Rechtbank Rotterdam 19-04-2019, ECLI:NL:RBROT:2019:3338

Het verloop van de procedure blijkt uit:

• de dagvaarding van 1 april 2019, met producties 1 tot en met 10;

• de producties 1 tot en met 14 van Sic c.s.;

• de mondelinge behandeling op 12 april 2019;

• de pleitnota van [eiseres] ;

• de pleitnota van Sic c.s.

Ten slotte is vonnis bepaald.

[eiseres] en [gedaagde] zijn met elkaar gehuwd geweest.

[gedaagde] is (enig) bestuurder van Sic. Daarnaast houdt hij 90 procent van de aandelen in Sic.

Op 30 januari 2015 en 3 maart 2016 heeft deze rechtbank beschikkingen gegeven in het kader van de echtscheiding van [eiseres] en [gedaagde] . In de beschikking van 30 januari 2015 staat onder meer:

In de eindbeschikking van 3 maart 2016 oordeelde de rechtbank onder meer:

Afwikkeling eenvoudige gemeenschap

[gedaagde] is bij de onder 2.4 bedoelde beschikking van 3 maart 2016 veroordeeld om, binnen twee weken na betekening van de beschikking, aan [eiseres] een bedrag van € 191.711,74 te betalen, ter zake van de verkoop van de woning gelegen aan de [adres 1] . [gedaagde] heeft niet aan deze veroordeling voldaan.

Tegen de hiervoor bedoelde beschikkingen is geen hoger beroep ingesteld.

Op 22 februari 2017 heeft [gedaagde] een door hem en Sic ondertekende verklaring, gedateerd 18 februari 2017, aan [eiseres] laten betekenen. In deze verklaring staat onder meer:

De onder 2.4 bedoelde beschikking van 3 maart 2016 is op 21 december 2017 aan [gedaagde] betekend.

In 2018 heeft [gedaagde] een kort geding aangespannen tegen [eiseres] , die toen nog de voormalige echtelijke woning bewoonde. Hij vorderde in die procedure – kort gezegd – [eiseres] te veroordelen om de woning te ontruimen. De voorzieningenrechter van deze rechtbank heeft de vordering bij vonnis van 18 april 2018 afgewezen.

[eiseres] heeft in de onder 2.9 bedoelde procedure reconventionele vorderingen ingesteld. Zij vorderde primair haar te machtigen om de woning te gelde te maken, en subsidiair om [gedaagde] te veroordelen om opdracht te verlenen aan een notaris tot het opmaken van een akte van verdeling en levering van de woning, een en ander conform de voorwaarden zoals bepaald bij beschikking van 3 maart 2016. Zij vorderde daarnaast [gedaagde] te veroordelen om € 191.711,74 en € 98.339,50 te storten op de (derdengelden)rekening van de notaris. De voorzieningenrechter heeft de subsidiaire vordering van [eiseres] toegewezen en bepaald dat als de overdracht niet uiterlijk 1 juli 2018 heeft plaatsgevonden, omdat [gedaagde] niet aan de daaraan verbonden voorwaarden heeft voldaan, de woning verkocht dient te worden. Het vonnis is uitvoerbaar bij voorraad verklaard. Ten aanzien van de vordering tot storting van voornoemde bedragen op de (derdengelden)rekening van de notaris overwoog de voorzieningenrechter:

Op 25 juli 2018 heeft [gedaagde] de in overweging 2.14.7 van de beschikking van 3 maart 2016 (al) genoemde brief van registeraccountant [accountant] van 13 februari 2014 aan [eiseres] laten betekenen. De deurwaarder heeft [eiseres] daarbij aangezegd dat uit een onderzoek van [accountant] blijkt dat [eiseres] in ieder geval een schuld van € 304.704,- heeft aan [gedaagde] , dat [eiseres] , ondanks een eerdere verrekeningsverklaring, uit hoofde van de beschikking van de rechtbank van 3 maart 2016 betaling heeft gevorderd van € 191.711,74 en € 98.339,50, dat door middel van een deurwaardersexploot van 22 februari 2017 een verrekenings-verklaring is uitgebracht waardoor die vorderingen door verrekening tot hun gezamenlijke beloop teniet zijn gegaan, en aan de zijde van [eiseres] zelfs geheel, en dat uitsluitend voor het (theoretische) geval dat door die verrekeningsverklaring de vordering niet of niet volledig teniet is gegaan, [gedaagde] verklaart zijn vordering van € 304.704,- alsnog te verrekenen met de vorderingen van [eiseres] , als gevolg waarvan de over en weer bestaande vorderingen (en aan de zijde van [eiseres] zelfs geheel) teniet zijn gegaan tot hun gezamenlijke beloop.

