Rechtbank Midden-Nederland 30-10-2019, ECLI:NL:RBMNE:2019:4953

De vader heeft op 16 augustus 2019 ter griffie van deze rechtbank een verzoekschrift waarin de vader heeft verzocht te bepalen dat hij voortaan gezamenlijk met de moeder met het gezag over [voornaam van minderjarige] wordt belast.

De moeder heeft op 18 september 2019 een verweerschrift ingediend.

Partijen hebben een relatie gehad.

De vader heeft [voornaam van minderjarige] erkend. De moeder is alleen belast met het gezag over [voornaam van minderjarige] .

[voornaam van minderjarige] heeft haar hoofdverblijf bij de moeder.

Partijen en [voornaam van minderjarige] hebben de Nederlandse nationaliteit.

De vader heeft de rechtbank verzocht om hem voortaan samen met de moeder met het gezag over [voornaam van minderjarige] te belasten.

De moeder heeft verweer gevoerd. Zij vindt allereerst dat de Nederlandse rechter geen rechtsmacht heeft. Subsidiair vindt de moeder dat de vader niet ontvankelijk moet worden verklaard, dan wel dat de beslissing op het verzoek van de vader moet worden aangehouden met een periode van twaalf, doch tenminste zes maanden. De moeder vraagt aanhouding om vast te kunnen stellen of het in het belang van [voornaam van minderjarige] is om de ouders te belasten met het gezamenlijk gezag in de situatie dat [voornaam van minderjarige] op Bonaire woont en de vader in Nederland. Zo nodig kan de Raad voor de Kinderbescherming, zowel in Nederland als op Bonaire hierover adviseren.

De vader vindt dat de Nederlandse rechter bevoegd is, omdat de moeder en [voornaam van minderjarige] ten tijde van het indienen van het verzoekschrift (16 augustus 2019) in [woonplaats] woonden. De moeder heeft zich daartegen verweerd. Zij heeft gesteld dat zij weliswaar feitelijk in [woonplaats] woonde met [voornaam van minderjarige] , maar dat hun gewone verblijfplaats altijd Bonaire is gebleven.

Voordat de rechtbank kan overgaan op de inhoudelijke behandeling van het verzoek, zal de rechtbank eerst moeten beslissen of zij bevoegd is om van deze zaak kennis te nemen. De rechtbank is van oordeel dat zij in dit geval onbevoegd is. Zij zal hieronder uitleggen waarom. De rechtbank beoordeelt haar bevoegdheid op het moment dat de vader zijn verzoekschrift indiende, te weten 16 augustus 2019. Omdat de vader stelt dat de gewone verblijfplaats van [voornaam van minderjarige] op dat moment in Nederland was en de moeder stelt dat de gewone verblijfplaats van [voornaam van minderjarige] toen Bonaire was, heeft de vraag over de bevoegdheid een zogeheten interregionaal karakter. Daarvoor geldt het volgende.

Op grond van artikel 38 lid 3 Statuut voor het Koninkrijk (hierna: Statuut) kunnen bij rijkswet regels worden gesteld over privaatrechtelijke onderwerpen van interregionale aard. Een dergelijke regeling ontbreekt echter. Op grond van een uitspraak van de Hoge Raad van 2 mei 2014 ¹ dient de Nederlandse rechter in dat geval voor wat betreft zijn bevoegdheid zoveel mogelijk aan te sluiten bij de in de internationale verdragen en EU-verordeningen neergelegde bevoegdheidsbepalingen. Alleen als dergelijke internationale verdragen en verordeningen ontbreken of zich niet voor overeenkomstige toepassing lenen, dient de Nederlandse rechter zijn rechtsmacht te bepalen met overeenkomstige toepassing van de artikelen 1 tot en met 14 Rv.

