Rechtbank Noord-Holland 23-12-2020, ECLI:NL:RBNHO:2020:11004

Het verloop van de procedure blijkt uit:

• de dagvaarding tevens houdende de incidentele vordering;

• de conclusie van antwoord in het incident.

Ten slotte is vonnis bepaald in het incident.

[eiseres 1] en [eiseres 2] zijn de kinderen uit het huwelijk tussen [XX] (hierna: de moeder) en [erflater] (hierna: erflater, ook wel: de vader). Het huwelijk is door echtscheiding op 19 februari 2008 ontbonden.

Erflater is vanaf september 2007 met [gedaagde] gaan samenwonen. Zij hebben op 12 juni 2008 een notariële samenlevingsovereenkomst gesloten.

Daarnaast heeft erflater op 12 juni 2008 bij testament [gedaagde] tot enig erfgenaam en executeur benoemd. Aan [eiseres 1] en [eiseres 2] heeft erflater gelegateerd ieder een bedrag gelijk aan het erfdeel, dat zij ontvangen zouden hebben als zij tezamen met zijn partner (lees: [gedaagde] ), ieder voor een gelijk deel, als erfgenamen in zijn nalatenschap zouden zijn gerechtigd.

De moeder is op 2 september 2019 overleden. Erflater is op 1 december 2019 overleden. [gedaagde] heeft haar benoeming tot enig erfgenaam en executeur aanvaard.

Tussen partijen is de omvang van het legaat aan ieder van eiseressen in geschil. [eiseressen] heeft [gedaagde] verzocht haar te voorzien van bepaalde bescheiden teneinde de omvang van haar legaten te kunnen vaststellen. [gedaagde] heeft (in de optiek van [eiseressen] onvoldoende) gegevens aan [eiseressen] verschaft.

[eiseressen] vordert dat de rechtbank, bij vonnis, voor zover mogelijk uitvoerbaar bij voorraad, de omvang van haar legaten vaststelt, mede met inachtneming van haar in de dagvaarding verwoorde stellingen, de inhoud van de nog te verstrekken gegevens en de stellingen zoals nog nader in deze procedure te nemen, met veroordeling van [gedaagde] in de kosten van dit geding.

[eiseressen] vordert dat de rechtbank, bij vonnis, voor zover mogelijk uitvoerbaar bij voorraad, I. [gedaagde] veroordeelt om binnen twee weken na betekening van dit vonnis aan [eiseressen] te verstrekken:

[eiseressen] legt aan haar vordering, kort samengevat, ten grondslag dat voor de vaststelling van de omvang van haar legaten en van eventuele overige aanspraken is vereist dat [gedaagde] als erfgenaam en executeur inlichtingen geeft en inzage en afschrift verstrekt van alle bescheiden en inlichtingen die nodig zijn voor de berekening van de legaten. [gedaagde] blijft daartoe weigerachtig. Om die reden heet [eiseressen] recht en belang bij het instellen van de incidentele vordering.

[gedaagde] voert verweer. [gedaagde] stelt zich, kort samengevat, op het standpunt dat zij reeds de nodige verzochte bescheiden aan [eiseressen] heeft verschaft en dat zij niet tot verstrekking van meer bescheiden is gehouden.

Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

[eiseressen] baseert haar vorderingen primair op het bepaalde in de artikelen 4:146 jo 4:148 Burgerlijk Wetboek (BW) en 4:182 BW, subsidiair op het bepaalde in artikel 843a Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv).

[gedaagde] voert als verweer aan dat alleen erfgenamen een beroep kunnen doen op de artikelen 4:146 jo 4:148 BW en 4:182 BW. Zij betwist dat [eiseressen] als legataris recht heeft op inzage en afschrift van de door haar verzochte bescheiden. [eiseressen] heeft niet dezelfde rechten die zij als erfgenaam zou hebben gehad.

Niet in geschil is dat erflater [gedaagde] bij testament heeft aangewezen als enig erfgenaam en haar heeft benoemd tot executeur. [gedaagde] heeft de nalatenschap zuiver aanvaard. Ook heeft zij de executeursbenoeming aanvaard.