Op 9 augustus 2018 heeft een door [gedaagde] ingeschakelde kandidaat-notaris, in opdracht van [gedaagde] , een akte ‘constatering toedeling en vervulling van de opschortende voorwaarde’ ingeschreven in het Kadaster. Het eigendomsaandeel van [eiseres] in de voormalige echtelijke woning was daarmee overgedragen aan [gedaagde] , terwijl [eiseres] niet het bedrag van € 98.339,50 had ontvangen dat [gedaagde] op grond van de beschikking van 3 maart 2016 wegens overbedeling aan haar moest betalen.

[eiseres] heeft daarop een kort geding tegen [gedaagde] en de betreffende kandidaat-notaris aangespannen. De voorzieningenrechter van deze rechtbank heeft bij – uitvoerbaar bij voorraad verklaard – vonnis van 25 september 2018 bepaald dat de kandidaat-notaris de inschrijving van de akte ongedaan moet maken.

[gedaagde] heeft in de onder 2.13 bedoelde procedure reconventionele vorderingen ingesteld. [eiseres] is in reconventie veroordeeld om, binnen veertien dagen nadat de kandidaat-notaris aan haar heeft bericht dat [gedaagde] een bedrag van € 98.339,50 heeft gestort op de derdengeldenrekening van de notaris, haar medewerking te verlenen aan het opmaken van een akte tot overdracht van de woning aan de [adres 2] aan [gedaagde] , met bepaling dat, indien [eiseres] niet aan de veroordeling heeft voldaan, het vonnis in de plaats treedt van de medewerking van [eiseres] aan het opmaken van de akte. De voorzieningenrechter heeft verder bepaald dat [eiseres] ten tijde van het opmaken van de akte tot overdracht van de woning de woning moet hebben ontruimd.

[gedaagde] heeft daarop een bedrag van € 98.339,50 gestort op de derdengeldenrekening van een notaris en die notaris opdracht gegeven tot het opmaken van een leveringsakte. [gedaagde] heeft de opdracht vervolgens ingetrokken. Het eigendomsaandeel van [eiseres] in de voormalige echtelijke woning is tot op heden niet aan [gedaagde] overgedragen.

[gedaagde] is van het onder 2.9 bedoelde kort gedingvonnis van 18 april 2018 in hoger beroep gekomen. Hij vorderde vernietiging van het vonnis, toewijzing van zijn vorderingen en afwijzing van de reconventionele vorderingen. Bij arrest van 18 december 2018 zijn de vorderingen van [gedaagde] door het gerechtshof Den Haag afgewezen, op de grond dat [gedaagde] geen belang meer heeft bij zijn hoger beroep. Het hof overwoog daartoe dat het vonnis van 18 april 2018, door het hiervoor onder 2.13 bedoelde kort gedingvonnis van 25 september 2018, zijn betekenis heeft verloren.

Op 12 december 2018 heeft de rechtbank Den Haag vonnis gewezen in een door [eiseres] tegen Sic, en [gedaagde] , aangespannen bodemprocedure. Zij vorderde in die procedure onder meer veroordeling van Sic tot betaling aan haar van € 150.500,- aan nog uit te keren dividend. De rechtbank heeft de vordering afgewezen en overwoog daartoe dat de vordering van [eiseres] op Sic is verrekend met een rekening-courant schuld van [eiseres] aan Sic.

Sic en [gedaagde] hebben in de onder 2.17 bedoelde procedure reconventionele vorderingen ingesteld. Zij vorderden onder meer veroordeling van [eiseres] tot betaling aan Sic van in totaal € 111.213,60, vermeerderd met wettelijke rente en kosten, ter zake van de rekening-courant schuld van [eiseres] aan Sic. De rechtbank heeft de vordering toegewezen tot een bedrag van € 110.000,-, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf 20 juni 2018. Het vonnis is ten aanzien van deze veroordeling uitvoerbaar bij voorraad verklaard.

