Gerechtshof Den Haag 12-12-2018, ECLI:NL:GHDHA:2018:3407

Bij het hof zijn voorts de volgende stukken ingekomen:

- een journaalbericht van de zijde van de moeder van 24 augustus 2018 met bijlagen, ingekomen op 24 augustus 2018.

Voogdij over [de minderjarige]

De verzoekers verzoeken oma vaderszijde te benoemen tot de voogdes over [de minderjarige] . Allereerst geven zij aan dat zij bepaalde beslissingen niet ter toetsing aan een rechter of andere onafhankelijke instantie kunnen voorleggen nu de gecertificeerde instelling de voogdij over [de minderjarige] heeft. Ter zitting geven de verzoekers aan dat [de minderjarige] op 1 november 2018 met spoed uit huis is geplaatst. Tot deze uithuisplaatsing ervaarden de verzoekers grote druk: hoewel zij als een door omstandigheden samengesteld gezin goed functioneerden en samen de zorg voor [de minderjarige] deelden, leefde er bij de verzoekers altijd de angst dat de voogd zou bepalen dat het niet goed (genoeg) met [de minderjarige] zou gaan en hij naar een pleeggezin zou worden overgeplaatst, zonder dat de verzoekers hier iets tegen zouden kunnen doen. De gecertificeerde instelling had met de verzoekers besproken dat het op termijn voor [de minderjarige] beter zou zijn om in een perspectief biedend pleeggezin te worden geplaatst. De ouders kunnen achter deze uithuisplaatsing staan. Zij begrijpen de crisis, de spoed uithuisplaatsing en de plaatsing van [de minderjarige] in een tijdelijk pleeggezin echter niet. De wenselijkheid en de rechtmatigheid van deze (spoed)uithuisplaatsing kunnen echter nu niet worden getoetst.

Het is voor de verzoekers daarnaast onbegrijpelijk dat oma vaderszijde de voogdij niet zou kunnen dragen. [de minderjarige] verbleef, met instemming van de voogd, meerdere dagen per week bij oma vaderszijde. [de minderjarige] had dus (tijdelijk) bij haar kunnen worden geplaatst, in plaats van een crisispleeggezin. De moeder kent oma vaderszijde verder al haar gehele leven en heeft vertrouwen in haar, waardoor zij een stabiele factor in het leven van de moeder is. Ook kennen de vader en de moeder elkaar als vrienden sinds hun vijfde levensjaar en werden pas een aantal maanden voordat de moeder zwanger werd van [de minderjarige] verliefd op elkaar. Het beëindigen van de liefdesrelatie heeft geen verschil gemaakt voor de verhouding tussen oma vaderszijde en de moeder. Als hiertoe reden is, zouden de verzoekers akkoord gaan met de benoeming van de oma vaderszijde als voogdes met daarbij een ondertoezichtstelling over [de minderjarige] , zodat eventueel vanaf de zijlijn kan worden meegekeken en ingegrepen wanneer dit nodig is.

De gecertificeerde instelling geeft ter zitting allereerst aan dat er al vanaf de geboorte van [de minderjarige] grote zorgen waren en dat er duidelijke afspraken met de moeder zijn gemaakt over zijn verzorging en opvoeding. De moeder heeft hierbij veel ondersteuning gehad, onder meer vanuit [ouder-kind huis] . Uiteindelijk is besloten dat het voor [de minderjarige] beter zou zijn om in een perspectief biedend pleeggezin op te groeien. De ouders stonden volgens de gecertificeerde instelling achter deze beslissing. Omdat de moeder de zorg niet volhield en er een crisissituatie ontstond, is [de minderjarige] uiteindelijk toch met spoed eerder uit huis geplaatst en overgebracht naar een tijdelijk pleeggezin. De gecertificeerde instelling begrijpt het punt dat de ouders naar voren brengen, namelijk dat het zorgelijk is dat een uithuisplaatsing door de rechter niet wordt getoetst nu de voogdij bij de gecertificeerde instelling berust. Hiervoor zal de wet moeten worden aangepast, aldus de gecertificeerde instelling. De gecertificeerde instelling ziet verder in dat oma vaderszijde goede bedoelingen heeft en dat zij voor de moeder een grote steun is.

