Gerechtshof 's-Hertogenbosch 04-05-2017, ECLI:NL:GHSHE:2017:1906

“(…)

Gemeenschap van inboedel

Artikel 1

Tussen de echtgenoten bestaat een gemeenschap van inboedel. De echtgenoten sluiten elke andere gemeenschap van goederen uit.

(…)

Vergoedingsrechten

Artikel 7

Een echtgenoot heeft een vergoedingsrecht jegens de andere echtgenoot, indien een bedrag of waarde ten behoeve van die andere echtgenoot aan zijn vermogen is onttrokken. De vergoeding is gelijk aan het bedrag of dc waarde ten tijde van de onttrekking en is direct opeisbaar, tenzij redelijkheid en billijkheid zich tegen die opeisbaarheid verzetten.

(…)

Kosten van de huishouding

Artikel 10

1. De kosten van de gemeenschappelijke huishouding worden door de echtgenoten gedragen naar evenredigheid van ieders inkomen. Zijn de inkomens onvoldoende, dan worden de kosten gedragen naar evenredigheid van ieders vermogen. Een en ander geldt niet voor zover bijzondere omstandigheden zich daartegen verzetten.

2. Onder de kosten van de huishouding zijn begrepen de kosten van verzorging en opvoeding van de tot het gezin behorende kinderen, de premies voor de gebruikelijke verzekeringen, de kosten van vakanties, de huurprijs van de echtelijke woning en rente van geldleningen die verband houden met de aanschaf van de echtelijke woning, van de vakantiewoning, van de inboedel en van de voor het gezin bestemde auto’s (en vaartuigen).

3. Indien de echtgenoten in onderling overleg niet samenwonen, worden de gezamenlijke kosten van de afzonderlijke huishoudens, waaronder begrepen de kosten die verband houden met de huisvesting van de echtgenoten, gedragen op de wijze als in lid 1 is bepaald.

4. De echtgenoot die in een kalenderjaar meer heeft bijgedragen in de kosten van de huishouding dan hij op grond van het bepaalde in dit artikel zou moeten dragen, kan dit meerdere van de andere echtgenoot terugvorderen, mits hij die vordering instelt binnen een jaar na afloop van het desbetreffende kalenderjaar.

5. Indien de vordering overeenkomstig lid 4 is ingesteld, moet deze direct worden voldaan, tenzij redelijkheid en billijkheid zich daartegen verzetten.

(…)

Verrekening

Artikel 12

1. De echtgenoten zijn verplicht om jaarlijks te verrekenen hetgeen van hun inkomen resteert, nadat daarop de bijdrage in de kosten van de huishouding in mindering is gebracht. Bij deze verrekening komt ieder de helft van het gezamenlijk bespaarde bedrag toe.

2. De verrekening vindt plaats, doordat de echtgenoot wiens resterende inkomen groter is dan dat van de andere echtgenoot, de helft van het verschil tussen beide resterende inkomens aan de andere echtgenoot uitkeert.

3. De uitkering geschiedt in geld en vindt, tenzij bijzondere omstandigheden zich daartegen verzetten, plaats binnen een jaar na afloop van het kalenderjaar.

4. Indien de in een jaar bespaarde inkomsten niet overeenkomstig lid 3 zijn verrekend, wordt de waarde van hetgeen met die besparingen is verkregen in de verrekening betrokken.

5. Indien tijdens het huwelijk in het geheel niet is verrekend, wordt het vermogen dat ieder van de echtgenoten bij ontbinding van het huwelijk heeft tot op tegenbewijs geacht met de bespaarde inkomsten te zijn verkregen.

6. Indien een goed voor een deel met bespaard inkomen is gefinancierd, wordt het goed voor het deel dat uit de bespaarde inkomsten is betaald in de verrekening betrokken. Indien een goed met behulp van een lening is verkregen, wordt het goed tot het te verrekenen vermogen gerekend naar de mate waarin rente en/of aflossing van de lening uit de bespaarde inkomsten van een echtgenoot of van beide echtgenoten is voldaan.

