Rechtbank Amsterdam 28-02-2018, ECLI:NL:RBAMS:2018:1302

De rechtbank heeft kennisgenomen van de ingekomen stukken, waaronder het

verzoekschrift, ingekomen bij de rechtbank op 1 november 2016.

De rechtbank heeft kennisgenomen van:

- de brief van 18 januari 2017 van de ambtenaar van de burgerlijke stand;

- de brief met bijlagen van mr. W.J. Eusman van 19 april 2017;

- de brief 15 mei 2017 van de ambtenaar van de burgerlijke stand;

- de brief met bijlagen van 9 januari 2018 van mr. W.J. Eusman;

- de brief met bijlagen van 23 januari 2018 van de ambtenaar van de burgerlijke stand.

De zaak is vervolgens meervoudig behandeld ter terechtzitting met gesloten deuren van 25 januari 2018. Gehoord zijn: verzoekers en mr. W.J. Eusman en de heer [naam medewerker Raad] namens de Raad. Mr. W.J. Eusman heeft het woord gevoerd aan de hand van een pleitnota.

2. De feiten

Verzoekers hebben een affectieve relatie. Op 3 september 2014 zijn zij gehuwd te

Haarlem.

Op grond van artikel 3 sub a van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv) is

de Nederlandse rechter bevoegd. Nu verzoekers kiezen voor de rechtsmacht van de rechtbank Amsterdam en zij en de belanghebbenden wensen dat de zaak niet wordt verwezen naar de bevoegde rechtbank, acht de rechtbank zich bevoegd kennis te nemen van het onderhavige verzoek.

Adoptie

Verzoekers hebben aangevoerd dat zij voldoen aan het samenlevingsvereiste zoals is vermeld in artikel 1:227 lid 2 BW. Zij hebben hiertoe aangevoerd dat zij een bestendige affectieve relatie hebben en dat zij veel tijd met elkaar doorbrengen. Sinds september 2017 woont het gezin gezamenlijk in de woning in [plaats] en de kinderen zullen in april 2018 in [plaats] naar school gaan. De woning in [land] is verhuurd voor langere tijd.

De rechtbank stelt voorop dat blijkens de parlementaire geschiedenis de vereiste samenlevingstermijn van drie jaar bij adoptie wordt gesteld opdat er een zekere bestendigheid kan worden verwacht van het milieu waarin het kind terecht komt. Nu verzoekers zich sinds enige tijd definitief hebben gevestigd in Nederland en zij voorts aannemelijk hebben gemaakt dat zij een bestendige relatie hebben, is de rechtbank van oordeel dat voldaan is aan het bepaalde in genoemd artikel.

Gezag

Ten aanzien van het verzoek van verzoekers strekkende tot gezamenlijke uitoefening van het gezag door verzoekers over voornoemde minderjarigen overweegt de rechtbank het volgende.

Bij voornoemde uitspraak van het Superior Court van 8 april 2014 heeft [verzoeker 1] vanaf hun geboorte het gezag over de minderjarigen gekregen. Naar het oordeel van de rechtbank komt deze uitspraak voor erkenning in aanmerking nu de buitenlandse rechter zich op grond van internationaal aanvaarde maatstaven bevoegd heeft verklaard. Ook voldoet de procedure aan een behoorlijke rechtspleging. Zo is de biologische moeder van de kinderen ook in de procedure betrokken en gehoord. De gegeven uitspraak is op dit punt ook niet in strijd met de Nederlandse openbare orde. Gelet op vorenstaande zal de rechtbank ten aanzien van [verzoeker 1] dan ook verstaan dat hij op basis van de Amerikaanse beslissing het gezag over de kinderen heeft en zal zijn verzoek om toekenning van het gezag naar Nederlands recht wegens gebrek aan belang worden afgewezen.

Ten aanzien van [verzoeker 2] volgt naar het oordeel van de rechtbank uit de wet dat op het moment dat de adoptie door [verzoeker 2] van de minderjarigen in kracht van gewijsde is gegaan hij van rechtswege het ouderlijk gezag over de minderjarigen uitoefent. Voor de periode totdat de adoptie kracht van gewijsde zal verkrijgen hebben verzoekers recht en belang bij hun verzoek ten aanzien van [verzoeker 2] . De rechtbank zal het verzoek in zoverre dan ook toewijzen.

