Gerechtshof Amsterdam 21-05-2019, ECLI:NL:GHAMS:2019:1779

De vader is op 13 juni 2018 in hoger beroep gekomen van voormelde beschikking van 14 maart 2018.

De moeder heeft op 2 augustus 2018 een verweerschrift tevens houdende incidenteel hoger beroep ingediend.

De vader heeft op 11 september 2018 een verweerschrift op het incidenteel hoger beroep ingediend.

Bij het hof zijn voorts de volgende stukken ingekomen:

- een brief van de zijde van de vader van 2 juli 2018 met als bijlage het procesdossier in eerste aanleg;

- een brief van de zijde van de moeder van 29 maart 2019 met bijlagen, ingekomen op 1 april 2019

- een brief van de GI van 22 maart 2019, ingekomen op 26 maart 2019, waarin is bericht dat de GI geen betrokkenheid meer heeft sinds 20 juli 2018 en daarom niet zal verschijnen ter zitting bij het hof.

De voorzitter heeft voorafgaand aan de zitting met [minderjarige] gesproken.

De mondelinge behandeling heeft op 8 april 2019 plaatsgevonden. Verschenen zijn:

- de vader, bijgestaan door zijn advocaat, die ter zitting pleitaantekeningen heeft overgelegd;

- de moeder, bijgestaan door haar advocaat;

- de raad, vertegenwoordigd door mevrouw [Y] ;

- de kindbehartiger.

De ouders hebben een affectieve relatie met elkaar gehad en zijn op 18 december 2007 met elkaar getrouwd. Uit deze relatie is [in] 2005 [minderjarige] geboren.

Bij beschikking van 15 juni 2011 is de echtscheiding tussen partijen uitgesproken. De echtscheidingsbeschikking is op 28 juni 2011 ingeschreven in de registers van de Burgerlijke Stand. De ouders oefenen gezamenlijk het ouderlijk gezag over [minderjarige] uit.

In juli 2013 is [minderjarige] onder toezicht gesteld voor de duur van een jaar.

Bij beschikking van 13 november 2013 van de rechtbank Amsterdam is bepaald dat [minderjarige] zijn voorlopige hoofdverblijfplaats krijgt bij de moeder en dat [minderjarige] iedere 14 dagen van woensdag uit school tot maandag naar school bij de vader verblijft, evenals de helft van de vakanties en bijzondere dagen. Bij beschikking van 3 februari 2014 heeft de rechtbank de zorgregeling definitief vastgesteld en verder bepaald dat de zorgregeling in onderling overleg en onder toezicht en begeleiding van de gezinsvoogd kan worden aangepast of uitgebreid.

De uitvoering van de zorgregeling is gestagneerd, doordat [minderjarige] op 18 november 2016 te kennen heeft gegeven niet meer bij zijn vader te willen verblijven.

Bij beschikking van 3 juli 2017 is [minderjarige] wederom onder toezicht gesteld voor de duur van een jaar.

Bij de bestreden beschikking is de beschikking van 3 februari 2014 gewijzigd, in zoverre dat de zorgregeling is stopgezet.

De moeder verzoekt in principaal hoger beroep de bestreden beschikking te bekrachtigen en het hoger beroep van de vader af te wijzen. In incidenteel hoger beroep verzoekt de moeder een contactverbod in de ruimste zin van het woord van de vader jegens de moeder en [minderjarige] , op straffe van een dwangsom van € 1.000,-- voor iedere overtreding met een maximum van € 75.000,--. Tenslotte verzoekt de moeder, zowel in principaal als in incidenteel hoger beroep, de vader te veroordelen in de proceskosten van € 3.000,-- aan advocaatkosten, te vermeerderen met BTW en griffierechten.

De vader verzoekt in het incidenteel hoger beroep om de moeder in haar verzoeken niet-ontvankelijk te verklaren, dan wel deze verzoeken ongegrond te verklaren dan wel af te wijzen, met veroordeling van de moeder in de kosten van de procedure, inclusief nakosten, uitvoerbaar bij voorraad.

De moeder voert aan dat er naar [minderjarige] geluisterd moet worden en dat zijn uitlatingen over mishandeling door zijn vader door hem al vanaf zijn vierde jaar worden gedaan bij diverse gelegenheden en personen. De weerstand van [minderjarige] dient serieus genomen te worden en het is hoog tijd dat er rust komt. Het afgelopen jaar heeft laten zien dat [minderjarige] na de rechtbankuitspraak meer ontspannen is geworden en dat dit zijn schoolresultaten ook ten goede is gekomen. In het verleden heeft hij veel hulp gehad. Hij is bij een kinderpsychiater geweest, een speltherapeut en een fysiotherapeut. Er zijn hulpverleningsmodules gevolgd zoals ‘Kinderen uit de knel’, ‘Kind in echtscheiding’ en er is een kindbehartiger ingezet. De laatste ondertoezichtstelling heeft, net als de hiervoor genoemde hulpverlening, geen verbetering gebracht. De moeder voelt zichzelf wanhopig en uitgeput vanwege alle pogingen die gedaan zijn.