7. Indien tot het inkomen behoort de winst van een rechtspersoon als bedoeld in artikel 6 lid 3, wordt de waarde van de in de onderneming gereserveerde, uitkeerbare winst en hetgeen met de belegging daarvan is verkregen in de verrekening betrokken naar de mate waarin de echtgenoot tot de winst is gerechtigd. Indien deze winst tijdens het huwelijk niet is verrekend wordt gehele vermogen van de rechtspersoon tot op tegenbewijs geacht uit te verrekenen, uitkeerbare winst of de belegging daarvan te bestaan.

8. De verrekening van hetgeen met de besparingen is verkregen moet, voor zover die niet tijdens het huwelijk is uitgevoerd, plaatsvinden binnen een jaar na ontbinding van liet huwelijk of scheiding van tafel en bed. Indien partijen niet anders overeenkomen, moet de waarde van het te verrekenen vermogen worden vastgesteld per de datum waarop de verrekening plaats vindt. Deze waarde zal door partijen worden vastgesteld in onderling, overleg en bij gebreke daarvan op de wijze als bepaald in artikel 679 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering.

9. De echtgenoten beogen met deze bepaling de toename van ieders vermogen tijdens het huwelijk, voor zover die toename niet het gevolg is van een verkrijging krachtens erfrecht of schenking of van waardestijging van de goederen die door hen ten huwelijk zijn aangebracht, aan ieder voor de helft ten goede te laten komen. In verband hiermee moeten ook verkrijgingen die niet of die mogelijk niet als inkomen kunnen worden gezien, zoals optierechten en vergoedingen bij het einde van de dienstbetrekking, in de verrekening worden betrokken. Goederen die aan een echtgenoot op bijzondere wijze verknocht zijn zoals bedoeld in artikel 1:94 lid 3 worden slechts in de verrekening betrokken voor zover de verknochtheid zich niet daartegen verzet. (…)”

De primaire grieven I en II in het principale hogere beroep lenen zich voor gezamenlijke behandeling. Kern van het bezwaar van de man is de overweging van de rechtbank dat partijen tijdens hun huwelijk niet hebben voldaan aan hun periodieke verrekenplicht op grond van de huwelijkse voorwaarden en dat op grond van art. 12 lid 5 van de huwelijkse voorwaarden en art. 1:141 lid 3 BW de goederen die partijen op de peildatum in hun bezit hadden, geacht worden te zijn aangeschaft met overgespaard inkomen.

De man voert hiertoe het volgende aan.

De rechtbank heeft art. 1:141 lid 3 BW te ruim geïnterpreteerd. Gelet op art. 150 Rv, zal degene die een beroep doet op het bewijsvermoeden dat aan een bij huwelijkse voorwaarden overeengekomen periodieke verrekenplicht als bedoeld in het eerste lid niet is voldaan, in casu de vrouw, moeten bewijzen (1) dat er overgespaarde inkomsten zijn geweest en (2) dat deze niet zijn verrekend. Nu de vrouw hieromtrent niets, althans onvoldoende heeft gesteld, is art. 1:141 lid 3 BW niet van toepassing.

Het bezwaar van de man betreft voorts de overweging van de rechtbank dat hij geen bewijs heeft geleverd met betrekking tot zijn stelling dat er tijdens het huwelijk geen sprake is geweest van overgespaarde inkomsten. De man voert hiertoe – kort samengevat – aan dat er van overgespaard inkomsten geen sprake geweest kán zijn, nu partijen gedurende hun huwelijk structureel meer uitgaven hadden dan er inkomsten binnenkwamen; om de (huishoudelijke) kosten te kunnen dekken, heeft de man zijn vermogen aangesproken en aanvullende hypothecaire financieringen op zijn huis genomen. De man beroept zich in dit verband op de in art. 1:141 lid 3 BW vervatte uitzondering (tenzij-clausule).

Het vorenstaande leidt tot de conclusie dat de grieven I en II in het principale hogere beroep falen.

