Rechtbank Amsterdam 04-12-2017, ECLI:NL:RBAMS:2017:8910

Eiseres heeft de dagvaarding openbaar aan gedaagde laten betekenen en daarbij aan alle betekeningsvoorschriften voldaan. Daarnaast is de dagvaarding per e-mail naar gedaagde gestuurd.

Daarmee heeft eiseres redelijkerwijs al het mogelijke gedaan om gedaagde tijdig in kennis te stellen van dit kort geding. Tegen gedaagde zal dan ook verstek worden verleend.

veroordeelt gedaagde om aan eiseres een dwangsom te betalen van € 250,00 voor iedere dag dat hij niet voldoet aan het bevel onder 3.2, tot een maximum van € 50.000,00 is bereikt,

De gevorderde lijfsdwang is afgewezen.

De man stelt hiertoe – samengevat weergegeven – dat hij pas recent in het bezit is gekomen van het verstekvonnis. Omdat hij de Nederlandse taal niet machtig is, is hij niet bekend geraakt met de inhoud van het vonnis. Hij betwist dat de vrouw niet op de hoogte was van zijn woonplaats; zij weet heel goed dat hij in [woonplaats opposant] woonachtig is. Dat zij hem openbaar heeft gedagvaard is dan ook in strijd met artikel 21 Rv. Ook heeft de voorzieningenrechter in het verstekvonnis ten onrechte overwogen dat de dagvaarding per e-mail aan de man was toegestuurd.

De man is verder van mening dat hij het verzet tijdig heeft ingesteld. Het vonnis is niet aan hem betekend en hij heeft geen daad gepleegd waaruit voortvloeit dat hij bekend was met de inhoud van het vonnis.
Over de inhoud van de zaak voert de man aan dat het huwelijk op 24 december 1990 in informele sfeer heeft plaatsgevonden te Amsterdam, in de woning van de zus van de man. Op 7 maart 1991 heeft de rabbinale rechtbank te Tel Aviv beslist dat partijen met elkaar zijn gehuwd in overeenstemming met het joodse recht.
De man stelt dat hij niet onrechtmatig handelt door niet mee te werken aan de ontbinding van het huwelijk door middel van een rabbinale echtscheiding (get). Het is juist de vrouw die onrechtmatig handelt jegens de man, door hem niet financieel te compenseren. Bovendien heeft de man principiële bezwaren (gebaseerd op de joodse leer) tegen een echtscheiding. Partijen hebben verschillende uitspraken overgelegd van de rabbinale rechtbank te Tel Aviv en van de rabbinale rechtbank te Monsey (New York) die elkaar tegenspreken. Daaruit kan dus (in dit kort geding) niet worden afgeleid dat de man onrechtmatig handelt door niet aan de echtscheiding mee te werken.
Ook beroept de man zich op een noodtoestand indien het verstekvonnis zou worden geëxecuteerd. Die noodtoestand bestaat eruit dat hij gedwongen wordt aan de echtscheiding mee te werken, zonder financiële compensatie door de vrouw.
Tot slot voert de man aan dat de voorzieningenrechter onbevoegd is omdat beide partijen woonachtig zijn op het grondgebied van een andere staat en dat alleen joods rabbinaal recht dan wel Israëlisch recht van toepassing is. Volgens de man is alleen de rabbinale rechtbank te Tel Aviv bevoegd omdat het huwelijk daar is gesloten.

Allereerst dient te worden beoordeeld of de man het verzet tijdig heeft ingesteld. De termijn voor het instellen van verzet kan op drie momenten aanvangen (zie artikel 143 lid 2 Rv) :
1. na betekening in persoon van het verstekvonnis;
2. na een door de gedaagde in persoon gepleegde daad waaruit noodzakelijk voortvloeit dat het vonnis aan hem bekend is, en
3. na de tenuitvoerlegging van het verstekvonnis.
In dit geval staat vast dat de termijn niet is aangevangen op de onder 1 en 3 genoemde momenten. Het verstekvonnis is immers noch betekend, noch ten uitvoer gelegd. Voor beantwoording van de vraag of de verzettermijn op het onder 2 genoemde moment is aangevangen, is allereerst van belang dat voldoende aannemelijk is dat mr. Loonstein het verstekvonnis, met de begeleidende brief van de rechtbank, op 4 juli 2017 naar de man heeft gemaild (naar het adres [e-mailadres] ). Aangenomen mag worden dat de man dit vonnis heeft ontvangen. Dit volgt uit het feit dat hij de begeleidende brief van de rechtbank, die bij de e-mail van 4 juli 2017 was gevoegd, als productie 3 in het geding heeft gebracht. De enkele ontvangst van een e-mail met het vonnis kan echter niet als een daad van bekendheid als bedoeld in lid 2 van artikel 143 Rv worden aangemerkt. Aannemelijk is dat de man niet meteen heeft begrepen wat er in het vonnis stond. Hij heeft niet de Nederlandse nationaliteit en heeft nooit in Nederland gewoond, dus niet kan worden uitgesloten dat hij, zoals hij zelf heeft aangevoerd, de Nederlandse taal niet machtig is. Volgens de vrouw is hij de Nederlandse taal wèl machtig, maar dat heeft zij niet aangetoond of aannemelijk gemaakt. De enkele stelling van de vrouw dat de man familie heeft in Nederland is hiertoe onvoldoende. Namens de man is aangevoerd dat hij pas in oktober 2017 een eigen advocaat heeft ingeschakeld die hem de inhoud van het vonnis heeft uitgelegd. Die advocaat heeft vervolgens op 1 november 2017 een verzetdagvaarding uitgebracht. Dat de verzettermijn al vóór oktober 2017 is gestart vanwege een eerdere door de man verrichte ‘daad van bekendheid’ is niet gebleken. De conclusie is dat de man het verzet tijdig heeft ingesteld.

