Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 14-03-2019, ECLI:NL:GHARL:2019:2344

Het verloop van de procedure blijkt uit:

- het beroepschrift met productie(s), ingekomen op 9 november 2018;
- het verweerschrift van de GI met productie(s);
- een journaalbericht van mr. Henkelman van 10 december 2018;
- een journaalbericht van mr. Henkelman van 29 januari 2019;
- een journaalbericht van mr. Henkelman van 1 februari 2019 met productie(s);

- een bericht van [B] namens [C] (Pleegzorg) van 12 februari 2019.

De mondelinge behandeling heeft op 15 februari 2019 plaatsgevonden. Verschenen zijn de moeder en haar advocaat, F.P.M. Petit namens de GI, de pleegvader van [de minderjarige1] , de pleegouders van [de minderjarige2] en [de minderjarige3] bijgestaan door mr. Henkelman en verder zijn als informant toegelaten [B] en [D] , pleegzorgmedewerkers van [C] (pleegzorg).

De moeder verzoekt het hof de beschikking te vernietigen en, opnieuw rechtdoende, alsnog het verzoek van de GI tot verlenging van de ondertoezichtstelling en machtiging tot uithuisplaatsing van [de minderjarige1] , [de minderjarige2] en [de minderjarige3] af te wijzen.

De GI verzoekt het hof de beschikking te bekrachtigen en het verzoek van de moeder af te wijzen.

Alvorens de grieven inhoudelijk te beoordelen dient het hof eerst ambtshalve vast te stellen of de moeder ontvankelijk is in het door haar ingestelde hoger beroep. In dat kader dient het hof te toetsen of het hoger beroep tijdig, binnen de beroepstermijn is ingesteld. Gelet op artikel 358 lid 2 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv) bedraagt de beroepstermijn voor de in de procedure verschenen belanghebbenden drie maanden, te rekenen vanaf de dag van de uitspraak. Vast staat dat de moeder in de procedure bij de rechtbank is verschenen.

Onder 'de dag van de uitspraak' wordt verstaan het moment waarop de beslissing openbaar wordt gemaakt. De dag van openbaarmaking bepaalt het moment waarop de beslissing haar werking verkrijgt en de termijn voor het hoger beroep daartegen aanvangt. De beschikking is de uitwerking van die beslissing maar zonder deze schriftelijke uitwerking kan er dus wel al een uitspraak zijn (MvT, Parl. Gesch. Herz. Rv. p. 403).

Uit het proces-verbaal van het verhandelde ter terechtzitting van de rechtbank op
31 juli 2018 - dat overigens op het voorblad abusievelijk is gedateerd 19 juli 2018 - blijkt onder meer dat aan het einde van die zitting door de rechtbank de behandeling is gesloten en is medegedeeld dat de rechters in raadkamer gaan overleggen en beslissen, zo spoedig mogelijk uitsluitsel wordt gegeven, er snel duidelijkheid moet komen en dat in ieder geval voor 18 augustus 2018 de beschikking zal zijn ontvangen.
Uit de stukken blijkt dat de rechtbank de beslissing op 31 juli 2018 telefonisch aan betrokkenen bekend heeft gemaakt. Ter zitting van het hof heeft de advocaat van de moeder desgevraagd bevestigd dat de telefonische mededeling toen inderdaad is gedaan. Naar het oordeel van het hof was hierdoor op 31 juli 2018 sprake van een openbaar gemaakte beslissing van de rechtbank en dus van een uitspraak in de zin van artikel 358 lid 2 Rv. De beroepstermijn is voor de moeder daarom op 31 juli 2018 gaan lopen en het onderhavige hoger beroep had dus uiterlijk op 31 oktober 2018 moeten zijn ingediend. Het beroepschrift van de moeder is echter eerst op 9 november 2018 ingediend en daarom is het hoger beroep te laat ingesteld.

Volgens vaste rechtspraak dient in het belang van een goede rechtspleging over het tijdstip waarop een termijn voor het instellen van hoger beroep aanvangt (en eindigt) duidelijkheid te bestaan, wat meebrengt dat aan de beroepstermijn strikt de hand wordt gehouden (zie bijvoorbeeld HR 28 november 2003, ECLI:NL:HR:2003:AN8489). Dit geldt ook wanneer de uitspraakdatum na afloop van de mondelinge behandeling ten onrechte niet precies is medegedeeld (HR 13 oktober 1989, ECLI:NL:HR:1989:AD0943, NJ 1990/495). Een uitzondering is slechts gerechtvaardigd als degene die hoger beroep instelt, als gevolg van een door (de griffie van) de rechtbank begane fout of verzuim niet tijdig wist en redelijkerwijs ook niet kon weten dat de rechter een beschikking had gegeven en dat de beschikking hem als gevolg van een niet aan hem toe te rekenen fout of verzuim van de rechtbank pas na afloop van de beroepstermijn is toegezonden of verstrekt (eveneens HR 28 november 2003, ECLI:NL:HR:2003:AN8489).
Een dergelijke uitzondering doet zich hier niet voor. De advocaat van de moeder heeft in dit verband ter zitting van het hof verklaard in de strekking dat zij na de telefonische uitspraak van de rechtbank op vakantie is gegaan en nadien is afgegaan op de overwegingen van de rechtbank in de hiervoor bedoelde beschikking, gedateerd 10 augustus 2018. Deze overwegingen houden zakelijk weergegeven in dat de beroepstermijn geen aanvang neemt voordat de moeder en haar advocaat de beschikking hebben over de motivering van de beslissing. Een onjuiste mededeling levert echter ingevolge vaste jurisprudentie niet een verschoonbare termijnoverschrijding op. Overigens staat vast dat de advocaat van de moeder de op schrift gestelde uitspraak van 31 juli 2018ver voor 31 oktober 2018 ontvangen heeft. De advocaat van de moeder had ook na 10 augustus 2018 nog ruim de gelegenheid om binnen de lopende beroepstermijn - dus tot uiterlijk 31 oktober 2018 - hoger beroep in te stellen.

Het voorgaande betekent dat de moeder niet-ontvankelijk moet worden verklaard in haar hoger beroep. Een beoordeling van de grieven blijft daarom achterwege.