Gerechtshof Amsterdam 04-02-2020, ECLI:NL:GHAMS:2020:306

De mondelinge behandeling heeft op 31 oktober 2019 plaatsgevonden.

Partijen zijn in persoon verschenen, bijgestaan door hun advocaten. Beide advocaten hebben ter zitting pleitnotities overgelegd.

Partijen zijn [in] 1993 te [plaats C] (Nieuw-Zeeland) gehuwd. De man heeft de Nederlandse nationaliteit en de vrouw de Nederlandse en de Nieuw-Zeelandse nationaliteit.

Partijen zijn de ouders van drie meerderjarige kinderen.

“ THIS DEED is dated at Tauranga, New Zealand this 18th day of March 1993

BETWEEN [de man] of [plaats A] (…)

A N D [de vrouw] of [plaats A] (…)”

Dit document is door beide partijen en een solicitor in Tauranga ondertekend en op 17 juni 1993 ingeschreven in het openbaar huwelijksgoederenregister ter griffie van de rechtbank Den Haag. Voor zover van belang houdt het document het volgende in:

“Declared in the matter of their intended marriage that this marriage, which on their statement, will be solemnized (. . .), after which the first matrimonial domicile will be in the Netherlands, shall as regards content be governed by the law of the Netherlands and that they herewith, in accordance with the above, agree to the antenuptial articles below.

Article 1

Any community of property is excluded.”

Bij de “deed” is gevoegd een fax van notariskantoor Spier & Hazenberg van 4 maart 1993 met de Nederlandse tekst van de “deed”.

De man verzoekt in het incident uitvoerbaar bij voorraad en voor de duur van het geding in hoger beroep:

primair: de werking van de beschikking van de rechtbank Amsterdam van 20 februari 2019, die voorwerp is van de onderhavige procedure, te schorsen, voor zover de daarbij aan de man met ingang van de datum van inschrijving van de echtscheiding in de registers van de burgerlijke stand opgelegde alimentatie een bedrag van € 11.064,- bruto per maand overschrijdt;

subsidiair: ten aanzien van de bedoelde alimentatie een provisionele voorziening te treffen inhoudende dat deze alimentatie voor de duur van de bodemprocedure bij uw hof wordt gesteld op maximaal € 11.064,- bruto per maand, bij vooruitbetaling te voldoen.

In principaal hoger beroep verzoekt de man, uitvoerbaar bij voorraad en met vernietiging van de bestreden beschikking in zoverre:

I. de uitgesproken echtscheiding te vernietigen en alsnog af te wijzen;

II. het verzoek van de vrouw tot vaststelling van een bijdrage in haar levensonderhoud alsnog af te wijzen, voor zover dat een bedrag van € 6.989,- bruto per maand in de periode tot 1 december 2023 en van € 4.770,- bruto per maand voor de periode daarna, althans door uw hof in goede justitie te bepalen bedragen, (veel) lager dan € 23.495,- bruto per maand, te boven gaat;

zulks met bepaling dat de vrouw de op grond van de door uw Hof te geven beschikking (eventueel) onverschuldigd door de man betaalde alimentatie aan hem dient terug te betalen, binnen 8 dagen na de dagtekening van de beschikking van uw Hof, te vermeerderen met de wettelijke rente met ingang van de verzuimdatum tot die der algehele voldoening, althans dat de man de teveel betaalde alimentatie mag inhouden op de eerste 12, ingevolge de beschikking van uw hof vastgestelde, aan de vrouw verschuldigde maandtermijnen;

III. te bepalen, althans te verklaren voor recht, dat de AOW-uitkering die de vrouw met ingang van de voor haar geldende AOW-leeftijd zal ontvangen, voor 100% in mindering strekt op de alsdan door de man aan haar verschuldigde alimentatie;

IV. te bepalen, althans te verklaren voor recht, dat het belastingvoordeel dat de vrouw met ingang van de voor haar geldende AOW-gerechtigde leeftijd zal hebben in de schijven 1 en 2 van de Wet op de Inkomstenbelasting, voor 100% in mindering strekt op de alsdan door de man aan haar verschuldigde alimentatie;

V. voorwaardelijk: indien de alimentatie voor de vrouw op een hoger bedrag wordt gesteld dan € 10.000,- bruto per maand: de wettelijke indexering over de alimentatie voor de toekomst uit te sluiten;

VI. de vrouw te veroordelen om aan de man € 66.953,- te voldoen, met machtiging op de man om dit bedrag - desgewenst - te verrekenen met de alimentatietermijnen die hij na de eindbeschikking van uw hof aan de vrouw verschuldigd zal blijken te zijn;

VII. de vrouw te veroordelen om uiterlijk na het verstrijken van 6 maanden na 1 juni 2019, althans een door uw hof in goede justitie te bepalen datum, de woning, eigendom van de man, staande en gelegen te [plaats B] , aan [het adres] , onder afgifte van alle sleutels te verlaten en haar te verbieden om deze woning daarna weer te betreden, op straffe van verbeurte van een dwangsom van € 1.000,- voor iedere dag of dagdeel dat de vrouw in gebreke blijft om deze veroordeling na te komen;