De kindbehartiger heeft naar voren gebracht dat hij geen contact meer heeft gehad met [minderjarige] sinds mei 2017. Hij merkt op uit het verhandelde ter zitting dat de strijd tussen de ouders is verhard en dat [minderjarige] daar middenin zit. Het is van belang dat de ouders [minderjarige] toestemming geven om het contact weer aan te gaan met zijn vader. De eerste stap kan niet van [minderjarige] worden verwacht. Het zou goed kunnen dat de rust die [minderjarige] nu ervaart, slechts een schijnrust is.

De raad adviseert ter zitting dat voor [minderjarige] geen nieuw traject gestart moet worden, gelet op de lange historie van hulpverlening. Hem dwingen zal evenmin iets opleveren. Een nieuw raadsonderzoek zal [minderjarige] er weer bij moeten betrekken en dat zal hem weer belasten. De verwachting is dat onderzoek een herhaling van zetten wordt. De houding van de ouders is gericht op strijd en dat zou doorbroken moeten worden. In het verleden hebben de ouders ‘Kinderen uit de knel’ gevolgd. Wellicht kan forensische mediation iets opleveren.

Het hof overweegt als volgt. [minderjarige] heeft sinds november 2016 geen contact meer met zijn vader. De centrale vraag is of de zorgregeling zoals eerder vastgelegd in de beschikking van de rechtbank van 3 februari 2014 daarom gewijzigd dient te worden in die zin dat deze regeling stopgezet wordt, of dat, zoals de vader naar voren heeft gebracht, er nog middelen zijn om dit contact weer te kunnen herstellen/opnieuw te bewerkstelligen. Ook speelt dan de vraag bij wie er dan gestart dient te worden, de ouders, de vader, de moeder of [minderjarige] .

Het hof wenst dat de te benoemen deskundige bij het uit te voeren onderzoek voorts de volgende vragen betrekt:

a. a) Hoe is de relatie tussen partijen op ouderniveau? Is er een herkenbaar patroon in de wijze waarop zij met elkaar omgaan?

b) Kan de ouderrelatie zodanig worden verbeterd, dat [minderjarige] buiten de strijd van partijen blijft en dat hij geen last heeft van de communicatie tussen partijen?

c) Hebben de ouders hulp nodig bij het verbeteren van hun communicatie en welke hulp is voor hen geschikt?

d) In hoeverre komen er uit het onderzoek bevindingen naar voren die niet aan de orde zijn gekomen in de onderzoeksvragen, maar wel van belang zijn? En zo deze naar voren komen, welke bevindingen zijn dit?

Het hof is voornemens als deskundige te benoemen:

- Mevrouw drs. [naam deskundige 1]

- Mevrouw drs. [naam deskundige 2]

Een ouderschapsonderzoek is een deskundigenbericht in de zin van art. 194 e.v. Wetboek van Burgerlijke rechtsvordering (Rv). Het hof wijst de ouders op het bepaalde in art. 198 lid 3 Rv, dat inhoudt dat partijen verplicht zijn mee te werken aan het onderzoek en dat wanneer partijen niet aan deze verplichting voldoen, het hof daaruit de gevolgtrekking kan maken die het hof geraden acht. Het hof wijst partijen dan ook op het belang om zich ten volle in te zetten. Het niet vrijblijvende karakter van dit deskundigenonderzoek onderscheidt zich aldus van hetgeen in het algemeen onder de term ‘mediation naast rechtspraak’ bekend is.

Bij toepassing van art. 195 en 199 Rv komen de kosten van een deskundigenbericht in dagvaardingsprocedures ten laste van partijen. In procedures die worden ingeleid met een verzoekschrift, zoals de onderhavige procedure, zijn die bepalingen in art. 284 lid 1 Rv van overeenkomstige toepassing verklaard, tenzij de aard van de zaak zich hiertegen verzet. Indien het in het belang van het kind nodig is dat een ouderschapsonderzoek plaatsvindt, biedt deze bepaling het hof de ruimte de kosten van zo een onderzoek geheel of gedeeltelijk ten laste van het Rijk te brengen. Het hof ziet in de onderhavige zaak - waarin de Raad voor Rechtsbijstand aan de man een toevoeging heeft verleend en de man derhalve over geringe draagkracht beschikt - aanleiding te bepalen dat de kosten van de deskundige, tot een maximumbedrag van € 4.500,- inclusief voorschotten en BTW, ten laste van het Rijk zullen komen. Het hof gaat er daarbij vanuit dat de totale kosten laatstgenoemd bedrag niet te boven zullen gaan. De deskundige dient te declareren aan de hand van een tijdsverantwoording en op basis van een uurtarief (of een gedeelte daarvan) van € 107,50 per uur, exclusief BTW.

Dit leidt tot de volgende beslissing.