Rechtbank Oost-Brabant 26-04-2018, ECLI:NL:RBOBR:2018:2087

De man verzoekt op de gronden en op de wijze als in het verzoekschrift omschreven wijziging van de beschikking van deze rechtbank van 5 juni 2015 alsmede, zo begrijpt de rechtbank, van het daaraan gehechte echtscheidingsconvenant en ouderschapsplan, voor wat betreft de daarin vastgestelde respectievelijk overeengekomen kinderalimentatie aldus, dat deze bijdrage op € 55,00 per kind per maand wordt bepaald met ingang van 18 juli 2017. De rechtbank begrijpt dat het verzoek van de man zo moet worden begrepen, dat hij tevens verzoekt om de kinderalimentatie te wijzigen naar een zodanig bedrag en met ingang van een zodanige datum als de rechtbank juist acht.

De man verzoekt daarnaast om de vrouw te veroordelen aan hem te restitueren, hetgeen hij vanaf 18 juli 2017 teveel heeft voldaan, te vermeerderen met de wettelijke vertragingsrente vanaf de datum van elke betaling tot de dag van de algehele voldoening.

Behoefte

Draagkracht man

Naar het oordeel van de rechtbank heeft de vrouw, gelet op de betwisting door de man, onvoldoende onderbouwd dat de schuld bij de vaststelling van de alimentatie bewust buiten beschouwing is gelaten. Dat de schuld niet is betrokken in de alimentatieberekening, terwijl deze wel al bekend was, is mede gelet op het verweer van de man onvoldoende om te concluderen dat de schuld bewust buiten beschouwing is gelaten.

Nu het bestaan van de schuld, de hoogte van de aflossingsverplichting en de vermijdbaarheid en verwijtbaarheid door de vrouw niet zijn betwist, dient de schuld naar het oordeel van de rechtbank bij de bepaling van de draagkracht in aanmerking te worden genomen. Dit betekent dat de rechtbank zal uitgaan van de door de man berekende draagkracht van € 730,00 per maand.

Draagkracht vrouw

De man stelt dat aan de zijde van de vrouw rekening moet worden gehouden met een verdiencapaciteit. Op haar rust een inspanningsverplichting, zowel contractueel als wettelijk, om inkomen te genereren. De vrouw heeft daaraan niet voldaan, zodat moet worden uitgegaan van een fictief inkomen. Primair moet volgens de man worden uitgegaan van een bruto jaarinkomen van € 25.000,00 en subsidiair van een bruto inkomen van € 1.000,00 per maand. De vrouw heeft een opleiding genoten als grafisch ontwerper en heeft laatstelijk, tijdens het huwelijk van partijen, als verkoopster in een winkel gewerkt.

Verder is de zorg voor de kinderen van partijen niet zo intensief, dat zij niet kan werken. Hoewel er hulpverleningstrajecten zijn ingezet voor de kinderen, vormen deze geen belemmering om te werken op de momenten dat de kinderen naar school zijn. [minderjarige B] gaat naar de basisschool en hij gaat twee keer per week naar de buitenschoolse opvang (hierna: BSO). [minderjarige A] gaat naar de middelbare school. De kinderen zijn grote delen van de week afwezig, waardoor de vrouw in ieder geval drie volledige en twee halve dagen kan werken.

De rechtbank overweegt als volgt.

Beide ouders zijn onderhoudsplichtig jegens hun kinderen. Uitgangspunt bij het bepalen van ieders draagkracht in het kader van die onderhoudsplicht is niet alleen het inkomen dat men daadwerkelijk verdient, maar ook het inkomen dat men in redelijkheid in de nabije toekomst kan verdienen. Daarbij speelt de verdiencapaciteit een belangrijke rol. Het antwoord op de vraag of de inspanningsverplichting tussen partijen expliciet is overeengekomen met betrekking tot kinderalimentatie, maakt dit niet anders.

Door de vrouw is niet, althans onvoldoende, weersproken dat zij zich in de afgelopen periode niet heeft ingespannen om eigen inkomen te verwerven. Haar meest recente sollicitatie dateert van ruim een jaar geleden. Daarmee staat naar het oordeel van de rechtbank voldoende vast dat de vrouw zich in de afgelopen periode niet heeft ingespannen om een inkomen te realiseren. Dit terwijl zij, gelet op haar onderhoudsverplichting, zich in beginsel wel dient in te spannen om een (hoger) inkomen te verwerven teneinde een (groter) aandeel in de bestrijding van de kosten van de minderjarigen te kunnen leveren. Dat partijen tijdens het huwelijk voor een andere rolverdeling hebben gekozen, zoals de vrouw aanvoert, doet daar niet aan af.