VIII. de vrouw te veroordelen om aan de man, met ingang van 1 juni 2019, een vergoeding voor het gebruik van de sub VII. bedoelde woning in [plaats B] te betalen van € 2.000,- netto per maand, bij vooruitbetaling verschuldigd, met machtiging op de man om deze vergoeding in te houden op de met ingang van 1 juni 2019 aan de vrouw verschuldigde maandelijkse alimentatietermijnen;

IX. de vrouw te veroordelen om binnen 8 dagen na de ten deze te wijzen beschikking de originele sloten op de sub VI. bedoelde woning in [plaats B] terug te (laten) zetten, alsmede om haar te bevelen om haar volledige, onvoorwaardelijke, medewerking te verlenen aan verkoop door de man van deze woning in [plaats B] , o.a. door bezichtigingen toe te staan op de door de man aangegeven data en door de woning en de daarbij behorende tuin in opgeruimde en nette staat te houden, het een en ander op straffe van een dwangsom van € 1.000,- per dag of dagdeel, dat de vrouw deze veroordeling of dit bevel niet nakomt;

een en ander met bekrachtiging van de aangevallen beschikking voor het overige, voor zover die nog niet in kracht van gewijsde is gegaan.

In (het deels voorwaardelijk ingestelde) incidenteel hoger beroep verzoekt de vrouw, met vernietiging van de bestreden beschikking in zoverre:

A. voor recht te verklaren dat de huwelijkse voorwaarden, tussen partijen opgemaakt op 18 maart 1993 in Nieuw-Zeeland, vernietigd zijn;

B. de verdeling van de gemeenschap van goederen, waarin partijen zijn gehuwd, vast te stellen als nader aan te geven;

C. de man te veroordelen om met ingang van de dag van inschrijving van de echtscheiding in de registers van de burgerlijke stand aan de vrouw te betalen een bijdrage in haar levensonderhoud van € 42.000,- bruto per maand, zulks in het geval dat de huwelijkse voorwaarden worden vernietigd tot aan de dag dat de huwelijksgemeenschap van partijen is verdeeld;

D. de verzoeken van de man ter zake de vergoedingsrechten af te wijzen, met uitzondering van de door hem gestelde tandartskosten, en met verrekening van het bedrag van het door de man behaalde voordeel door de aangifte IB 2017 van de vrouw en andere nog op te geven huisvestingskosten die voor rekening van de man zijn.

De huwelijkse voorwaarden, grief 1 in incidenteel appel

In hoger beroep stelt de vrouw in de eerste plaats dat de huwelijkse voorwaarden nietig zijn omdat zij niet overeenkomstig de daaraan te stellen Nieuw-Zeelandse vormvereisten tot stand zijn gekomen. Partijen hebben voorafgaand aan het verlijden van de huwelijkse voorwaarden niet ieder en apart inhoudelijk juridisch advies van een advocaat gekregen en de akte is ook niet verleden ten overstaan van een daartoe bevoegde ambtenaar.

Subsidiair handhaaft de vrouw haar stelling dat de huwelijkse voorwaarden door bedrog tot stand zijn gekomen. Zij verwijst daartoe naar de bij haar verweerschrift gevoegde productie 3, die volgens haar een door een officiële vertaler gemaakte Nederlandse vertaling inhoudt van haar in eerste aanleg overgelegde productie. Zij stelt dat de man zijn huisnotaris de huwelijkse voorwaarden heeft laten opstellen en dat hij deze pas kort voor het huwelijk, op 17 maart 1993, met de vrouw heeft besproken. Op de vraag van de vrouw of het om huwelijkse voorwaarden (“prenup”) gaat, heeft de man geantwoord: “feitelijk is dit om jou en je bezittingen te beschermen tegen mijn eerste familie, zodat deze spullen nooit van hen kunnen zijn”. Vervolgens konden partijen de volgende dag al bij de solicitor/notary terecht voor de ondertekening. De solicitor/notary heeft de huwelijkse voorwaarden niet aan partijen uitgelegd. Hij heeft alleen gevraagd of partijen wisten waarover de akte ging en de vrouw heeft daarop geantwoord dat zij dat wist, het ging immers om haar bescherming tegen de eerste familie van de man. De vrouw ontkent dat de solicitor/notary de huisnotaris van haar familie was.

Ingevolge artikel 69 lid 3 van de Verordening (EU) 2016/1103 van de Raad van 24 juni 2016 tot uitvoering van de nauwere samenwerking op het gebied van de bevoegdheid, het toepasselijke recht en de erkenning en tenuitvoerlegging van beslissingen op het gebied van huwelijksvermogensstelsels is hoofdstuk III van deze verordening, dat bepalingen over het toepasselijke recht op het huwelijksvermogensregime bevat, slechts van toepassing op echtgenoten die na 29 januari 2019 in het huwelijk zijn getreden. In deze zaak zijn partijen vóór het van toepassing zijn van de Verordening in het huwelijk getreden, en ná de inwerkingtreding op 1 september 1992 van het op grond daarvan op dit geval toepasselijke Verdrag inzake het recht dat van toepassing is op het huwelijksvermogensregime (hierna: het verdrag).

Volgens artikel 12 van het verdrag zijn huwelijkse voorwaarden, wat de vorm betreft, geldig indien zij in overeenstemming zijn hetzij met het interne recht dat van toepassing is op het huwelijksvermogensregime, hetzij met het interne recht van de plaats waar zij werden aangegaan, en dienen zij in elk geval te worden neergelegd in een gedagtekend en door beide echtgenoten ondertekend schriftelijk stuk. Partijen hebben in de huwelijkse voorwaarden een keuze voor Nederlands recht gedaan. In artikel 1:115 lid 1 BW is bepaald dat huwelijkse voorwaarden op straffe van nietigheid bij notariële akte moeten worden aangegaan.

