Rechtbank Overijssel 03-07-2019, ECLI:NL:RBOVE:2019:2466

Ten slotte is vonnis bepaald.

Partijen hadden een relatie. Uit deze relatie is een kind geboren. Partijen woonden samen in een woning aan [het adres] te [woonplaats] (hierna: de woning). Partijen waren gezamenlijk eigenaar van de woning. De woning is op 15 februari 2019 verkocht zonder restschuld of overwaarde.

De relatie tussen partijen is op 1 juli 2017 geëindigd. Partijen waren niet gehuwd en hadden geen samenlevingsovereenkomst.

[eiseres in conventie, verweerster in reconventie] betwist dat [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] vanaf januari 2011 tot en met januari 2017 alle vaste lasten ter hoogte van ongeveer € 65.000,00 heeft voldaan. Ook betwist [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] dat zij gezamenlijke eigendommen uit de woning heeft meegenomen. Daarnaast is het deel van de vordering van [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] dat ziet op de jaren 2011, 2012 en 2013 verjaard op grond van artikel 3:310 lid 1 BW.

Tussen partijen staat vast dat [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] vanaf 1 februari 2017 tot het moment van verkoop van de woning op 15 februari 2019, alle kosten heeft betaald die verband houden met de woning. Deze kosten omvatten betalingen betreffende de verzekeringen, de (spaar)hypotheek, de starterslening, een deel van de gemeentelijke belasting, de nutsvoorzieningen en tv- en internetabonnementen. Ook staat vast dat deze kosten tot en met 18 oktober 2018 in totaal € 17.817,84 bedroegen en daarna in totaal € 895,18 per maand.

[eiseres in conventie, verweerster in reconventie] vordert primair volledige betaling van deze kosten door [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] op grond van de redelijkheid en billijkheid ex artikel 6:2 BW. Volgens [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] is dit redelijk, omdat [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] niet meewerkte aan de verkoop van de woning en niet reageerde op verzoeken van [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] om een financieel bij te dragen. Subsidiair vordert [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] betaling van de helft van deze kosten door [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] op grond van artikel 6:10 lid 1 BW.

[gedaagde in conventie, eiser in reconventie] voerde ter zitting aan dat hij niet aan de kosten na het einde van de relatie hoeft mee te betalen, omdat [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] wist dat [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] deze kosten niet kon betalen en omdat [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] niet meewerkte aan oplossingen voor het betalen van de vaste lasten, zoals verhuur van de woning. Daarnaast heeft [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] onbetwist aangevoerd dat hij vanaf het einde van de relatie de gemeentelijke belastingen en de waterschapslasten heeft betaald. De gemeentelijke belastingen bedroegen € 756,19 per jaar en de waterschapslasten bedroegen € 240,11 per jaar. Verder heeft [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] niet, althans onvoldoende gemotiveerd weersproken dat hij in ieder geval vanaf juli 2017 tot 15 februari 2019 maandelijks € 181,00 hypotheekrenteaftrek ontving van de Belastingdienst, althans na aangifte zal ontvangen, zodat de rechtbank dit als vaststaand aanneemt.

De rechtbank stelt vast dat [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] de door [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] gestelde kosten niet betwist. Ook stelt de rechtbank op basis van het door [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] overgelegde, onbetwiste overzicht van de kosten waaruit het bedrag van € 17.817,84 bestaat (pagina 1 t/m de eerste alinea van pagina 5 van productie 7a bij dagvaarding) vast dat de door [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] gestelde uitgaven voor een deel van € 800,00 voor 1 juli 2017 en dus tijdens de relatie zijn gemaakt. De gevorderde kosten hangen samen met de woning waarin partijen tot 1 juli 2017 hebben samengewoond. Deze woning behoorde aan partijen gezamenlijk toe, zodat sprake was van een eenvoudige gemeenschap in de zin van artikel 3:166 BW. Niet in geschil is dat de aandelen van deelgenoten [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] en [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] in de woning gelijk waren.

