Gerechtshof Amsterdam 18-12-2018, ECLI:NL:GHAMS:2018:4829

De vrouw stelt in grief 1 allereerst dat de rechtbank ten onrechte geen beslissing heeft genomen over haar vordering tot veroordeling van de man tot betaling van een bedrag van € 21.743,44, zijnde de helft van het verschil dat zij meer heeft ingebracht. Verder stelt zij in deze grief dat de rechtbank ten onrechte onder 4.8 van haar vonnis heeft overwogen dat, nu partijen geen afspraak hebben gemaakt over de bijdrage aan de gemeenschappelijke huishouding, de vordering in reconventie wordt afgewezen.

De vrouw licht deze grief - kort gezegd - als volgt toe. Zij heeft in totaal € 125.041,- ingebracht, bestaande uit inkomen uit arbeid ten bedrage van € 90.631,51 - en geen € 83.715,- zoals de man beweert -, inleg spaarrekening van haar kant van € 18.000,-, huurinkomen van de vrouw van € 13.410,-, een schenking van haar ouders van € 2.000,-, een inbreng van de mislukte verkoop van de woning van haar kant van € 1.000,-. De man heeft slechts € 81.554,63, en dus minder dan de man beweert ingebracht, zodat zij € 43.486,88 meer heeft ingebracht en een vordering heeft op de man van de helft van laatstgenoemd bedrag, zijnde € 21.743,44.

Daarnaast is de vrouw vanaf de geboorte van [kind A] drie dagen per week gaan werken en heeft zij gedurende ongeveer 42 maanden gemiddeld € 875,- per maand minder verdiend, omdat zij de zorg voor de kinderen en het huishouden droeg en aldus € 36.750,- in natura ingebracht. De vrouw vordert niet de bedragen die zij verdiend zou hebben als zij zou hebben doorgewerkt op grond van redelijkheid en billijkheid. Deze omstandigheid is wel een gegronde reden haar het volledige bedrag van € 21.743,44 toe te kennen, nu het redelijk zou zijn geweest als de man in de periode dat zij minder is gaan werken een grotere bijdrage dan de helft zou leveren, omdat zij minder is gaan werken om voor het kind te zorgen. Het gaat niet om ieders bijdrage in de kosten van de huishouding maar om onderscheiden vermogensbestanddelen van partijen, aldus de vrouw.

De man voert verweer.

Alvorens in te gaan op het tweede onderdeel van grief 1 (en de subsidiaire grieven 2 tot en met 7) stelt het hof het volgende voorop.

Partijen hebben een affectieve relatie gehad, samengewoond en een gemeenschappelijke huishouding gevoerd. Zij hebben geen samenlevingscontract gemaakt en ook geen afspraken over (de verdeling van) de kosten van de huishouding. Dat betekent in beginsel dat ieder zijn eigen vermogen heeft en alleen aansprakelijk en draagplichtig is voor zijn eigen (aandeel in gemeenschappelijke) schulden, behoudens de hoofdelijke aansprakelijkheid voor een schuld, zoals de hypothecaire schuld.

Omdat partijen ieder een eigen vermogen hadden, en daarnaast tussen hen een eenvoudige gemeenschap van het woonhuis, inboedel (en de auto) bestond, kunnen over en weer vergoedingsverplichtingen zijn ontstaan, indien betaling door de één heeft geleid tot voordeel voor de ander. Om te kunnen vaststellen of er over en weer verplichtingen tot vergoeding zijn ontstaan, is het nodig te kunnen vaststellen i) welke kosten er zijn gemaakt of welke betalingen zijn gedaan, ii) welke van deze kosten/betalingen voor gezamenlijke rekening of voor rekening van de vrouw of de man kwamen, iii) wie aan deze betalingen en voor welk bedrag heeft bijgedragen en iv) wat ieder daaraan had moeten bijdragen.

