Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 01-10-2020, ECLI:NL:GHARL:2020:7929

Het verloop van de procedure blijkt uit:

- het beroepschrift, ingekomen op 31 december 2019;

- het verweerschrift tevens houdende incidenteel hoger beroep met

producties 1 tot en met 10;

- het verweerschrift in het incidenteel hoger beroep met producties;

- een journaalbericht van mr. Ögüt van 17 augustus 2020 met producties 11 tot en met 17;

- een journaalbericht van mr. Turkkol van 18 augustus 2020 met producties.

Op 31 augustus 2020 heeft de hierna te noemen [de minderjarige1] in een gesprek haar mening aan de voorzitter kenbaar gemaakt.

De mondelinge behandeling heeft op 2 september 2020 plaatsgevonden. Partijen zijn in persoon verschenen, bijgestaan door hun advocaten.

Partijen zijn [in] 2002 in [C] , Turkije, met elkaar gehuwd.

Partijen hebben de Nederlandse en de Turkse nationaliteit.

Partijen zijn de ouders van:

- [de minderjarige1] , geboren [in] 2006 te [D] ,

- [de minderjarige2] , geboren [in] 2020 te [D] , en

- [de minderjarige3] , geboren [in] 2013 te [D] ,

over wie zij gezamenlijk het gezag uitoefenen.

[de minderjarige1] heeft haar hoofdverblijf bij de man. [de minderjarige2] en [de minderjarige3] hebben hun hoofdverblijf bij de vrouw.

De voorzieningenrechter in de rechtbank Midden-Nederland, locatie Utrecht, heeft bij vonnis in kort geding van 3 juli 2020 onder meer:

- de vrouw veroordeeld tot nakoming van de in de bestreden beschikking vastgestelde zorgregeling, inhoudende dat [de minderjarige2] en [de minderjarige3] om de twee weken (in de week dat de man ochtenddienst heeft) van vrijdag 17.00 uur tot zondag 19.00 uur bij de man verblijven en de man de kinderen op vrijdag ophaalt op neutrale plek en de vrouw de kinderen op zondag ophaalt op een neutrale plek in de woonplaats van de man;

- bepaald dat [de minderjarige2] en [de minderjarige3] , totdat in de bodemprocedure anders is beslist of partijen in onderling overleg anders overeenkomen, tijdens de vakanties van 2020 bij de man verblijven:

• in week 4 en 5 van de zomervakantie. De man haalt de kinderen op 7 augustus 2020 om 17.00 uur bij de vrouw op een neutrale plek op en de vrouw haalt hen op 23 augustus 2020 om 19.00 uur bij de man op een neutrale plek op;

• tijdens de herfstvakantie haalt de man de kinderen op 21 oktober 2020 om 17.00 uur op bij de vrouw op een neutrale plek en de vrouw haalt hen op 25 oktober 2020 om 19.00 uur bij de man op een neutrale plek op;

• tijdens de kerstvakantie haalt de man de kinderen op 18 december 2020 om 17.00 uur op bij de vrouw op een neutrale plek en de vrouw haalt hen op 23 december 2020 om 19.00 uur bij de man op een neutrale plek op;

• de vrouw veroordeeld om aan de man een dwangsom te betalen van € 500,- voor iedere dag dat zij niet aan de hiervoor genoemde hoofdveroordelingen voldoet, tot een maximum van € 10.000,- is bereikt;

• het vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad verklaard;

• de kosten van de procedure tussen partijen gecompenseerd, in die zin dat iedere partij de eigen kosten draagt;

• het meer of anders gevorderde afgewezen.

In de bestreden beschikking heeft de rechtbank de echtscheiding uitgesproken en een voorlopige zorgregeling vastgelegd. De vrouw is het niet eens met deze beslissingen en komt tegen die beslissing in hoger beroep. Zij wil dat het hof de beslissingen van de rechtbank ongedaan maakt en het verzoek tot echtscheiding niet-ontvankelijk verklaart of afwijst. De man is het niet eens met de beslissing van de rechtbank over de voorlopige zorgregeling en wil dat het hof een andere zorgregeling vaststelt.

De vrouw heeft op 21 februari 2018 het verzoek tot echtscheiding bij de rechtbank ingediend, terwijl de man al op 6 september 2016 een verzoekschrift tot echtscheiding bij de rechtbank in Giziantep, Turkije, heeft ingediend. Het is de vraag of de Nederlandse rechter in dat geval rechtsmacht toekomt. In beginsel heeft de Nederlandse rechter rechtsmacht om met toepassing van Nederlands recht het verzoek tot echtscheiding te beoordelen, nu partijen beiden de Nederlandse nationaliteit bezitten en zij ten tijde van indiening van het inleidend verzoekschrift hun gewone verblijfplaats in Nederland hadden.