Voor een eenvoudige gemeenschap regelt artikel 3:172 BW dat deelgenoten in beginsel naar evenredigheid van hun aandeel in het gemeenschappelijk goed moeten bijdragen in de uitgaven die voortvloeien uit handelingen welke bevoegdelijk ten behoeve van de gemeenschap zijn verricht. Hieruit volgt het uitgangspunt dat [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] en [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] beiden in gelijke mate moeten meebetalen aan de kosten die worden gemaakt voor het bezit en behoud van de gezamenlijke woning. De door [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] gevorderde kosten kwalificeren als zodanig, met uitzondering van de hypothecaire leningen en bijbehorende maandelijkse hypothecaire lasten. Deze vallen niet onder artikel 3:172 BW (Hoge Raad 11 oktober 1991, ECLI:NL:HR:1991:ZC0365). Voor deze kosten zijn partijen hoofdelijk aansprakelijk op grond van de hypotheekakte (productie 3 bij dagvaarding, onder III.). Daarbij is op grond van artikel 6:10 BW ieder aansprakelijk voor het gedeelte van de schuld dat hem/haar in hun onderlinge verhouding aangaat. De grootte van de bijdrageplicht hangt daarbij in de eerste plaats af van wat partijen zijn overeengekomen. Nu niet gesteld of gebleken is dat partijen over de hypothecaire lasten na het einde van de relatie afspraken hebben gemaakt, dient de rechtbank een aanwijzing voor de draagplicht te ontlenen aan de onderlinge rechtsverhouding van partijen. De rechtbank is van oordeel dat de draagplicht voor de hypothecaire lasten na het einde van de relatie voor partijen gelijk is. Daarvoor acht de rechtbank doorslaggevend dat de hypotheek betrekking had op de gezamenlijke woning van partijen, waarvan zij beide voor gelijke delen eigenaar waren. Aldus moeten partijen ook de hypothecaire lasten van de woning voor gelijke delen dragen. Het uitgangspunt is dan ook dat de kosten die verband houden met de woning, gemaakt na het einde van de relatie, gelijkelijk door partijen moeten worden gedragen.

Juist is dat de rechtsverhouding van partijen wordt beheerst door de eisen van redelijkheid en billijkheid (artikel 3:166 lid 3 BW jo. artikel 6:2 BW) . Wat redelijk en billijk is, hangt af van alle feiten en omstandigheden van het geval. De vraag is of de redelijkheid en billijkheid in dit geval meebrengen dat moet worden afgeweken van voornoemd uitgangspunt dat de kosten door beide partijen moeten worden gedragen. In dit kader stelt [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] dat [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] geen medewerking verleende aan de verkoop van de woning. Daartegenover voert [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] aan dat [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] geen medewerking verleende aan lasten verlagende oplossingen. Wat daar ook van zij, het zijn naar het oordeel van de rechtbank geen omstandigheden die het redelijk en billijk maken om, in afwijking van het uitgangspunt, de kosten volledig voor rekening van één van partijen te laten komen. Dat geldt ook voor het verweer van [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] , inhoudende dat hij na het einde van de relatie geen kosten zou moeten dragen, omdat [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] zou weten dat [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] die kosten niet kon betalen. Immers, [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] is zelf verantwoordelijk voor zijn deel van de kosten voor de gemeenschappelijke woning. De enkele wetenschap van [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] over de betalingsonmacht van [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] maakt dat niet anders.
Het voorgaande leidt tot een afwijzing van dit deel van de primaire vordering van [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] (rechtsoverweging 3.1. onder I. en II.).

[eiseres in conventie, verweerster in reconventie] vordert subsidiair (rechtsoverweging 3.1. onder VI.) onder meer betaling door [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] van een bedrag van € 9.448,92. Dit bedrag bestaat voor een deel van € 8.908,92 uit de helft van de door [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] vanaf 1 juli 2017 tot en met 18 oktober 2018 gemaakte aan de woning verbonden kosten en voor een deel van € 540,00 uit de helft van de door [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] ontvangen hypotheekrenteaftrek in de periode van augustus 2017 tot en met januari 2018.

[eiseres in conventie, verweerster in reconventie] vordert betaling van de helft van de hypotheekrenteaftrek over zowel de periode augustus 2017 tot en met januari 2018 (het deel van € 540,00) over de periode juli 2017 tot en met 19 oktober 2018 (voor een deel van € 1.080,00). De rechtbank constateert dat delen van deze vordering elkaar overlappen. Daarom zal de rechtbank de vordering over de periode augustus 2017 tot en met januari 2018 afwijzen en de vordering over de periode juli 2017 tot en met 19 oktober 2018 beoordelen.

Ter onderbouwing van deze vordering stelde [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] onbetwist dat partijen hebben afgesproken dat [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] maandelijks € 90,00 van de hypotheekrenteaftrek aan [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] zou betalen, maar dat [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] dat nooit heeft gedaan. Verder is door [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] niet, althans onvoldoende gemotiveerd betwist dat [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] vanaf 1 juli 2017 tot en met 19 oktober 2018 maandelijks € 181,00 hypotheekrenteaftrek heeft ontvangen, althans na aangifte zal ontvangen, van de Belastingdienst.

