Gerechtshof Den Haag 23-01-2019, ECLI:NL:GHDHA:2019:317

Het hof verwijst voor het verloop van het geding naar zijn tussenbeschikkingen van 30 augustus 2017, 8 november 2017 en 7 november 2018, waarvan de inhoud telkens als hier herhaald en ingelast dient te worden beschouwd.

Bij beschikking van 30 augustus 2017 heeft dit hof, alvorens verder te beslissen en kort samengevat weergegeven, [deskundige 1] en [deskundige 2] , hierna te noemen: de deskundigen, benoemd tot deskundigen ter beantwoording van de in die beschikking onder rechtsoverweging 11vermelde vragen. Voorts is bepaald dat betrokkene een voorschot van € 4.000,- dient te deponeren.

Op 15 november 2017 heeft betrokkene het voorschot van € 4.000,- gedeponeerd.

Op 1 maart 2018 is bij het hof het rapport van de deskundige [deskundige 1] ingekomen (hierna: de deskundige). In goed overleg met deze deskundige en (de griffie van) het hof heeft de andere benoemde deskundige zijn benoeming niet aanvaard.

Bij beschikking van 7 november 2018 heeft het hof de kosten van de deskundige vastgesteld op € 3.828,90 en is de deskundige verzocht het resterende bedrag van € 171,10 te deponeren op een rekening van het hof. Hiertoe ontvangt de deskundige separaat een factuur van het Landelijk Dienstencentrum voor de Rechtspraak (LDCR) met betaalinstructies.

2. VERDERE BEOORDELING VAN HET HOGER BEROEP

Aan de orde is de ondercuratelestelling van betrokkene.

Het hof heeft dan ook aanleiding gezien om twee deskundigen, [deskundige 1] en [deskundige 2] , beiden psychiater en werkzaam bij GGZ Delfland, te benoemen. De deskundigen is verzocht om te onderzoeken en te rapporteren over de navolgende vragen.

De deskundige heeft de vragen als volgt beantwoord.

1. Lijdt betrokkene aan een geestelijke stoornis of aandoening? Zo ja, welke?

Ja, er is sprake van een beperkte neurocognitieve stoornis door traumatisch hersenletsel: zonder gedragsstoornissen.

2. Is bij betrokkene – al dan niet als gevolg van voormelde stoornis - sprake van een zodanige lichamelijke of geestelijke toestand waardoor zij tijdelijk of duurzaam niet in staat is om haar belangen behoorlijk waar te nemen of waardoor zij haar veiligheid of die van anderen in gevaar brengt?

Nee. Zij is ondanks deze stoornis wel in staat haar eigen belangen te behartigen zonder de veiligheid van haar zelf of van anderen in gevaar te brengen. Eerder was betrokkene afhankelijk van zorg en huisvestiging van haar ouders en liet zij zich hierdoor gemakkelijker beïnvloeden door haar ouders. Hierdoor konden haar ouders misbruik maken van haar financiële situatie. Inmiddels woont betrokkene zelfstandig (zonder hulp van derden) en is zij niet meer afhankelijk van zorg. De stoornis beïnvloedt niet haar vermogens om haar eigen belangen waar te nemen. Wel is zij nog beïnvloedbaar door haar ouders en verdere familie. Deze beïnvloeding komt echter niet voort uit haar stoornis, maar eerder uit haar opvoeding, leeftijd, cultuur en beperkte sociale netwerk. Haar sociale netwerk bestaat voornamelijk uit haar ouders en verdere familie. Betrokkene zou gebaat zijn bij het opbouwen van een gezondere sociale netwerk buiten haar ouders en familie om. Zij zou zich nog meer assertiever moeten gaan opstellen ten opzichte van haar familie.

3. Zo ja, in welke mate?

Niet van toepassing.

4. Kan een voldoende behartiging van die belangen met een meer passende en minder verstrekkende voorziening (beschermingsmaatregel) dan curatele worden bewerkstelligd, zoals mentorschap en/of onderbewindstelling?

