Gerechtshof Amsterdam 08-09-2020, ECLI:NL:GHAMS:2020:2686

Bij het hof is nadien het volgende stuk ingekomen:

- een brief van de zijde van de man van 4 juni 2020 met bijlagen, ingekomen op 5 juni 2020.

Uit de in augustus 2018 verbroken relatie van de man en de vrouw (hierna gezamenlijk ook: de ouders) is [in] 2017 [de minderjarige] (hierna: [de minderjarige] ).

De man heeft [de minderjarige] erkend. Partijen oefenen gezamenlijk het gezag uit over [de minderjarige] .

Bij de bestreden beschikking van 18 september 2019 is, voor zover thans van belang,

de door de man aan de vrouw te betalen kinderalimentatie te bepalen op € 143,- per maand;

te bepalen dat wanneer een van de ouders in het buitenland verblijft zonder [de minderjarige] of in Nederland langer dan een incidentele avond, [de minderjarige] in dat geval bij de andere ouder verblijft;

te bepalen dat de ouders aan de ander uiterlijk vier weken voorafgaand aan een buitenlandse vakantie het benodigde ‘Formulier toestemming reizen met minderjarige naar het buitenland’ ondertekend afgeven met daarbij het benodigde paspoort, of indien voldoende de identiteitskaart van [de minderjarige] ;

te bepalen dat de ouders hun medewerking dienen te verlenen aan de aanvraag van een aanvullende identiteitskaart voor [de minderjarige] ;

te bepalen dat altijd de ene ouder het paspoort van [de minderjarige] heeft en de andere ouder de identiteitskaart;

te bepalen dat bij de overdracht van [de minderjarige] geen derden aanwezig zijn, en dan in het bijzonder niet de vader van de vrouw;

de hoofdverblijfplaats van [de minderjarige] bij de man te bepalen, althans te bepalen dat [de minderjarige] zal zijn ingeschreven op het woonadres van de man;

te bepalen dat de ouders beiden hun medewerking dienen te verlenen aan een tijdige inschrijving van [de minderjarige] bij de [school] ( [school] ).

Het hof overweegt als volgt.

Anders dan de vrouw kennelijk meent, heeft de rechtbank bij haar beschikking van 19 december 2018 zonder enig voorbehoud een informatieregeling opgelegd en in zoverre een definitief einde gemaakt aan dit geschilpunt van partijen. Niet is gebleken dat de rechtbank aan deze regeling slechts een tijdelijk karakter heeft verbonden in die zin, dat in een latere fase van de procedure daarop nog kon worden teruggekomen. Het gesloten stelsel van rechtsmiddelen alsmede de eisen van de goede procesorde verzetten zich er dan tegen dat in dezelfde procedure de rechtbank later opnieuw op dit punt zou beslissen. De rechtbank is dus terecht niet meer ingegaan op het nadere verzoek van de vrouw op dit punt. Daarbij maakt het geen verschil dat de rechtbank haar afwijzende beslissing uiteindelijk niet met zoveel woorden in het dictum van (een van) de bestreden beschikkingen heeft opgenomen.

Nu de vrouw voorts tegen de beschikking van 19 december 2018 niet tijdig in hoger beroep is gekomen, is zij niet-ontvankelijk in haar hoger beroep voor zover dit de informatieregeling betreft.

Hoger beroep tegen de beschikking van 15 mei 2019

Het hof overweegt als volgt.

De vraag of, en zo ja op welk moment, tegen een beschikking van de rechtbank hoger beroep kan worden ingesteld is van openbare orde. Het hof overweegt, waar nodig ambtshalve, als volgt. De bij beschikking van 15 mei 2019 vastgestelde tijdelijke zorgregeling kon, eenmaal tenuitvoergelegd, niet meer worden teruggedraaid. Een dergelijke tijdelijke zorgregeling betreft dan ook volgens vaste jurisprudentie een eindbeslissing, waartegen dadelijk hoger beroep openstond. De vrouw diende dus binnen drie maanden na uitspraak van die beschikking daartegen in hoger beroep te komen. Zij heeft echter pas op 17 december 2019 hoger beroep ingesteld. Dit betekent dat het hof haar niet-ontvankelijk zal verklaren in haar hoger beroep tegen deze beschikking, voor zover dit ziet op de daarbij vastgestelde tijdelijke zorgregeling.

