Gerechtshof 's-Hertogenbosch 03-07-2018, ECLI:NL:GHSHE:2018:2795

“5.1. stelt de (wijze van de) verdeling van de tussen partijen bestaande wettelijke gemeenschap als volgt vast:

(…)

(1) De toezegging van de man ter comparitie van de rechtbank om de door de vrouw gevorderde kosten (premies) van de persoonlijke lijfrentepolis van de vrouw en de ziektekosten- en begrafenisverzekering te betalen, was ingegeven op basis van een waardering van het gezamenlijk vermogen per medio 2008. Nu de rechtbank heeft bepaald dat 28 mei 2010 heeft te gelden als peildatum voor de vaststelling van de omvang en samenstelling van de huwelijksgemeenschap, kan de man niet meer instemmen met de ter comparitie door hem gedane toezeggingen om deze door de vrouw gevorderde kosten te betalen.

(2) De betalingen voor de levensverzekering zijn tot 28 mei 2010 voldaan uit het gezamenlijk vermogen, zodat de levensverzekering op zijn vroegst op 28 mei 2010 dient te worden gewaardeerd en niet op 31 december 2008.

(3) Nu de rechtbank voor de waardering van de gezamenlijke bankrekening van partijen is uitgegaan van peildatum 31 december 2010, moet hetzelfde gebeuren voor de waardering van de persoonlijke bankrekeningen van partijen. Het is om het even of voor de waardering uitgegaan moet worden van peildatum 31 december 2010 of 28 mei 2010. Het saldo van de op naam van de vrouw staande bankrekening op 31 december 2010 was € 7.388,38.

(1 en 2) Partijen hebben ter zitting in eerste aanleg overeenstemming bereikt over de verdeling van kosten van de persoonlijke lijfrentepolis van de vrouw, de ziektekosten- en begrafeniskostenverzekering alsmede over de verdeling van de levensverzekering. De overeenstemming is niet bereikt onder enige ontbindende of opschortende voorwaarde. Evenmin was de overeenstemming verbonden aan de afhankelijkheid van enige peildatum. De man werd bij zijn instemming voorzien van kundige juridische bijstand.

(3) Als productie 17 is een overzicht van de banksaldi 2008 van de gezamenlijke bankrekeningen van partijen in het geding gebracht, inclusief bankafschriften. Daaruit volgt dat de (spaar)gelden van partijen in 2008 beperkt waren. In 2010 waren er helemaal geen gelden meer. In 2008 noch in 2010 valt er een positief saldo te verdelen.

(ad 1) De rechtbank heeft in rov. 4.27, 4.28 en 4.46 van het bestreden vonnis overwogen dat de man heeft verklaard ermee akkoord te zijn dat de vorderingen “zoals gedaan door [geïntimeerde] ” ter zake van de kosten van de lijfrenteverzekeringen, de begrafenisverzekering en ziektekostenverzekering worden toegewezen. De vrouw heeft deze vorderingen in haar conclusie van antwoord tevens eis in reconventie onder punt 54, 56 en 62 duidelijk omschreven. Aldus is tussen partijen overeenstemming bereikt over de kosten van de persoonlijke lijfrentepolis van de vrouw en de kosten van de ziektekosten- en begrafeniskostenverzekering. Daarmee is tussen partijen een overeenkomst tot stand gekomen. De man is gehouden de uit deze overeenkomst voortvloeiende verbintenissen na te komen, tenzij deze overeenkomst nietig dan wel vernietigbaar, (bijvoorbeeld op grond van het bestaan van een wilsgebrek) zou zijn. Dit is echter gesteld noch gebleken. In zoverre faalt de grief van de man.

(ad 2) Uit rov. 4.6 in samenhang gelezen met rov. 4.26 van het bestreden vonnis, alsook gelet op hetgeen partijen blijkens het proces-verbaal van de op 1 augustus 2016 gehouden comparitie van partijen over en weer hebben verklaard, leidt het hof af dat partijen het erover eens waren dat voor de waardering van de levensverzekering kon worden uitgegaan van de peildatum 31 december 2008. Aldus is tussen partijen overeenstemming bereikt over de peildatum van de waardering van de levensverzekering. Op die overeenstemming kan de man niet terugkomen. Het hof verwijst hierbij naar het vorenoverwogene onder 3.7.3. onder (1).

(ad 3) Ter zitting in hoger beroep zijn partijen het erover eens geworden dat het op de peildatum 28 mei 2010 aanwezige saldo op de bankrekening van de man met rekeningnummer [bankrekeningnummer van de man] , alsmede het op voormelde peildatum aanwezige saldo op de bankrekening van de vrouw met rekeningnummer [bankrekeningnummer van de vrouw] tussen partijen bij helfte moet worden verdeeld. Aldus zal het hof bepalen.