De gewone verblijfplaats is de plaats die een zekere integratie van het kind in een sociale en familiale omgeving tot uitdrukking brengt ². De gewone verblijfplaats van het kind dient te worden bepaald aan de hand van alle feitelijke omstandigheden van het concrete geval. Daarbij moet rekening worden gehouden met de duur, de regelmatigheid, de omstandigheden en de redenen van het verblijf op het grondgebied van een lidstaat en van de verhuizing van het gezin naar die staat, de nationaliteit van het kind, de plaats waar en de omstandigheden waaronder het kind naar school gaat, de talenkennis en de familiale en sociale banden van het kind in die staat. De bedoeling van de ouders om zich met het kind in een andere lidstaat te vestigen, waarin uiting is gegeven door bepaalde tastbare maatregelen zoals de koop of huur van een woning of de aanvraag voor een sociale woning in de lidstaat van ontvangst, kan een aanwijzing zijn voor de verplaatsing van de gewone verblijfplaats. Voor de verplaatsing van de gewone verblijfplaats naar de lidstaat van ontvangst geldt vooral de wens van de betrokkene om daar het permanente of gewone centrum van zijn belangen te vestigen met de bedoeling daaraan een vast karakter te verlenen. De duur van het verblijf kan bij de beoordeling van de bestendigheid van de verblijfplaats dus slechts een aanwijzing vormen. Bovendien kan de leeftijd van het kind van bijzonder belang zijn. Doorgaans is de omgeving van een jong kind, zoals [voornaam van minderjarige] in dit geval, in wezen een familiale omgeving. Van deze omgeving is of zijn bepalend de persoon of personen bij wie het kind woont, die daadwerkelijk gezag over hem uitoefenen en voor hem zorgen.

De rechtbank is van oordeel dat deze feiten en omstandigheden samen de conclusie rechtvaardigen dat de gewone verblijfplaats van [voornaam van minderjarige] , die gelet op haar jonge leeftijd, nauw verbonden is met die van haar moeder, op Bonaire is gebleven ten tijde van de indiening van het verzoekschrift op 16 augustus 2019. Hoewel [voornaam van minderjarige] met haar moeder op dat moment feitelijk nog in [woonplaats] verbleven, was op dat moment voldoende duidelijk dat de moeder met [voornaam van minderjarige] korte tijd later definitief zou terugkeren naar Bonaire . [voornaam van minderjarige] heeft via haar moeder meer en sterkere banden met Bonaire dan met Nederland.

Nu de rechtbank heeft geoordeeld dat de gewone verblijfplaats van [voornaam van minderjarige] op Bonaire is, is Brussel II bis niet van overeenkomstige toepassing, omdat deze verordening alleen geldt voor EU-lidstaten. Bonaire maakt daar geen onderdeel van uit.

De rechtbank zal beoordelen of het HKBV 1996 van overeenkomstige toepassing kan worden verklaard. De rechtbank stelt vast dat het verzoek valt binnen de temporele reikwijdte van het HKBV 1996, aangezien dit verdrag op 1 mei 2011 in werking is getreden en het verdrag van toepassing is op maatregelen na deze datum ³. De rechtbank stelt verder vast dat het Koninkrijk der Nederlanden het HKBV 1996 niet alleen voor het Nederlandse deel heeft geratificeerd, maar ook voor een gedeelte van het Caribisch gebied, waaronder Bonaire ⁴. De zaak valt dus ook binnen de formele reikwijdte van het verdrag, aangezien het verdrag rechtsmacht toekent aan de verdragsluitende staten waar het kind zijn gewone verblijfplaats heeft en dat is in dit geval Bonaire . Tot slot is het HKBV 1996 van toepassing op maatregelen ter bescherming van de persoon en het vermogen van het kind, meer in het bijzonder met betrekking tot gezagsrechten ⁵. De rechtbank stelt daarmee vast dat ook aan de materiële reikwijdte van het verdrag is voldaan.

Artikel 5 lid 1 van het HKBV 1996 kent rechtsmacht toe aan de verdragsluitende staat waar het kind zijn gewone verblijfplaats heeft. Omdat de conclusie is dat de gewone verblijfplaats van [voornaam van minderjarige] Bonaire is, is de Nederlandse rechter niet bevoegd om over deze zaak met betrekking tot het ouderlijk gezag te oordelen. De rechtbank zal zich onbevoegd verklaren.

De rechtbank beslist als volgt.

verklaart zich onbevoegd om van het verzoek van de vader kennis te nemen.