Toelaatbaarheid aanvullende verzoeken man

Het hof overweegt als volgt.

Op grond van artikel 362 Rv is het niet toegestaan in hoger beroep voor het eerst een zelfstandig tegenverzoek te doen. Die regel geldt echter uitsluitend voor de oorspronkelijke verweerder die in eerste aanleg geen zelfstandig tegenverzoek heeft gedaan, zoals aan de orde was in de door de vrouw aangehaalde beschikking van de Hoge Raad van 19 mei 2017. De man heeft in eerste aanleg, als oorspronkelijk verzoekende partij, inleidende verzoeken gedaan en is overeenkomstig artikel 362 Rv in verbinding met artikel 283 Rv bevoegd om in hoger beroep zijn verzoeken te veranderen of te vermeerderen. De man is daarin dus ontvankelijk. Het hof zal deze aanvullende verzoeken inhoudelijk beoordelen.

Zorgregeling

Hoofdverblijfplaats [de minderjarige] en inschrijving op de [school]

Het hof overweegt als volgt.

Zoals hierna nog zal worden overwogen, zal het hof de zorgregeling voorlopig ongewijzigd laten. Dientengevolge verblijft [de minderjarige] meer dan drie nachten per week bij de vrouw. Feitelijk verblijft hij daarom het meest bij haar. De hoofdverblijfplaats van een kind behoort als uitgangspunt bij de ouder te zijn waar het kind feitelijk het meest verblijft, in dit geval dus bij de vrouw. Dat is ook in overeenstemming met artikel 1:12 BW en artikel 1.1., aanhef en onder o. van de Wet basisregistratie personen: in geval van gezamenlijk gezag heeft een kind woonplaats bij de ouder bij wie het feitelijk (het meest) verblijft, en behoort het ook bij die ouder te worden ingeschreven. Het verzoek van de man komt erop neer dat het hof een beslissing zou nemen in strijd met deze wettelijke uitgangspunten. Dat is denkbaar in bijzondere omstandigheden, indien het belang van het kind daartoe noopt. De door de man gestelde en door de vrouw betwiste afspraak omtrent schoolkeuze leveren niet zo’n bijzondere omstandigheid op. Het hof zal het verzoek van de man ten aanzien van het hoofdverblijf dan wel de inschrijving in de basisadministratie afwijzen en de bestreden beschikking van 18 september 2019 op het punt van de hoofdverblijfplaats bekrachtigen.

Het verzoek van de man te bepalen dat de ouders hun medewerking dienen te verlenen aan een tijdige inschrijving op de [school] , zal eveneens worden afgewezen nu dit niet in het belang van [de minderjarige] kan worden geacht. Nu [de minderjarige] het grootste deel van de week in [stadsdeel] verblijft, is het in zijn belang om daar naar school te gaan. Het hof gaat ervan uit dat de ouders, met het oog op hun verbeterde communicatie als gevolg van de hulpverlening en in het belang van [de minderjarige] , in samenspraak een geschikte school in dit stadsdeel zullen vinden.

Raadsonderzoek

Gelet op het voorgaande, en zoals het hof ter zitting in hoger beroep reeds heeft meegedeeld, acht ook het hof een raadsonderzoek op zijn plaats. Het hof zal een raadsonderzoek gelasten naar welke zorg- en vakantieregeling het meest in het belang van [de minderjarige] is. Voor de duur van dit onderzoek zal het hof, conform het advies van de raad, de zorg- en vakantieregeling ongewijzigd laten. Het hof zal de raad verzoeken advies uit te brengen welke zorg- en vakantieregeling hij, gelet op alle stellingen, het meest geëigend acht. Het hof zal de beslissingen ten aanzien van de vast te stellen zorg- en vakantieregeling aanhouden.

Voor bepaling van nadere onderzoeksvragen, zoals door de vrouw geopperd, ziet het hof geen aanleiding. De raad zal volgens zijn vaste onderzoeksystematiek te werk gaan en het hof adviseren op basis van zijn bevindingen. Of er aan de zorg- en vakantieregeling voorwaarden zouden moeten worden verbonden, vloeit daar alsdan uit voort.