De man heeft gesteld dat de huwelijkse voorwaarden door de Nederlandse notaris zijn opgesteld. Over de totstandkoming van de hiervoor onder 3.3 genoemde “deed” heeft de man voorts (in productie 6 bij het verweerschrift op het zelfstandig verzoek) verklaard dat, in overleg met de notaris in [plaats A] , bij de huisnotaris van de familie van de vrouw een akte met huwelijkse voorwaarden is opgesteld. Laatstgenoemde notaris heeft alle Engelse teksten met partijen doorgenomen en uitgelegd, waarna ondertekening is gevolgd. Na thuiskomst in Nederland is met medeweten van de vrouw de akte geregistreerd in het huwelijksgoederenregister te Den Haag, aldus de man.

De vrouw heeft eveneens gesteld dat de huwelijkse voorwaarden door de notaris in Nederland zijn opgesteld en heeft niet betwist dat de “deed” (vervolgens) door de solicitor in overleg met de Nederlandse notaris is opgesteld. Haar stelling dat de solicitor slechts aan partijen heeft gevraagd of zij de inhoud van de “deed” kenden heeft de vrouw op geen enkele wijze onderbouwd, bijvoorbeeld door het overleggen van een verklaring van de solicitor die de “deed” mede heeft ondertekend, waaruit de gang van zaken ten tijde van de ondertekening valt af te leiden, en met name het gesprek dat de solicitor daarbij met partijen heeft gehad. Dit had wel op haar weg gelegen, mede gelet op de verklaring van de solicitor in de ‘deed’ dat hij ‘the effect and implications’ daarvan aan partijen heeft uitgelegd. Productie 8 bij de brief van de vrouw van 27 september 2019 (affidavit van de Nieuw-Zeelandse lawyer Deborah Chambers, hierna: Chambers) kan niet tot een onderbouwing dienen. In deze verklaring staat uitsluitend de Nieuw-Zeelandse wettelijke informatieplicht van de “lawyer” vermeld en hetgeen de vrouw Chambers heeft verteld over de gang van zaken. Evenmin heeft de vrouw onderbouwd dat de solicitor geen bevoegde ambtenaar was. Chambers schrijft onder 25 en 26 van haar verklaring: “The requirement of independent legal advice requires the lawyer to be a person who holds a current practicing certificate as barrister or as barrister and solicitor. I do not know whether the “Notary Public” person who witnessed the signature had a valid practicing certificate as a barrister or as a barrister and solicitor at the time of signing this agreement.” Een en ander vormt echter onvoldoende onderbouwing van de - door de man gemotiveerd betwiste - stelling dat de solicitor niet bevoegd was. Het dient er dan ook voor te worden gehouden dat de “deed” voldoet aan de volgens het door partijen gekozen interne recht in artikel 1:115 lid 1 BW jo. artikel 156 lid 2 Rv gestelde eisen. Het hof volgt de vrouw dan ook niet in haar standpunt dat de huwelijkse voorwaarden nietig zijn.

De door de vrouw in hoger beroep als productie 3 overgelegde (eigen) verklaring bevat niet, zoals gebruikelijk, een stempel en ondertekening van een beëdigd vertaler. De inhoud van dit stuk is voorts niet identiek aan de inhoud van de in eerste aanleg door de vrouw als productie 3 overgelegde (eigen) verklaring. Onder meer zijn in de nieuwe verklaring delen uit haar eerdere verklaring weggelaten en andere delen toegevoegd. Het hof ziet hierin aanleiding bij de beoordeling van het subsidiaire standpunt uit te gaan van de eerdere, in eerste aanleg overgelegde verklaring van de vrouw.

Over de door de man gegeven informatie over de inhoud van het document dat bij de solicitor zou moeten worden getekend heeft zij het volgende verklaard: “I laughingly asked him if it was a prenup: Actual words were “This isn’t a prenup, is it?”(…) and he said no actually it’s to protect you and your belongings from my first family so that these things can never be theirs”. De vrouw heeft voorts verklaard dat dit gesprek heeft plaatsgevonden in het huis van haar ouders in Nieuw-Zeeland in aanwezigheid van anderen. De man betwist uitdrukkelijk dat hij dit heeft gezegd. In zijn verklaring (productie 6 in eerste aanleg) heeft hij daarover geschreven: “(…) zeker ook niet om [de vrouw] te beschermen, want dat is niet nodig voor iemand zonder bezittingen en alleen maar schulden. (…) [de vrouw] ’s fotografie-business was zeer noodlijdend. Ik moest al in 1992 bijspringen met Nfl. 98.500 uit mijn vennootschap en Nfl. 17.000 uit prive.” De vrouw heeft niet weersproken dat zij ten tijde van de huwelijkssluiting niet over enig vermogen beschikte. Evenmin heeft zij verklaringen overgelegd van bij het gesprek aanwezige personen die de juistheid van haar verklaring over de inhoud van het besprokene bevestigen. Tenslotte valt haar verklaring “I felt very conflicted; if I made any fuss about this form, my wedding may well be in jeopardy” niet te rijmen met de volgens haar door de man gegeven informatie. De informatie die de man op grond van de stellingen van de vrouw aan haar heeft gegeven komt immers erop neer dat het document ter bescherming van haar belangen zou moeten worden getekend. Dat de vrouw zou moeten vrezen dat het huwelijk in gevaar zou komen als zij daarover moeilijk zou doen valt dan niet in te zien.