De gecertificeerde instelling staat echter niet achter het verzoek om daarom de voogdij naar de oma vaderszijde of naar de vader over te dragen. Oma vaderszijde handelt namelijk niet altijd in het belang van [de minderjarige] en er is veel strijd tussen de vader en haar. Als voorbeeld geeft de gecertificeerde instelling aan dat oma vaderszijde een belangrijke afspraak tijdens de uithuisplaatsing niet is nagekomen. Met oma vaderszijde was namelijk de (veiligheids)afspraak gemaakt dat zij de vader niet in haar woning zou laten, omdat de moeder en [de minderjarige] hier de nacht voor de uithuisplaatsing verbleven. Oma vaderszijde liet de vader toch binnen. Er is hierna bij de uithuisplaatsing met de begeleider van [ouder-kind huis] een conflict ontstaan dat hoog is opgelopen. Deze situatie is niet in het belang van [de minderjarige] geweest. De gecertificeerde instelling verzoekt daarom om de bestreden beschikking te bekrachtigen en de voogdij bij een neutrale instantie te laten.

Het hof overweegt allereerst dat de beide ouders minderjarig waren op het moment dat [de minderjarige] werd geboren. De moeder is dit nog steeds. Op grond van artikel 1:246 BW is een minderjarige onbevoegd om het gezag over zijn of haar kind uit te oefenen, redenen waarom de rechtbank op grond van artikel 1:301 lid 1 BW de gecertificeerde instelling heeft belast met de voogdij over [de minderjarige] . De rechtbank was hierbij van oordeel dat de voogd een onafhankelijke derde moest zijn en heeft daarom niet oma vaderszijde tot voogd benoemd. De verzoekers zijn van mening dat het belang van [de minderjarige] er juist om vraagt dat oma vaderszijde met de voogdij moet worden belast, onder meer zodat eventuele kinderbeschermingsmaatregelen door een rechter kunnen worden getoetst. Dit is nu niet mogelijk. Het hof stelt ten aanzien van dit verzoek voorop dat het inderdaad zorgelijk is dat er geen rechter of andere neutrale instantie de rechtmatigheid van een (spoed)uithuisplaatsing toetst nu de gecertificeerde instelling de volledige voogdij over [de minderjarige] heeft. Een uithuisplaatsing grijpt namelijk diep in op het familie- en gezinsleven, terwijl hulp in of vanuit de thuissituatie het uitgangspunt behoort te zijn. De rechter is bij de toetsing van een uithuisplaatsing aan een strikt wettelijk kader gebonden op basis waarvan hij afweegt of de kinderbeschermingsmaatregel noodzakelijk is in het belang van de verzorging en opvoeding van de minderjarige. Een dergelijke toetsing ontbreekt nu.

Het hof overweegt dat ook in de onderhavige zaak op basis van de wettelijke mogelijkheden niet mogelijk is om de noodzaak en de rechtmatigheid van een (spoed)uithuisplaatsing te kunnen laten toetsen door een onafhankelijke derde indien de voogdij bij de gecertificeerde instelling berust. Ondanks dat, komt het hof in deze zaak tot de conclusie dat de voogdij in deze bij de gecertificeerde instelling en niet bij oma aan vaderszijde moet blijven rusten.

Het hof overweegt dat het voor vader en moeder duidelijk was dat [de minderjarige] uiterlijk drie maanden na 18 oktober 2018 in een pleeggezin zou worden geplaatst. Vader en moeder hebben het hier moeilijk mee gehad maar, zoals zij ook ter zitting hebben aangegeven, zij zien hiervan de noodzaak in. Uiteindelijk is er tijdens een gesprek bij de gecertificeerde instelling het een en ander voorgevallen wat tot een versnelde (spoed)uithuisplaatsing heeft geleid. De gecertificeerde instelling heeft ter zitting aangegeven nog steeds geen passend perspectief biedend pleeggezin te hebben gevonden. Ouders kunnen zich niet neerleggen bij de spoeduithuisplaatsing waarbij [de minderjarige] in een crisis pleeggezin wordt geplaatst. Zij vinden dat het in het belang van [de minderjarige] ’s ontwikkeling is wanneer hij tijdelijk bij oma vaderszijde wordt geplaatst. Bij oma vaderszijde voelt hij zich thuis, hij heeft daar regelmatig verbleven en oma vaderszijde heeft sinds zijn geboorte vaak voor hem gezorgd, met medeweten van de gecertificeerde instelling, ook om de moeder te ontlasten. Ook al zou oma vaderszijde geen neutrale positie hebben in het conflict dat is geweest tussen de gecertificeerde instelling en de vader en de moeder, wat door de vader en de moeder wordt betwist, dan maakt dit nog niet dat zij niet als eerste in aanmerking komt om de zorg voor [de minderjarige] tijdelijk op zich te nemen bij het ontbreken van een definitief pleeggezin, aldus de vader en de moeder.