Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 29-01-2019, ECLI:NL:GHARL:2019:1002

Het verloop van de procedure blijkt uit:

- het beroepschrift met productie(s), ingekomen op 31 augustus 2018;

- het verweerschrift met productie(s).

De minderjarige [de minderjarige] (hierna: [de minderjarige] ) is in de gelegenheid gesteld zijn mening kenbaar te maken met betrekking tot het verzoek, maar heeft in zijn brief, die het hof op 18 december 2018 heeft ontvangen, aangegeven daarvan geen gebruik te willen maken.

De mondelinge behandeling heeft op 17 december 2018 plaatsgevonden. Partijen zijn verschenen, bijgestaan door hun advocaten. Mr. Scheele heeft zijn pleitaantekeningen overgelegd en op verzoek van het hof het proces-verbaal van de zitting van de rechtbank.

Partijen zijn de ouders van [de minderjarige] , geboren [in] 2001. [de minderjarige] heeft tot 2012 bij de moeder gewoond en woont sindsdien bij de vader.

Bij beschikking van 31 juli 2014 van de rechtbank Rotterdam zijn partijen gezamenlijk met het gezag over [de minderjarige] belast, is [de minderjarige] onder toezicht gesteld van Bureau Jeugdzorg Stadsregio Rotterdam voor de duur van één jaar, is de hoofdverblijfplaats van [de minderjarige] bij de vader bepaald en is een zorgregeling tussen de moeder en [de minderjarige] vastgesteld.

De ondertoezichtstelling is eenmaal verlengd voor de duur van één jaar.

Bij vonnis in kort geding van de rechtbank van 18 april 2018 is de vordering van de moeder tot - onder meer - nakoming van de zorgregeling als vastgelegd in de beschikking van 31 juli 2014 van de rechtbank Rotterdam afgewezen en de tenuitvoerlegging van die beschikking voor zover het de zorgregeling tussen de moeder en [de minderjarige] betreft geschorst.

Bij de bestreden beschikking van 1 juni 2018 is bepaald dat het gezag over [de minderjarige] voortaan alleen aan de vader toekomt, is de moeder de omgang met [de minderjarige] ontzegd en is aan de vader vervangende toestemming verleend voor de aanvraag van een wijziging van de geslachtsnaam van [de minderjarige] . Het verzoek van de moeder om een ondertoezichtstelling voor zes maanden af te geven is afgewezen, alsmede haar verzoek om het gezag alleen aan haar te doen toekomen en het hoofdverblijf van [de minderjarige] bij haar te bepalen.

De moeder is met vier grieven in hoger beroep gekomen van de beschikking van 1 juni 2018. Deze grieven beogen het geschil in hoger beroep in volle omvang aan de orde te stellen. De moeder verzoekt die beschikking te vernietigen en alsnog na herbeoordeling van de zaak haar verzoeken uit eerste aanleg toe te wijzen, dan wel te beslissen zoals het hof in goede justitie juist acht.

De vader voert verweer en verzoekt de bestreden beschikking te bekrachtigen en verzoekt aanvullend te bepalen dat mr. Scheele althans de moeder in de kosten wordt veroordeeld ter hoogte van € 3.200,- althans op een door het hof te bepalen bedrag, uitvoerbaar bij voorraad en te bepalen dat de moeder geen procedures meer jegens de vader en de minderjarige aanhangig mag maken, althans zolang [de minderjarige] minderjarig is.

Eerst zal het hof de gezagskwestie en het hoofdverblijf van [de minderjarige] bespreken, vervolgens het verzoek om ondertoezichtstelling van [de minderjarige] , de omgang tussen de moeder en [de minderjarige] , de geslachtsnaamwijziging, de door de vader gewenste bepaling dat de moeder stopt met procedures en tot slot de door de vader verzochte proceskostenveroordeling.

Anders dan de moeder, acht het hof zich op grond van de stukken en de mondelinge behandeling voldoende voorgelicht om een verantwoorde beslissing te kunnen nemen, zodat geen reden bestaat om een nader onderzoek te gelasten.

Tot de bestreden beschikking hadden de ouders gezamenlijk het ouderlijk gezag over [de minderjarige] .

Dat er sprake is van gewijzigde omstandigheden is niet in geschil.