Ter zitting hebben beide partijen desgevraagd bevestigd, dat het volledige inkomen van de man op de en/of-betaalrekening werd gestort, en dat de vrouw huurinkomsten van haar woning en inkomsten die zij overhield overmaakte naar de en/of-betaalrekening en dat voorts dat de vrouw geld ontvangen van haar ouders overmaakte van haar betaalrekening naar de en/of- betaalrekening (zoals ter zitting in hoger beroep door de voorzitter bij wijze van voorbeeld aangeduid als de rode, groene, blauwe en gele knikkers). Aldus heeft vermenging heeft plaatsgevonden. Ter zitting hebben beide partijen eveneens desgevraagd bevestigd, dat er betalingen werden gedaan van de spaarrekening van de vrouw naar haar betaalrekening en van laatstgenoemde rekening naar de en/of-betaalrekening en vervolgens naar de en/of-spaarrekening en van deze en/of-spaarrekening weer terug naar de en/of-betaalrekening en ook naar de betaalrekening en spaarrekening van de vrouw. Zij hebben ook verklaard, dat kosten van de huishouding werden voldaan van de en/of-betaalrekening en de betaalrekening van de vrouw, de kosten van de woning van de vrouw werden voldaan van haar betaalrekening en dat inboedel is aangeschaft met geld van de en/of-betaal- of spaarrekening. Tot slot is bevestigd dat de vrouw naar een eigen rekening heeft overgemaakt onder meer de schadevergoeding in verband met gebreken aan haar woning, alsmede een teruggave inkomstenbelasting respectievelijk ongeveer ter grootte van € 14.000,- en € 3.000,- (naar het hof begrijpt uit de stukken in eerste aanleg een totaalbedrag van € 29.042,04). Door verschuivingen van de ene naar de andere rekening van vermengde inkomens- en vermogensbestanddelen (rode, groene, blauwe en gele knikkers en andere niet gedefinieerde knikkers), zonder daarvan enige administratie bij te houden of daarin onderscheid te maken, kan niet meer worden vastgesteld met welke inkomens- dan wel vermogensbestanddelen kosten zijn voldaan of anderszins betalingen zijn gedaan, en dus ook niet wie in welke verhouding heeft bijgedragen of had moeten bijdragen. Daargelaten nog dat partijen niet hebben afgesproken welke kosten onder de kosten van de huishouding vielen of voor gezamenlijke rekening kwamen en in welke verhouding deze zouden worden voldaan en zij bovendien verdeeld zijn over het antwoord op de vraag wie wat en in welke verhouding heeft bijgedragen. De vrouw heeft in dit kader te weinig gesteld.

Aldus is ook naar het oordeel van het hof de vordering van de vrouw tot betaling door de man aan haar van een bedrag van € 21.743,44 op deze grond niet voor toewijzing vatbaar, ook niet op grond van de redelijkheid en billijkheid. Ook daartoe heeft de vrouw tegenover de gemotiveerde betwisting door de man te weinig gesteld.

Nu grief 1 van de vrouw faalt, zal het hof hieronder de voorwaardelijk voorgedragen grieven 2 tot en met 7 beoordelen.

Grief 2

De vrouw stelt in haar grief 2 dat de rechtbank in rechtsoverweging 4.15 ten onrechte de vordering tot teruggave van het spaargeld van de vrouw heeft afgewezen, omdat dit bedrag niet meer aanwezig is en dat gesteld noch gebleken is dat het bedrag uitsluitend is aangewend voor privé-uitgaven van de man.

Haar toelichting op deze grief komt op het volgende neer. De man en de vrouw waren niet gehuwd en hebben respectievelijk € 3.000,- en € 18.000,- ingebracht. Omdat ieder eigenaar was van het eigen ingebrachte bedrag, had de rechtbank moeten beslissen dat de man bij wijze van verrekening € 18.000,- aan de vrouw diende terug te betalen, althans is de beslissing van de rechtbank in strijd met de redelijkheid en billijkheid.