De auto

Hij acht het onacceptabel dat de vrouw wordt beloond voor het feit dat zij in eerste aanleg heeft nagelaten gegevens over te leggen van de Toyota Yaris die de vrouw eind 2008 heeft gekocht en waarbij zij de gezamenlijke Toyota Verso van partijen heeft ingeruild.

De rechtbank had om die reden uit moeten gaan van de bekende waarde van de Toyota Verso van € 9.500,--.

De vrouw heeft hiertegen het volgende aangevoerd.

De auto die partijen hadden toen zij nog samen waren, was een Toyota Verso. Na het vertrek van de man in 2008 heeft de vrouw deze auto eind 2008 noodgedwongen moeten inleveren voor een kleinere auto (Toyota Yaris), omdat de lasten van de Toyota Verso te hoog waren.

De Toyota Yaris heeft de vrouw nog in gebruik en is op juiste gronden aan haar toegewezen. Van overbedeling kan geen sprake zijn aangezien uitsluitend de vrouw de lasten van deze auto heeft gedragen. Een verplichting tot betaling uit dien hoofde zou in strijd met de redelijkheid en billijkheid zijn. De waarde van de auto bedroeg op peildatum 16 november 2016 (peildatum waardering auto) circa € 2.800,--.

Het hof overweegt als volgt.

Partijen verschillen van mening over de waarde waartegen de door de vrouw in 2008 gekochte Toyota Yaris aan de vrouw kan worden toegedeeld. Als peildatum voor de waardering geldt in de regel de datum van de verdeling. Dit is slechts anders als partijen een andere datum zijn overeengekomen, of als op grond van redelijkheid en billijkheid een andere datum moet worden aanvaard (vgl. HR 8 februari 2013, ECLI:NL:HR:2013:BY4279, rov. 4.2.1). Het hof stelt vast dat de Toyota Yaris zich altijd binnen de risicosfeer van de vrouw heeft bevonden. De vrouw heeft de Toyota Yaris immers gekocht nadat de man in augustus 2008 de echtelijke woning had verlaten en het is de vrouw geweest die de auto steeds heeft gebruikt (en nog immer gebruikt). Gelet daarop ligt de door de vrouw bepleite peildatum van 16 november 2016 niet in de rede. Nu de man ter zitting in hoger beroep heeft verklaard dat als peildatum voor de waardering van de Toyota Yaris uitgegaan mag worden van het jaar 2010, zal het hof, gelet op het vorenoverwogene, dat jaar als peildatum voor de waarde van de Toyota Yaris hanteren.

Ter zitting in hoger beroep heeft de vrouw verklaard dat de koopprijs van de Toyota Yaris in 2008 € 9.500,-- bedroeg. De man heeft dit niet betwist. Mitsdien stelt het hof de waarde van de Toyota Yaris in 2010 in alle redelijkheid vast op een bedrag van € 7.500,--. Dit brengt met zich dat de vrouw ter zake van overbedeling een bedrag van € 3.750,-- aan de man dient te voldoen. Aldus zal het hof bepalen. Dit betekent dat de grief van de man slaagt.

De hypotheekrente

In 2011 zijn de condities van de hypotheek fundamenteel gewijzigd zonder dat de man daar enige invloed op heeft kunnen uitoefenen. Sinds dat jaar is de grond onder het aan de man toekomende deel van de spaarhypotheek weggenomen aangezien de man sindsdien geen belanghebbende meer is van de levensverzekeringen welke aan de hypotheek zijn gekoppeld. Indien de vrouw zou zijn overleden voordat de woning aan een koper was geleverd, dan was uitkering op grond van de levensverzekering niet aan de man ten goede gekomen, maar was hij wel verantwoordelijk gesteld voor de hele hypotheek. Het is daarom niet aanvaardbaar dat hij de helft van de hypothecaire lasten moet betalen vanaf het moment dat de levensverzekering is gewijzigd.

Het hof overweegt als volgt.

