Gerechtshof 's-Hertogenbosch 20-06-2019, ECLI:NL:GHSHE:2019:2197

De vader heeft de rechtbank op 19 augustus 2016 verzocht om een omgangsregeling vast te stellen tussen hem en [minderjarige] , waarbij [minderjarige] bij hem zal verblijven om de andere week van vrijdag 17.00 uur tot zondag 17.00 uur, de vakanties en feestdagen bij helfte zullen worden verdeeld en waarbij [minderjarige] met vaderdag en de verjaardag van de vader bij hem zal verblijven. Verder heeft de vader verzocht te bepalen dat de moeder tenminste eenmaal per kwartaal aan hem schriftelijke informatie dient te verschaffen over belangrijke zaken die [minderjarige] betreffen alsmede dat de moeder de vader onmiddellijk dient te informeren wanneer zich belangrijke acute zaken voordoen.

• Bij beschikking van 21 december 2016 heeft de rechtbank de raad verzocht onderzoek te doen naar en advies uit te brengen over de mogelijkheden van een omgangsregeling en een informatieregeling onder aanhouding van iedere verdere beslissing.

• Bij beschikking van 5 juli 2017 heeft de rechtbank bepaald dat de omgangsregeling tussen [minderjarige] en de vader voorlopig, tot daarover nader wordt beslist, zal plaatsvinden onder begeleiding van het aXiehuis (BOR-traject), waarbij de invulling en uitbreiding van het BOR-traject wordt overgelaten aan het aXiehuis.

Verder heeft de rechtbank de raad verzocht om aanvullend onderzoek te doen en (definitief) advies uit te brengen met betrekking tot de vraag of vaststelling van een omgangsregeling in het belang van [minderjarige] is.

Bij de bestreden – uitvoerbaar bij voorraad verklaarde – beschikking heeft de rechtbank bepaald:

• als voorlopige omgangsregeling dat de vader tot en met 6 januari 2019 begeleide contacten heeft met [minderjarige] gedurende tenminste eenmaal per week op een door de GI te bepalen dag(en) en met een minimale duur van twee uur waarbij de regie in handen is van de professionals van de GI en/of Anacare en/of een door de GI aan te wijzen organisatie;

• als voorlopige omgangsregeling dat de vader met ingang van 7 januari 2019 onbegeleide contacten heeft met [minderjarige] gedurende een dagdeel per week van minimaal vier uur en maximaal zes uur, bij voorkeur op de zaterdag, althans op de woensdag, waarbij de overdracht van [minderjarige] van de moeder naar de vader en vice versa op een door de GI te bepalen wijze wordt begeleid door professionals of Humanitas;

• dat de moeder op straffe van een dwangsom van € 250,- per week dient mee te werken aan deze voorlopige omgangsregelingen, met een maximum aan te verbeuren dwangsommen van € 5.000,-.

De rechtbank heeft iedere verdere beslissing aangehouden.

Zoals opgenomen in rechtsoverweging 3.2.3. heeft de rechtbank bij de bestreden beschikking de definitieve beslissing aangehouden. Op 19 april 2019 – vier dagen vóór de zitting in hoger beroep – heeft de rechtbank een eindbeschikking gegeven over de omgangsregeling tussen de vader en [minderjarige] . De rechtbank heeft, kort samengevat, een opbouwende onbegeleide omgangsregeling vastgesteld die in het weekend van 5 juli 2019 eindigt in een definitieve omgangsregeling waarbij [minderjarige] eenmaal in de veertien dagen van vrijdag 17.00 uur tot en met zondag 17.00 uur bij de vader verblijft. De rechtbank heeft ten laste van de moeder dwangmiddelen aan de nakoming verbonden indien zij haar medewerking hieraan niet verleent: een dwangsom van € 1.000,- per omgangsmoment met een maximum van € 5.000,-. De rechtbank heeft de GI gemachtigd om nakoming van de omgangsregeling te bewerkstelligen door op de moeder lijfsdwang toe te laten passen voor de duur van 24 uur indien zij de omgangsregeling niet nakomt nadat het maximale bedrag aan dwangsommen is verbeurd. Tot slot heeft de rechtbank de moeder een informatieplicht opgelegd om de vader ieder kwartaal schriftelijk te informeren over [minderjarige] .

De vader heeft in augustus 2016 voor het eerst verzocht om vaststelling van een omgangsregeling met [minderjarige] . Sindsdien is er voortdurend geïnvesteerd in pogingen om een structurele omgangsregeling tussen de vader en [minderjarige] te bewerkstelligen. In de periode tussen november 2017 en april 2018 vonden er acht begeleide omgangsmomenten plaats. Uit het dossier is gebleken dat deze contacten positief waren verlopen: de vader ging goed met [minderjarige] om, liet zien dat hij over pedagogische vaardigheden beschikte en er was tussen hen wederkerigheid en liefde te zien. Ook de contacten die [minderjarige] met de vader had tijdens haar beide uithuisplaatsingen (in de eerste helft van het jaar 2018 werd [minderjarige] twee keer uit huis geplaatst, omdat de moeder tijdelijk niet zelfstandig voor haar kon zorgen) verliepen positief en onbevangen: [minderjarige] was heel blij om haar vader weer te zien. In mei 2018 werd [minderjarige] teruggeplaatst bij de moeder. Zowel de GI als Anacare constateerde in deze periode dat de vader een verantwoorde thuissituatie had. Toch wenste de GI nog een langere periode van begeleid contact. Uit het verslag van BOR van 4 juni 2018 is gebleken dat [minderjarige] een sterk meisje was met een grote veerkracht. Tijdens BOR was [minderjarige] zeer vrolijk en ontspannen en verheugde ze zich erop om haar vader te zien. [minderjarige] gaf vaak aan dat ze graag contact met haar vader had. De vader liet adequaat handelen richting [minderjarige] zien, gaf haar ruimte om zichzelf te zijn en ondersteunde haar op positieve/lerende wijze. Er werd ook gezien dat de vader naar [minderjarige] toe positief over de moeder sprak. De mogelijkheid om zijn vaderrol in te vullen stond echter onder grote druk door de relatie die hij met de moeder had. Ondanks deze positieve signalen, rapporteerde de raad op 6 juli 2018 dat er nog te weinig effect was van de hulpverlening en was de raad van mening dat er voorlopig nog meer begeleide omgang nodig was. In deze periode besloot de moeder dat ze niet langer wilde meewerken aan de BOR: ze was ‘er klaar mee’. Vervolgens vonden er in de tweede helft van 2018 nog vier contactmomenten plaats tussen de vader en [minderjarige] , waarbij het opmerkelijk was dat [minderjarige] de laatste twee keren (november / december 2018) erg verdrietig was en emotioneel zo zwaar ontregeld raakte dat de contactmomenten werden afgebroken: [minderjarige] wilde naar huis, omdat ze mama miste. De vader reageerde hier goed op en heeft [minderjarige] de ruimte gegeven om zich hierin te uiten.

Tot slot dient het hof te oordelen over de dwangsommen. De rechtbank heeft de dwangsommen ambtshalve opgelegd, aangezien de vader zijn verzoek daartoe had ingetrokken. Nu de moeder echter eenhoofdig is belast met het gezag over [minderjarige] , is er voor het ambtshalve opleggen van een dwangsom geen wettelijke basis (in een gezamenlijke gezagssituatie is die mogelijkheid er wel). De rechtbank is hiermee buiten de grenzen van de rechtsstrijd getreden. Het hof zal de bestreden beschikking op dit onderdeel vernietigen.

Beslist dient te worden als volgt.