Gerechtshof 's-Hertogenbosch 04-02-2021, ECLI:NL:GHSHE:2021:330

De eerste mondelinge behandeling heeft plaatsgevonden op 3 september 2020.

Bij die gelegenheid zijn gehoord:

Tijdens de voortgezette mondelinge behandeling is namens de dochters benadrukt dat het verhaal van [verweerder] (dat [appellant] zijn biologische vader is) niet met concrete feiten en omstandigheden is onderbouwd. Er is meer nodig dan alleen een verhaal.

[verweerder] heeft verder onevenredig lang gewacht met zijn verzoek, waardoor personen die iets zouden kunnen verklaren over de periode waarin de beweerdelijke relatie/verwekking zou hebben plaatsgevonden en de periode daarna, overleden zijn. [verweerder] wilde pas zelf een DNA-test doen nadat zijn moeder was overleden; het had zorgvuldiger gekund op een eerder moment. Dit komt voor rekening en risico van [verweerder] . Volgens [dochter 2] heeft haar vader verklaard dat hij zelf actie zou hebben ondernomen als hij had geweten dat [verweerder] zijn zoon was, hij wilde immers altijd graag zelf een zoon hebben.

[dochter 1] heeft van de personen die over de betreffende periode iets konden verklaren vernomen dat het waarschijnlijker is dat [verweerder] de zoon is van [broer] (hierna: broer [broer] ), de broer van [appellant] . Dit heeft zij ook zelf van haar vader gehoord. De overeenkomst van de voornaam [broer] ( [voornaam verweerder] ) [achternaam] en [verweerder] , past in dat verband ook. Broer [broer] was vrijgezel, dus de kans dat hij de vader van [verweerder] is, is ook volgens [dochter 2] groter. [verweerder] heeft bovendien geen aanbod gedaan om getuigen te horen.

[verweerder] kan niet worden toegelaten tot getuigenbewijs en/of DNA-onderzoek.

Aanvullend voeren de dochters aan dat er geen DNA-materiaal meer beschikbaar is van [appellant] . Al zijn DNA-materiaal is op zijn uitdrukkelijk verzoek na de bestreden beschikking vernietigd.

Indien het hof er wel aan toekomt om een eventueel DNA-onderzoek te gelasten, maken de dochters daar bezwaar tegen, omdat er bij [verweerder] enkel financiële motieven aan zijn verzoek ten grondslag liggen.

Tijdens de voortgezette mondelinge behandeling wordt een nieuw standpunt in hoger beroep ingenomen inhoudende dat een DNA- onderzoek geen antwoord op de vraag van [verweerder] kan geven, nu ook broer [broer] de vader zou kunnen zijn. Om een vader-zoon - relatie vast te stellen wanneer de vader is overleden, moet volgens Verilabs er een Y-chromosomaal test uitgevoerd worden. Deze test moet dan tussen een zoon en een ander mannelijk familielid van de vader (in dezelfde lijn) uitgevoerd worden. Gezien het feit dat [appellant] en broer [broer] zijn overleden, alsmede de moeder aan beide zijden, kan de vraag of [appellant] de vader van [verweerder] is, niet meer beantwoord worden.

Tijdens de voortgezette mondelinge behandeling heeft [verweerder] het volgende toegevoegd.

Uit het voornoemd arrest van de Hoge Raad van 22 september 2000 blijkt dat de rechter een grote vrijheid heeft om in een procedure als de onderhavige een DNA-onderzoek te bevelen.

De Hoge Raad overweegt in die zaak dat het niet nodig is dat vaststaat dat de man met de vrouw in het conceptietijdvak seksuele gemeenschap heeft gehad. Noodzakelijk en voldoende is dat op grond van de ten processe gebleken feiten en omstandigheden aannemelijk is dat de man de verwekker van het kind kan zijn. Het staat de rechter in beginsel vrij een deskundigenonderzoek te bevelen, ook als het gaat om de verkrijging van bewijs tegen de man en te oordelen dat de inbreuk van een DNA-onderzoek op de lichamelijke integriteit van de man gerechtvaardigd is. Het belang van het kind bij de vaststelling van het ouderschap is zeer groot en om die reden de vaststelling dan dat verwekkerschap niet te moeilijk moet worden gemaakt. Daarbij speelt voorts een rol dat de inbreuk op de lichamelijke integriteit bij een DNA-test minimaal is.