Familierechtelijke betrekking

Inschrijving/vaststelling van de geboortegegevens / erkenning van de juridische afstammingsrelatie tussen de minderjarigen en [verzoeker 1]

De rechtbank heeft de ambtenaar van de burgerlijke stand in de gelegenheid gesteld om verweer te voeren met betrekking tot de verzochte vaststelling van de geboortegegevens van de minderjarigen. De rechtbank heeft kennisgenomen van de brieven van de ambtenaar van de burgerlijke stand van 18 januari 2017, 15 mei 2017 en 23 januari 2018. Van een erkenning van de in de Verenigde Staten tot stand gekomen gerechtelijke vaststelling van het vaderschap in Nederland als gevolg van een draagmoederschapconstructie kan geen sprake zijn volgens de ambtenaar, omdat blijkens de uitspraak van de Amerikaanse rechtbank niet [verzoeker 1] , maar [verzoeker 2] de genetisch met de minderjarigen verwante vader is. Van een verwekkerschap door [verzoeker 1] kan dan ook geen sprake zijn waardoor het een en ander niet beantwoordt aan de in Nederland geldende regels voor gerechtelijke vaststelling van het ouderschap, waardoor erkenning van de afstammingsrelatie strijd met de openbare orde zou opleveren. Tevens stelt de ambtenaar dat erkenning van een dergelijke draagmoederschapsconstructie in Nederland, wegens ontbreken van wetgeving op dit vlak, niet mogelijk is.

Indien de rechtbank hier anders over oordeelt dan heeft de ambtenaar aangegeven dat bij een eventuele last tot inschrijving van de buitenlandse geboorteakten, door de ambtenaar op de akten tot uitdrukking zal worden gebracht dat de juridische afstammingsrelatie tussen de minderjarigen en [verzoeker 1] tot stand is gekomen op basis van een uitspraak van “The Superior Court of the State of California” van 8 april 2014 waarbij het vaderschap van [verzoeker 1] gerechtelijk is vastgesteld.”

Indien de rechtbank met de ambtenaar van oordeel is dat er geen sprake is van een voor erkenning vatbare, in het buitenland tot stand gekomen gerechtelijke vaststelling van het vaderschap door [verzoeker 1] , zullen de geboortegegevens moeten worden vastgesteld. In de brief van 18 januari 2017 heeft de ambtenaar een wijze geschetst waarop dit zou kunnen plaatsvinden. Indien de rechtbank deze wijze zou volgen, zal de ambtenaar hier geen verweer tegen voeren.

Voorts heeft de ambtenaar nog aangevoerd dat nu op de geboorteakten mevrouw [naam draagmoeder] als moeder en de heer [verzoeker 1] als vader zijn opgenomen, inschrijven van de akten ook om die reden niet mogelijk is. De akten in deze staat inschrijven zou een vertekende beeld van de juridische realiteit weergeven. Daarnaast is het Nederlandse stelsel van de wet erop gericht dat een geboorteakte de afstamming van een persoon in (juridisch) chronologische volgorde weergeeft. Dit is tevens in lijn met het Internationale Verdrag inzake de Rechten van het Kind, dat onder meer verlangt dat voor een kind zijn of haar afstammingshistorie voor zover mogelijk kenbaar is.

Namens verzoekers heeft mr. W.J. Eusman betoogd dat er geen enkele reden is om niet over te gaan tot inschrijving van de geboorteaktes van de minderjarigen met een vermelding van de uitspraak waarbij het vaderschap is vastgesteld, zoals verzocht. Anders dan de ambtenaar menen verzoekers dat de geboorteakte van de kinderen niet de suggestie geeft dat de kinderen geboren zijn uit het huwelijk tussen mevrouw [naam draagmoeder] en [verzoeker 1] . Immers, aan het opmaken van de geboorteakte is de beslissing tot vaststelling van het vaderschap vooraf gegaan waaruit de afstammingshistorie van de kinderen duidelijk is op te maken. Van deze beslissing kan melding worden gemaakt op de akte van inschrijving van de geboorteakte van de kinderen.

