhavige geval geen sprake voor zover belanghebbende de rente niet uit de door haar ontvangen alimentatie heeft voldaan. De rente is voor het meerdere door [B] voldaan. Het enkele feit dat de betaling aan de [bank] via de en/of-rekening van belanghebbende en [B] is verlopen, maakt dit niet anders. Dit zou anders kunnen zijn, als de rente, net als de rente die is voldaan uit de ontvangen alimentatie, uit inkomen van belanghebbende is voldaan. Ter zitting van het Hof hebben partijen nadrukkelijk bevestigd, dat tussen hen niet in geschil is, dat de uitkering op basis van een dringende verplichting van moraal en fatsoen niet als een periodieke uitkering in de zin van artikel 3.101, eerste lid, onderdeel c van de Wet IB 2001 is aan te merken. Het Hof zal partijen daarin volgen, nu niet is gebleken dat ze daarbij uit zijn gegaan van een onjuist juridisch uitgangspunt. Het Hof legt de in het convenant overeengekomen rechtens afdwingbare verplichting van [B] aldus uit, dat [B] de plicht heeft uit zijn vermogen de helft van de rente aan de [bank] te voldoen. De verplichting eindigt als geen rente meer aan de [bank] verschuldigd is.

Belanghebbende heeft een deel van de [bank] -leningen aangewend voor de verwerving, van het woonhuis [F] . Zij heeft ook hypothecaire zekerheid aan de bank verstrekt in de vorm van het landhuis [E] en het woonhuis [F] . [B] is weliswaar ook de leningen aangegaan en is daarvoor hoofdelijk aansprakelijk, maar hij heeft het geleende geld niet aangewend voor de verwerving van een vermogensbestanddeel. Bij de verkoop van het woonhuis [F] zal de opbrengst daarvan aangewend worden voor de aflossing op de [bank] -leningen. Onder deze omstandigheden is ook het deel van de [bank] -leningen waarmee het woonhuis [F] is verworven aan belanghebbende toe te rekenen. Dit deel van de [bank] -leningen bedraagt € 300.000 en dient voor het gehele bedrag in aanmerking te worden genomen bij het vaststellen van het inkomen uit sparen en beleggen. De Inspecteur heeft slechts rekening gehouden met een schuld van € 150.000, zodat het inkomen uit sparen en beleggen nog met € 6.000 (= 4% van € 150.000) moet worden verminderd.