Anders dan [gedaagde] is de rechtbank is van oordeel dat [eiseressen] als legataris recht heeft op inzage en op een afschrift van alle bescheiden van de executeur die benodigd zijn om de hoogte van haar legaten te kunnen bepalen en dat [gedaagde] haar desverlangd alle daartoe strekkende inlichtingen moet verschaffen. In dit geval betreffen de legaten immers niet een of meerdere geldsommen in een vast bedrag, maar een bedrag in geld dat voor ieder van de eiseressen gelijk is aan het erfdeel, dat zij ontvangen zouden hebben als zij tezamen met [gedaagde] , ieder voor een gelijk deel, als erfgenamen in de nalatenschap van erflater zouden zijn gerechtigd. Om de hoogte van dit bedrag te kunnen vaststellen, is informatie over de omvang van de gehele nalatenschap onontbeerlijk (zie ook rechtbank Rotterdam 22 juni 2016, ECLI:NL:RBROT:2016:4791, rechtbank Gelderland 3 mei 2017, ECLI:NL:RBGEL:2017:2705, gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 31 december 2013, ECLI:NL:GHARL:2013:9942, en gerechtshof Den Haag 16 juni 2019, ECLI:NL:GHDHA:2019:2831). Nu de informatieplicht van de executeur in dit geval naar analogie op de legataris van toepassing is, verwerpt de rechtbank het verweer van [gedaagde] op dit punt.

De rechtbank is met [eiseressen] van oordeel dat kopieën van de afschriften van alle bankrekeningen van erflater waarop de saldi per sterfdatum zijn vermeld aan [eiseressen] dienen te worden versterkt. Bij conclusie van antwoord in incident heeft [gedaagde] (alsnog) onbewerkte afschriften van twee, ten tijde van het overlijden van erflater nog bestaande rekeningen overgelegd. Het betreft de bankrekeningen met nummers NL71ABNA0586643060 en NL17ABNA0546330444. Uit de afschriften blijkt genoegzaam het saldo op de peildatum, te weten de sterfdatum van erflater, 1 december 2019. Daarom geldt dat [eiseressen] geen belang (meer) heeft bij afgifte van deze stukken.

[gedaagde] heeft de aangifte IB 2018 aan [eiseressen] toegezonden met inzicht in de posten die erflater betroffen. [gedaagde] stelt dat zij de posten die haar als fiscale partner betroffen om privacy-redenen heeft weggelakt. Daarnaast heeft [gedaagde] het F-biljet van erflater overgelegd. Hierin is, behalve de eigen woning, geen vermogen van erflater opgenomen. [gedaagde] stelt dat zij dit vermogen vanwege het fiscale partnerschap in haar IB aangifte 2019 heeft opgenomen.

Hoewel [gedaagde] als verweer aanvoert dat er, met uitzondering van de hypotheek, geen schulden zijn, stelt [eiseressen] terecht dat zij als legataris er recht op en belang bij heeft om dit te kunnen nagaan. [eiseressen] vordert afschriften van na het overlijden van erflater, waaruit schulden en baten van de nalatenschap kunnen blijken. [eiseressen] heeft echter onvoldoende duidelijk gemaakt op welke afschriften deze vordering ziet. Deze vordering is te onbepaald en onvoldoende onderbouwd om geheel te kunnen worden toegewezen. [eiseressen] heeft wel gewezen op een bijschrijving van € 14.642,17 en een incasso van € 97,00 op bankrekeningnummer NL71ABNA0586643060 in de maand december 2019. De rechtbank is van oordeel dat het gevorderde afschrift van deze bankrekening, gedateerd 31 december 2019, relevant kan zijn in het kader van het vaststellen van de omvang (en waardering) van de goederen van de nalatenschap per overlijdensdatum. De rechtbank zal daarom de vordering onder I d. (alleen) met betrekking tot afgifte van dit (volledige) bankrekeningafschrift toewijzen.

[eiseressen] stelt dat erflater vlak voor zijn overlijden kenbaar heeft gemaakt dat er een ten behoeve van zijn dochters opgesteld codicil is. Daarin zouden beschikkingen zijn gemaakt ter zake van goederen die nog aan de moeder hebben toebehoord en zijn overige zaken genoemd die voor [eiseressen] van belang zijn. [eiseressen] vordert daarom een afschrift van dit codicil of de aanwijzing zoals [gedaagde] het document noemt. betwist dat er een codicil is. Zij stelt dat erflater bij zijn testament alle door hem gemaakte codicillen heeft herroepen en daarna geen codicil heeft gemaakt. Wel heeft hij op 1 oktober 2019 een verklaring op zijn iPad getypt. [gedaagde] heeft deze verklaring bij de conclusie van antwoord in incident gevoegd. Daarin staat met betrekking tot [eiseres 1] en [eiseres 2] dat alle voorwerpen die voor de scheiding in huis waren, naar hen gaan, met dien verstande dat de spullen die visueel aanwezig zijn in het huis blijven. Die bezittingen gaan naar [eiseres 1] en [eiseres 2] als de woonsituatie van de partner van erflater, [gedaagde] , verandert.