In de opinie van verzoekers toetst de ambtenaar bij de beoordeling van de buitenlandse geboorteakten ten onrechte inhoudelijk op basis van Nederlands recht, terwijl hij slechts zou moeten volstaan met een processuele toetsing waarbij onder andere de bevoegdheid van de buitenlandse instantie wordt getoetst en wordt nagegaan of er strijdigheid bestaat met de Nederlandse openbare orde. Bovendien bepaalt artikel 10:100 lid 2 BW dat erkenning van een buitenlandse rechterlijke beslissing, ook wanneer daarbij een Nederlander is betrokken, niet wegens onverenigbaarheid met de openbare orde kan worden geweigerd op de enkele grond dat daarop een ander recht is toegepast dan volgens het Nederlandse conflictenrecht zou zijn toegepast. Aan toetsing van de voorwaarden van artikel 1:207 BW, hetgeen de ambtenaar doet, kan volgens verzoekers niet worden toegekomen. Door vast te houden aan de voorwaarden ingevolge artikel 1:207 BW voor de wijze waarop het vaderschap in Nederland wordt vastgesteld, haalt de ambtenaar de conflictenrechtelijke toets in de onderhavige zaak binnen.

Volgens verzoekers is er bovendien geen sprake van strijd met de openbare orde. Zij hebben aangevoerd dat het ontbreken van de genetische band bij het vaststellen van het vaderschap niet zo doorslaggevend is dat het strijd oplevert met de openbare orde. Immers in de rechtspraak is artikel 1:207 BW zo ruim uitgelegd dat het woord verwekker gelezen dient te worden als genetisch verwant. Verzoekers hebben er op gewezen dat op grond van ditzelfde artikel het ouderschap wordt vastgesteld bij de instemmende levensgezel. Verzoekers hebben voorts benadrukt dat de kinderen ook niet in hun belangen worden geschaad als het vaderschap van de niet-genetische vader door de buitenlandse rechter wordt vastgesteld. Zij betogen dat de Staatscommissie op grond van de geraadpleegde onderzoeken geconcludeerd heeft dat een kind net zo goed gedijt als het opgroeit bij genetisch verwante ouders als bij niet-genetisch verwante ouders, welke laatste wel de intentie hebben om de ouder van het kind te zijn.

Op grond van artikel 10:100 BW wordt een in het buitenland tot stand gekomen onherroepelijke rechterlijke beslissing waarbij familierechtelijke betrekkingen uit hoofde van afstamming zijn vastgesteld of gewijzigd, in Nederland van rechtswege erkend, tenzij er voor de rechtsmacht van de rechter kennelijk onvoldoende aanknoping bestond met de rechtssfeer van diens land, aan die beslissing kennelijk geen behoorlijk onderzoek of behoorlijke rechtspleging is voorafgegaan, of de erkenning van die beslissing kennelijk onverenigbaar is met de openbare orde. De rechtbank is van oordeel dat niet gebleken is dat er aan de beslissing geen behoorlijk onderzoek of behoorlijke rechtspleging vooraf is gegaan. Evenmin is gebleken van onvoldoende aanknoping met de rechtssfeer van het land.

Rest de beoordeling van de vraag of de erkenning van de beslissing tot het gerechtelijk vaststellen van het vaderschap bij een niet-genetisch verwante vader door de Californische rechter kennelijk onverenigbaar is met de openbare orde, nu het gaat om het vaststellen van een rechtsverhouding die naar Nederlands recht niet mogelijk is.

Het enkele feit dat een beslissing van een buitenlandse rechter niet overeenstemt met bepalingen uit het Nederlands recht, is onvoldoende om aan te nemen dat sprake is van onverenigbaarheid met de openbare orde, waaronder moet worden verstaan de beginselen en waarden van juridische, sociale of morele aard die in de eigen rechtsorde fundamenteel worden geacht. Ook anderszins is niet gebleken van strijd met de openbare orde of andere beletselen voor het inschrijven van de geboorteakten zoals verzocht.