[appellant] heeft erkend dat hij enige tijd met de moeder van [verweerder] seksuele contacten heeft gehad. Daarmee is voldaan aan door de Hoge Raad geformuleerde criterium om een DNA-onderzoek te bevelen.

Daarbij komt dat er tussen [appellant] en [verweerder] veelvuldig contact is geweest. In de periode vanaf het bereiken van de 75-jarige leeftijd van [appellant] waren die contacten zelfs intensief. [appellant] nam deel aan gezinsactiviteiten bij [verweerder] , zoals verjaardagen en etentjes, thuis en buitenshuis. Ook gingen zij samen op vakantie. [verweerder] heeft [appellant] ook begeleid bij doktersbezoeken. Er was een hechte band.

[appellant] heeft in 2014 zijn medewerking verleend aan een DNA-onderzoek om vast te stellen of [verweerder] zijn zoon was. Niet weersproken is dat [appellant] hieraan zijn medewerking heeft verleend. De resultaten van dit onderzoek zijn in eerste aanleg overgelegd. Daarna heeft [appellant] weersproken dat de overgelegde onderzoeksresultaten betrekking zouden hebben op de verwantschap tussen [appellant] en [verweerder] . Op grond van het vorenstaande kan echter worden geconcludeerd dat [appellant] de verwekker van [verweerder] kan zijn.

In de tussenbeschikking van de rechtbank van 6 april 2018 is door de rechtbank bepaald dat uit de stukken en het verhandelde ter zitting genoegzaam is gebleken dat het bestaan van een vader-zoon relatie tussen [appellant] en [verweerder] tot de mogelijkheden behoort. Hiertegen is door [appellant] geen grief gericht, zodat vaststaat dat uitgegaan kan worden van de mogelijkheid dat [appellant] vader is van [verweerder] . Reeds dat is voldoende voor het bepalen van een DNA-onderzoek. [appellant] was akkoord met het doen van dit onderzoek, pas in een later stadium heeft hij zich bedacht.

Uit de wet volgt dat partijen verplicht zijn om medewerking te verlenen aan een deskundigenonderzoek en dat als daaraan niet wordt voldaan, de rechtbank daaruit de gevolgtrekking kan maken die hij geraden acht. De rechtbank heeft derhalve terecht overwogen dat indien [appellant] van mening was dat hij niet de verwekker was van [verweerder] het op zijn weg had gelegen om mee te werken aan het DNA-onderzoek.

Voor zover het hof het aanvullend beroepschrift betrekt bij de beoordeling, wijst [verweerder] erop dat er geen sprake is van gewijzigde omstandigheden. Daarbij komt dat de in het aanvullende beroepschrift aangehaalde uitspraken, op één uitzondering na, dateren van een tijdstip van vóór het beroepschrift, en bovendien niet van toepassing zijn op de onderhavige casus.

Ook [verweerder] heeft inlichtingen ingewonnen wat betreft de mogelijkheden van het doen van een DNA-test en volgens die informatie is het wel mogelijk om een DNA-profiel van [verweerder] vast te stellen.

Wat betreft het standpunt dat broer [broer] de vader van [verweerder] zou kunnen zijn, wijst [verweerder] erop dat dit standpunt juridisch gezien een gepasseerd station is en in de tweede plaats door een deskundige zou moeten worden beantwoord.

Als enerzijds gesteld en anderzijds door [appellant] uitdrukkelijk erkend staat vast dat [appellant] in de periode van conceptie meerdere malen seksueel contact heeft gehad met de moeder van [verweerder] . Dit maakt reeds dat [appellant] de verwekker van [verweerder] kan zijn. De stelling dat ook andere mannen, onder wie broer [broer] , in dezelfde periode met de moeder van [verweerder] seksuele contacten hebben onderhouden, hetgeen door [verweerder] overigens is betwist en derhalve geenszins vast staat, doet aan vorenstaande conclusie niet af.

Voorts staat vast dat [appellant] en [verweerder] in de loop der jaren - gedurende verschillende periodes - contact met elkaar hebben gehad. Zo volgt uit onder meer het verweerschrift van [appellant] in eerste aanleg dat er in ieder geval contact is geweest tussen [appellant] en [verweerder] in de jaren 1978/1979, toen [verweerder] ongeveer 17 jaar was. Ook is op grond van onder meer overgelegde foto’s en de verklaringen van [verweerder] en de dochters ter mondelinge behandeling voldoende aannemelijk geworden dat in de jaren daarna, en dan met name in de jaren rond 2017, [appellant] regelmatig met [verweerder] en diens gezin doorbracht. Dit contact was intensiever dan de dochters schetsen. [appellant] is zelfs met het gezin van [verweerder] op vakantie geweest, hetgeen de dochters ook niet betwisten.