Het onder 2.17 bedoelde vonnis van 12 december 2018 is op 9 januari 2019 door de deurwaarder aan [eiseres] betekend. Aan haar is bevel gedaan om binnen twee dagen ten behoeve van Sic en [gedaagde] te betalen een bedrag van € 110.000,-, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf 20 juni 2018, op dat moment bedragende € 12.407,67, en de kosten van het exploot. Haar is aangezegd dat bij niet of niet tijdige voldoening aan het bevel tot betaling zal worden overgegaan tot tenuitvoerlegging van het vonnis door alle middelen rechtens.

[eiseres] heeft niet voldaan aan het onder 2.19 bedoelde bevel tot betaling.

Op 16 januari 2019 heeft de deurwaarder, op verzoek van Sic, executoriaal beslag gelegd op de hiervoor onder 2.4 bedoelde vorderingen van [eiseres] op [gedaagde] ad € 191.711,74 en € 98.339,50, ter zekerheid tot verhaal van de hiervoor onder 2.18 bedoelde vordering van Sic op [eiseres] . Daarbij is aangegeven dat deze vorderingen bij het uitblijven van voldoening van de hoofdsom, rente en kosten in het openbaar en bij executie zullen worden verkocht aan de meestbiedende. Het proces-verbaal van 16 januari 2019 is op 22 januari 2019 aan [eiseres] betekend.

De onder 2.21 bedoelde veiling staat gepland op 26 april 2019. In artikel 4 van de veilingvoorwaarden staat dat het nog bestaan van de vorderingen tot het nominaal beloop ervan is betwist. Daarbij is aangegeven dat er verrekeningsverklaringen zijn uitgebracht door de schuldenaar van de vorderingen.

[eiseres] vordert, na vermindering van eis op de zitting, bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad:

1. het hiervoor onder 2.21 bedoelde beslag op te heffen;

2. Sic c.s. te verbieden om het vonnis van 12 december 2018 (verder) ten uitvoer te (doen) leggen, op straffe van verbeurte van een dwangsom;

3. Sic c.s. te verbieden om de hiervoor onder 2.21 bedoelde beslaglegging te effectueren, dan wel anderszins daarvan gebruik te maken, op straffe van verbeurte van een dwangsom;

4. [gedaagde] te veroordelen om, binnen een week na betekening van dit vonnis, aan Sic te betalen de somma van € 112.534,61, althans € 112.371,34, op straffe van verbeurte van een dwangsom;

5. Sic te veroordelen om te accepteren dat de hiervoor onder 4 bedoelde betaling in mindering strekt op de vordering van Sic op [eiseres] ,

een en ander met veroordeling van Sic c.s. in de proceskosten.

Sic c.s. voert verweer en concludeert tot afwijzing van de vorderingen, met veroordeling van [eiseres] in de proceskosten.

Op de voor beoordeling van de vorderingen van belang zijnde stellingen van partijen wordt hierna ingegaan.

Artikel 254 Rv bepaalt dat de voorzieningenrechter in spoedeisende zaken waarin, gelet op de belangen van partijen, een onmiddellijke voorziening bij voorraad wordt vereist, bevoegd is om deze te geven. Van een spoedeisende zaak in vorenbedoelde zin is sprake als van de eiser niet kan worden gevergd dat hij de uitkomst van een eventuele bodemprocedure afwacht.

De veiling waarop de vorderingsrechten van [eiseres] executoriaal zullen worden verkocht is gepland op 26 april 2019. Het spoedeisend belang is daarmee gegeven.

Als uitgangspunt geldt dat Sic, op grond van het uitvoerbaar bij voorraad verklaarde vonnis van de rechtbank Den Haag van 12 december 2018, beschikt over een executoriale titel voor het, ten laste van [eiseres] , innen van een bedrag van € 110.000 plus wettelijke rente. Dat Sic beschikt over een executoriale titel, is door [eiseres] erkend. Dat zij een bedrag van € 110.000,- aan Sic is verschuldigd, wordt door haar betwist. Zij heeft daarom hoger beroep ingesteld tegen het vonnis van 12 december 2018.

