Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 29-05-2018, ECLI:NL:GHARL:2018:4840

Het verloop van de procedure blijkt uit:

• het beroepschrift met producties, ingekomen op 30 mei 2017;

• het verweerschrift van de moeder, tevens houdende het verzoek tot benoeming van een bijzondere curator;

• een journaalbericht van mr. Duijnstee van 21 augustus 2017 met producties 1 en 2;

• een journaalbericht van mr. Duijnstee van 14 december 2017 met productie;

• een journaalbericht van mr. Seton van 18 december 2017 met productie;

• een journaalbericht van mr. Seton van 2 februari 2018 met producties 1, 2 en 3;

• een journaalbericht van mr. Van de Ven (namens de moeder) van 2 februari 2018 met producties 1, 2 en 3;

• een journaalbericht van mr. Duijnstee van 5 februari 2018 met producties 6 en 7;

• een journaalbericht van mr. Duijnstee van 30 maart 2018 met producties 6.

Op 12 februari 2018 is de hierna nader te noemen [kind] verschenen, die buiten aanwezigheid van partijen en de advocaten door een raadsheer van het hof is gehoord.

De mondelinge behandeling heeft op 10 april 2018 plaatsgevonden. Partijen zijn in persoon verschenen, bijgestaan door hun advocaten. Namens de raad voor de kinderbescherming (verder: de raad) is [lid van de raad voor de kinderbescherming] verschenen.

Het huwelijk van partijen is in augustus 2009 ontbonden door echtscheiding.

Partijen zijn de ouders van [kind] (hierna te noemen [kind] ), geboren op [geboortedatum] te [plaatsnaam] .

De ouders oefenden tot aan de bestreden beschikking gezamenlijk het gezag uit over [kind] .

Bij - uitvoerbaar bij voorraad verklaarde - beschikking van 28 februari 2017 heeft de kinderrechter heeft de kinderrechter bepaald dat voortaan alleen aan de moeder het gezag over [kind] toekomt.

De vader is met twee grieven in hoger beroep gekomen van de bestreden beschikking. Deze grieven beogen het geschil in hoger beroep in volle omvang aan de orde te stellen. De vader verzoekt de beschikking van 28 februari 2017 te vernietigen en de zaak terug te wijzen naar de rechtbank, dan wel, indien het hof besluit de zaak af te doen, de beschikking van 28 februari 2017 te vernietigen en opnieuw beschikkende het informeel verzoek om eenhoofdig gezag af te wijzen.

De moeder voert verweer in de hoofdzaak en verzoekt (bij wijze van incidenteel verzoek) over te gaan tot benoeming van een bijzondere curator voor [kind] en (in de hoofdzaak) het beroep ongegrond te verklaren en de beschikking van de rechtbank van 28 februari 2017 te vernietigen.

Bij beschikking van 6 maart 2018 (zaaknummer 200.227.024) heeft het hof het verzoek van de moeder tot benoeming van een bijzondere curator voor [kind] , afgewezen.

Ingevolge artikel 1:251a van het Burgerlijk Wetboek (BW) kan de rechter na ontbinding van het huwelijk anders dan door de dood of na scheiding van tafel en bed op verzoek van de ouders of van een van hen bepalen dat het gezag over een kind aan één van hen toekomt indien:

1. er een onaanvaardbaar risico is dat het kind klem of verloren zou raken tussen de ouders en niet te verwachten is dat hierin binnen afzienbare tijd voldoende verbetering zou komen, of

2. wijziging van het gezag anderszins in het belang van het kind noodzakelijk is.

Lid 4 van dit artikel bepaalt voorts - voor zover van belang - dat de rechter, indien hem blijkt dat de minderjarige van twaalf jaar of ouder hierop prijs stelt, ambtshalve een beslissing kan geven op de voet van het eerste lid.

In grief 2 voert de vader aan dat de rechtbank op onjuiste gronden heeft geoordeeld dat een wijziging van het gezag in het belang van [kind] is. De gronden die de rechtbank hanteert zijn gebaseerd op onjuiste feiten. Weliswaar is er nauwelijks tot geen communicatie tussen de ouders, maar dit is volgens de vader geheel te wijten aan de moeder. De vader stelt verder dat hij tot aan de scheiding veel voor [kind] heeft gezorgd. Na de scheiding wilde hij ook contact houden, maar de moeder weigerde dat. Verder heeft de rechtbank ten onrechte geoordeeld dat de toestemming die de vader als gezagdragende ouder moet verlenen voor bijvoorbeeld vakanties, leidt tot onrust en spanning voor [kind] . Toestemming voor vakanties heeft de vader altijd gegeven. Dat de vader in november 2016 geen toestemming heeft gegeven voor een skivakantie van [kind] met de moeder en de nieuwe partner van de moeder, had ermee te maken dat inmiddels een melding bij Veilig Thuis was gedaan in verband met een vermoeden van seksueel misbruik van [kind] door deze nieuwe partner. Na afronding van het onderzoek heeft de vader alsnog toestemming gegeven. De rechtbank heeft dan ook ten onrechte overwogen dat de vader al acht jaar geen (goede) invulling geeft aan het gezag. De vader acht het in het belang van [kind] dat hij het gezag over haar houdt. De vader stelt verder dat niet [kind] is maar dat het eigenlijk de moeder is die het verzoek doet. Het is de moeder die [kind] belast en die bovendien een grotere afstand tussen [kind] en de vader creëert. De vader is bereid in te stemmen met “uitgekleed gezag”. De vader denkt verder dat contactherstel goed zou zijn voor [kind] .