De vrouw stelt het bedrag van € 18.000,- te hebben aangewend voor betaling van de auto die op naam van de man is gezet. Zij licht dit toe aan de hand van door haar in dit kader overgelegde producties.

De man voert verweer.

Uit overweging 3.2.3 en 3.2.4 volgt dat ook de vordering van de vrouw tot betaling door de man aan haar van een bedrag van € 18.000,- niet voor toewijzing vatbaar is op grond van haar “eigendomsrecht” noch op grond van de redelijkheid en billijkheid. In dit kader is nog het volgende van belang.

De rechtbank heeft ten aanzien van de auto samengevat overwogen dat tussen partijen niet in geschil is dat de auto gemeenschappelijk is en aan de man wordt toegedeeld onder de verplichting de vrouw de helft van de waarde van de auto per de peildatum te voldoen. Het hof begrijpt dat de vrouw ook hiertegen grieft en zich nu op het standpunt stelt dat zij € 18.000,- heeft geïnvesteerd in de auto die een privégoed is van de man, omdat de auto op zijn naam is gesteld. Met dit betoog miskent de vrouw dat de registratie bij de RDW door de overheid in het leven is geroepen onder meer met het oog op belastingheffing en verplichte verzekering en dat deze registratie niet bepalend is voor de eigendom. Een auto is geen goed op naam maar een roerende zaak die op de voet van artikel 3:84 Burgerlijk Wetboek (BW) bevoegd op basis van een geldige titel rechtsgeldig wordt geleverd door bezitsverschaffing, in casu door afgifte van de autosleutels.

Nu de man stelt dat de auto gemeenschappelijk is, en de vrouw daartegenover verder niets heeft aangevoerd, slaagt de grief in zoverre niet en gaat ook het hof uit van gemeenschappelijke eigendom van de auto.

Uit de door de vrouw overgelegde producties volgt dat zij voormeld bedrag van € 18.000,- op 1 augustus 2011 heeft overgeschreven van haar betaalrekening naar de en/of-betaalrekening met de omschrijving “voor ons spaarrekeningkie”. Zoals de vrouw in eerste aanleg ter zitting heeft verklaard, heeft zij dat vervolgens overgemaakt naar de en/of-spaarrekening. De auto is in januari 2012 besteld en vervolgens in twee termijnen betaald via de en/of-betaalrekening. Of dat is geschied met van de en/of- spaarrekening overgeboekte gelden van de vrouw, gelden van de man of van beiden en/of met geld van de en/of-betaalrekening, staat niet vast. Dat de auto aldus in totaliteit van het spaargeld van de vrouw is betaald, staat in het licht van het hiervoor in 3.2.4 overwogene eveneens niet vast. Niet onmogelijk is, zoals de man heeft betoogd, dat het bedrag van € 18.000,- (mede) is gebruikt voor (privé-)pinopnames door de vrouw in 2013 en 2014. Verder staat op grond van het vorenstaande evenmin vast wie in welke verhouding heeft bijgedragen, zodat in dit kader ook geen betekenis kan worden toegekend aan de in mindering gebrachte inruilprijs van de auto van de vrouw ad € 2.800,- of de vergoeding voor de teruggedraaide kilometerstand ad € 860,- die is teruggestort op de gezamenlijke rekening. Ook het beroep van de vrouw op de redelijkheid en billijkheid baat de vrouw niet. Anders dan de vrouw stelt, zijn partijen het er niet over eens wie er meer dan de ander heeft bijgedragen. Zij heeft tegenover de gemotiveerde betwisting door de man te weinig gesteld om aan een verdere inhoudelijke afweging toe te komen.

De tweede grief van de vrouw faalt ook overigens.