Ja, een minder verstrekkende maatregel – zoals bewindvoering (met een beperkte duur) of mentorschap – is meer passend. Er dient een onafhankelijk persoon te worden aangesteld. Het is mogelijk dat betrokkene op dit moment nog onder invloed staat van haar ouders en/of verdere familie, maar zij is weerbaarder geworden en niet meer afhankelijk van haar familie voor huisvesting en zorg. Ook heeft zij duidelijke toekomstplannen waarbij zij meer haar eigen leven zal oppakken en wenst meer assertief te worden tegenover haar familie. Zoals het volgen van onderwijs, het behalen van haar rijbewijs en omgang met anderen buiten haar familie om.

5. In hoeverre komen er uit het onderzoek bevindingen naar voren die niet aan de orde zijn gekomen in de onderzoeksvragen, maar die wel van belang zijn in de onderhavige zaak?

[vennootschap voor bewindvoering en curatele] maakt zich zorgen dat de familie van betrokkene bij een beëindiging van de curatele betrokkene weer zal proberen te beïnvloeden en haar geld afhandig zullen proberen te maken. [vennootschap voor bewindvoering en curatele] is van mening dat bij een minder ingrijpende maatregel, zoals onderbewindstelling of mentorschap, betrokkene onvoldoende beschermd zal zijn tegen deze invloeden.

Betrokkene heeft naar aanleiding van het deskundigenbericht haar huidige standpunt weergegeven. Zij acht zichzelf in staat om haar leven gestalte te geven zonder enige beschermingsmaatregel. De verstandhouding tussen betrokkene en haar ouders is geheel verbroken. Betrokkene gaat ervan uit dat de curator het voorschot dat betrokkene van de verzekering heeft gekregen, en dat de ouders hebben aangewend voor hun eigen doeleinden en niet ten behoeve van betrokkene, bij de ouders zal incasseren. Ter zitting heeft betrokkene laten weten dat het contact met de ouders niet geheel is verbroken.

Het hof overweegt als volgt. Ingevolge artikel 1:378 lid 1 BW kan een meerderjarige door de rechter onder curatele worden gesteld wanneer hij tijdelijk of duurzaam zijn belangen niet behoorlijk waarneemt of zijn veiligheid of die van anderen in gevaar brengt, als gevolg van:

a. zijn lichamelijke of geestelijke toestand, dan wel

b. gewoonte van drank- of drugsmisbruik,

Het hof stelt op grond van het deskundigenbericht vast dat betrokkene zich positief heeft ontwikkeld en dat zij inmiddels een (klein) sociaal netwerk heeft. Gelet hierop en gelet op de wens van betrokkene de regie over haar eigen leven te voeren, acht het hof de curatele met de daarmee samenhangende handelingsonbekwaamheid thans een te zware beschermingsmaatregel.

Het hof is echter tevens van oordeel dat, mede gelet op voormeld deskundigenbericht en hetgeen [vennootschap voor bewindvoering en curatele] naar voren heeft gebracht, voldoende aannemelijk is geworden dat betrokkene als gevolg van haar geestelijke gesteldheid thans (nog) niet in staat is ten volle haar vermogensrechtelijke belangen zelf te behartigen, zodat zij nog steeds vermogensrechtelijke bescherming behoeft. Door haar zwakke persoonlijkheidsstructuur is betrokkene erg beïnvloedbaar en wordt zij niet in staat geacht om, onder meer, haar familie consequent weerstand te bieden. Het hof acht de kans groot dat de ouders dan wel een ander persoon misbruik zullen/zal kunnen maken van de (financiële) situatie van de betrokkene. Aan haar is immers een letselschadeuitkering uitgekeerd en de mogelijkheid bestaat dat zij onder voorwaarden aanspraak kan maken op persoonsgebonden budget (verder: PGB). Het vermoeden bestaat dat de ouders van betrokkene in het verleden een bedrag van € 80.000,-, dat was uitgekeerd als voorschot op de letselschadeuitkering, voor persoonlijk gebruik hebben aangewend. De angst voor misbruik in de toekomst wordt versterkt doordat [vennootschap voor bewindvoering en curatele] onweersproken heeft verklaard dat [zorgverzekeraar] thans is gestart met een onderzoek naar fraude door de ouders van betrokkene bij de aanvraag van het PGB ten behoeve van betrokkene in het verleden en dat de ouders een jaar geleden betrokkene wederom hebben gevraagd of zij nogmaals PGB wilde aanvragen omdat zij geen geld hadden. Door tussenkomst van [vennootschap voor bewindvoering en curatele] is dit voorkomen. Ook hetgeen voorafgaand en gedurende deze procedure is voorgevallen, zoals vermeld in rechtsoverweging 9 van de eerdere tussenbeschikking van 30 augustus 2017 en opgenomen onder rechtsoverweging 2.2 onder 9. van deze beschikking, bevestigt het beeld van de beïnvloedbaarheid van betrokkene.

