Rechtbank Noord-Holland 21-02-2019, ECLI:NL:RBNHO:2019:1865

De man heeft verzocht de echtscheiding tussen partijen uit te spreken. Hij heeft gesteld dat het huwelijk duurzaam is ontwricht.

De vrouw heeft de gestelde duurzame ontwrichting niet betwist. Zij verzet zich echter vooralsnog tegen de verzochte echtscheiding op basis van het bepaalde in artikel 1:153 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek (hierna BW). De vrouw voert aan dat zij niet kan overzien of er als gevolg van de verzochte echtscheiding een bestaand vooruitzicht op een uitkering aan haar in geval van vooroverlijden van de man teloor zou gaan of in ernstige mate zou verminderen. De man heeft één of meer polissen van levensverzekering en / of pensioenpolissen, maar de vrouw weet niet hoe in geval van overlijden van de man de uitkering geregeld is. Mogelijk is de begunstiging onvoorwaardelijk aan de echtgenote gedaan en vervalt het recht op uitkering aldus in geval van scheiding. De vrouw wenst dat de man de desbetreffende polissen in het geding brengt om haar aanspraken te kunnen vaststellen.

De man stelt zich op het standpunt dat het pensioenverweer niet opgaat. De advocaat van de vrouw beschikt sinds december 2016 over alle relevante financiële gegevens van de man. De man wijst op de jurisprudentie waarin is neergelegd dat een pensioenverweer concreet moet worden onderbouwd en voert aan dat de vrouw niet heeft voldaan aan haar stelplicht en bewijslast. De man stelt zijn gegevens inzake pensioen en levensverzekering in de echtscheidingsprocedure te hebben ingebracht.

De rechtbank stelt voorop dat volgens vaste jurisprudentie het pensioenverweer een preliminair verweer betreft, waarop moet worden beslist alvorens eventueel de echtscheiding kan worden uitgesproken. Bovendien kan het pensioenverweer slechts betrekking hebben op een verminderd vooruitzicht op (pensioen)uitkeringen bij vooroverlijden van de partij die de echtscheiding verzoekt, dus op nabestaandenpensioen. De rechtbank merkt op dat artikel 1: 153 lid 1 BW dateert van voor de invoering van de Wet verevening pensioenrechten bij scheiding en dat ten gevolge van deze wet vaak een toereikende voorziening ontstaat.

De bepaling - zo blijkt uit de wetsgeschiedenis, de jurisprudentie en de doctrine - ziet uitdrukkelijk niet op spaargelden en onroerende zaken en is niet bedoeld voor een voorziening als ouderdomspensioen. Voor zover de vrouw stelt dat zij recht heeft op een aandeel in het vermogen dat / de bedrijfswinst die door de man kan worden aangewend als pensioen en inkomen, kan dit bij de verdeling aan de orde komen, maar kan zulks niet leiden tot een geslaagd pensioenverweer. Uit hetgeen overigens door de vrouw is aangevoerd ter onderbouwing van het pensioenverweer is niet af te leiden dat door de echtscheiding rechten op nabestaandenpensioen voor de vrouw verloren gaan; waar ten tijde van de pensioendatum gekozen is voor een hoger ouderdomspensioen ten koste van het partnerpensioen, geschiedt dit niet als gevolg van de echtscheiding en kan dit evenmin leiden tot een geslaagd pensioenverweer.

Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen zal de rechtbank het beroep van de vrouw op het pensioenverweer ongegrond verklaren en het verzoek tot echtscheiding toewijzen.

De vrouw heeft verzocht te bepalen dat zij zo lang zij leeft, althans gedurende een door de rechtbank te bepalen termijn, om niet in de echtelijke woning kan blijven wonen. Subsidiair heeft zij verzocht om het voortgezet gebruik van de woning voor de duur van zes maanden na de inschrijving van de beschikking voort te zetten.

De man heeft als verweer gevoerd dat hij eigenaar is van de echtelijke woning en deze op termijn wil kunnen verkopen. Zolang de scheiding niet rond is en hij nog eigenaar van de woning is, is het voor hem onmogelijk alternatieve woonruimte te verkrijgen. Een afweging van de belangen van partijen dient daarom in het nadeel van de vrouw uit te vallen. Het verzoek van de vrouw om levenslang - of gedurende een andere termijn - om niet de woning van de man te mogen bewonen vindt geen steun in het recht, ook niet in het kader van de onderhoudsplicht. De man verzoekt de rechtbank het verzoek van de vrouw af te wijzen.

Voor zover het verzoek van de vrouw ertoe strekt dat wordt bepaald dat zij de woning voor onbepaalde tijd althans langer dan zes maanden om niet kan blijven bewonen zal dit verzoek worden afgewezen, aangezien de vrouw de grondslag ervan niet heeft onderbouwd.

Voor zover het verzoek van de vrouw ziet op het voortgezet gebruik op grond van artikel 1:165 BW, overweegt de rechtbank dat de wet slechts een termijn van zes maanden kent.

Nu de man niet zelf om het voortgezet gebruik van de woning heeft verzocht en de door hem aangevoerde argumenten niet zwaarder wegen dan het belang van de vrouw bij toewijzing van het verzoek, zal de rechtbank het verzoek van de vrouw toewijzen voor de termijn van zes maanden.

Aanvankelijk heeft de vrouw voorwaardelijk verzocht om vaststelling van een door de man te betalen bijdrage in de kosten van haar levensonderhoud (hierna ook: partnerbijdrage) van € 1.000 per maand vanaf het moment dat zij de voormalige echtelijke woning verlaat. De vrouw heeft ter zitting haar verzoek gewijzigd in een onvoorwaardelijk verzoek om een partnerbijdrage met ingang van de datum van de echtscheidingsbeschikking vast te stellen van € 2.000 per maand, maar daarbij vermeld dat dit ook afhangt van wat er met de woning gebeurt.

De man heeft primair de behoefte van de vrouw aan de door haar gevraagde bijdrage betwist. Subsidiair heeft hij een draagkrachtverweer gevoerd.

De rechtbank stelt vast dat de kwestie van de partneralimentatie nauw samenhangt met de verdeling/verevening van de pensioenrechten en met de hoogte van de hierna te bespreken vergoedingsrechten. Aangezien hieromtrent te weinig duidelijkheid is verschaft, is de rechtbank nog niet in staat een beslissing hierover te nemen en zal, zoals hierna in rechtsoverweging 2.5.5 is vermeld, een nadere zitting worden bepaald.

Partijen hebben beiden verzocht een voorziening te treffen ter afwikkeling van de huwelijkse voorwaarden van partijen.

Voorop moet worden gesteld dat tussen echtgenoten die bij hun huwelijkse voorwaarden elke gemeenschap hebben uitgesloten, vergoedingsrechten kunnen ontstaan, doordat de goederen die gedurende het huwelijk op naam van de een zijn verkregen, geheel of ten dele met geld van de ander zijn gefinancierd. Indien sprake is van een investering van privévermogen in een goed van de ander, dan ontstaat een vordering op die ander.