Gerechtshof Amsterdam 31-07-2018, ECLI:NL:GHAMS:2018:2705

Het gaat in dit geding - kort gezegd - om de volgende kwestie.

[appellante] is tegen deze beslissing in principaal appel gekomen onder aanvoering van drie grieven, die zich richten tegen het (inhoudelijk) oordeel van de voorzieningenrechter omtrent de gerechtvaardigdheid van de huuropzegging door de curator. Het incidenteel appel van de curator richt zich tegen de ontvankelijkverklaring van [appellante] in haar vorderingen tot ongedaan making van de rechtsgeldige huuropzegging (grief 1) alsmede tegen het oordeel van de voorzieningenrechter dat de (voormalig) advocaat van [appellante] , mr. Loos, over een rechtsgeldige opdracht beschikt om voor [appellante] op te treden (grief 2). Op grond hiervan is de curator van mening dat de beslissing van de voorzieningenrechter om de advocaat van [appellante] niet in de proceskosten te veroordelen niet in stand behoort te blijven.

Het hof zal allereerst grief 1 in incidenteel appel bespreken, nu deze het meest verstrekkend is. In die grief stelt de curator zich op het standpunt dat de voorzieningenrechter [appellante] niet-ontvankelijk had moeten verklaren in haar vordering tot intrekking of ongedaan making van de opzegging van de huurovereenkomst. De curator verwijst in dit verband naar artikel 1:438 lid 1 BW, en de toelichting daarop in Tekst en Commentaar van M.J.C. Koens, waarin uiteen gezet wordt dat bij verschil van mening tussen de rechthebbende en de bewindvoerder over het te voeren beheer aan de rechthebbende niet de mogelijkheid toekomt de rechter te adiëren; de wetgever heeft dit niet wenselijk geoordeeld, omdat dit niet spoort met het doel van het beschermingsbewind, te weten bescherming in vermogensrechtelijk opzicht van de rechthebbende tegen diens eigen onkunde. Tevens verwijst de curator naar de conclusie van Procureur-Generaal mr. Huydekoper voor het arrest van de Hoge Raad van 11 januari 2013 (ECLI:NL:HR:2013:BY8145).

[appellante] heeft met een beroep op artikel 1:381 lid 6 BW aangevoerd dat zij – als curanda – bevoegd (bekwaam) is in rechte op te treden tegen de curator in aangelegenheden betreffende haar verzorging, verpleging, behandeling en begeleiding. De huuropzegging is – aldus [appellante] - onlosmakelijk verbonden met de verpleging en verzorging, en de onmogelijkheid om deze te laten plaatsvinden op de plaats waar [appellante] dat wil, namelijk thuis. [appellante] is dan ook bevoegd zelf een procedure tegen de curator te voeren.

Het hof overweegt dienaangaande als volgt. Zoals hiervoor in 3.1.3 uiteengezet is, heeft de curator weliswaar in haar hoedanigheid van bewindvoerder en mentor bij aangetekende brief van 26 september 2016 de huurovereenkomst met betrekking tot de woning per 17 oktober 2016 opgezegd, waarna de kantonrechter op 27 september 2016 het bewind en mentorschap heeft omgezet in een ondercuratelestelling. De curator wordt thans dan ook in haar hoedanigheid van curator aangesproken door [appellante] om de huuropzegging ongedaan te maken. Het artikel waarnaar de curator verwijst - artikel 1: 438 BW – heeft echter betrekking op bewind en is in het onderhavige geval dus niet van toepassing. Dat geldt ook voor de conclusie voor HR 11 januari 2013 (ECLI:NL:HR:2013:BY8145). Deze conclusie heeft bovendien uitsluitend betrekking op beheersdaden, terwijl het opzeggen van een huurovereenkomst/het ongedaan maken van de opzegging een beschikkingshandeling betreft. Het beroep op niet-ontvankelijkheid van [appellante] met verwijzing naar de regels, zoals die gelden voor het bewind, gaat dan ook niet op.