Geldigheid dagvaarding
4.2. Dat de inleidende dagvaarding openbaar is betekend brengt geen nietigheid van die dagvaarding mee, zoals de man heeft betoogd. De raadsman van de man heeft weliswaar gesteld dat de vrouw ervan op de hoogte was waar de man woonde, maar hij heeft deze stelling niet aan de hand van documenten of andere bewijsstukken aannemelijk kunnen maken. Ook in deze verzetprocedure heeft de (raadsman van de) man enkel gesteld in [woonplaats opposant] te wonen, maar geen concreet adres opgegeven. Overigens is ter zitting gebleken dat de inleidende dagvaarding de man niet per e-mail kan hebben bereikt (zoals in het verstekvonnis is opgenomen) omdat de raadsman van de vrouw een typefout heeft gemaakt in het e-mailadres van de man. De e-mail van 6 juni 2017 is immers verzonden naar [e-mailadres] . Dit laat echter onverlet dat de openbare betekening op de juiste wijze heeft plaatsgevonden.

Bevoegdheid

Vervolgens twisten partijen over de bevoegdheid van de Nederlandse voorzieningenrechter om van dit geschil kennis te nemen. De vrouw voert aan dat het huwelijk in Amsterdam is gesloten en dat de gevraagde medewerking van de man in Amsterdam dient plaats te vinden. Het niet verlenen van medewerking is onrechtmatig, aldus de vrouw, en ook die onrechtmatige gedraging vindt in Nederland plaats. Volgens de man is de voorzieningenrechter niet bevoegd, aangezien de vrouw in [woonplaats geopposeerde] en de man in [woonplaats opposant] woont/verblijft en geen van partijen de Nederlandse nationaliteit heeft. De enige link met de Nederlandse rechtssfeer is dat de informele huwelijksplechtigheid (naar joods kerkelijk recht) in Amsterdam heeft plaatsgevonden. Het officiële huwelijk heeft echter te [woonplaats geopposeerde] plaatsgevonden, aldus de man.

De voorzieningenrechter overweegt het volgende. Kennelijk heeft de vrouw beoogd de bevoegdheid van de voorzieningenrechter te gronden op artikel 6 aanhef en onder e Rv. Hierin is opgenomen dat de Nederlandse rechter rechtsmacht heeft in zaken betreffende verbintenissen uit onrechtmatige daad, indien het schadebrengende feit zich in Nederland heeft voorgedaan of zich kan voordoen. De gestelde niet-medewerking van de man aan die rabbinale echtscheiding levert volgens de stellingen van de vrouw een onrechtmatige gedraging op die in Amsterdam plaatsvindt. Op basis van die stellingen kan de bevoegdheid worden aangenomen van de voorzieningenrechter van deze rechtbank.

Inhoudelijk
4.4. Voorshands kan in dit geding niet met voldoende zekerheid worden vastgesteld dat de man onrechtmatig handelt door niet mee te werken aan de rabbinale echtscheiding. Gelet op de stellingen van partijen vergt dit een nader onderzoek naar de feiten, waarvoor het kort geding zich niet leent. Partijen hebben tegenstrijdige uitspraken overgelegd van verschillende rabbinale rechtbanken. De man betwist bovendien de exclusieve bevoegdheid van het rabbinaat te Amsterdam om de echtscheiding uit te spreken. Ook kan gezien het door de man gevoerde verweer niet worden uitgesloten dat zijn principiële en financiële argumenten gewicht in de schaal leggen bij de vraag of hij al dan niet onrechtmatig handelt.

Verder is van belang dat de vrouw weliswaar heeft aangevoerd dat zij niet opnieuw in het huwelijk kan treden zolang de echtscheiding niet is uitgesproken, maar dat zij concrete trouwplannen heeft, dan wel zodanig in haar belangen wordt getroffen dat met spoed een voorziening nodig is, is door de man betwist en door de vrouw niet concreet met bewijs onderbouwd. Derhalve kunnen in dit kort geding ook vraagtekens worden geplaatst bij de vraag of zij wel een spoedeisend belang heeft bij toewijzing van haar vordering, hetgeen in een kort geding is vereist.

De conclusie is dan ook dat het verzet van de man gegrond is.

Dit vonnis is gewezen door mr. M.W. van der Veen, voorzieningenrechter, bijgestaan door mr. M. Veraart, griffier, en in het openbaar uitgesproken op 4 december 2017. ¹