[eiseres in conventie, verweerster in reconventie] vordert subsidiair (rechtsoverweging 3.1. onder VII.) betaling door [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] van de helft van de woonlasten van € 447,59 per maand vanaf 18 oktober 2018 tot de datum levering van de woning aan een derde. Gedurende de procedure, op 15 februari 2019, is de woning verkocht en geleverd aan een derde.

Tussen partijen staat vast dat [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] in deze periode in totaal € 3.461,36 (€ 895,18 per maand x 3.26/30e maand) aan woonlasten heeft betaald. Daar staat tegenover dat [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] onbetwist heeft gesteld, dat hij vanaf 1 juli 2017 tot en met 15 februari 2019 jaarlijks de gemeentelijke belastingen van € 756,19 en waterschapslasten van € 240,11 voor de woning heeft betaald. Dat betekent dat [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] in totaal € 1.618,99 (€ 756,19 + € 240,11 per jaar x 1.7,5/12e jaar) heeft betaald. De rechtbank begrijpt de stelling van [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] ter zake deze kosten als een beroep op verrekening.

Uit rechtsoverweging 4.7. volgt dat de kosten die verband houden met de woning gelijkelijk door beide partijen dienen te worden gedragen. Dat betekent dat beide partijen € 2.540,17 (€ 3.461,36 + € 1.618,99 / 2) dienen te dragen. Deze kosten kunnen met elkaar worden verrekend. Nu [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] in totaal meer heeft betaald dan [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] , dient [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] nog een bedrag van € 921,18 (€ 2.540,17 - € 1.618,99) aan [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] te betalen. De vordering van [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] wordt in zoverre toegewezen. Waar [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] de wettelijke rente over dit bedrag vordert vanaf de vervaldag, stelt de rechtbank vast dat de vervaldagen niet zijn gesteld. De rechtbank zal de gevorderde wettelijke rente daarom toewijzen vanaf de dag der dagvaarding tot de dag der algehele voldoening.

[eiseres in conventie, verweerster in reconventie] vordert op grond van artikel 6:10 lid 2 BW een bedrag van € 500,00, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf de dag der indiening van de conclusie van antwoord in reconventie, zijnde 25 februari 2019. Ter onderbouwing heeft zij onweersproken gesteld dat zij het negatief saldo van € 1.000,00 van de gemeenschappelijke rekening van partijen heeft aangevuld, zodat deze kon worden opgeheven.

Ter zitting lichtte [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] toe dat haar vordering weergegeven in rechtsoverweging 3.1. IV. is opgebouwd uit drie posten: € 13.393,41 voor de helft van de woonlasten vanaf 2011 tot en met juli 2017, € 780,82 voor de helft van overige woonlasten tussen 2014 en 2017 en € 5.596,10 voor privékosten van [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] die [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] van haar privérekening heeft betaald. [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] vordert daarmee in totaal € 19.770,33 en beroept zich op artikel 6:10 lid 2 BW. Daartoe stelt [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] dat beide partijen voor deze kosten hoofdelijk aansprakelijk zijn en dat de kosten werden betaald vanaf de gezamenlijke rekening van partijen. Volgens [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] heeft zij gedurende de relatie daarop een veel groter bedrag gestort dan [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] .

[gedaagde in conventie, eiser in reconventie] betwist dat [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] alle aan de woning verbonden kosten heeft voldaan gedurende de relatie. [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] voert daartoe aan dat hij van januari 2011 tot en met januari 2017 alle kosten heeft voldaan, van in totaal € 65.000,00. De door [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] gedragen kosten moeten volgens hem worden verrekend met de door [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] gedragen kosten. Verder voert [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] aan dat de kosten niet konden worden voldaan uit het salaris van [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] alleen. Ter zitting bevestigde [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] dat de kosten werden betaald van de gemeenschappelijke rekening waaraan partijen beiden bijdroegen en voert aan dat er door [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] ook veel contante betalingen zijn gedaan.

Voor zover partijen al hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de door [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] gevorderde kosten, blijkt uit rechtsoverweging 4.5. dat schuldenaren op grond van artikel 6:10 BW verplicht zijn om bij te dragen in het gedeelte van de schuld dat hen in hun onderlinge verhouding aangaat. Daarbij is de grootte van de bijdrageplicht in de eerste plaats afhankelijk van wat partijen hierover hebben afgesproken. In dit geval, waarin aan de orde is de beëindiging van een relatie waarbij partijen samenwoonden, waaruit een kind is geboren, partijen geen samenlevingsovereenkomst hebben gesloten en sprake is van een eenvoudige gemeenschap van woning, moet de vraag óf partijen afspraken hebben gemaakt en de vraag welke inhoud die afspraken hebben, worden beantwoord aan de hand van de Haviltexmaatstaf. Daarbij zijn alle omstandigheden van het geval van belang en kan acht worden geslagen op het feitelijk handelen van partijen (Hoge Raad 8 juni 2012, ECLI:NL:HR:2012:BV9539). De Haviltexmaatstaf houdt, voor zover in dit geschil relevant, in dat bij de beoordeling van het bestaan en de inhoud van een overeenkomst mede moet worden gekeken naar wat partijen over en weer hebben verklaard, wat zij redelijkerwijs uit elkaars verklaringen en gedragingen hebben mogen afleiden en wat partijen redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten.