Vooropgesteld wordt dat het gesloten stelsel van rechtsmiddelen meebrengt dat in een executiegeschil geen inhoudelijke bezwaren tegen een uitspraak aangevoerd kunnen worden, behoudens die welke nopen tot het oordeel dat sprake is van een klaarblijkelijke juridische of feitelijke misslag in het vonnis. Dat daarvan sprake is, is niet door [eiseres] gesteld. Overwogen wordt verder dat de rechter die in kort geding moet beslissen op een vordering tot het geven van een voorlopige voorziening nadat de bodemrechter reeds een vonnis in de hoofdzaak heeft gewezen, zijn vonnis in beginsel moet afstemmen op het oordeel van de bodemrechter (HR 19 mei 2000, ECLI:NL:HR:2000:AA5870, NJ 2001, 407, r.o. 3.2).

In deze zaak is, op de voet van artikel 474bb Rv, executoriaal beslag gelegd op vorderingsrechten. [eiseres] stelt zich primair op het standpunt dat het beslag niet rechtsgeldig is gelegd, omdat Sic de mogelijkheid heeft om executoriaal derdenbeslag te leggen. Beslag op een vorderingsrecht kan daardoor niet aan de orde zijn, aldus [eiseres] . Subsidiair stelt zij dat Sic en [gedaagde] met het beslag op de twee vorderingen misbruik van bevoegdheid maken.

Sic c.s. stelt zich op het standpunt dat het beslag rechtsgeldig is gelegd. De vorderingen die [eiseres] op [gedaagde] had, groot € 191.711,74 en € 98.339,50, zijn door verrekening teniet gegaan. Er is dus sprake van gepretendeerde vorderingen. Doordat gepretendeerde vorderingen deel uitmaken van het vermogen van een schuldenaar, kan Sic zich daarop verhalen, aldus Sic c.s.

Artikel 474bb Rv bepaalt dat rechten waarvan de executie niet elders is geregeld kunnen worden geëxecuteerd, tenzij uit de wet of de aard van het recht anders volgt. [eiseres] wijst er terecht op dat de executie van het recht op betaling van een geldsom elders in de wet is geregeld. In het geval de geëxecuteerde recht heeft op betaling van een geldsom door een derde, en dus een vordering heeft op die derde, kan de executant onder die derde beslag leggen op grond van artikel 475 Rv. In dit geval betwist die derde, zijnde [gedaagde] , echter dat hij een schuld heeft jegens geëxecuteerde [eiseres] . [gedaagde] stelt dat de vorderingen van [eiseres] op hem door verrekening teniet zijn gegaan. Daardoor beschikt Sic, als executant, weliswaar over een verhaalsobject, maar krijgt zij haar geld niet. De regeling met betrekking tot het derdenbeslag biedt dus geen mogelijkheid om tot daadwerkelijke en spoedige inning te kunnen komen. In dat geval kan Sic als executant, op de voet van artikel 474bb Rv, beslag leggen op het vorderingsrecht dat geëxecuteerde [eiseres] op [gedaagde] pretendeert te hebben en deze vordering verkopen (HR 10 december 2010, ECLI:NL:HR:2010:BO6879). Sic c.s. wordt dus gevolgd in het standpunt dat zij zich kan verhalen op de opbrengst van de executoriale verkoop van de pretense vorderingsrechten.

De vraag die vervolgens moet worden beantwoord, is of Sic misbruik maakt van de bevoegdheid om het vonnis van 12 december 2018 op deze wijze te executeren.

Artikel 3:13 lid 1 BW bepaalt dat degene aan wie een bevoegdheid toekomt, die bevoegdheid niet kan inroepen voor zover hij haar misbruikt. Van misbruik van executiebevoegdheid is volgens vaste rechtspraak sprake als de executant – mede gelet op de belangen aan de zijde van de geëxecuteerde die door de executie zullen worden geschaad – geen in redelijkheid te respecteren belang heeft bij gebruikmaking van zijn bevoegdheid om tot tenuitvoerlegging over te gaan.

