Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 06-06-2019, ECLI:NL:GHARL:2019:4890

Het hof verwijst voor het geding in eerste aanleg naar de beschikking van de rechtbank Noord-Nederland, locatie Assen, van 14 november 2018, uitgesproken onder voormeld zaaknummer.

Het verloop van de procedure tot op heden blijkt uit:

- het beroepschrift met productie(s), ingekomen op 13 februari 2019;

- het verweerschrift ten aanzien van de ontvankelijkheid met productie(s);

- een journaalbericht van mr. Braak van 4 maart 2019 met productie(s).

Op 21 mei 2019 is een mondelinge behandeling gehouden die uitsluitend betrekking had op de ontvankelijkheid van het hoger beroep. Partijen zijn verschenen, bijgestaan door hun advocaten. Beide advocaten hebben ter zitting mede het woord gevoerd aan de hand van door hen overgelegde pleitnotities.

De man heeft het hof ter zitting verzocht hem ontvankelijk te verklaren in het ingestelde hoger beroep.

Het hof gaat bij de onderhavige beoordeling uit van de volgende feiten.

De vrouw acht het van belang dat er een voorlopige bijdrage wordt vastgesteld, zodat zij financiële ruimte krijgt om zelfstandig stappen te kunnen zetten.

De rechtbank acht het van belang dat er thans enige duidelijkheid komt over de bijdrage van de man in de kosten van levensonderhoud van de vrouw. Omdat er nog enkele onduidelijkheden zijn in de verdeling van de ontbonden huwelijksgoederengemeenschap en partijen thans nog samenwonen, zal de rechtbank een voorlopige bijdrage berekenen en opleggen.(…) "

De rechtbank zal de ingangsdatum voor betaling van de voorlopige partneralimentatie bepalen op de datum van inschrijving van de echtscheidingsbeschikking."

verklaart de beslissing over de voorlopige partneralimentatie (…) uitvoerbaar bij voorraad;

houdt iedere verdere beslissing aan.".

Tussen partijen is in geschil of de beslissing van de rechtbank over de partneralimentatie moet worden aangemerkt als een eindbeschikking, waartegen in beginsel gedurende drie maanden vanaf de dag van uitspraak hoger beroep open staat, of als een tussenbeschikking, waartegen ingevolge artikel 358 lid 4 Rv slechts hoger beroep kan worden ingesteld tegelijk met dat van de eindbeschikking.

Volgens vaste rechtspraak is onder een eindbeschikking te verstaan een beschikking waarin door een uitdrukkelijk dictum omtrent enig deel van het verzochte een einde aan het geding wordt gemaakt. Daarbij is doorslaggevend of de beslissing een onherroepelijk karakter heeft in die zin dat de beschikking, eenmaal geëffectueerd, in haar gevolgen niet meer ongedaan kan worden gemaakt. Een tussenbeschikking is iedere beschikking die geen eindbeschikking is. Voor een deelbeschikking, dat wil zeggen een beschikking in het dictum waarvan op een deel van het verzochte definitief wordt beslist en op een ander deel niet, betekent dit dat van de eindbeschikkingscomponent de beroepstermijn direct begint te lopen en daarvan derhalve binnen die termijn hoger beroep moet worden ingesteld, op straffe van niet-ontvankelijkheid.

Wanneer de rechter aan wie wijziging is gevraagd van een onderhoudsbijdrage daartoe een bedrag bepaalt met de toevoeging dat dit 'voorlopig' geschiedt en voorts de zaak aanhoudt tot een in zijn beschikking vermelde volgende terechtzitting, moet die beschikking, tenzij er aanwijzingen zijn voor een afwijkende uitleg, in die zin als voorlopig worden opgevat dat de rechter na heropening van het onderzoek vrij is om op grond van hem dan blijkende omstandigheden zowel voor de toekomst als voor de periode vóór die heropening een ander bedrag vast te stellen (vgl. gerechtshof 's-Hertogenbosch 21 mei 2015, ECLI:NL:GHSHE:2015:1835). Er is in dat geval dus sprake van een tussenbeschikking.

Het hof constateert dat de rechtbank in de bestreden beschikking op meerdere plaatsen spreekt van een 'voorlopige' alimentatie. Het hof is anders dan de man van oordeel dat uit de bestreden beschikking niet valt af te leiden dat die toevoeging louter temporeel moet worden opgevat, in die zin dat de alimentatie definitief is vastgesteld voor een bepaald tijdvak en voortzetting van het geding geen verandering meer kan brengen in de hoogte van de alimentatie over dat tijdvak. Partijen hebben verklaard dat ter zitting bij de rechtbank weinig tot geen aandacht is geweest voor de vaststelling van de alimentatie en dat in elk geval niet is besproken of een eventueel voor een bepaald tijdvak vast te stellen partneralimentatie als definitieve beslissing over dat tijdvak zou moeten hebben te gelden. In het proces-verbaal van de zitting bij de rechtbank van 25 september 2018 is het volgende opgenomen: "De rechter houdt partijen voor dat zij wel iets voorlopigs wil vaststellen". In dat licht bezien acht het hof het niet aannemelijk dat de rechtbank heeft bedoeld een definitieve partneralimentatie over het betreffende tijdvak vast te stellen. De genomen beslissing lijkt eerder te zijn bedoeld als een soort ordemaatregel, met een voorlopig karakter. Die lezing wordt ook ondersteund door de overweging (in rechtsoverweging 2.67 van de beschikking) dat de rechtbank geen aanleiding ziet om tussentijds hoger beroep toe te staan en de rechtbank haar beslissing daarbij ook zelf kwalificeert als tussenbeslissing.

Naar het oordeel van het hof dient op grond van het al het vorenstaande de beslissing van de rechtbank ten aanzien van de partneralimentatie, nu er te weinig doorslaggevende aanwijzingen zijn om te oordelen dat sprake is van een eindbeslissing, te worden gekwalificeerd als een tussenbeslissing in die zin dat de rechtbank na heropening van het onderzoek vrij is om op grond van haar dan blijkende omstandigheden een andere beslissing te nemen dan bij de bestreden beschikking is gedaan. Dit leidt tot de conclusie dat de beschikking van de rechtbank op het onderdeel van de partneralimentatie moet worden aangemerkt als een tussenbeschikking en dat de man ingevolge artikel 358 lid 4 Rv niet in zijn hoger beroep kan worden ontvangen. Hoger beroep daarvan dient te worden ingesteld tegelijk met dat van de eindbeschikking. Het hof zal de man niet-ontvankelijk verklaren in zijn hoger beroep.

Hoewel partijen ter zitting hebben aangegeven dat de procedure bij de rechtbank is aangehouden tot februari 2020, gaat het hof ervan uit dat de procedure bij de rechtbank voortvarend zal worden voortgezet. Ter zitting bij het hof is gebleken dat de voormalige echtelijke woning van partijen op 30 april 2019 is verkocht en geleverd aan een derde en dat partijen niet langer samenwonen. Partijen hebben gelet hierop belang bij een spoedige beslissing over de partneralimentatie en de verdeling van hun ontbonden huwelijksgoederengemeenschap.

De vrouw heeft verzocht de man te veroordelen in de kosten van deze procedure in hoger beroep. Het hof ziet daarvoor gelet op de aard van de procedure geen aanleiding en zal de kosten tussen partijen compenseren, in die zin dat ieder de eigen kosten draagt.