Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 30-08-2018, ECLI:NL:GHARL:2018:7820

Het verloop van de procedure blijkt uit:

• het beroepschrift met producties, ingekomen op 20 februari 2018;

• het verweerschrift tevens houdende incidenteel hoger beroep met producties;

• het verweerschrift in het incidenteel hoger beroep met één productie;

• een journaalbericht van mr. Hermans van 7 juni 2018 met producties;

• een journaalbericht van mr. Seelen van 19 juni 2018 met producties.

De mondelinge behandeling heeft op 21 juni 2018 plaatsgevonden. Partijen zijn in persoon verschenen, bijgestaan door hun advocaten.

Partijen zijn op 30 oktober 2009 te [plaatsnaam] met elkaar gehuwd. Het huwelijk van partijen is op 30 december 2016 ontbonden door inschrijving van de echtscheidingsbeschikking van 14 december 2016 in de registers van de burgerlijke stand.

De man en de vrouw zijn de ouders van:

• [kind 1] (hierna te noemen: [kind 1] ), geboren op [geboortedatum] te [plaatsnaam] , en

• [kind 2] (hierna te noemen: [kind 2] ), geboren op [geboortedatum] te [plaatsnaam] ,

over wie partijen gezamenlijk het gezag uitoefenen. De kinderen hebben hun hoofdverblijf bij de vrouw.

Ter gelegenheid van de echtscheiding hebben partijen een ouderschapsplan opgemaakt en ondertekend op 2 december 2016. In dat ouderschapsplan zijn partijen, voor zover hier van belang, het volgende overeengekomen:

Tussen partijen is in geschil de door de man te betalen bijdrage in de kosten van verzorging en opvoeding van [kind 1] en [kind 2] (hierna ook: kinderalimentatie).

Bij de bestreden beschikking is, voor zover thans van belang, de vrouw niet-ontvankelijk verklaard in haar verzoek de kinderalimentatie met ingang van de datum van indiening van het verzoekschrift vast te stellen op € 136,50 per kind per maand, dan wel op een zodanig bedrag en met ingang van een zodanig moment als de rechtbank juist acht, met compensatie van de proceskosten.

De vrouw is in hoger beroep gekomen van de bestreden beschikking. De vrouw verzoekt het hof na wijziging ter mondelinge behandeling, uitvoerbaar bij voorraad, de bestreden beschikking te vernietigen wat betreft de kinderalimentatie en, in zoverre opnieuw beschikkende, te bepalen dat de man met ingang van de datum van indiening van het inleidende verzoekschrift in eerste aanleg € 136,50 per kind per maand aan de vrouw dient te voldoen, althans een zodanig bedrag en met ingang van een zodanige datum als het hof juist acht, althans zodanig te beslissen als het hof juist acht, kosten rechtens.

De man is op zijn beurt met één grief in incidenteel hoger beroep gekomen. De grief ziet op de compensatie van de proceskosten. De man verzoekt het hof in het principaal hoger beroep: primair de vrouw niet-ontvankelijk te verklaren, subsidiair de bestreden beschikking te bekrachtigen. In het incidenteel hoger beroep verzoekt de man het hof te bepalen dat de vrouw wordt veroordeeld in de kosten van beide instanties.

In de eerste plaats is aan de orde de vraag of zich een relevante wijziging van omstandigheden heeft voorgedaan in de zin van artikel 1:401 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek (BW). De vrouw stelt zich op het standpunt dat dit het geval is omdat de man zich heeft onttrokken aan het schuldbemiddelingstraject bij de Stadsbank. Daarnaast stelt de vrouw dat er geen schulden meer zijn die op de draagkracht van de man drukken omdat de man nu een schuld heeft bij zijn nieuwe partner en aflossing van die schuld leidt tot een ‘vestzak-broekzak’ situatie. De man stelt daartegenover dat de omstandigheden misschien wel zijn gewijzigd, maar dat dit geen rechtens relevante wijziging in de zin van artikel 1:401 lid 1 BW oplevert.

Partijen hebben met elkaar in het ouderschapsplan afgesproken dat zij zich tot de Stadsbank zouden wenden voor een schuldbemiddelingstraject en zich aan de afspraken met de Stadsbank zouden houden, zodat de schulden weggewerkt zouden kunnen worden. Doordat de man zich heeft onttrokken aan dit traject, is hij deze afspraak niet nagekomen. Daarnaast is de man na de totstandkoming van het ouderschapsplan gaan samenwonen met zijn nieuwe partner. Gelet op de lening die de man bij zijn nieuwe partner is aangegaan, leveren deze gewijzigde omstandigheden naar het oordeel van het hof een relevante wijziging van omstandigheden in de zin van artikel 1:401 lid 1 BW op die een hernieuwde beoordeling van de behoefte en de draagkracht rechtvaardigt. De vrouw is daarom ontvankelijk in haar verzoek.