De moeder heeft verzocht [de minderjarige] onder toezicht te stellen om het contact tussen haar en [de minderjarige] te herstellen. Als dat niet in een vrijwillig kader kan moet dit gedwongen, aldus de moeder. Na eigen onderzoek komt het hof tot dezelfde conclusie als de rechtbank, inhoudende dat dit verzoek van de moeder dient te worden afgewezen. Het hof is het eens met de overwegingen van de rechtbank zoals weergegeven in de laatste twee alinea's van bladzijde 4 en de eerste twee alinea's van bladzijde 5 van de bestreden beschikking. Het hof neemt die na eigen onderzoek over en maakt die tot de zijne. Het gedwongen kader van de ondertoezichtstelling is eerder geprobeerd maar heeft niet tot het gewenste resultaat geleid. Met de rechtbank verwacht het hof niet dat een nieuwe ondertoezichtstelling de problemen binnen afzienbare termijn kan oplossen. De moeder dient bij zichzelf te rade te gaan en zich er rekenschap van te geven dat [de minderjarige] inmiddels zeventien jaar is.

Net als de rechtbank acht het hof een opgelegde omgangsregeling tussen de moeder en de inmiddels zeventienjarige [de minderjarige] in strijd met zijn zwaarwegende belangen. Na eigen onderzoek onderschrijft het hof de overwegingen van de rechtbank zoals weergegeven in de laatste twee alinea's van bladzijde 5 en de eerste twee van bladzijde 6 van de bestreden beschikking, neemt die over en maakt die tot de zijne. Anders dan de moeder ter zitting van het hof stelt is het niet zo dat er niets ondernomen is om contactherstel tussen haar en [de minderjarige] mogelijk te maken. Zo heeft de ondertoezichtstelling, waarin in een gedwongen kader is geprobeerd het contact te herstellen, niet tot het gewenste resultaat heeft geleid. Ook heeft een bijzondere curator onderzocht of het contact hersteld kon worden en of en zo ja, welke hulpverlening voor [de minderjarige] geboden was, en is de raad voor de kinderbescherming betrokken geweest.

Aan het hof ligt verder de vraag voor of aan de vader vervangende toestemming dient te worden verleend voor het namens [de minderjarige] indienen van een verzoekschrift om de huidige geslachtsnaam van [de minderjarige] , die van de moeder, zijnde ' [verzoekster] ', te wijzigen in die van de vader, zijnde ' [verweerder] '.

Op grond van artikel 1:7 BW kan de geslachtsnaam van een persoon op zijn verzoek of op verzoek van diens wettelijke vertegenwoordiger worden gewijzigd door de Koning. Ingevolge artikel 3 lid 1 aanhef en onder a van het Besluit geslachtsnaamwijziging (hierna: het besluit) kan - voor zover hier van belang - op eensluidend verzoek van de wettelijke vertegenwoordiger en van degene wiens geslachtsnaam ten behoeve van de minderjarige wordt verzocht, de geslachtsnaam van een minderjarige van twaalf jaren of ouder worden gewijzigd in de geslachtsnaam van de ouder wiens naam het kind niet heeft, indien deze ouder na de ontbinding van het huwelijk of de verbreking van de buitenhuwelijkse samenleving met de andere ouder gedurende ten minste drie jaren onmiddellijk voorafgaande aan het verzoek de minderjarige heeft verzorgd en opgevoed. Zowel de wettelijke vertegenwoordiger als degene wiens geslachtsnaam ten behoeve van de minderjarige wordt verzocht is hier de vader. Anders dan de rechtbank zal het hof het verzoek van de vader om vervangende toestemming om een dergelijk verzoek bij de Koning in te dienen niet beoordelen aan de hand van artikel 1:253a lid 1 BW, nu dat ziet op geschillen over de gezamenlijke gezagsuitoefening en daar geen sprake meer van is. Medewerking of toestemming van de moeder bij de indiening van het verzoek is niet vereist, terwijl de inhoudelijke toets of de geslachtsnaam gewijzigd kan worden bij de Koning ligt. De mening van [de minderjarige] en de vraag of hij de consequenties van zijn keuze kan overzien behoeft dan ook in deze procedure bij het hof, anders dan de moeder bepleit, geen nader onderzoek.

Nu de toestemming van de moeder voor het indienen van het verzoek tot geslachtsnaamwijziging bij de Koning niet nodig is, is het verzoek van de vader overbodig. Het hof zal daarom de bestreden beschikking op dit punt vernietigen en alsnog het verzoek afwijzen.

Het verzoek van de vader aan het hof om te bepalen dat de moeder geen procedures meer jegens hem en [de minderjarige] aanhangig mag maken, althans zolang [de minderjarige] minderjarig is, vindt geen steun in het recht en zal het hof daarom afwijzen.

In een zaak als deze, waar het een geschil omrent het kind van partijen betreft, is het gebruikelijk dat de kosten van het geding in hoger beroep gecompenseerd worden in die zin dat elke partij de eigen kosten draagt. Het hof ziet in het door de vader - die zelf de procedure in eerste aanleg is gestart - met betrekking tot de proceskosten gestelde geen aanleiding af te wijken van het gebruikelijke uitgangspunt. Het verzoek van de vader om de moeder in de proceskosten te veroordelen zal het hof daarom afwijzen.