Tegenover voormelde incongruenties in de verschillende verklaring van de vrouw en de gemotiveerde betwisting door de man, heeft de vrouw geen (andere) feiten en omstandigheden gesteld, die tot bewijs van haar stelling zouden kunnen bijdragen noch bewijs aangeboden, terwijl het hof geen aanleiding ziet haar ambtshalve toe te laten tot bewijslevering. Het beroep van de vrouw op vernietiging van de huwelijkse voorwaarden wegens bedrog slaagt derhalve niet. Voor zover de vrouw met haar stellingen over de totstandkoming van de huwelijkse voorwaarden heeft bedoeld een beroep te doen op één van de andere vernietigingsgronden, heeft zij daartoe onvoldoende gesteld.

Vergoedingsrechten, grief III in incidenteel appel

In de bestreden beschikking is beslist dat de vrouw de volgende bedragen aan de man dient te voldoen:

€ 37.575,- aan investeringen in [onderneming vrouw] , de onderneming van de vrouw:

€ 13.788,- voorgeschoten kosten overlegscheiding;

€ 1.090,- aan lasten betaald voor de vrouw;

€ 11.000,- aan voorgeschoten tandartskosten; in totaal € 63.453,-.

Afgewezen is het verzoek van de vrouw te bepalen dat de man € 24.330,05 door haar betaalde tandartskosten aan haar dient te voldoen.

€ 37.575,- investeringen in [onderneming vrouw]

De rechtbank heeft vastgesteld dat door de man € 37.575,- is geïnvesteerd in de onderneming van de vrouw. De man heeft dienaangaande gesteld dat het gaat om ondernemingskosten die de vrouw van de (uitsluitend door de man gevoede en voor de kosten van de huishouding bestemde) gezamenlijke rekeningen heeft voldaan. De opbrengsten van haar onderneming behield de vrouw zelf. Ter onderbouwing heeft de man een overzicht in het geding gebracht (productie 11), dat is opgesteld aan de hand van de administratie van de vrouw. De vrouw heeft dit laatste niet weersproken. De rechtbank was van oordeel dat de vrouw de stellingen van de man onvoldoende gemotiveerd heeft betwist.

De vrouw voert thans aan dat het de man is geweest die de administratie van partijen en hun ondernemingen deed en dat alle bonnetjes door hem werden verwerkt. Zij beschikt niet over bonnen en bankafschriften van de huwelijkse periode. Waarop de man de bonnetjes boekte bleef buiten haar zicht. De man heeft eerder (in 2000) een door zijn onderneming [onderneming man] aan [onderneming vrouw] geleend bedrag van ƒ 160.000,- kwijtgescholden, terwijl hij niet eerder dan in deze procedure de thans aan de orde zijnde investering opeist. De vrouw meent daarom dat zij terecht erop heeft mogen vertrouwen dat het opbouwen van deze vordering in het kader van belastingbesparing is geschied, maar dat de vordering tussen partijen geen gelding heeft. Tenslotte is de vrouw van mening dat de man, gelet op de redelijkheid en billijkheid die tussen partijen geldt, het bedrag niet van haar kan vorderen.

De man betwist dat hij de administratie van [onderneming vrouw] deed. De vrouw had een eigen administratie; Swart & Co. accountants, die van de vrouw de bonnetjes en bankafschriften kreeg, boekte en verwerkte deze. Logischerwijze zijn de daarmee gemoeide bedragen geboekt als vordering van de man op de vrouw. Ook betwist de man dat hij bij de vrouw het vertrouwen heeft gewekt dat die vordering tussen partijen niet geldend zou zijn. Hij heeft geen daartoe strekkende mededelingen aan de vrouw gedaan. De lening van ƒ 160.000,- is niet kwijtgescholden; de lening is indertijd noodzakelijkerwijze afgeschreven wegens gebrek aan baten.

Het hof overweegt als volgt. De vrouw heeft tegenover de gemotiveerde betwisting door de man geen nadere feiten en omstandigheden naar voren gebracht ter onderbouwing van haar stelling dat de man de administratie van haar onderneming deed. De enkele omstandigheid dat zij kennelijk niet (meer) over de stukken beschikt, dient voor haar rekening en risico te komen; zij was immers degene die de onderneming voerde. Evenmin heeft de vrouw het onderbouwde verweer van de man tegen het door haar gestelde opgewekte vertrouwen nader weersproken. Tenslotte heeft de vrouw geen concrete feiten en omstandigheden naar voren gebracht die, indien bewezen, tot de conclusie leiden dat de redelijkheid en billijkheid die de verhouding tussen (ex)echtgenoten mede bepalen, met zich brengen dat de man het verschuldigde bedrag niet van haar kan terugvorderen. Dit onderdeel van de derde grief in incidenteel appel slaagt niet.