Naar het oordeel van de rechtbank heeft [eiseressen] als gevolg van het verstrekken van deze verklaring door [gedaagde] geen belang (meer) bij haar vordering. Niet dan wel onvoldoende gemotiveerd is dat er in dit verband meer informatie beschikbaar is die voor [eiseressen] van belang is voor het bepalen van de omvang van de aan haar toekomende legaten. De rechtbank zal de vordering onder I g. tot verstrekking van het codicil c.q. de aanwijzing dan ook afwijzen.

Gelet op het voorgaande komt de rechtbank tot de conclusie dat [gedaagde] afschrift dient te verstrekken aan [eiseressen] van de navolgende bescheiden:- de volledige en onbewerkte IB aangifte 2018 en de volledige en onbewerkte (F) aangifte IB over 2019;

• de bankafschriften van al de door erflater aangehouden bankrekeningen met betrekking tot de periode 2012 tot en met november 2019;

• het (volledige) bankafschrift van bankrekeningnummer NL71ABNA0586643060 over de maand december 2019, gedateerd 31 december 2019.

Daarnaast dient [gedaagde] inlichtingen aan [eiseressen] te verstrekken met betrekking tot het al dan niet bestaan van bankrekening met nummer NL46ABNA0490795773 op 1 december 2019.

De rechtbank acht het redelijk om aan de inlichtingen over de bankrekening met het nummer NL46ABNA0490795773 en de afgifte van voornoemde stukken een termijn van vier weken na betekening van dit vonnis te verbinden.

Voor het toewijzen van de gevorderde veroordeling van [gedaagde] tot betaling van een dwangsom van € 500,00 per dag aan [eiseressen] voor iedere dag dat [gedaagde] in gebreke blijft de bescheiden aan [eiseressen] af te geven, ziet de rechtbank in dit stadium van de procedure geen aanleiding. De rechtbank gaat ervan uit dat [gedaagde] , mede in aanmerking genomen dat zij reeds de nodige bescheiden heeft verstrekt, de beslissing van de rechtbank tijdig zal uitvoeren en waar nodig de bank om gegevens zal vragen. Van onwil van haar kant is op voorhand niet gebleken.

Om bovengenoemde redenen ziet de rechtbank evenmin aanleiding om afzonderlijk te bepalen dat [gedaagde] binnen twee weken na dit vonnis de benodigde gegevens moet opvragen dan wel haar medewerking moet verlenen aan het opvragen van de gegevens. Ook voor de gevraagde machtiging aan [eiseressen] om de betreffende gegevens namens [gedaagde] bij diverse instellingen op te vragen, bestaat geen grond.

Gelet op de familierelatie en het onderwerp van het geschil zullen de proceskosten tussen partijen worden gecompenseerd, in die zin dat iedere partij de eigen kosten draagt.

De rechtbank zal [eiseressen] in de gelegenheid stellen om naar aanleiding van de nog te verstrekken inlichtingen en gegevens door [gedaagde] , haar stellingen aan te vullen en, zo nodig, haar eis te wijzigen. De rechtbank zal bepalen dat de hoofdzaak weer op de rol zal komen van 17 februari 2021 voor het nemen van een akte aan de zijde van [eiseressen] Vervolgens krijgt [gedaagde] de gelegenheid om een conclusie van antwoord te nemen.

veroordeelt [gedaagde] om binnen vier weken na betekening van dit vonnis aan [eiseressen] afschrift te verstrekken van de navolgende bescheiden:

- de volledige en onbewerkte IB aangifte 2018 en de volledige en onbewerkte (F) aangifte IB over 2019,

• de bankafschriften van al de door erflater aangehouden bankrekeningen met betrekking tot de periode 2012 tot en met november 2019,

• het (volledige) bankafschrift van bankrekeningnummer NL71ABNA0586643060 over de maand december 2019, gedateerd 31 december 2019,

veroordeelt [gedaagde] om binnen vier weken na betekening van dit vonnis inlichtingen aan [eiseressen] te verstrekken met betrekking tot het al dan niet bestaan van bankrekening met nummer NL46ABNA0490795773 op 1 december 2019,

wijst af het anders of meer gevorderde,

compenseert de kosten van het incident tussen partijen, in die zin dat iedere partij de eigen kosten draagt,

bepaalt dat de zaak weer op de rol zal komen van 17 februari 2021 voor akte aan de zijde van [eiseressen]