De vrouw stelt verder dat haar psychische gesteldheid haar belemmert om (fulltime) te gaan werken. Nu dit door de man is weersproken en de vrouw haar stelling in het geheel niet nader toelicht of onderbouwt, verwerpt de rechtbank dit verweer van de vrouw.

Hoewel de rechtbank zich realiseert dat er behoorlijk wat speelt rondom de kinderen en dat de zorg voor hen daardoor intensiever zal zijn dan gebruikelijk bij kinderen van deze leeftijd, vormt dit naar haar oordeel onvoldoende belemmering voor de vrouw om te werken, zeker op de momenten dat de kinderen op school zijn. Ter zitting is immers gebleken dat de vrouw ook thans reeds (onbetaald) werk verricht onder schooltijd in ruil voor, zoals zij stelt, wederdiensten als een knipbeurt voor de kinderen of een oppas. Reeds gelet daarop kan niet worden ingezien, waarom de vrouw geen betaalde arbeid kan verrichten onder schooltijd. Dat zij direct naar school zou moeten als er iets aan de hand is met de kinderen, doet daar naar het oordeel van de rechtbank - zonder nadere toelichting en die is niet gegeven - evenmin aan af.

Ten aanzien van de hoogte van de verdiencapaciteit overweegt de rechtbank als volgt. De man stelt dat de vrouw in het verleden als verkoopster in een winkel heeft gewerkt. Gelet op die omstandigheid, alsmede gelet op het feit dat de arbeid onder schooltijd dient te worden verricht, acht de rechtbank de vrouw redelijkerwijs in staat om in de nabije toekomst een netto besteedbaar inkomen te genereren van maximaal € 1.350,00 per maand. Dit betekent dat de rechtbank vooralsnog rekening zal houden met een draagkracht van € 50,00 per maand.

Wel benadrukt de rechtbank dat op de vrouw de verplichting rust om zich in te spannen zoveel mogelijk bij te dragen in de kosten van de kinderen. Dit betekent dat van de vrouw verwacht wordt dat zij binnen een periode van twee jaar een inkomen realiseert dat ten minste gelijk is aan het (fulltime) minimumloon.

Draagkracht stiefvader

De rechtbank begrijpt dat de man stelt dat er sprake is van verwijtbaar inkomensverlies aan de zijde van de stiefvader, zodat moet worden uitgegaan van het inkomen van de stiefvader op basis van zijn dienstverband in 2014. Nog daargelaten dat de rechtbank de stiefvader niet verplicht acht om - vanwege zijn onderhoudsverplichting - met de man te overleggen over het al dan niet accepteren van een dienstverband waarmee hij € 100,00 bruto per maand minder verdient, was de stiefvader op 7 juli 2017 - toen zijn onderhoudsverplichting ontstond - al heel lang niet meer werkzaam voor de werkgever die hij in 2014 had; alleen al daarom is verwijtbaarheid niet aan de orde.

De rechtbank ziet ook verder in de door de man aangevoerde feiten en omstandigheden geen aanleiding om rekening te houden met een hoger, fictief inkomen aan de zijde van de stiefvader. Dit betekent dat de rechtbank het standpunt van de vrouw volgt en derhalve rekening houdt met een draagkracht van de stiefvader van € 560,00 per maand.

Draagkrachtvergelijking

De rechtbank overweegt het volgende. De stiefvader is op grond van artikel 1:395 Burgerlijk Wetboek (BW) in beginsel onderhoudsplichtig. Volgens vaste jurisprudentie zijn de onderhoudsverplichting van een ouder en een stiefouder in beginsel van gelijke rang. De omvang van ieders onderhoudsverplichting is evenwel afhankelijk van de omstandigheden van het geval. Daarbij gelden in het bijzonder als belangrijke factoren het algemene gegeven dat tussen het kind en de ouder doorgaans een nauwere verwantschap bestaat dan tussen het kind en de stiefouder, de draagkracht van de ouder en de stiefouder en de feitelijke verhouding tot ieder van de onderhoudsplichtigen.