Het hof ziet in voormelde omstandigheden dan ook aanleiding om op de grond van artikel 1:432 lid 3 BW ambtshalve over gaan tot de instelling van een bewind over de goederen van de betrokkene. Daarbij overweegt het hof dat het destijds bij beschikking van de rechtbank Den Haag van 29 april 2014 ingestelde bewind op grond van artikel 1:449 lid 1 BW is beëindigd door de bij de bestreden beschikking uitgesproken curatele en dat de vernietiging van de curatele in hoger beroep er niet toe leidt dat het bewind herleeft. Het hof zal dan ook de curatele opheffen per heden en met ingang van heden zal het hof de goederen die (zullen) toebehoren aan betrokkene onder bewind stellen wegens haar geestelijke toestand.

Op grond van artikel 1:435 lid 1 BW benoemt de rechter bij het instellen van het bewind of zo spoedig mogelijk daarna een bewindvoerder. Hij vergewist zich van de bereidheid en vormt zich een oordeel over de geschiktheid van de te benoemen persoon. De rechter volgt bij die benoeming op grond van lid 3 van voormeld artikel de uitdrukkelijke voorkeur van de rechthebbende, tenzij gegronde redenen zich tegen zodanige benoeming verzetten. Twee bewindvoerders kunnen worden benoemd, tenzij gegronde redenen zich tegen zodanige benoeming verzetten (artikel 1:437 BW).

Ter zitting heeft de betrokkene kenbaar gemaakt dat zij de voorkeur heeft voor [vennootschap voor bewindvoering en curatele] als bewindvoerder. Het hof zal dan ook [de bewindvoerder 1] en [de bewindvoerder 2] benoemen tot bewindvoerders. Zij hebben zich ieder bereid verklaard als bewindvoerders te fungeren. Het hof zal geen bepaalde taakverdeling vaststellen, zodat iedere bewindvoerder bevoegd is alle tot het bewind behorende werkzaamheden te verrichten.

Bij beschikking van 30 augustus 2017 is overwogen dat aanleiding is gezien om in afwijking van het uitgangspunt van artikel 195 Rv - dat het voorschot ter zake de door de deskundigen te maken kosten door de eisende partij (in dit geval de ouders van de betrokkene, verzoekers in eerste aanleg) gedeponeerd wordt, hetgeen in een verzoekschriftprocedure van overeenkomstige toepassing is - te bepalen dat de kosten van het onderzoek vooralsnog ten laste van de betrokkene komen. Daarbij is meegewogen dat er diverse rapporten zijn waaruit blijkt dat sprake is van zware neurologische problematiek van betrokkene, dat er op kan wijzen dat wordt voldaan aan de gronden van de ondercuratelestelling, maar de betrokkene stelt dat het thans veel beter met haar gaat. Vervolgens is bij beschikking van 8 november 2017, teneinde de voortgang van de procedure te waarborgen, het voorschot voorlopig ten laste van ’s Rijks kas gebracht. Nadien heeft betrokkene het voorschot alsnog voldaan en bij beschikking van 7 november 2018 zijn de kosten van de deskundige vastgesteld op € 3.828,90. Gezien hetgeen het hof reeds heeft overwogen, is het hof ook thans nog van oordeel dat de kosten van de deskundige ten laste van betrokkene dienen te komen. Het door betrokkene teveel betaalde, zijnde een bedrag van € 171,10, dient door de griffier aan betrokkene te worden teruggestort.

Dit leidt tot de volgende beschikking.