Gerechtshof 's-Hertogenbosch 05-10-2017, ECLI:NL:GHSHE:2017:4267

primair:

I. de verdeling vast te stellen zoals de man in zijn beroepschrift heeft gesteld;

II. te bepalen dat de beschikking van het hof overeenkomstig art. 3:300 lid 2 BW in de plaats treedt van “de akte van verdeling van de ontbonden huwelijksgoederengemeenschap van de partijen en de leveringsakte van de woning aan [adres 1] te (…) [woonplaats]

subsidiair:

III. alleen toewijzing van het primair verzochte sub I;

primair en subsidiair:

IV. te bepalen dat de vrouw inzicht dient te geven in alle mutaties op de Rabo Internetspaarrekeningen eindigend op [Rabo internetspaarrekening 1] en [Rabo internetspaarrekening 2] , “gedurende een periode van tenminste één jaar, waarin de peildatum 8 september 2014 valt”;

V. te bepalen dat de vrouw een kopie dient te overleggen van de aan haar opgelegde aanslag IB 2014;

VI. vast te stellen dat de man ten gevolge van de verdeling van de ontbonden huwelijksgemeenschap én de nadere verrekening na de peildatum 8 september 2014 een vordering op de vrouw heeft ten bedrage van € 32.736,13 + p.m., zodat de vrouw dat bedrag dient te betalen aan de man (met de wettelijke rente);

VII. de vrouw te veroordelen in de proceskosten van het geding (met wettelijke rente).

Tevens heeft de vrouw daarbij incidenteel appel ingesteld en verzocht de man te veroordelen tot het voldoen van het door de rechtbank berekende overbedelingsbedrag van € 35.194,02. (Aanleiding voor dit verzoek, aldus de toelichting van de advocaat van de vrouw ter zitting van het hof, is rov. 4.2.6 van de bestreden beschikking, waarin de rechtbank heeft geoordeeld dat de vrouw geen verzoek had gedaan tot veroordeling van de man tot betaling en de rechtbank daarom de bedoelde veroordeling niet kon uitspreken.)

De mondelinge behandeling heeft plaatsgevonden op 6 september 2017. Bij die gelegenheid zijn gehoord:

- de man en de vrouw, bijgestaan door hun advocaten.

De vrouw heeft één grief geformuleerd. De vrouw verzoekt in hoger beroep veroordeling van de man tot betaling van het overbedelingsbedrag (als nader omschreven in rov. 2.2).

Het hof zal de grieven hierna bespreken.

Grief 1 in principaal appel: de waarde van de woning

De man voert – samengevat – het volgende aan.

Partijen zijn tijdens de mondelinge behandeling bij de rechtbank overeengekomen dat zij de woning zouden laten taxeren door [makelaars] Makelaars per de peildatum 8 september 2014. Niet zijn partijen overeengekomen dat vervolgens van de aldus getaxeerde waarde zou worden uitgegaan. Er zijn geen afspraken gemaakt over de inhoud van de opdracht aan [makelaars] en ook niet over de wijze waarop [makelaars] de waarde zou bepalen.

Op de waarde van de woning dient bovendien nog in mindering te worden gebracht de courtage van de makelaar bij verkoop van de woning (aldus ook de pleitnotitie, pt. 7).

De vrouw voert hiertegen het volgende aan.

Partijen zijn ter zitting overeengekomen dat zij gezamenlijk de woning zouden laten taxeren door [makelaars] . Deze afspraak impliceerde dat er van deze taxatiewaarde zou worden uitgegaan. Geen van partijen heeft ook aangegeven dat er niet van deze waarde diende te worden uitgegaan.

Er kan in de verdeling geen rekening worden gehouden met mogelijke, toekomstige verkoopkosten. Deze kosten dienen dan ook niet in mindering te worden gebracht op de taxatiewaarde. Het is onbekend of deze kosten überhaupt worden gemaakt en ook is de hoogte van de kosten onbekend. De man kan de woning desnoods zelf op internet verkopen en de kosten op die manier minimaliseren.

Het hof oordeelt als volgt.

De taxatie is overeengekomen in een geschil tussen partijen over de waarde van de woning. Met welk ander doel, dan de beslissing van dit geschil, de taxatie zou zijn overeengekomen, heeft de man nagelaten uit te leggen. In zoverre faalt de grief.