Grieven 3 tot en met 7

Incidenteel hoger beroep

Grief 1 (woonlasten)

In grief 1 stelt de man dat de rechtbank ten onrechte zijn vordering inzake de gezamenlijke woonlasten heeft afgewezen, nadat de vrouw had gesteld dat de man na haar vertrek de sloten heeft veranderd waardoor de vrouw verstoken zou zijn van het woongenot. Hij heeft vanaf 5 juli 2014 tot de datum van verkoop van de gezamenlijke woning de woonlasten volledig voor zijn rekening genomen en heeft om die reden een vordering op de vrouw van (9 x € 1.187,- =) € 10.690,-, te vermeerderen met de gezamenlijke hypotheekrenteaftrek ad € 3.409,- die de vrouw zich na haar vertrek uit de woning heeft toegeëigend en die hij moest terugbetalen aan de belastingdienst, omdat de vrouw weigerde zijn fiscaal partner te zijn. Hij beroept zich op productie 9, zijnde de aanslag 2014 met nummer 1274.91.715.H.40.05 inzake de hypotheekrenteaftrek.

De vrouw voert verweer.

Het hof overweegt als volgt. In beginsel dienen partijen de hypotheekrente bij helfte te dragen. Op grond van de verschillende lezingen van partijen staat niet vast dat de vrouw door toedoen van de man verstoken is geweest van het gebruik van de woning. De man grieft echter niet tegen het oordeel van de rechtbank dat de vrouw wegens haar recht op een gebruiksvergoeding een verrekenbare vordering had op de man die het alleengebruik van de woning had en dat als adequate gebruiksvergoeding is aan te merken de helft van de totale woonlasten. Om die reden behoeft deze grief in beginsel reeds geen verdere bespreking. Immers, indien de vordering van de man, volgens zijn eigen stellingen, zou worden verhoogd met de gestelde € 3.409,-, dan dient ook de gebruiksvergoeding met een gelijk bedrag te worden verhoogd wegens een hogere woonlast van de man.

Bovendien, en dit is mede redengevend, staat de gestelde vordering van € 3.409,- van de man op de vrouw niet vast, omdat zij ter zitting heeft aangevoerd dat het door haar overgeboekte bedrag zag op de hypotheekrenteaftrek van haar woning en omdat zij betwist dat de man dit bedrag moet terugbetalen wegens een te hoog genoten fiscale aftrek. De gestelde vordering staat verder ook niet vast omdat de aanslag kennelijk ziet op het gehele jaar, terwijl als peildatum geldt 5 juli 2014 en de man ter zitting heeft verklaard dat de aanslag ziet op de periode vanaf de peildatum tot datum verkoop van de woning en een onderbouwing hiervan ontbreekt. De man heeft aldus onvoldoende onderbouwd dat de terugbetalingsverplichting van het bedrag van € 3.409,- is ontstaan door toedoen van de vrouw. Deze grief faalt.

Grief 2 (gemeenschappelijke bankrekeningen)

De man richt grief 2 tegen de afwijzing in rechtsoverweging 4.12 door de rechtbank van een vordering van de man op de vrouw, omdat hij geen bewijs kan overleggen dat hij na het vertrek van de vrouw op 5 juli 2014 de gezamenlijke bankrekening alleen heeft gevoed met zijn salaris om de woonlasten te kunnen voldoen. Hij licht dit toe als volgt. De vrouw heeft op 19 juli 2014 een bedrag van € 3.000,- afgeschreven van de en/of-rekening. Met deze overboeking naar zichzelf heeft zij € 3.000,- onttrokken aan gemeenschappelijk vermogen. Zij heeft hiermee de laatste aflossingstermijn van € 3.000,- op de gezamenlijke schuld van partijen aan de ouders van de vrouw voldaan. Het aandeel van de man in de schuld aan de ouders van de vrouw bedroeg € 1.500,-, zodat de man een vordering heeft op de vrouw van € 1.500,-. Hij beroept zich op productie 10 en 11.

De vrouw voert verweer.

Uit de door de man overgelegde producties en de verklaring van de vrouw blijkt dat zij op 19 juli 2014, dus na de peildatum, € 3.000,- heeft overgeschreven van de en/of-spaarrekening naar de en/of-betaalrekening en vandaar naar een rekening van haar ouders, zodat een gezamenlijke schuld van partijen van € 3.000,- aan de ouders van de vrouw is afgelost.