Partijen zijn verdeeld over de hoogte van de behoefte van de kinderen. Gelet op het geringe verschil zal het hof de door de vrouw gestelde behoefte van € 200,- en de door de man gestelde behoefte van € 195,- middelen en de behoefte van de kinderen vaststellen op € 197,50 per kind per maand.

De man heeft blijkens de salarisspecificatie van mei 2018 een inkomen van € 2.299,53 bruto per maand, te vermeerderen met vakantiegeld en te verminderen met pensioenpremie en premie WIA. Het hof houdt voorts rekening met de algemene heffingskorting en de arbeidskorting. Daarmee stelt het hof het netto besteedbaar inkomen van de man vast op € 1.898,-.

De man stelt dat bij de berekening van zijn draagkracht rekening moet worden gehouden met het feit dat hij maandelijks een bedrag van € 300,- aflost aan zijn partner in verband met de schulden die zijn voortgekomen uit het huwelijk van partijen. De vrouw betwist dat met deze € 300,- rekening moet worden gehouden. De man stort weliswaar maandelijks € 300,- van de ene op de andere rekening, maar beide rekeningen zijn door de man en zijn partner in gebruik. Op die manier vloeit de aflossing van € 300,- per maand dus gewoon weer terug in het huishouden van de man en zijn partner, aldus de vrouw.

Gelet op het vorenstaande berekent het hof de draagkracht van de man op € 286,- per maand (70% [€ 1.898,- minus (0,3 x € 1.898,- + € 920,-)]).

De vrouw ontvangt een bijstandsuitkering. Conform de aanbevelingen van de Expertgroep Alimentatienormen gaat het hof er derhalve van uit dat zij, als verzorgende ouder, geen draagkracht heeft om enig aandeel te leveren in de kosten van de kinderen.

De kinderen verblijven om de week een weekend bij de man. Daarnaast verblijven zij tijdens de zomervakantie gedurende drie weken bij hem, één week gedurende de kerstvakantie en om het jaar één week gedurende de herfstvakantie of de voorjaarsvakantie. Dit maakt dat de man recht heeft op een zorgkorting van 25%. Aangezien de behoefte van de kinderen € 395,- per maand bedraagt, bedraagt de maximale zorgkorting van de man € 98,75 (0,25 x € 395,-).

De gezamenlijke draagkracht van de man en de vrouw (€ 286,- per maand) is onvoldoende om in de totale behoefte van de kinderen te voorzien. Het tekort bedraagt € 109,- per maand. Dit tekort dient aan beide partijen voor de helft (€ 54,50) te worden toegerekend. Nu het bedrag dat de man aan zorgkorting dient te ontvangen groter is dan het tekort dat voor zijn rekening komt, kan de man zijn zorgkorting deels verzilveren, te weten tot een bedrag van € 44,25. Het hof zal de door de man te betalen kinderalimentatie daarom vaststellen op een bedrag van € 241,75 per maand, ofwel afgerond € 121,- per kind per maand [€ 286,- minus € 44,25].

De man verzoekt het hof de vrouw te veroordelen in de proceskosten van beide instanties. De vrouw was volledig op de hoogte van de situatie en heeft toch een procedure gestart, waardoor de man nodeloos kosten heeft moeten maken. De man stelt dat het feit dat de vrouw in eerste aanleg niet-ontvankelijk is verklaard dit standpunt bevestigt. De kosten die de man heeft moeten maken had hij beter kunnen besteden aan aflossing van de schulden. De vrouw betwist dat zij de procedure lichtvaardig en nodeloos is gestart.

Het hof overweegt als volgt. In zaken als de onderhavige is het gebruikelijk dat de proceskosten worden gecompenseerd in die zin dat ieder van partijen de eigen kosten draagt. Het hof ziet, anders dan de man, geen gronden om van dit uitgangspunt af te wijken. Daarbij neemt het hof in aanmerking dat de vrouw in hoger beroep in het gelijk is gesteld en daarmee is gegeven dat de vrouw de procedure niet nodeloos is gestart.