€ 13.788,- voorgeschoten kosten overlegscheiding

De kosten van de overlegscheiding, totaal € 27.576,-, zijn door de man betaald. De rechtbank was van oordeel dat de vrouw niet heeft onderbouwd dat bij het formuleren van de uitkomsten van de overlegscheiding ook is gesproken over het voor rekening van de man zijn van deze kosten, reden waarom het door de man verzochte bedrag van € 13.788,- is toegewezen.

In hoger beroep voert de vrouw aan dat het onbegrijpelijk is dat zij naast de kosten van haar advocaat ook de helft van de kosten van de overlegscheiding moet betalen. De overlegscheiding is op initiatief van (de advocaat van) de vrouw gestart. Vanwege het grote verschil in inkomen en vermogen is afgesproken dat de man de kosten daarvan zou voorschieten. In het eerste voorstel van de overlegscheiding is vermeld dat de kosten voor rekening van de man zijn. De man heeft steeds meer uit het voorstel gestreept, waaronder deze kosten, aldus de vrouw.

Het hof leidt uit dit betoog van de vrouw af dat de vrouw haar kennelijke standpunt, te weten dat is afgesproken dat de kosten voor rekening van de man zouden zijn, heeft verlaten. De vrouw heeft onvoldoende concrete feiten en omstandigheden aangevoerd die tot het oordeel kunnen leiden dat de kosten op grond van de redelijkheid en billijkheid voor rekening van de man dienen te blijven. Haar stelling dat zij niet in staat was om de kosten te betalen toen de overlegscheiding stopte, kan daartoe bij gebrek aan enige onderbouwing niet bijdragen en de enkele omstandigheid dat de man vermogender is dan de vrouw is daarvoor onvoldoende.

€ 1.090,- aan lasten betaald voor de vrouw

Dit bedrag betreft kosten van de vrouw voor Vodafone, motorrijtuigenbelasting, premie zorgverzekering juli, parkeervergunning [plaats A] en Ziggo TV/internet, en is door de rechtbank toegewezen.

De vrouw acht onbegrijpelijk dat sprake is van ongerechtvaardigde verrijking, zoals de rechtbank heeft overwogen. Zij wijst erop dat de rechtbank in de beschikking voorlopige voorzieningen van 3 juli 2018 heeft verzuimd een aantal posten te benoemen en heeft vastgesteld dat de vrouw geen huisvestingskosten heeft, omdat de man die voor zijn rekening neemt. De vrouw stelt inmiddels een aantal kosten, zoals onderhoud tuin en Ziggo, te hebben betaald die voor rekening van de man zijn. Tot slot stelt zij een bedrag van € 2.554,- van de man te vorderen, waartoe zij verwijst naar correspondentie met de accountant.

Het hof overweegt dat de door de man betaalde kosten vallen onder de woonlasten, waarvan in de beschikking van 3 juli 2018 is vastgesteld dat deze voor rekening van de man komen. Met deze kosten heeft de rechtbank wel degelijk rekening gehouden. Dit geldt ook voor de kosten van Ziggo. Deze behoren tot de abonnementen waarvoor in de beschikking met een bedrag rekening is gehouden. Voor zover de vrouw een beroep doet op verrekening met door haar betaalde kosten voor de woning heeft zij dit op geen enkele wijze onderbouwd, zodat het hof daaraan voorbijgaat. Ten aanzien van het bedrag van € 2.554,- heeft de man aangevoerd dat hij dit bedrag, dat de algemene heffingskorting van € 2.554,- over 2017 betreft, heeft verrekend met zijn toegewezen vordering. De vrouw heeft dit niet nader weersproken, zodat van de juistheid daarvan dient te worden uitgegaan.

€ 3.500,- te veel betaalde partneralimentatie, grief 8 in principaal appel

Volgens de man heeft hij over de maand juli 2018 tweemaal € 3.500,- aan alimentatie betaald. Hij voldeed de alimentatie steeds voor het begin van de maand en bij de overboeking eind juni heeft hij abusievelijk juni vermeld. De vrouw heeft daarna met behulp van een incassoprocedure opnieuw betaling van € 3.500,- over juli 2018 ontvangen, zo stelt hij. De rechtbank achtte daarmee onvoldoende aangetoond dat de desbetreffende betaling betrekking had op juli 2018, gelet op de door de vrouw aangehaalde betaling met bijschrijving “bijdrage juni (minus verrekening vorig jaar en herstel opname mei”.

Naar het oordeel van het hof heeft de man ook in hoger beroep zijn stellingen onvoldoende onderbouwd. Het door hem als productie 23 overgelegde, door hemzelf opgestelde overzicht is niet voldoende zonder nadere stukken waaruit de juistheid van dit overzicht blijkt. Het hof merkt het door de man ter zitting gedane aanbod om alsnog betalingsbewijzen te overleggen aan als tardief, zodat daaraan voorbij wordt gegaan.

De rechtbank heeft het verzochte bedrag terecht afgewezen. De achtste grief van de man faalt. Het in 4.7 onder VI verzochte is niet toewijsbaar.

De woning in [plaats B] , grief 7 in principaal appel

De man verzoekt in hoger beroep te bepalen dat de vrouw uiterlijk zes maanden na 1 juni 2019 de woning dient te verlaten en te bepalen dat zij vanaf 1 juni 2019 hem maandelijks € 2.000,- netto aan gebruiksvergoeding betaalt. Hij stelt opnieuw dat hij (met de brief van zijn advocaat van 15 februari 2018) de vrouw heeft laten weten dat zij tot 4 februari 2019 in de woning mocht blijven.