Ingevolge het bepaalde in artikel 1:138 lid 6 BW is in zaken van curatele degene wiens curatele het betreft bekwaam in rechte op te treden en tegen een uitspraak beroep in te stellen. Het rechtsgevolg van handelingsonbekwaamheid van een onder curatele gestelde geldt derhalve in een “interne” situatie van een procedure van de onder curatele gestelde tegen haar curator niet, wanneer de curandus een procedure wil voeren tegen de curator in verband met een geschil over zijn verzorging, verpleging, behandeling of begeleiding. Alsdan is hij zelf ter zake procesbekwaam. Het voorgaande leidt ertoe dat [appellante] in de onderhavige procedure procesbevoegd en dus ontvankelijk is.

De omstandigheid dat [appellante] wel ontvankelijk is in haar vorderingen in hoger beroep mag haar echter niet baten, nu haar grieven niet tot gegrondverklaring van het appel kunnen leiden. Het hof verwijst in dit verband naar rechtsoverweging 4.4. en 4.5. van het bestreden vonnis, waarin de voorzieningenrechter uitvoerig gemotiveerd heeft geoordeeld dat voldoende aannemelijk is geworden dat [appellante] vanwege haar beperkingen niet meer kon terugkeren naar de woning alsmede dat [appellante] bij het besluit dat zij niet meer kon terugkeren naar de woning - en als gevolg daarvan de huur kon worden opgezegd -, is betrokken en daarmee ook heeft ingestemd. Het hof maakt deze rechtsoverwegingen tot de zijne. Daarbij gaat het hof voorbij aan de stelling van [appellante] in hoger beroep dat het feit dat zij tegenover de curator heeft bevestigd dat zij niet terug kan naar haar eigen woning, op zichzelf niet zoveel waard is, omdat zij zal instemmen met de richting die de vraagsteller haar stuurt. Het ging bij het opzeggen van de huurovereenkomst niet om de vraag wat [appellante] nou precies zelf wilde, maar om de (on)mogelijkheid voor [appellante] om nog naar huis te kunnen terugkeren. Het hof is – evenals de voorzieningenrechter - van oordeel dat de curator, mede door overlegging van de hiervoor onder 3.1 genoemde stukken, voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat [appellante] vanwege haar lichamelijke/geestelijke toestand niet meer naar haar eigen woning kon terugkeren. Dat op geen enkel moment een deskundige met verstand van zorgverlening de woning van [appellante] heeft bekeken om zich een oordeel te vormen over de mogelijkheid om haar aldaar te verzorgen en te verplegen, zoals [appellante] thans stelt, doet dan ook niet ter zake, zeker nu [appellante] op haar beurt heeft nagelaten op enigerlei wijze – al dan niet door middel van het overleggen van objectief verifieerbare stukken - te onderbouwen dat een dergelijk onderzoek tot een voor [appellante] positief antwoord had geleid. Van de zijde van [appellante] zijn in hoger beroep geen andere feiten of omstandigheden aangevoerd, die het hof tot een ander oordeel nopen.

Vervolgens komt nog de tweede grief in incidenteel appel aan de orde. Hierin komt de curator op tegen de beslissing van de voorzieningenrechter om de advocaat van [appellante] niet in de proceskosten te veroordelen. Volgens de curator is gesteld noch gebleken dat de advocaten van [appellante] in eerste aanleg (mr. Loos) dan wel in hoger beroep (mr. Jurkovich) over een machtiging van de kantonrechter beschikten om voor [appellante] in rechte op te treden. Aldus ontbreekt een rechtsgeldige opdracht aan de advocaten, zodat voormelde advocaten op grond van het bepaalde in artikel 245 Rv in de kosten van de eerste aanleg respectievelijk hoger beroep moeten worden veroordeeld.

Het hof laat de vraag of de advocaten van [appellante] beschikten over een rechtsgeldige opdracht in het midden, nu artikel 245 Rv – noch enige andere wetsbepaling – een basis biedt voor veroordeling van de advocaat in de kosten van de procedure, ook al zou deze volstrekt nodeloos zijn gevoerd. Voor een veroordeling van [appellante] in de kosten van de procedure is al evenmin plaats, nu de curator daarbij geen enkel belang heeft. Dit zou neerkomen op vestzak/broekzak; de door de curator in deze procedure gemaakte kosten komen ten laste van [appellante] , waardoor [appellante] in feite aan zichzelf zou betalen. Het hof zal daarom zowel in het principaal als in het incidenteel hoger beroep de proceskosten compenseren in die zin dat ieder van partijen de eigen proceskosten draagt.