Bovendien blijkt dat [appellant] en [verweerder] al in 2007 via de mail spraken over de prijs van een bij Consanguinitas uit te voeren vaderschaps-test. Verder is een email van [verweerder] aan [appellant] van 12 juni 2014 overgelegd, met een PDF document met als onderschrift: “Test [appellant] en [verweerder] ”. Tevens is bijgevoegd de “Results of DNA Analysis”, waaruit blijkt van een analyse van een “sample source” van enerzijds [appellant] (alleged father) en anderzijds [verweerder] (child), ontvangen op 13 mei 2014. Geconcludeerd wordt als Statement of Results: “Alleged relationship is not excluded” en onder de kop: “Statistical Results: Probability: 99,993390177804%”. In voormelde mail van [verweerder] aan [appellant] van 12 juni 2014 is toegevoegd de tekst: “Vaderschapstest Positieve uitslag (vaderschap is niet uitgesloten)”. In de toelichting daarop is vermeld dat, kort gezegd, een vaderschapsrelatie waarschijnlijk is en dat een vaderschapsrelatie met 100% zekerheid met DNA onderzoek niet is vast te stellen. Weliswaar kan niet worden aangenomen dat aan de resultaten van dit onderzoek door Consanguinitas alléén voldoende bewijskracht kan worden toegekend, omdat niet is gebleken dat dat onderzoek voldoet aan de kwaliteitseisen van een geaccrediteerd laboratorium-onderzoek voor DNA onderzoeken als bedoeld in het Besluit DNA Onderzoek Vaderschap. Echter, [appellant] heeft niet ontkend dat hij en [verweerder] in onderling overleg hebben afgesproken een dergelijk onderzoek door Consanguinitas te laten verrichten. [appellant] en [verweerder] hebben kennelijk samen een aantal malen goede redenen gehad om over een vaderschapsonderzoek te spreken en daartoe uiteindelijk over te gaan. Kennelijk was het in 2007 zelfs de bedoeling dat [appellant] de factuur voor het onderzoek zou voldoen. De rechtbank heeft gezien bovenstaande terecht geoordeeld dat de inbreuk van een DNA-onderzoek op de lichamelijke integriteit van [appellant] gerechtvaardigd is.

Alhoewel [appellant] in onderhavige procedure heeft betwist de vader te zijn, heeft hij zonder goede grond geweigerd zijn medewerking te verlenen aan het door de rechtbank bevolen DNA-onderzoek. Zijn beroep op schending van zijn lichamelijke integriteit heeft de rechtbank terecht en op goede gronden als onvoldoende zwaarwegend gepasseerd. [appellant] heeft vervolgens na de bestreden beschikking en terwijl hij kennelijk wist dat hij ongeneeslijk ziek was, opdracht gegeven al zijn DNA-materiaal na zijn overlijden onmiddellijk te vernietigen, aan welke opdracht, zo hebben de dochters gesteld, uitvoering is gegeven. Daarmee heeft [appellant] bewust en met opzet een DNA-onderzoek waarmee de grootst mogelijke zekerheid had kunnen worden verkregen, onmogelijk gemaakt.

Op grond van voormelde vaststaande feiten en omstandigheden in onderlinge samenhang bezien is het hof dan ook met de rechtbank van oordeel dat voldoende is komen vast te staan dat [appellant] de verwekker van [verweerder] is.

De dochters hebben betoogd dat broer [broer] ook de verwekker zou kunnen zijn, maar die stelling is gemotiveerd betwist en onvoldoende om, gelet op al het voorgaande, dit oordeel te ontzenuwen. Het verweer dat een DNA onderzoek waaraan [appellant] wél zou hebben meegewerkt niet met zekerheid het vaderschap had kunnen aantonen, zal reeds daarom worden gepasseerd.

De dochters hebben geen, althans geen voldoende concreet en gespecificeerd bewijsaanbod gedaan voor het leveren van tegenbewijs, om het door [verweerder] geleverde bewijs te ontzenuwen.