De man heeft in het licht van de door de rechtbank in de beschikking van 3 juli 2018 vastgestelde afspraak tussen partijen niet, althans onvoldoende betwist dat hij kennelijk op een later moment met de vrouw heeft afgesproken dat dit haar tot het einde van de voorlopige voorzieningen is toegestaan, zodat daarvan dient te worden uitgegaan. Dat hij de vrouw kort na de bestreden beschikking, maar nog voor het instellen van hoger beroep, bij brief van zijn advocaat van 29 april 2019 heeft laten weten dat de vrouw nog maximaal zes maanden in de woning mag blijven, waar tegenover de vrouw onder meer een gebruiksvergoeding van € 2.000,- netto per maand zou moeten betalen, doet daaraan niet af nu de vrouw dit aanbod niet heeft aanvaard.

Doordat de man in hoger beroep is gekomen tegen de echtscheiding, waardoor de echtscheidingsbeschikking ten tijde van de zitting van 31 oktober 2019 nog niet was ingeschreven, hebben de voorlopige voorzieningen hun werking behouden. Pas na de inschrijving kan de man derhalve ontruiming vorderen, waarvoor de vrouw een redelijke termijn moet worden gegund. De redelijke termijn die de man de vrouw in de brief van 29 april 2019 heeft gegeven om de woning te verlaten is thans verstreken en kan daartoe niet (meer) dienen.

Partneralimentatie, grieven 1 tot en met 6 in principaal appel, grief II in incidenteel appel

Voor het vaststellen van de behoefte heeft de rechtbank de hofnorm gehanteerd. Volgens de rechtbank is genoegzaam komen vast te staan dat partijen gemiddeld per jaar rond € 600.000,- uitgaven. Daarop is € 350.000,- in mindering gebracht voor de kosten voor onderhoud en verbetering van de woningen van de man (in [plaats A] , [plaats B] , België, Frankrijk en Nieuw-Zeeland), de kosten van de drie kinderen van partijen en de alimentatie die de man betaalt aan zijn ex-echtgenote uit een eerder huwelijk. De behoefte van de vrouw is vastgesteld op 60% van € 250.000,-, te weten € 150.000,- per jaar en € 12.500,- netto per maand. Hiertegen richten zich grieven 1 en 2 in principaal appel en grief II in incidenteel appel. Met de AOW-uitkering die de vrouw vanaf 2023 zal ontvangen heeft de rechtbank geen rekening gehouden. Hiertegen richt zich grief 3 in principaal appel. Wel is rekening gehouden met € 3.000,- bruto per jaar verdiencapaciteit van de vrouw en € 12.000,- bruto per jaar uit hoofde van pensioenverevening. Daarmee is de resterende behoefte vastgesteld op € 11.554,- netto per maand en € 23.495,- bruto per maand.

Tenslotte heeft de rechtbank geoordeeld dat de man het werkelijke rendement van zijn vermogen (de woningen) niet goed naar voren heeft gebracht en dat van hem vanwege de omvang van zijn vermogen en zijn leeftijd, alsmede de duur van het huwelijk en het feit dat daaruit kinderen zijn geboren, verwacht mag worden dat hij niet slechts marginaal inteert op zijn vermogen. De man heeft onvoldoende onderbouwd tot welk bedrag interen nog verantwoord is, reden waarom de rechtbank ervan is uitgegaan dat de man over voldoende draagkracht beschikt om in de resterende behoefte van de vrouw te voorzien. Hiertegen richten zich de grieven 5 en 6 in principaal appel.

Grief 4 in principaal appel tot slot richt zich tegen de afwijzing door de rechtbank van het verzoek van de man tot matiging van de alimentatie wegens grievend gedrag van de vrouw en de daaraan ten grondslag liggende overweging dat de enkele stelling dat de vrouw zich negatief over de man heeft uitgelaten onvoldoende is om te kunnen spreken van dermate grievend gedrag dat van de man in redelijkheid niet kan worden verlangd tot haar levensonderhoud bij te dragen.

Behoefte

De man betwist de juistheid van de toepassing van de hofnorm. Hij voert daartoe aan dat de rechter de behoefte moet vaststellen aan de hand van de werkelijke feiten en omstandigheden. Bovendien heeft de rechtbank de hofnorm niet op de juiste wijze gehanteerd. De rechtbank is niet uitgegaan van het netto besteedbaar inkomen van partijen, zoals gebruikelijk, maar van hun uitgaven. In het uitgavenpatroon van partijen was geen sprake van een luxe privé levensstijl. De uitgaven zagen volgens de man voor het overgrote deel op kosten van eigendom en instandhouding van onroerend goed, waaraan de vrouw niet zal bijdragen.

De vrouw komt met haar grief op tegen de overweging van de rechtbank dat de kosten verbonden aan het onroerend goed geen onderdeel uitmaken van de redelijkerwijze te verwachten kosten van de vrouw, nu deze kosten door de man gedragen worden en geen verplichting op de vrouw rust om aan die kosten bij te dragen. De vrouw stelt dat zij ook kosten voor huisvesting zal hebben en dat daarom ten onrechte € 350.000,- in mindering is gebracht op de totale uitgaven van € 600.000,- per jaar tijdens het huwelijk.