Kinderalimentatie

Behoefte [de minderjarige]

De vrouw voert in principaal hoger beroep aan dat de rechtbank ten onrechte de behoefte van [de minderjarige] op € 1.609,- per maand heeft vastgesteld, door de stelling van de vrouw te passeren dat [de minderjarige] ’ behoefte niet dient te worden gemaximeerd op het bedrag voor de hoogste inkomens uit de “Tabel eigen aandeel kosten van kinderen” uit het Rapport Alimentatienormen (hierna ook: de tabel). In overeenstemming met de uitspraak van de Hoge Raad van 4 december 2015, ECLI:NL:HR:2015:3479, dient rekening te worden gehouden met het daadwerkelijke inkomen van partijen ten tijde van hun relatie nu dit aanzienlijk hoger is dan het hoogste inkomen in de tabel. Partijen voerden een zeer gefortuneerde levensstijl. De overweging van de rechtbank dat [de minderjarige] thans geen onderwijs volgt of topsport beoefent is overbodig nu de ouders zijn overeengekomen dat [de minderjarige] ofwel naar school zal gaan aan de [school] , of naar een particuliere school, bij voorkeur met tweetalig onderwijs, zoals de Winfurd Bilingual School te Amsterdam. Deze scholen kosten meer dan een gewone basisschool. De behoefte die nu zal worden vastgesteld zal bovendien voortduren totdat [de minderjarige] eenentwintig is omdat de vrouw [de minderjarige] hetzelfde gefortuneerde leven gunt als zij en de man dat van hun ouders hebben gekregen. In overeenstemming met de leer van sociale reproductie van Giddens is het bovendien waarschijnlijk dat [de minderjarige] net als zijn ouders (in het buitenland) zal gaan studeren. Uit de door haar overgelegde berekening volgt een behoeftebedrag van € 8.958,-, aldus de vrouw.

De vrouw voert in incidenteel hoger beroep voorts aan dat de behoefte van [de minderjarige] dient te worden berekend over het jaar dat de ouders uit elkaar gingen. Dat was in 2018. De stelling van de man dat het CBS en het NIBUD de tabellen over 2019 zou hebben bijgesteld is niet te volgen. De bijdrage is bepaald op basis van de tabellen. Blijkens Bijlage 2020, eerste helft, heeft de post “Kinderopvang” een eigen rubriek. Deze kosten behoren dus niet te worden gecompenseerd door lagere uitgaven op andere posten, aldus de vrouw.

In principaal hoger beroep verweert de man zich als volgt. De vrouw laat na aan te geven welke behoefte zij dan wel op zijn plaats vindt. Derhalve kan de man zich niet naar behoren verweren, zodat de vrouw niet-ontvankelijk is, althans haar verzoek dient te worden afgewezen. Bovendien is onduidelijk wat de vrouw bedoelt met een zeer gefortuneerde levensstijl. Haar stellingen hieromtrent heeft de man in eerste aanleg reeds weerlegd. In de tabelbedragen zijn alle normale kosten opgenomen. Hiervan wordt enkel afgeweken bij uitzonderlijke extra kosten die tot correctieposten leiden die niet met andere besparingen kunnen worden gecompenseerd. Daarvan is in casu geen sprake. De schoolkosten van de [school] zijn niet bijzonder hoog en ook de andere kostenposten die de vrouw noemt zijn dat niet. Er is geen sprake van meer dan gemiddelde vakantiekosten in verhouding tot het inkomen van partijen, deze kosten draagt de man bovendien bovenop de alimentatie bij helfte. De ouders hebben nooit geskied. Engels leren kinderen op iedere basisschool. Of [de minderjarige] later in het buitenland zal studeren is nu nog niet bekend zodat de man verzoekt dit buiten beschouwing te laten. Bovendien stellen Nederlandse universiteiten je daartoe in de gelegenheid, aldus de man.