De moeder voert hiertegenover het volgende aan. De vader heeft de moeder en [kind] in 2008 totaal onverwacht en zonder enige vooraankondiging verlaten en is toen naar Frankrijk vertrokken om daar met een nieuwe partner een nieuw leven op te bouwen. Daarbij heeft hij de moeder achtergelaten met een omvangrijke (financiële) problemen. De vader heeft [kind] na zijn vertrek nog twee keer gezien en haar sporadisch gebeld. Na januari 2009 heeft hij geen contact meer met haar gehad. Iedere keer dat hij [kind] belde of haar een kaartje stuurde, raakte [kind] overstuur. De vader heeft ook nooit een kinderalimentatie voor [kind] betaald. De vader is in Frankrijk verschillende keren verhuisd. Op enig moment beschikte de moeder niet meer over het verblijfadres van de vader. De moeder heeft de vader een enkele keer om medewerking aan een gezagsbeslissing verzocht. De vader wenste die medewerking dan alleen te verlenen als hij recente foto’s van [kind] ontving of hij weigerde zijn toestemming helemaal wegens de melding bij Veilig Thuis. De rechtbank heeft dan ook terecht geoordeeld dat geen communicatie tussen de vader en de moeder mogelijk is. De vader heeft als gevolg van de keuzes die hij heeft gemaakt, zichzelf buiten spel gezet. [kind] heeft - aldus de moeder - al langere tijd te kennen gegeven dat zij het een vervelend idee vond dat de man met wie zij alleen een bloedband heeft, kan meebeslissen over haar en kan meekijken met haar leven. De vader is, zo stelt de moeder verder, ook onaangekondigd op de school van [kind] verschenen en heeft toen geëist dat [kind] uit de klas werd gehaald zodat hij haar kon zien en spreken, hetgeen de school overigens niet heeft toegestaan. [kind] praat nu wekelijks met een vertrouwenspersoon op school. De moeder stelt verder dat het [kind] zelf is geweest die het verzoek bij de kinderrechter heeft ingediend. Zowel de procedure in eerste aanleg als het hoger beroep hebben volgens de moeder een grote impact op [kind] .

De raad heeft tijdens de mondelinge behandeling het volgende naar voren gebracht. De raad stelt voorop dat [kind] recht heeft op een band en contact met beide ouders. Wat ooit bij de scheiding van de ouders verkeerd is gegaan. is in de acht jaar die zijn gevolgd nooit rechtgezet. Jaren na de scheiding is er nog steeds geen enkel contact tussen de vader en [kind] en zijn er forse aantijgingen en beschuldigingen. Er is veel oud zeer en veel onduidelijkheid en bovendien veel verwarring over de ontstane situatie. Als de ouders dit niet kunnen oplossen, gaat het kind een standpunt innemen in de illusie dat dit rust gaat opleveren. De raad acht dit een onbevredigende situatie. De raad heeft moeite met de beslissing van de rechtbank en vreest dat een bekrachtiging van de bestreden beschikking geen werkelijke rust voor [kind] zal gaan opleveren. Welke uitspraak ook zal worden gedaan, tot een oplossing en tot rust voor [kind] zal dit niet leiden. De raad stelt verder het jammer te vinden dat niet eerder een raadsonderzoek is gedaan en biedt een dergelijk onderzoek alsnog aan.

Het voorgaande betekent verder dat het hof geen aanleiding ziet een raadsonderzoek te gelasten. Hoewel het hof de hiervoor onder 5.5 weergegeven observaties van de raad geheel onderschrijft, acht het een raadsonderzoek op dit moment te belastend voor [kind] . [kind] heeft veel last van spanningen als gevolg van de gevoerde procedures, welke spanning zich onder andere uit in concentratieproblemen en verslechterde schoolresultaten. Het is in haar belang dat zij nu rust krijgt en dat zij haar schooljaar met goed gevolg kan afsluiten. Die rust krijgt zij naar het oordeel van het hof niet (voldoende) als zij wordt betrokken bij een raadsonderzoek, dat tot gevolg heeft dat de onderhavige procedure en de daarmee gepaard gaande onzekerheid langer voortduren. Het wordt in [kind] belang geacht dat zij nu duidelijkheid krijgt doordat het hof een eindbeslissing geeft.

Gelet op de bijzondere positie van [kind] in de onderhavige procedure, waarin [kind] in eerste aanleg de kinderrechter heeft verzocht het gezag van de vader te beëindigen, maar zij in hoger beroep geen afzonderlijke procespartij is geweest, ziet het hof aanleiding [kind] uit te nodigen voor een nagesprek. Tijdens dit nagesprek, dat zal worden gehouden ten overstaan van een van de raadsheren die aan de uitspraak hebben meegewerkt, zal [kind] uitleg kunnen krijgen over de onderhavige beslissing van het hof en zal zij desgewenst vragen kunnen stellen.