De rechtbank heeft beslist dat de woning wordt toegedeeld aan de man (rov. 4.2.3, sub a). Tegen die beslissing heeft de man geen grief gericht, zodat van de juistheid daarvan moet worden uitgegaan. Voor toedeling aan de man hoeven geen courtagekosten te worden gemaakt en verkoop nadien door de man is zijn eigen keuze (dat er een noodzaak daartoe is, is gesteld noch gebleken) evenals overigens het inschakelen van een makelaar bij die verkoop een eigen keuze van de man is. De vrouw hoeft aan de beweerde courtagekosten niet mee te betalen. Daarvoor bestaat geen grond.

De slotsom is dat de grief faalt op al haar onderdelen.

Het verzoek van de man als bedoeld in art. 3:300 lid 2 BW (“verzoek II, rov. 2.1, hiervóór) zal het hof afwijzen. Het verzoek is niet van enige toelichting voorzien en niet is gebleken dat de vrouw geen medewerking zal verlenen aan de toedeling van de woning aan de man (integendeel: ter zitting heeft zij verklaard mee te zullen werken).

Grief 2 in principaal appel: de Rabo Internetspaarrekening [Rabo internetspaarrekening 1]

Rekeningnummer

[***] [Rabo internetspaarrekening 1] EUR

Beginsaldo: 0,00 Datum:

Eindsaldo: 0,00 Datum: 08-09-2014 [handgeschreven, hof]

Het hof oordeelt als volgt. De vrouw heeft genoegzaam aangetoond dat het saldo op de peildatum € 0,-- was. Dit volgt uit het verzoek dat de vrouw deed aan de Rabobank in samenhang bezien met de brief van 2 augustus 2017 (met het ondertekende en gestempelde afschrift). De man heeft niet weersproken dat de brief, met stempel en handtekening, is ontvangen na het verzoek van de vrouw en als inwilliging van dat verzoek. Aan de verwijzing door de man naar het beginsaldo gaat het hof voorbij nu het afschrift daarbij geen datum noemt. Daardoor blijft alleen nog over de vermelding van een saldo op de peildatum (te weten het bedrag van € 0,--), waarom aan de juistheid daarvan zou moeten worden getwijfeld valt niet in te zien. De vrouw hoeft dan ook niet te vragen om een foto of printscreen. De grief faalt.

Bij zijn verzoek dat de vrouw inzicht moet geven in alle mutaties op de rekening gedurende een periode van een jaar, waarin de peildatum 8 september 2014 valt (bijvoorbeeld van 1 januari 2014 tot en met 31 december 2014) heeft de man, zonder nadere toelichting, die ontbreekt, geen belang. Dat verzoek zal daarom worden afgewezen.

Grief 3 in principaal appel: de Rabo Internetspaarrekening [Rabo internetspaarrekening 2]

Grief 4: erfenis kinderen man (verkregen van moeder)

“De kinderen van de man hebben dit wilsrecht [art. 4:19 lid 1 BW] niet uitgeoefend, althans daar is niet van gebleken. Ook heeft de man tijdens zijn huwelijk met de vrouw er niet voor gekozen om vrijwillig het erfdeel van zijn kinderen uit te betalen. Door het huwelijk met de vrouw is derhalve het hele vermogen van de man tot de gemeenschap gaan behoren. Gelet op het vorenstaande is de rechtbank van oordeel dat de vordering van de kinderen van de man, wat de hoogte hier ook van zijn [is, hof], in het kader van de verdeling buiten beschouwing dient te blijven. De kinderen van de man behouden evenwel hun vordering op de man.”

Ter toelichting op zijn grief, voert de man het volgende aan.

De man is eerder getrouwd geweest, in gemeenschap van goederen. Met deze eerste echtgenote had de man twee kinderen. De eerste echtgenote is overleden in 2005. De kinderen waren op dat moment nog minderjarig. De eerste echtgenote had geen testament, waardoor het wettelijk versterf-erfrecht van toepassing is op de nalatenschap van de eerste echtgenote. Op grond daarvan zijn de man en de twee kinderen gezamenlijk en voor gelijke delen (ieder een derde) de erfgenamen. De man en de kinderen hebben de nalatenschap aanvaard. De artikelen 4:13 e.v. BW zijn dan van toepassing. De man heeft alle “bezittingen en schulden” toegedeeld gekregen (art. 4:13 lid 2 BW) . De kinderen hebben hun erfdeel ontvangen in de vorm van een vordering op de man (art. 4:13 lid 3 BW) .

De schuld die de man aldus, ten gevolge van het overlijden van zijn eerste echtgenote, aan de kinderen heeft, valt in de ontbonden huwelijksgemeenschap waar het hier om gaat en dient in de verdeling daarvan te worden betrokken (beroepschrift, pt. 32 en 33). Het gaat om een schuld van € 58.100,-- aan elk van de kinderen (in totaal: 2 x € 58.100,-- =) € 116.200,-- (beroepschrift, pt. 45).

