Rechtbank Amsterdam 23-01-2019, ECLI:NL:RBAMS:2019:352

Verzoekers hebben de rechtbank verzocht de stiefouderadoptie door verzoeker [verzoeker sub 2] uit te spreken van de minderjarigen: [kind 1] , geboren op [geboortedatum] te [plaats] en [kind 2] , geboren op [geboortedatum] te [plaats] . Voorts wordt verzocht te verstaan dat de familierechtelijke betrekking tussen genoemde minderjarigen en hun biologische vader, verzoeker [verzoeker sub 1] , in stand blijft en dat verzoekers, nadat de adoptie door verzoeker [verzoeker sub 2] in kracht van gewijsde is gegaan, gezamenlijk zullen zijn belast met het ouderlijk gezag.

Genoemde verzoeken zijn op de zitting van 18 april 2018 besproken met verzoekers, de advocaat van verzoekers, de draagmoeder en een vertegenwoordiger van de Raad voor de Kinderbescherming te Haarlem.

Verzoekers hebben bij het realiseren van hun ouderschapswens gebruik gemaakt van eicellen afkomstig van een anonieme eiceldonor en een daaraan gekoppeld traject te Cyprus. Vast is komen te staan dat, naast dat de eiceldonor voor verzoekers anoniem is gebleven, ook voor de kinderen dit deel van hun ontstaansgeschiedenis nimmer meer te achterhalen valt.

De rechtbank heeft vanwege deze omstandigheid de Raad voor de Kinderbescherming gevraagd een onderzoek te doen naar de wijze waarop het door verzoekers ingegane traject is verlopen, hoe de omstandigheden zijn te Cyprus, onder welke omstandigheden anonieme eiceldonoren eicellen afstaan en de mate waarin verzoekers bereid en in staat zijn om recht te doen aan het belang van de minderjarigen om in de toekomst hun ontstaansgeschiedenis te vernemen.

De Raad beantwoordt de vragen van de rechtbank als volgt.

De Raad adviseert de rechtbank om het verzoek tot adoptie in te willigen, omdat alles afgewogen, een ongestoorde voortzetting van de huidige verzorging en opvoedingssituatie bij verzoekers in het belang is van [kind 1] en [kind 2] .

De vraag moet worden beantwoord of de gevraagde adoptie, met name nu sprake is van een hoogtechnologisch draagmoederschap met gebruikmaking van gedoneerde eicellen van een anonieme donor, kan worden toegewezen.

In de Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting (WDKB) is wettelijk vastgelegd dat een kind recht heeft op informatie over zijn afstamming. Dit recht weegt zwaarder dan het recht op privacy van de donor. Deze wetgeving berust op nationale en internationale jurisprudentie, waar bij deze afweging telkens ten voordele van het recht van kind werd beslist. Ook in artikel 7 van het IVRK (het Kinderrechtenverdrag) is het recht dat een kind heeft om te weten van wie het afstamt, opgenomen. Kinderen die in Nederland wonen komt deze bescherming toe. Door te handelen zoals verzoekers hebben gedaan is aan beide kinderen de mogelijkheid ontnomen om als zij de leeftijd daarvoor hebben en de behoefte daartoe bestaat, duidelijkheid te verkrijgen omtrent de identiteit van hun genetische moeder. Ook de genoemde Staatscommissie heeft - in het rapport in aanbeveling 52 - geadviseerd dat een eventuele draagmoederschapsregeling in Nederland moet waarborgen dat de ontstaansgeschiedenis voor het kind op termijn te achterhalen is. Het belang hiervan is de Staatcommissie gebleken uit gesprekken met ervaringsdeskundigen, belangengroepen en wetenschappers. Ook de Raad wijst op een dergelijk belang van de minderjarigen.

Dat verzoekers het traject zijn aangegaan zonder vooraf informatie in te winnen bij de Raad voor de Kinderbescherming of bij een gespecialiseerde advocaat, kan hen worden verweten. Zij zijn afgegaan op gegevens op het Internet. Zij hebben op deze manier niet gehandeld in het belang van de kinderen. Dat verzoekers zich niet bewust waren van het feit dat zij iets deden dat in Nederland niet is toegestaan, komt de rechtbank niet overtuigend voor, nu zij nu juist om die reden zijn uitgeweken naar het buitenland. Bij een meer en grondiger onderzoek had aan verzoekers duidelijk kunnen worden dat er landen zijn die wel gebruik maken van niet anonieme eicel-donoren.

Waar verzoekers menen dat er sprake is van ongeoorloofd onderscheid tussen een homorelatie en een heterorelatie kunnen zij hierin niet worden gevolgd, omdat dat ook in geval van een heterorelatie het belang van het kind om te weten van wie het afstamt voorop staat, terwijl ook in die relatie het gebruik maken van anonieme donoren in strijd is met eerdergenoemde WDKB en het Kinderrechtenverdrag.

Tegenover dit alles staat dat artikel 8 EVRM aan [kind 1] en [kind 2] het recht geeft op een gezinsleven met verzoekers, waar zij sinds hun geboorte en dus al geruime tijd, mee in gezinsverband leven. De kinderen zijn bijzonder gewenst en de rechtbank is er op grond van hetgeen de Raad hierover heeft gerapporteerd van overtuigd dat verzoekers de kinderen op adequate wijze kunnen en zullen voorlichten over hun afkomst. De gevraagde adoptie wordt in het belang van de minderjarigen geacht.

De rechtbank concludeert daarom dat, nu op grond van de ingebrachte stukken, het verhandelde op de zitting van 18 april 2018 alsmede het rapport van de Raad, de verzochte (stiefouder-) adoptie in het kennelijk belang van voornoemde minderjarigen zijn alsmede dat op het tijdstip van het verzoek tot adoptie vaststaat en voor de toekomst redelijkerwijs te voorzien is dat de kinderen niets meer van de draagmoeder, in de hoedanigheid van ouder, te verwachten heeft, de adoptie door verzoeker [verzoeker sub 2] van [kind 1] en [kind 2] zal worden toegewezen.

Het verzoek te verstaan dat verzoekers vanaf het moment dat de adoptie in kracht van gewijsde is gegaan gezamenlijk belast zullen zijn met het gezag, hetgeen volgt uit het bepaalde van artikel 1:228, eerste lid onder g, BW, is voor toewijzing vatbaar.

Op grond van het bepaalde in artikel 1: 229, derde lid, BW blijft de familierechtelijke betrekking tussen de geadopteerde en zijn ouder en diens bloedverwanten bestaan, indien de echtgenoot, geregistreerde partner of andere levensgezel van die ouder het kind adopteert, hetgeen in casu het geval is.