Hoge Raad 23-04-2021, ECLI:NL:HR:2021:646

In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.

(i) De man en de vrouw zijn in 1981 in Iran met elkaar gehuwd.

(ii) De man heeft de Nederlandse en de Iraanse nationaliteit en de vrouw heeft de Iraanse nationaliteit.

De vrouw heeft verzocht de echtscheiding tussen partijen uit te spreken en te bepalen, onder meer, dat de man de bruidsgave van € 12.647,27 aan haar dient te voldoen. De rechtbank heeft deze verzoeken toegewezen. Zij heeft daartoe in haar eindbeschikking onder meer als volgt overwogen.

Gelet op de door de vrouw ingediende stukken betreffende de status van het huwelijk, in onderlinge samenhang bezien met de omstandigheid dat de man zijn eerdere (mondelinge) verweer niet (meer) nader heeft onderbouwd, is genoegzaam aangetoond dat partijen nog niet van echt zijn gescheiden.

De bruidsgave is een eigen rechtsfiguur die als een overeenkomst heeft te gelden. De overeenkomst is rechtsgeldig tot stand gekomen en nakoming daarvan betreft een vordering die niet in strijd is met de Nederlandse openbare orde. De bruidsgave heeft naar Iraans recht een geheel eigen karakter waardoor deze niet gelijk is te stellen aan een uitkering tot levensonderhoud of een huwelijksvermogensrechtelijke aanspraak. De bruidsgave is op ieder moment opeisbaar, zowel tijdens als na het huwelijk.

Het hof heeft de beschikking van de rechtbank bekrachtigd. ¹

Het heeft daartoe wat betreft de echtscheiding overwogen dat het de door de rechtbank gebezigde gronden overneemt en tot de zijne maakt. In hoger beroep zijn geen feiten of omstandigheden gebleken die tot een andere beslissing leiden. Ook in hoger beroep heeft de man geen enkel stuk overgelegd ter onderbouwing van zijn stelling dat partijen al zijn gescheiden. Dit had in het licht van de gemotiveerde betwisting door de vrouw wel op zijn weg gelegen. (rov. 5.3)

Ook wat betreft de bruidsgave neemt het hof de door de rechtbank gebezigde gronden over en maakt ze tot de zijne. In hoger beroep zijn geen feiten of omstandigheden gebleken die tot een andere beslissing leiden. Het hof neemt daarbij in het bijzonder in aanmerking dat de bruidsgave op elk moment opeisbaar is en dat de vrouw tot het moment van haar verzoek tot echtscheiding de bruidsgave niet heeft opgeëist. Voorts is niet komen vast te staan dat de man de bruidsgave al betaald heeft. Ten aanzien van het bewijsaanbod biedt de man slechts aan om zijn zoon te laten getuigen en de vrouw betwist dat betekenis moet worden gehecht aan deze verklaring omdat zij reeds jaren met de zoon niet op goede voet leeft. Bij deze stand van zaken kan de getuigenis van de zoon niet leiden tot een andere beslissing. De door de man overgelegde verklaring van [betrokkene 1] en [betrokkene 2] levert tot slot geen aanknopingspunten op voor het antwoord op de vraag of de man de bruidsgave reeds heeft betaald aan de vrouw. Het hof overweegt hiertoe dat de verklaringen slechts vermelden dat de bewuste personen wetenschap zouden hebben van de betaling van de bruidsgave, maar hoe zij die wetenschap hebben verkregen wordt geenszins toegelicht. (rov. 5.6)

Onderdeel 2 klaagt onder meer dat het slagen van onderdeel 1 tot gevolg heeft dat het oordeel van hof in rov. 5.3 evenmin in stand kan blijven, aangezien het bewijsaanbod van de man mede ziet op de vraag of de partijen in het verleden al van elkaar gescheiden zijn. Voorts acht het onderdeel onbegrijpelijk het oordeel dat de man in hoger beroep geen enkel stuk heeft overgelegd ter onderbouwing van zijn stelling dat partijen al zijn gescheiden. Het wijst daartoe onder meer op de door de man overgelegde verklaringen van de zoon, van [betrokkene 1] en [betrokkene 2], en van tien getuigen. Ook deze klachten zijn gegrond.

Indien het hof het aanbod de zoon als getuige te horen niet mede heeft betrokken op de vraag of partijen al gescheiden waren, is dat, gelet op de inhoud van de schriftelijke verklaring van de zoon, die mede ziet op de echtscheiding, zonder nadere motivering onbegrijpelijk. Voor zover het hof het bewijsaanbod heeft gepasseerd op de in rov. 5.6 genoemde grond, slaagt de klacht op grond van hetgeen hiervoor in 3.2 is overwogen.

In het licht van de overige, door de man overgelegde schriftelijke verklaringen is voorts onbegrijpelijk het oordeel van het hof dat de man in hoger beroep geen enkel stuk heeft overgelegd ter onderbouwing van zijn stelling dat partijen al zijn gescheiden.