Nu vaststelling van de behoefte door middel van de hofnorm in geschil is, zal het hof, mede gelet op het uitzonderlijke uitgavenpatroon van partijen, waarbij substantiële uitgaven voor onroerende zaken in verschillende landen een bijzondere rol hebben gespeeld, de behoefte van de vrouw op een meer passende wijze vaststellen, te weten aan de hand van de behoeftelijst van de vrouw (zoals overgelegd als productie 4 bij de brief van de vrouw van 23 april 2018). De grief van de vrouw, die ziet op een van de factoren die van belang zijn bij toepassing van de hofnorm, behoeft daarom geen bespreking.

De behoeftelijst van de vrouw luidt als volgt:

HUISVESTING

Huur € 36.000,- per jaar

Gas, water, licht € 4.800,-

Gemeentelijke belastingen € 400,-

Inrichting en onderhoud huis € 2.500,-

Internet en telefoon € 2.400,-

Huishoudelijke hulp € 2.600,-

VERZEKERINGEN

Zorg € 1.800,-

Inboedel € 1.000.-

WA € 100,-

Reis/annuleer € 100,-

Auto € 1.700,-

MEDISCHE KOSTEN

Eigen risico € 385,-

Niet vergoede medische kosten € 2.650,-

Niet vergoede alternatieve consulten € 9.000,-

Alternatieve/farmacie € 8.400,-

AUTOKOSTEN

Afschrijving € 3.000,-

Onderhoud/reparaties € 1.800,-

Wegenbelasting € 1.200,-

Benzine € 4.800,-

Parkeren/banden/ANWB e.d. € 4.000,-

HUISHOUDKOSTEN

Boodschappen eten/drinken € 20.800,-

Abonnementen € 4.850,-

PERSOONLIJKE VERZORGING

Kleding € 18.000,-

Kapper € 3.600,-

Schoonheidsspecialiste\pedicure\manicure € 10.800,-

Bril € 1.200,-

VAKANTIE EN ONTSPANNING

Sport € 25.200,-

Vakantie € 24.000,-

Cursussen € 5.000,-

Uitjes € 3.000,-

Uit eten, gasten te eten € 9.000,-

Cadeautjes familie/vrienden € 6.000,-

Huisvesting

Het hof stelt deze kosten vast conform voormelde lijst, met uitzondering van de posten gas, water, licht en inrichting/onderhoud huis. Omdat het om een eenpersoonshuishouden gaat acht het hof het redelijk voor gas, water en licht rekening te houden met een bedrag van € 300,- per maand, € 3.600,- per jaar. Voor inrichting/onderhoud huis neemt het hof geen bedrag mee. Gesteld noch gebleken is dat de vrouw concrete uitgaven daarvoor doet dan wel in de toekomst zal doen. Het hof neemt ter zake de post huisvesting derhalve een bedrag van € 45.000,- per jaar in aanmerking.

Verzekeringen

De genoemde bedragen stelt het hof ongewijzigd vast. De post bedraagt € 4.700,- per jaar.

Medische kosten

Het hof neemt uitsluitend de kosten van het eigen risico in aanmerking. Tegenover de gemotiveerde betwisting door de man is niet komen vast te staan dat de overige door de vrouw genoemde medische kosten deel uitmaakten van de welstand van partijen tijdens het huwelijk. Tussen partijen is niet in geschil dat deze kosten met name gedurende de laatste twee jaar van de samenleving werden gemaakt, dat de man bezwaar heeft gemaakt tegen deze uitgaven en dat partijen daarover telkens in discussie zijn geweest. De vrouw heeft voorts niet aangetoond dat deze kosten noodzakelijk zijn en dat zij deze thans daadwerkelijk maakt. De post bedraagt € 385,- per jaar.

Autokosten

De posten afschrijving en wegenbelasting worden ongewijzigd overgenomen. De vrouw heeft ter zitting verklaard dat zij voor sociale doeleinden met enige regelmaat, maar niet dagelijks, met de auto vanaf haar woonplaats naar [plaats A] en [plaats D] reist en soms naar België. Het hof ziet hierin reden de kosten benzine en parkeren en dergelijke te matigen en deze vast te stellen op € 2.500,- respectievelijk € 1.800,- per jaar. In verband hiermee acht het hof het redelijk voor de post onderhoud/reparaties rekening te houden met € 1.500,- per jaar. De autokosten wordt dan ook voor een bedrag van in totaal € 10.000,- per jaar in aanmerking genomen.

Huishoudkosten

Omdat het een eenpersoonshuishouden betreft rekent het hof voor boodschappen met een bedrag van € 200,- per week, € 10.400,- per jaar. De man heeft het door de vrouw opgevoerde bedrag van € 4.850,- per jaar voor abonnementen niet weersproken. Het hof neemt dit bedrag ongewijzigd over. De post bedraagt € 15.250,-.

Persoonlijke verzorging

Gelet op de welstand van partijen tijdens het huwelijk acht het hof het redelijk voor kleding, kapper, schoonheidsbehandelingen en bril tezamen rekening te houden met een bedrag van € 2.000,- per maand. De post bedraagt € 24.000,- per jaar.