De kinderen kunnen hun vordering in beginsel pas opeisen bij het overlijden van de man (art. 4:13 lid 3 BW) .

Bij aangifte van het huwelijk van de man met de vrouw (de wederpartij van de man in deze procedure), het “tweede huwelijk” dus, hebben de kinderen, dan wel de man als hun wettelijk vertegenwoordiger, geen beroep op hun wilsrecht van art. 4:19 BW gedaan. Het wilsrecht is echter niet vervallen, het blijft “sluimeren”.

Het is “redelijk dat bij de verdeling van de ontbonden huwelijksgoederengemeenschap van de partijen de waarde van de schuld (…) aan [de man] wordt toegedeeld” (beroepschrift, pt. 48). Die toedeling moet aldus plaatsvinden dat de vrouw de helft van de schuld (te weten
€ 58.100,--) aan de man dient te betalen (beroepschrift, pt. 57).

De vrouw voert hiertegen het volgende aan.

Terecht heeft de rechtbank “gesteld” dat de vordering van de kinderen buiten de verdeling dient te blijven. Pas bij het overlijden van de man kunnen de kinderen de vordering opeisen.

Het hof oordeelt als volgt.

De grief faalt. De man gaat eraan voorbij dat de schuld waar het hier om gaat pas opeisbaar wordt als hij is overleden (art. 4:13 lid 3 BW) . Pas dán ook komt het doen van betalingen ter zake van de schuld aan de orde. Daartoe kan de vrouw, anders dan de man verzoekt, tháns niet worden verplicht. Overigens zou de “verdeling” van de schuld die de man wenst tot het onaanvaardbare gevolg leiden dat nadat de vrouw de man (ter zake van de schuld aan de kinderen) heeft betaald, zij later (bij overlijden van de man en hij de schuld niet blijkt te hebben betaald aan de kinderen) ook nog het risico moet lopen door de kinderen zelf te worden aangesproken.

Zoals de rechtbank reeds heeft overwogen, had de man er overigens voor kunnen kiezen om vrijwillig het erfdeel van zijn kinderen uit te betalen (rov. 4.2.3 sub g) of door huwelijkse voorwaarden te maken teneinde de rechten van de kinderen veilig te stellen. Dat hij dat niet gedaan heeft, valt niet op de door hem gewenste wijze te redresseren.

Grief 5: belastingaanslag 2014

“[4.2.3, sub h] (…) Of de vrouw over 2014 een bedrag terugkrijgt of een bedrag dient te betalen, is onbekend. In ieder geval dient de vrouw bij een teruggaaf de helft daarvan aan de man te voldoen en bij een betaling dient de man de helft daarvan aan de vrouw te voldoen.”

De man verzoekt overlegging door de vrouw van de aan haar opgelegde aanslag inkomstenbelasting. Volgens hem heeft de vrouw een teruggave ontvangen van € 1.262,--. De vrouw dient de helft daarvan aan de man te voldoen.

Bij brief van 2 augustus 2017 heeft de vrouw de aanslag inkomstenbelasting 2014 overgelegd. Daarin staat een door de vrouw te ontvangen of te verrekenen bedrag van
€ 511,--.

Ter zitting heeft de man verklaard nog “vraagtekens” te hebben bij de aangifte die door de vrouw is ingediend.

Het hof oordeelt als volgt.

De man heeft verzocht te bepalen dat de vrouw een kopie dient over te leggen van de aan haar opgelegde aanslag IB 2014. Dat heeft zij gedaan en daarmee heeft de man gekregen wat hij verzocht heeft. De grief behoeft dan geen verdere bespreking.

Het hof zal het verzoek van de man te bepalen dat de vrouw de helft van het door haar te ontvangen/te verrekenen bedrag van € 511,-- aan de man dient te voldoen (pt. 51 en 52 van het beroepschrift) toewijzen. Op de gevolgen hiervan voor de bedragen die partijen over en weer dienen te verrekenen, zal het hof hieronder ingaan.

De “vraagtekens” die de man zegt te hebben, zijn te vaag om tot een ander oordeel te komen.

De grief in incidenteel appel: verzoek tot veroordeling

Bewijsaanbod

Aan bewijs wordt gelet op het voorgaande niet toegekomen, zodat het bewijsaanbod van de man en van de vrouw geen bespreking behoeft.

Proceskosten

Slotsom