De rechtbank ziet in de omstandigheden van het geval aanleiding om het standpunt van de vrouw te volgen en er derhalve vanuit te gaan dat de stiefvader een derde van de behoefte van de kinderen voor zijn rekening neemt. Daarvoor is van belang dat niet is gebleken van een uitzondering op hiervoor genoemde nauwere verwantschap. Ook is er een verdeling van de zorg- en opvoedingstaken waarbij de kinderen een weekend per veertien dagen bij de man verblijven alsmede vier weken per jaar gedurende vakanties. Verder is van belang dat de draagkracht van alleen de man, op basis van de door hem gehanteerde uitgangspunten, hoger is dan de totale behoefte van de kinderen en daarnaast dat de vrouw en de stiefvader nog geen jaar zijn getrouwd. De rechtbank zal, in plaats van ongeveer 42% ¹ waartoe de stiefvader gehouden zou zijn op basis van een draagkrachtvergelijking, de bijdrage van de stiefvader in de kosten van de kinderen beperken tot een derde van hun behoefte.

Dit betekent dat 2/3 deel van de behoefte van € 719,86 en derhalve € 479,39 door partijen dient te worden gedragen naar evenredigheid van hun draagkracht.

Nu de draagkracht van partijen hoger is dan de behoefte van de minderjarigen waarin partijen nog moeten voorzien, dient er een draagkrachtvergelijking te worden gemaakt. Ieders aandeel wordt berekend volgens de formule: de draagkracht van de betreffende ouder gedeeld door de totale draagkracht vermenigvuldigd met de (resterende) behoefte.

Het eigen aandeel van de man in de kosten van de kinderen bedraagt € 730,00 / € 780,00 x € 479,39 = € 448,66 per maand.

Het eigen aandeel van de vrouw in de kosten van de kinderen bedraagt € 50,00 / € 780,00 x € 479,39 = € 30,73 per maand.

Zorgkorting

De rechtbank overweegt als volgt.

Op basis van de richtlijn is de zorgkorting 15% bij een zorgregeling van gemiddeld één dag per week, 25% bij gemiddeld twee dagen en 35% bij gemiddeld drie dagen.

Ter zitting is gebleken dat de minderjarigen een weekend per 14 dagen bij de man verblijven, alsmede vier weken per jaar tijdens de schoolvakanties. Op basis van deze zorgregeling verblijven de minderjarigen naar het oordeel van de rechtbank gemiddeld minder dan twee dagen per week bij de man, zodat de rechtbank uitgaat van een zorgkorting van 15%. Dat partijen in het verleden van een hogere zorgkorting zijn uitgegaan, zoals de man aanvoert, maakt dit niet anders. De zorgkorting bedraagt derhalve 15% x € 719,86 = € 107,97 per maand en strekt in mindering op het aandeel van de man in de kosten van de minderjarigen.

Conclusie

Ingangsdatum, terugbetalingsverplichting en wettelijke rente

De rechtbank stelt voorop dat de rechter in beginsel een grote mate van vrijheid heeft bij het bepalen van de ingangsdatum. De rechter die beslist op een verzoek tot wijziging van een eerder vastgestelde bijdrage in het levensonderhoud, zal echter in het algemeen behoedzaam gebruik moeten maken van zijn bevoegdheid de wijziging te laten ingaan op een vóór zijn uitspraak gelegen datum, met name indien dit ingrijpende gevolgen kan hebben voor een daardoor in het leven geroepen terugbetalingsverplichting.

De rechtbank zal de kinderalimentatie wijzigen met ingang van 18 juli 2017. Niet weersproken is dat de man op 14 juli 2017 aan de vrouw te kennen gegeven dat hij een herberekening van de kinderalimentatie wenste en evenmin dat de vrouw op 18 juli 2017 heeft aangegeven dat de man daarvoor een procedure moet starten. Gelet daarop kon de vrouw er naar het oordeel van de rechtbank vanaf 18 juli 2017 rekening mee houden dat de kinderalimentatie zou worden gewijzigd. Dat de hoogte van het bedrag toen nog niet bekend was, maakt dit niet anders.

De tussen partijen overeengekomen bijdrage bedraagt, na indexering, in 2017 € 181,00 per kind per maand. Op grond van deze beschikking wordt de door de man te betalen bijdrage nog geen € 11,00 per kind per maand lager. Gelet daarop ontstaat een relatief beperkte terugbetalingsverplichting. Naar het oordeel van de rechtbank is niet gebleken dat van de vrouw niet kan worden gevergd dat zij het teveel ontvangen bedrag aan kinderalimentatie terugbetaalt. De rechtbank zal het verzoek van de man daartoe dan ook toewijzen.

Nu de vrouw geen verweer heeft gevoerd tegen de verzochte rente, zal de rechtbank ook dit deel van het verzoek toewijzen als hierna te melden.

Proceskosten