De woning behoort aan partijen gezamenlijk toe, zodat sprake is van een (eenvoudige) gemeenschap in de zin van art. 3:166 BW. Op grond van art. 3:166 lid 2 BW zijn partijen ieder voor een gelijk aandeel in de woning gerechtigd, nu niet is gesteld of gebleken dat hun rechtsverhouding anders meebrengt. De rechtsbetrekkingen tussen partijen – als deelgenoten – worden beheerst door de eisen van de redelijkheid en billijkheid (art. 3:166 lid 3). Op grond van art. 3:172 BW moeten de deelgenoten naar evenredigheid van hun aandelen bijdragen tot de uitgaven die voortvloeien uit handelingen die bevoegdelijk ten behoeve van de gemeenschap zijn verricht, tenzij een regeling anders bepaalt. Nu partijen ieder voor de helft tot de woning gerechtigd zijn dienen zij in beginsel voor de helft in de uitgaven van de woning bij te dragen. Tussen partijen is voorts niet in geschil dat partijen hoofdelijk verbonden zijn voor de hypotheekschuld. Op grond van art. 6:10 BW zijn zij gehouden ieder voor het gedeelte van de schuld dat hen in hun onderlinge verhouding aangaat, in de schuld en de kosten bij te dragen. In hoeverre de schuld ieder van hen aangaat, hangt af van de bijzondere omstandigheden van het geval, met name van hun onderlinge rechtsverhouding. Nu de schuld door partijen destijds tezamen is aangegaan ter financiering van de woning die op dat moment door hen beiden werd bewoond en dat die aan ieder van hen voor de onverdeelde helft in eigendom toebehoort, gaat deze schuld ook op grond van art. 6:10 BW in beginsel partijen ieder voor de helft aan. Naar het oordeel van het hof heeft de man – mede gelet op de gemotiveerde betwisting door de vrouw – onvoldoende gesteld dat tot de conclusie kan leiden dat uit de onderlinge rechtsverhouding van partijen voortvloeit dat de vrouw de hypotheekrente over de periode van 28 mei 2010 tot en met februari 2016 geheel voor haar rekening dient te nemen. Dat de condities van de hypotheek in 2011 fundamenteel gewijzigd zijn, in die zin dat de man geen belanghebbende meer was bij de aan de hypotheek gekoppelde levensverzekeringen, kan, wat daar overigens ook van zij, aan het voorgaande niet afdoen. Mitsdien faalt de grief van de man.

Gebruiksvergoeding

Het hof oordeelt als volgt. In art. 3:169 BW is bepaald:

“Tenzij een regeling anders bepaalt, is iedere deelgenoot bevoegd tot het gebruik van een gemeenschappelijk goed, mits dit gebruik met het recht van de overige deelgenoten te verenigen is.”

Indien één van de deelgenoten met uitsluiting van de andere deelgenoot het uitsluitend gebruik heeft van de voormalige echtelijke woning, dan kan het onder bepaalde omstandigheden aangewezen zijn dat de deelgenoot die niet het gebruik heeft van de woning, voor het verlies aan profijt een redelijke vergoeding verkrijgt. De eisen van de redelijkheid en billijkheid die de rechtsverhouding tussen deelgenoten beheersen (art. 3:166 lid 3 jo. art. 6:2 BW) spelen daarbij een rol. In dit geval heeft de man de gezamenlijke woning verlaten en elders woonruimte gevonden. De man had met betrekking tot het gebruik van de woning dezelfde rechten als de vrouw. Dat de man van zijn gebruiksrecht geen gebruik heeft gemaakt, of een regeling voor het gebruik op basis van art. 3:168 BW aan de kantonrechter heeft verzocht, komt voor zijn rekening en risico. Naar het oordeel van het hof is het onder de gegeven feiten en omstandigheden niet redelijk en billijk, dat de vrouw aan de man een gebruiksvergoeding moet betalen. Dit klemt te meer nu de man ter zitting in hoger beroep desgevraagd heeft erkend dat na zijn vertrek uit de woning de nodige spullen van hem daarin zijn achtergebleven. De vordering van de man ter zake van de gebruiksvergoeding wordt afgewezen.

Eigenaarslasten

Het hof oordeelt als volgt.

Niet in geschil is dat de vrouw over voornoemde periode de volledige hypotheekrente (die is verbonden aan de voormalige echtelijke woning) heeft betaald. Onder verwijzing naar hetgeen het hof hiervóór in rov. 3.9.3. heeft overwogen, zal het hof deze vordering van de vrouw dan ook toewijzen. Dit betekent dat de grief slaagt.

Onroerendgoedbelasting

Het hof oordeelt als volgt.

Op grond van het bepaalde in art. 3:172 BW is in beginsel ieder der partijen voor de helft draagplichtig voor de lasten met betrekking tot deze gemeenschappelijke woning. De door de vrouw gevorderde gebruikerslasten hebben echter betrekking op de periode dat zij met uitsluiting van de man de woning bewoonde. Voor de door de vrouw gevorderde kosten bestaat derhalve geen grondslag. Deze lasten komen dan ook voor rekening van de vrouw.

Het hof wijst de vordering van de vrouw dan ook af. Dit betekent dat de grief faalt.

Onderhoud en reparatie

Het hof oordeelt als volgt.

Naar het oordeel van het hof dienen de kosten die de vrouw gemaakt heeft in verband met het betalen van het onderhoud en de reparatie van de cv-ketel en garage te worden aangemerkt als kosten ten behoeve van een gemeenschappelijk goed als bedoeld in de artikelen 3:170 lid 1 en 3:172 BW. Dit brengt met zich dat de man daarvan de helft dient te dragen. Aldus zal het hof de vordering van de vrouw toewijzen. Dit betekent dat de grief slaagt.

Proceskosten