De man grieft niet tegen de overweging van de rechtbank (4.13 van het bestreden vonnis) dat partijen ten aanzien van de en/of-spaarrekening ter zitting zijn overeengekomen dat voor de verdeling van het saldo moet worden uitgegaan van de peildatum 5 juli 2014 en dat dit saldo verminderd dient te worden met het bedrag van € 3.000,- dat de vrouw op 19 juli 2014 heeft aangewend ter voldoening van een gemeenschappelijke schuld aan haar ouders.

Hij grieft ook niet tegen de overweging van de rechtbank dat volgens de man ieder voor de helft gerechtigd was tot het saldo op de en/of-spaarrekening, te weten € 550,18.

Het voorgaande brengt mee dat het aandeel van de man in het saldo van de bankrekening per de peildatum de helft van € 4.100,35, zijnde € 2.050,18, bedroeg. Nu de man niet stelt dat zijn deel van de schuld aan de ouders van de vrouw niet had moeten worden afgelost (de man stelt immers enkel dat zijn aandeel in de schuld slechts € 1.500,- bedroeg en dat hij daarom nog een vordering op de vrouw heeft van een gelijk bedrag), dient dit bedrag op het aan hem toekomende aandeel in mindering te worden gebracht. Aldus resteert voor hem een bedrag van € 550,18, zoals de rechtbank heeft geoordeeld. Dat de man de en/of-rekening na het uiteengaan van partijen alleen met zijn salaris heeft gevoed, is niet relevant nu het om de verdeling van het saldo per peildatum gaat en daarin zowel het aandeel van de man als dat van de vrouw in de terugbetaling van de schuld aan de ouders is verdisconteerd. Voor enige (terug)betaling door de vrouw aan de man bestaat in dit verband dan ook geen grond. Vanwege het voorgaande faalt grief 2 van de man.

Grief 3 (schenking)

Grief 5 (digitale foto’s, film- en studiemateriaal)

Deze grief is gericht tegen de afwijzing door de rechtbank in het bestreden vonnis van de vordering tot afgifte van een kopie van de volgende bestanden:

Huwelijksfoto’s 2008, foto’s reizen van de man naar Thailand, Egypte, New York, en Zuid-Afrika in de periode 2002 tot en met 2010, foto’s van reeds overleden grootouders en oom van de man, foto’s en filmmateriaal van de geboorte van [kind A] en van zijn 1e en 2e levensjaren, foto’s gezamenlijke vakanties New York, Tenerife en Center Parcs, bestanden studie HBO bedrijfsveiligheid van de man. Ter onderbouwing van zijn stelling beroept hij zich op door hem overgelegde getuigenverklaringen.

De vrouw betwist dat de gestelde bestanden op de laptop staan en voert aan dat de getuigen niet onpartijdig zijn en ook niet verklaren welke bestanden er op de laptop stonden.

Ter zitting heeft de vrouw verklaard dat zij op de laptop fotomapjes maakte en dat de man de foto’s eraf heeft gehaald en ook dat de man voor zijn studie de computer op zolder gebruikte.

Grief 6 (Renault Clio)

De man stelt in grief 6 een vordering te hebben op de vrouw verband houdende met de aankoop van de gezamenlijke auto Renault Clio, omdat hij ten behoeve van de aankoop daarvan zijn eigen oude auto heeft verkocht voor € 1.700,- en een vordering heeft op de vrouw tot een gelijk bedrag.

Daarnaast stelt hij dat de vrouw heeft geweigerd de reservesleutel van de Renault Clio af te geven en hij om die reden een sleutel bij heeft moeten laten maken ad € 192,95.

Hij vordert om die redenen de vrouw te veroordelen aan hem een bedrag van € 1.700,- en van € 192,95 te betalen.

De vrouw voert verweer.