Vakantie en ontspanning

Voor sport, vakantie, cursussen, uitjes, uit eten/gasten te eten en cadeautjes gezamenlijk acht het hof, gelet op de welstand van partijen tijdens het huwelijk, het redelijk rekening te houden met een bedrag van € 4.000,- per maand. De post bedraagt € 48.000,-.

De totale huwelijksgerelateerde behoefte van de vrouw bedraagt derhalve € 147.335,- netto per jaar, € 12.278,- netto per maand.

Hierop dient de winst van de vrouw uit haar onderneming van € 3.000,- netto per jaar en het haar toekomende bedrag uit pensioenverevening van € 12.000,- bruto per jaar in mindering te worden gebracht. Het hof is met de rechtbank van oordeel dat geen rekening dient te worden gehouden met de AOW-uitkering die de vrouw volgens de man vanaf 22 november 2023 zal ontvangen. Het is thans te onzeker of dit te zijner tijd tot verlaging van de alimentatie zal moeten leiden. Het hof zal daarom de verzoeken III en IV van de man in hoger beroep afwijzen.

De vrouw heeft derhalve gelet op haar eigen inkomsten een resterende behoefte van € 22.841,- bruto per maand (de berekeningen zijn aangehecht). Deze behoefte is in lijn met de uitgaven van de vrouw in 2016 zoals deze blijken uit de hierna te bespreken productie 26 van de man. Het in 4.7 onder C genoemde verzoek van de vrouw is om deze reden niet toewijsbaar.

Draagkracht

Het hof volgt het rapport dan ook niet waar het betreft de conclusie dat het vermogen van de man in 2019 € 560.531,- bedraagt en dat zijn vermogen door de aan partneralimentatie uit te geven bedragen over enkele jaren volledig verteerd zal zijn. Het hof deelt het oordeel van de rechtbank dat van de man mag worden verwacht dat hij bij het ontbreken van voldoende inkomsten om de alimentatie te voldoen niet slechts marginaal inteert op zijn vermogen. De man heeft ook in hoger beroep niet onderbouwd tot welk bedrag interen nog verantwoord is, zodat het hof dit niet kan vaststellen. Het hof voegt daaraan toe dat ook tijdens het huwelijk werd ingeteerd op het vermogen, zoals blijkt op pagina 4 van het rapport: “De uitgaven zijn echter hoger dan het jaarlijkse inkomen. In het verleden werd dus jaarlijks ingeteerd op het vermogen.”

Het hof gaat dan ook ervan uit dat de man over voldoende draagkracht beschikt om in de behoefte van de vrouw van € 22.814,- bruto per maand te voorzien. Het standpunt van de man dat het naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is dat hij daardoor gedwongen wordt onroerende zaken te verkopen deelt het hof niet. De daartoe door de man aangevoerde omstandigheden, namelijk dat partijen buiten gemeenschap van goederen zijn gehuwd en de man onroerende zaken heeft aangekocht als belegging om na zijn pensionering in zijn levensonderhoud te voorzien, zijn daartoe onvoldoende.

Grievend gedrag

De man handhaaft zijn stelling dat als gevolg van grievend gedrag van de vrouw een einde is gekomen aan de lotsverbondenheid tussen partijen, subsidiair dat dit grievende gedrag moet leiden tot matiging van zijn onderhoudsverplichting jegens de vrouw. Ter onderbouwing van zijn stelling heeft hij aangevoerd dat de vrouw naar kennissen en vrienden in Nederland en Nieuw-Zeeland lasterlijke en leugenachtige uitlatingen doet over hemzelf en over het huwelijk. De man biedt aan zijn stellingen door middel van getuigen te bewijzen. De vrouw heeft volgens de man soortgelijke uitlatingen ook naar haar familie in Nieuw-Zeeland en de drie zoons van partijen gedaan; hij verwijst daartoe naar de als productie 31 overgelegde (mede namens zijn twee broers opgestelde) verklaring van [X] , de zoon van partijen. Ook uitlatingen die de vrouw in haar productie 3 in eerste aanleg rechtstreeks aan hem heeft gedaan, worden door de man als uitermate kwetsend ervaren. De man noemt als voorbeelden van uitlatingen over hemzelf en het huwelijk: “ [de man] method of control”, “his weapons of choice were humiliation of me, or a punishment”, “rage and obscenities and more abuse”,” daily mental torture and abuse by this man”, “I feared for my life”, “his torture became worse still”, “a constant battle for survival thanks to [de man] ”, “an ongoing hell”. Het gaat hierbij - aldus de man - niet om “de nodige emoties” (stoom afblazen) zoals de rechtbank heeft overwogen, maar om bewust onjuiste, concrete beschuldigingen en beledigingen door de vrouw aan het adres van de man.

Volgens de man heeft de rechtbank daarnaast een onjuiste norm aan haar beoordeling ten grondslag gelegd. Het gaat volgens hem niet om een objectieve maatstaf maar om een subjectieve, waarbij beslissend is of de gedraging grievend is voor de alimentatieplichtige. De man verwijst naar de noot van S.F.M. Wortmann bij de uitspraak van de Hoge Raad van 4 mei 2018 (HR:2018:695). Ook objectief beschouwd is volgens de man het beweren dat iemand moet vrezen voor zijn leven en daarmee een persoon uitmaken voor mogelijke moordenaar, dermate grievend dat het naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is dat nog enige alimentatie moet worden betaald, althans dient de alimentatie sterk te worden gematigd.

Indexering