Het is de vraag of de Nederlandse rechter ook op grond van deze verdragsbepaling rechtsmacht heeft. Beslissend daarvoor is of de rechtbank een uitstel van ten minste een jaar heeft bepaald en of na verloop van dat jaar met betrekking tot de in Turkije ‘ingestelde vordering’(lees: verzoek tot echtscheiding) daar nog geen beslissing ten gronde was gegeven. Aan deze beide eisen is voldaan. Uit de door het hof bij de griffie van de rechtbank opgevraagde zaakhistorie blijkt dat de rechtbank de behandeling van de zaak heeft aangehouden in afwachting van de ontwikkelingen in de rechtszaak die in Turkije aanhangig is. Na verloop van een jaar heeft de rechtbank vervolgens op 4 oktober 2019 een beslissing gegeven. De rechtbank was daartoe bevoegd, omdat in Turkije toen nog geen beslissing ten gronde was gegeven. De Turkse rechter heeft immers in eerste aanleg de man niet-ontvankelijk verklaard in zijn verzoek en de man heeft hoger beroep tegen die beslissing heeft ingesteld. Op dat hoger beroep is nog niet beslist. Deze verdragsbepaling heeft ten doel te voorkomen, dat, indien verzoeken tot echtscheiding in meer dan één Verdragsstaat zijn ingesteld, tegenstrijdige beslissingen worden gegeven met als gevolg dat een beslissing niet erkend wordt. Het hof leidt daaruit af dat onder een ‘beslissing ten gronde’ in de zin van deze bepaling begrepen moeten worden beslissingen die - behoudens bijzondere rechtsmiddelen - onherroepelijk zijn, omdat alleen dan het risico bestaat van het bestaan van tegenstrijdige beslissingen. De slotsom is dat de Nederlandse rechter (dat is de rechtbank in eerste aanleg en het hof in hoger beroep) rechtsmacht heeft om te beslissen op het verzoek tot echtscheiding.

Of de man zoals de vrouw aanvoert misbruik maakt van het procesrecht door een verzoek tot echtscheiding bij de Nederlandse rechter in te dienen, terwijl hij al een dergelijk verzoek in Turkije had ingediend, kan in het midden blijven. Zelfs als dat zo zou zijn doet dat niet af aan de rechtsmacht van de Nederlandse rechter in deze zaak.

Op grond van hetgeen hiervoor is overwogen falen de grieven van de vrouw met betrekking tot de echtscheiding. Het hof zal de bestreden beschikking op dit punt bekrachtigen.

De Nederlandse rechter is gelet op artikel 8 lid 1 van de Verordening (EG) nr. 2201/2003 van 27 november 2003 (Brussel II-bis) eveneens bevoegd kennis te nemen van de voorliggende verzoeken met betrekking tot de verdeling van de zorg- en opvoedingstaken, omdat de kinderen hun gewone verblijfplaats in Nederland hebben.

De bezwaren van de vrouw richten zich vooral tegen de door de rechtbank vastgestelde haal- en brengregeling van [de minderjarige2] en [de minderjarige3] . De vrouw stelt dat het vanwege haar angst voor de man psychisch zeer belastend voor haar is om de kinderen weg te brengen naar een neutrale plek en hen daar weer op te halen. De afspraken hierover zijn tussen partijen erg moeizaam tot stand gekomen. De vrouw brengt de kinderen nu met een taxi naar een pompstation, omdat zij niet alleen daarheen durft te rijden. Om geen overdrachtsmoment met de man te hoeven hebben stelt zij voor dat de man de beide kinderen op vrijdag van school ophaalt en hen op maandagochtend weer naar school brengt. Ten aanzien van de vakanties doet de vrouw een aantal concrete voorstellen. Alle overige vrije dagen en studiedagen kunnen partijen in onderling overleg verdelen, aldus de vrouw. Bij het vaststellen van de zorgregeling moet volgens de vrouw niet alleen rekening worden gehouden met de beperkingen van de man, maar ook met haar beperkingen.

De man stelt dat hij enorme stress ervaart als hij de vrouw ziet en dat dit een negatief effect heeft op zijn gezondheid. Hij heeft serieuze gezondheidsproblemen en daarmee moet rekening worden gehouden om zijn huidige werkzaamheden te kunnen uitvoeren. Met betrekking tot de hiervoor genoemde gezondheidsproblemen zijn de mogelijkheden beperkt wat betreft de momenten dat hij [de minderjarige2] en [de minderjarige3] bij zich kan hebben. Hij werkt ochtenddiensten, zodat hij zijn werk goed kan combineren met de zorg voor [de minderjarige1] , maar dan kan hij [de minderjarige2] en [de minderjarige3] aan het eind van een omgangsweekend niet op maandagmorgen terugbrengen naar school. Verder heeft hij drie collega’s die ook vrij willen kunnen nemen in de vakanties en daarom stelt zijn werkgever voorwaarden wat betreft het opnemen van vrije dagen. Hij wil graag een vakantieregeling met de kinderen conform zijn vakantierooster bij zijn werkgever.

Het hof is op grond van hetgeen hiervoor is overwogen van oordeel dat de in de bestreden beschikking vastgestelde voorlopige zorgregeling tussen de man en [de minderjarige2] en [de minderjarige3] moet worden bekrachtigd. In de procedure in eerste aanleg zal de rechter daarna verder beslissen.

Het hof zal de proceskosten in hoger beroep compenseren, nu partijen (gewezen) echtgenoten zijn en de procedure de uit die relatie geboren kinderen betreft.