In incidenteel hoger beroep voert de man aan dat de rechtbank de behoefte van [de minderjarige] ten onrechte heeft vastgesteld op € 1.609,- per maand. Het CBS en het NIBUD hebben hernieuwd onderzoek gedaan waaruit is gebleken dat het “eigen aandeel kosten kinderen” voorheen te hoog is vastgesteld. Derhalve bedragen de kosten van [de minderjarige] maximaal € 830,- per maand exclusief kinderbijslag. Daarbij zijn de opvangkosten van [de minderjarige] niet zo hoog dat hiervan dient te worden afgeweken. Dientengevolge stelt de man zich op het standpunt dat de behoefte van [de minderjarige] conform de tabellen € 979,- per maand bedraagt.

Het hof overweegt als volgt.

Het hof volgt de man niet in zijn stelling dat de vrouw niet duidelijk heeft gemaakt wat volgens haar de behoefte is van [de minderjarige] , nu zij die becijfert heeft op € 8.958,-. Daartegen heeft de man zich kunnen verweren.

Met de rechtbank is het hof evenwel van oordeel dat er onvoldoende aanleiding is om de behoefte van [de minderjarige] niet te berekenen aan de hand van de “Tabel eigen aandeel kosten van kinderen”. De vrouw heeft de extra kosten die volgens haar een uitvloeisel zijn van het hogere inkomen dat de man en zij gezamenlijk verdienen, alsmede de daarmee volgens haar gepaard gaande levensstijl van [de minderjarige] , tegenover de betwisting door de man onvoldoende aannemelijk gemaakt. Wat er zij van de leer van sociale reproductie van Giddens, de gestelde toekomstige kosten, zoals die van topsport of een studie in het buitenland, doen zich voor de thans driejarige [de minderjarige] feitelijk niet voor. Het hof zal thans niet op dergelijke onzekere omstandigheden vooruitlopen. Het netto besteedbaar inkomen (hierna: NBI) van partijen was gezamenlijk weliswaar ongeveer € 2.500,- hoger dan het maximale tabelbedrag van € 6.000,- in 2018, maar dit verschil is niet zodanig groot dat het voor de hand ligt dat de behoefte van [de minderjarige] hoger ligt dan de maximale tabelbehoefte, anders dan in het geval dat leidde tot de beschikking van de Hoge Raad van 4 december 2015, ECLI:NL:HR:2015:3479. In die zaak bedroeg het netto besteedbaar inkomen (hierna: NBI) van de betrokken partijen gezamenlijk € 11.164,-, dus meer dan tweemaal zoveel als het maximale tabelinkomen.

De vrouw kan bovendien niet worden gevolgd in haar stelling dat de behoefte van [de minderjarige] ingevolge deze beschikking tot zijn éénentwintigste levensjaar zal vaststaan, zeker niet waar het gaat om bijzondere kosten die in de toekomst alsnog zouden kunnen nopen tot afwijking van de tabelbehoefte. Het hof zal uitgaan van de tabel over 2018, nu dit het jaar is dat partijen uit elkaar zijn gegaan. De rechtbank heeft die tabel op juiste wijze toegepast, zodat het hof zich daarbij aansluit. Wel ziet het hof, net als de rechtbank, aanleiding bovenop het tabelbedrag de kosten van de kinderopvang in aanmerking te nemen, nu die kosten actueel zijn en aannemelijk zijn gemaakt door middel van de overgelegde facturen. De tabelbehoefte van [de minderjarige] , die geïndexeerd naar 2019 € 979,- per maand bedraagt, wordt aldus vermeerderd met de kosten van het kinderdagverblijf à € 630,- per maand. Dit resulteert in een totale behoefte van € 1.609,- per maand.

Draagkracht man

De draagkracht wordt vastgesteld aan de hand van de formule 70% [NBI - (0,3 NBI + € 950,-)].Deze benadering houdt in dat op het NBI 30% in mindering zal worden gebracht in verband met forfaitaire woonlasten, dat rekening zal worden gehouden met een bedrag van € 950 aan overige lasten en dat zal worden uitgegaan van een draagkrachtpercentage van 70.

Het hof gaat daarbij, net als beide partijen, uit van de volgende gegevens.

De man, geboren [in] 1976, heeft de volgende inkomsten:

- een belastbaar loon van € 102.005,- blijkens de jaaropgaaf 2019.

De man is alleenstaand. Gezien zijn belastbaar loon komt de man in 2019 niet in aanmerking voor heffingskortingen. Dit resulteert in een NBI van € 4.905,- per maand.