Sic c.s. bestrijdt dat zij misbruik van (executie)bevoegdheid maakt. Zij stelt zich op het standpunt dat de tussen partijen bestaande discussie over verrekening van de vorderingen die [eiseres] op [gedaagde] heeft met de vorderingen die [gedaagde] op [eiseres] stelt te hebben buiten het bestek van deze procedure valt. De voorzieningenrechter onderschrijft dat, in die zin dat de vraag of de vorderingen van [eiseres] op [gedaagde] geheel of gedeeltelijk teniet zijn gegaan doordat [gedaagde] verrekenbare vorderingen op haar heeft in een bodemprocedure zal moeten worden beantwoord. Dat neemt echter niet weg dat Sic, door executoriaal beslag te leggen op de pretense vorderingsrechten van [eiseres] om zich te kunnen verhalen op de verkoopopbrengst daarvan, naar het oordeel van de voorzieningenrechter misbruik van (executie)bevoegdheid maakt. De voorzieningenrechter overweegt het volgende.

In het licht van de onder 4.12 geschetste omstandigheden, is de voorzieningenrechter van oordeel dat Sic, door het leggen van executoriaal beslag op de pretense vorderingsrechten van [eiseres] om deze te kunnen verkopen en zich aldus te kunnen verhalen op de opbrengst daarvan, misbruik maakt van haar executiebevoegdheid. Daarbij wordt de kennis van [gedaagde] , als 90% aandeelhouder van Sic, aan Sic toegerekend. Aan het belang van [eiseres] dat door executieverkoop van haar vorderingsrechten wordt geschaad, wordt een zwaarder gewicht toegekend dan aan het belang van Sic bij gebruikmaking van haar bevoegdheid om de vorderingsrechten van [eiseres] te kunnen verkopen. Dit betekent dat het op die vorderingsrechten gelegde executoriale beslag wordt opgeheven.

Het voorgaande betekent niet, dat de tenuitvoerlegging van het vonnis van 12 december 2018 moet worden geschorst. De voorzieningenrechter is van oordeel dat uitsluitend het leggen van executoriaal beslag op de pretense vorderingsrechten van [eiseres] misbruik van bevoegdheid oplevert. Dat betekent dat de tweede vordering wordt afgewezen.

De derde vordering, die strekt tot een verbod om het op de vorderingsrechten gelegde beslag te effectueren, wordt ook afgewezen. Omdat het beslag wordt opgeheven, heeft [eiseres] geen belang bij die vordering.

De vierde en de vijfde vordering, die strekken tot – kort gezegd – betaling van de vordering van Sic op [eiseres] door [gedaagde] , en de in verband daarmee gevorderde dwangsomveroordeling – waarvan de toewijsbaarheid ter beoordeling aan de rechter voorligt en die, anders dan Sic c.s. meent, toewijsbaar is in het geval veroordeling tot betaling van een geldsom aan een derde (dus een ander dan degene die veroordeling van zijn wederpartij tot die betaling vordert) wordt gevorderd (BenGH 9 juli 1981, ECLI:NL:XX:1981:AD6457, NJ 1982, 190) – worden eveneens afgewezen. Gelet op wat partijen hebben aangevoerd, kan niet worden uitgesloten dat in een eventuele bodemprocedure zal worden geoordeeld dat, zoals [gedaagde] stelt en [eiseres] betwist, de vorderingen die [eiseres] op [gedaagde] heeft door verrekening teniet zijn gegaan, dan wel dat [gedaagde] (een) verrekenbare vordering(en) op [eiseres] heeft. Op de uitkomst van een dergelijke procedure – voor zover die nog gevoerd kan worden – kan niet vooruit worden gelopen.

[eiseres] en Sic zijn over en weer deels in het ongelijk gesteld. In die relatie worden de proceskosten daarom gecompenseerd. In de verhouding [eiseres] - [gedaagde] is [eiseres] te beschouwen als de in het ongelijk gestelde partij. Dat leidt echter niet tot een proceskostenveroordeling. De voorzieningenrechter compenseert in die relatie de proceskosten van partijen als gewezen echtgenoten.

verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad,

compenseert de proceskosten aldus dat zowel in de verhouding tussen [eiseres] en Sic als in de verhouding tussen [eiseres] en [gedaagde] iedere partij de eigen proceskosten draagt,

wijst het meer of anders gevorderde af.