De rechtbank constateert dat er geen schriftelijke afspraken tussen partijen bestonden over hun onderlinge draagplicht ter zake de door hen gemaakte kosten tijdens de relatie. Echter, ter zitting verklaarde [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] over deze kosten dat ‘beide partijen meebetaalden aan de kosten van hun leven’ en zij ‘voor elkaar zorgden’. [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] verklaarde ter zitting over deze kosten: ‘wat ik kon bijdragen heb ik bijgedragen en wat zij kon bijdragen heeft zij bijgedragen’. Niet gesteld of gebleken is dat partijen tijdens de relatie eventuele ongelijkheden in financiële inbreng onderling aan de orde hebben gesteld. Partijen hebben door middel van een gemeenschappelijke rekening, gedurende hun jarenlange relatie op deze manier invulling en uitvoering gegeven aan hun gezamenlijke financiën.

De rechtbank is van oordeel dat in deze omstandigheden van het bestaan van een (stilzwijgende) overeenkomst moet worden uitgegaan over de grote van de draagplicht van partijen voor de kosten gedurende de relatie. Deze overeenkomst hield in dat partijen gedurende de relatie financieel bijdroegen wat zij konden, waarna partijen elkaar ter zake niets meer verschuldigd waren. Uit de verklaringen van partijen over de invulling van hun financiële samenleving kan worden afgeleid dat dit ook is wat partijen redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. Dit betekent dat partijen over en weer niets meer aan elkaar verschuldigd zijn, voor zover het kosten betreft die zijn gemaakt tijdens hun relatie.

[eiseres in conventie, verweerster in reconventie] vordert betaling van € 400,00, vermeerderd met de wettelijke rente daarover vanaf de datum indiening van de conclusie van antwoord (25 februari 2019). Daartoe stelt [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] voldoende onderbouwd dat [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] zonder toestemming van [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] gemeenschappelijke goederen ter waarde van € 800,00 heeft verkocht, althans zich heeft toegeëigend. [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] stelt recht te hebben op betaling door [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] van de helft van de waarde van deze goederen.

[eiseres in conventie, verweerster in reconventie] betwist dat [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] gedurende hun relatie een bedrag van € 65.000,00 heeft betaald aan kosten die verband houden met de woning. [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] voert aan dat onderbouwing van deze stelling ontbreekt. Wel erkent [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] dat [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] vanaf 2011 tot en met oktober 2014 de hypotheekrente heeft betaald. Daarbij voert [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] aan dat de vordering van [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] over de jaren 2011, 2012 en 2013 is verjaard op grond van artikel 3:310 lid 1 BW.

Ten aanzien van de spullen betwist [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] dat zij gemeenschappelijke eigendommen uit de woning heeft meegenomen. Meer in het bijzonder voert [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] aan dat zij uit de omschrijving van [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] niet kan afleiden welke goederen hij bedoelt en dat [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] nooit heeft beschikt over het door hem genoemde gereedschap, porselein en meerdere laptops. Daarbij overlegt [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] rekeningafschriften en facturen waaruit volgens haar blijkt dat diverse goederen haar eigendom zijn.

Betreffende de spullen is de rechtbank van oordeel dat [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] zijn vordering onvoldoende heeft onderbouwd, gelet op de gemotiveerde betwisting van [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] . [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] heeft niet gespecificeerd welke goederen het betreft en hij heeft niet onderbouwd dat deze eigendom zijn van hem, dan wel van partijen gezamenlijk. Ook dit deel van de vordering wordt daarom afgewezen.

Nu [eiseres in conventie, verweerster in reconventie] en [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] voormalig partners zijn en het geschil daarmee verband houdt, zal de rechtbank de proceskosten tussen partijen compenseren op de hierna te melden wijze.

verklaart dit vonnis in conventie tot zover uitvoerbaar bij voorraad;

compenseert de proceskosten in die zin dat iedere partij de eigen kosten draagt.