Gelet op het bovenstaande heeft de man in 2019 een draagkracht voor kinderalimentatie van € 1.738,- per maand.

Draagkracht vrouw

Het hof overweegt als volgt.

Uit de stukken blijkt dat de vrouw haar huis heeft verhuurd toen zij samenwoonde met de man. Door het verbreken van de relatie is de vrouw genoodzaakt geweest een eigen woning te huren omdat zij niet terecht kon in haar eigen koopwoning. Dientengevolge had zij dubbele woonlasten zodat het hof het onredelijk acht met de inkomsten uit huur rekening te houden. Temeer nu de vrouw in ieder geval sinds december 2019 niet langer eigenaar is van haar voormalige huis door de aankoop van haar huidige huis, waarin zij met [de minderjarige] woont.

Het hof hanteert bij de bepaling van de draagkracht van de vrouw dezelfde berekeningswijze als bij de man.

Het hof gaat daarbij uit van de volgende gegevens.

De vrouw, geboren [in] 1981, heeft de volgende inkomsten:

- een belastbaar loon van € 88.446,- blijkens de jaaropgaaf 2019;

De vrouw vormt met [de minderjarige] een gezin. Bij het berekenen van het netto besteedbaar inkomen ten behoeve van de bepaling van de draagkracht houdt het hof rekening met de arbeidskorting en de inkomensafhankelijke combinatiekorting. Gezien haar belastbaar loon, komt de vrouw in 2019 niet in aanmerking voor de algemene heffingskorting en evenmin voor kindgebonden budget.

Onder de gegeven omstandigheden en op basis van de stukken van het geding stelt het hof het netto besteedbaar inkomen van de vrouw in 2019 vast op € 1.593,- per maand.

Draagkrachtvergelijking

De totale draagkracht van de ouders komt gelet op het voorgaande op € 3.331,- (draagkracht van de man € 1.738,- en draagkracht van de vrouw € 1.593,-). Blijkens de stukken hebben partijen tot op heden ieder de helft van de bijzondere kosten voor het kinderdagverblijf gedragen. Het hof acht het derhalve redelijke deze niet in de draagkrachtvergelijking te betrekken. Het hof zal de verdeling van de kosten van [de minderjarige] over beide ouders berekenen volgens de formule: ieders draagkracht gedeeld door de totale draagkracht vermenigvuldigd met de tabelbehoefte, of wel:

het deel van de man bedraagt € 1.738,- / € 3.331,- x € 979,- = € 511,-;

het deel van de vrouw bedraagt € 1.593,- / € 3.331,- x € 979,- = € 468,-.

Daarnaast dient de man de helft van de kosten van het kinderdagverblijf, zijnde (€ 630,- / 2 =) € 315,- aan de vrouw te voldoen.

Zorgkorting

In principaal hoger beroep stelt de vrouw zich op het standpunt dat de rechtbank ten onrechte de zorgkorting heeft berekend over de totale behoefte van [de minderjarige] . Het probleem lijkt te liggen in het aftrekken van de zorgkorting van de gehele behoefte inclusief de kosten voor het kinderdagverblijf, aldus de vrouw.

In incidenteel hoger beroep voert de vrouw aan dat rekening gehouden dient te worden met een zorgkorting van 25% en dat de man zelf ervoor kiest kleding te kopen voor [de minderjarige] . Deze keus dient niet van invloed te zijn op de te bepalen zorgkorting, aldus de vrouw.

Het hof overweegt als volgt.

De verdeling van de zorg wordt in aanmerking genomen als een percentage van de behoefte, de zorgkorting. Het percentage van de zorgkorting is afhankelijk van de frequentie van de zorg. Ingevolge paragraaf 5.2.2 in het Tremarapport is de zorgkorting bij gedeelde zorg op gemiddeld twee dagen per week 25% en vanaf gemiddeld drie dagen per week 35%. De man zorgt voor [de minderjarige] van zondagochtend 10.00 uur tot dinsdagochtend naar de crèche. Dat is een zorgregeling van gemiddeld twee dagen zodat het hof een percentage van 25% in aanmerking zal nemen.

Slotsom