Hoge Raad 04-10-2019, ECLI:NL:HR:2019:1532

(i) Partijen zijn op 18 februari 1999 met elkaar gehuwd.

(ii) In de door partijen overeengekomen huwelijkse voorwaarden is onder meer het volgende bepaald:

“ Artikel 1

De echtgenoten zijn gehuwd buiten elke gemeenschap van goederen.

Artikel 3

1. De kosten van de huishouding, daaronder begrepen de kosten van de verzorging en opvoeding van hun gezamenlijke kinderen alsook de kinderen die met beider toestemming in het gezin zijn of mochten worden opgenomen, komen ten laste van de inkomens van de echtgenoten in evenredigheid daarvan.

2. Voor zover die inkomens ontoereikend zijn, komen die kosten ten laste van de vermogens van de echtgenoten in evenredigheid daarvan. (…)

Artikel 4

De echtgenoot, die belasting betaalt wegens inkomen en/of vermogen van de andere echtgenoot, is terzake gerechtigd tot een redelijke vergoeding van de ander. (…)”

(iii) De man is directeur-grootaandeelhouder van [A] B.V. (hierna: [A]) die op haar beurt voor 50% aandeelhouder is van [B] B.V. (hierna: [B]).

(iv) De voormalige echtelijke woning te [woonplaats] is gezamenlijk eigendom van partijen. In de periode van 2007 tot maart 2014 hadden partijen daarnaast een andere woning te [woonplaats] gezamenlijk in eigendom.

(v) Partijen hebben schulden uit gezamenlijke geldleningen die zijn aangegaan ter financiering van de aankoop en verbouwing van de hiervoor onder (iv) vermelde woningen.

(vi) De man heeft rekening-courantschulden bij [A] en [B].

(vii) De man heeft een belastingschuld in verband met een naheffingsaanslag.

(viii) Het huwelijk is op 22 december 2016 ontbonden door inschrijving van de echtscheidingsbeschikking van 24 augustus 2016 in de registers van de burgerlijke stand.

De man heeft, voor zover in cassatie van belang, verzocht te bepalen dat

(i) de vrouw voor de helft draagplichtig is voor de schulden uit de gezamenlijke geldleningen en de daarmee samenhangende aflossingen;

(ii) de vrouw voor de helft draagplichtig is voor de rekening-courantschulden van de man bij [A] en [B] alsmede voor de daarmee vanaf 2 juni 2015 samenhangende rentelasten;

(iii) de vrouw gehouden is om aan de man de helft van de naheffingsaanslag 2014 en de wettelijke rente daarover te voldoen.

De rechtbank heeft ten aanzien van het verzoek onder (i) geoordeeld dat partijen de schulden uit de gezamenlijke geldleningen ieder voor de helft moeten dragen, maar deze beslissing niet opgenomen in het dictum. Het verzoek onder (ii) heeft de rechtbank afgewezen, op het verzoek onder (iii) heeft de rechtbank beslist dat partijen die aanslag ieder voor de helft moeten dragen.

Het hof heeft de beschikking van de rechtbank vernietigd voor zover daarin is geoordeeld over de hiervoor genoemde verzoeken (i), (ii) en (iii). Het heeft, voor zover in cassatie van belang, het volgende geoordeeld.

(i) De vrouw is voor de helft draagplichtig voor de schulden uit de gezamenlijke geldleningen. De man heeft belang bij een executoriale titel, zodat het hof (ook in het dictum) zal bepalen dat de vrouw voor de helft draagplichtig is voor deze schulden. Voor zover het verzoek ziet op de aflossingen wordt het afgewezen, omdat de aflossingen deel uitmaken van hetgeen de man te zijner tijd mocht blijken meer te hebben betaald dan de helft (rov. 4.1.2).

(ii) Een redelijke uitleg van art. 3 van de huwelijkse voorwaarden brengt mee dat de rekening-courantschulden van de man naar evenredigheid ten laste van ieders inkomen komen en, voor zover die inkomens ontoereikend zijn, naar evenredigheid ten laste van ieders vermogen, aangezien de daarmee verkregen gelden zijn aangewend ter voldoening van de kosten van de huishouding. Gelet op de grenzen van de rechtsstrijd, bedraagt het door de vrouw te dragen gedeelte echter niet meer dan de helft (rov. 4.2.6).

(iii) De vrouw is naar evenredigheid van ieders inkomen, en voor zover die inkomens ontoereikend zijn, naar evenredigheid van ieders vermogen, draagplichtig voor het bedrag van € 6.739,50 van de naheffingsaanslag, met dien verstande dat, gelet op de grenzen van de rechtsstrijd, het door de vrouw te dragen deel niet meer bedraagt dan de helft van € 6.739,50 (rov. 4.8.2).

Voor zover het onderdeel de klacht inhoudt dat het hof is voorbijgegaan aan de stelling van de vrouw dat zij niet wist dat de schulden zo opliepen en de man niet vooraf met haar heeft besproken dat hij ter bestrijding van de kosten van de huishouding gelden in rekening-courant zou opnemen, faalt het, aangezien de in die stelling aangevoerde omstandigheden in beginsel niet afdoen aan de draagplicht van de vrouw, voor zover de bedoelde gelden daadwerkelijk zijn aangewend ter voldoening van de kosten van de huishouding.

De klacht van het onderdeel dat het hof het verweer van de vrouw dat haar evenbedoelde stelling meebrengt dat het naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is dat de man zich op art. 3 van de huwelijksvoorwaarden beroept, mist doel. De vrouw heeft op de in het onderdeel aangewezen plaatsen in haar verweerschrift in hoger beroep dit verweer niet gevoerd.

De onderdelen 2.1.I-2.1.III van het middel richten zich tegen rov. 4.2.6.

Onderdeel 2.1.II klaagt dat het hof heeft miskend dat de door het hof (in rov. 4.2.5) vastgestelde feiten en omstandigheden, te weten dat het inkomen en het vermogen van partijen destijds onvoldoende waren om de hoge kosten van de huishouding te voldoen en dat die kosten destijds dus door geen van beide partijen konden worden betaald, ertoe moeten leiden dat partijen, met toepassing van de aanvullende werking van de redelijkheid en billijkheid, daarvoor ieder voor de helft draagplichtig zijn en dus niet naar evenredigheid van ieders inkomen en, voor zover die inkomens ontoereikend zijn, naar evenredigheid ten laste van ieders vermogen.

Het onderdeel slaagt. Het hof, dat heeft vastgesteld dat het inkomen en het vermogen van beide partijen ontoereikend waren om de kosten van de huishouding te voldoen, is niet ingegaan op het betoog van de man dat de aanvullende werking van de redelijkheid en de billijkheid meebrengt dat onder die omstandigheden zij daarvoor ieder voor de helft draagplichtig zijn.

De klachten van de onderdelen 2.1-I en 2.1-III behoeven geen behandeling.