Vergoedingsrecht ten aanzien van de Daihatsu Terios (grief III van de man)

Het hof overweegt als volgt.
Partijen zijn het erover eens dat de rechtbank heeft verzuimd een beslissing te geven met betrekking tot de Daihatsu Terios. Nu het primaire standpunt van de man dat er geen sprake is van overgespaard inkomen faalt (waartoe het hof verwijst naar de bespreking van de grieven I en II in het principaal appel in rov. 3.8. hiervóór), zal het hof de waarde van de Daihatsu betrekken in de verrekening tussen partijen.
In het door de vrouw als bijlage a bij voornoemd V6-formulier van 20 maart 2017 in het geding gebracht ondertekend “prijsvoorstel” van autobedrijf [autobedrijf] d.d. 9 januari 2013

(derhalve een datum dicht bij de peildatum), wordt aangaande de Daihatsu een prijsvoorstel gedaan van € 3.795,--. Nu dit bedrag door de man onvoldoende gemotiveerd is weersproken, zal het hof van deze waarde uitgaan.

Grief III in het principale hogere beroep slaagt gedeeltelijk.

Verrekening

Het hof is, evenals de rechtbank, van oordeel dat de man, tegenover de gemotiveerde betwisting door de vrouw, niet, althans onvoldoende heeft aangetoond dat de serre uit privévermogen is gefinancierd. De enkele door de man in het geding gebrachte schriftelijke verklaring van de vriend van de man ter zake (productie 16) acht het hof daartoe niet toereikend, nu uit die verklaring, mede gelet op de gemotiveerde betwisting door de vrouw, niet kan worden afgeleid dat de bouw van de serre is betaald met privévermogen van de man. De eveneens door de man in het geding gebrachte aanbiedingsbrief voor een aanvullende financiering van de Rabobank d.d. 28 juli 2011 (productie 14) kan niet als onderbouwing gelden, nu de bouw van de serre reeds jaren daarvóór, in 2004, heeft plaatsgevonden. Op grond van artikel 1:141 lid 3 BW wordt de serre derhalve geacht te zijn aangeschaft met overgespaarde inkomsten.

Voor de waarde van de serre gaat het hof uit van het in de “prijsopgave” van [naam] d.d. 24 augustus 2004 (productie 17 van de man) genoemde bedrag van € 9.200,-- inclusief btw. Voor zover de vrouw heeft gesteld dat de waarde, niettegenstaande voormelde prijsopgave van [naam] , op € 20.000,-- ligt, had het op haar weg gelegen deze stelling nader met bescheiden te onderbouwen, hetgeen zij heeft nagelaten.

Grief IV in het principale hogere beroep slaagt gedeeltelijk.

Mercedes (grief V van de man)

Het hof is, evenals de rechtbank, van oordeel dat de man niet is geslaagd in het leveren van tegenbewijs dat de Mercedes niet is gefinancierd uit inkomen dat verrekend had moeten worden, maar uit het privévermogen van de man. Hetgeen de vriend van de man in de reeds genoemde door de man in het geding gebrachte schriftelijke verklaring ter zake heeft verklaard, te weten dat de Opel door hem is gekocht en daarvoor een eerste deelbetaling had plaatsgevonden van € 5.000,-- zodat de man in staat was de Mercedes aan te schaffen (productie 16), acht het hof, mede gelet op de betwisting van deze verklaring door de vrouw, daartoe onvoldoende.

Nu de door de rechtbank gehanteerde waarde van de Mercedes van € 5.000,-- niet wordt betwist, zal ook het hof van deze waarde uitgaan.

Grief V in het principale hogere beroep slaagt aldus niet.

Tractor Mc Cormick (grief VI van de man)

Het hof is, evenals de rechtbank, van oordeel dat de man niet heeft aangetoond dat hij van de verkoopopbrengst van de tot het privévermogen van de man behorende Suzuki de tractor heeft betaald. De door de man in het geding gebracht bewijs van acceptatie van het bod van de Suzuki via Marktplaats (productie 18) is daartoe onvoldoende, nu daaruit niet kan worden afgeleid dat met de opbrengst van de Suzuki de tractor is gekocht. De tractor wordt derhalve geacht te zijn aangeschaft met overgespaarde inkomsten.

Het hof gaat uit van de niet-betwiste waarde van de tractor van € 3.000,--.

Grief VI in het principale hogere beroep slaagt evenmin.

Trailer (grief VII van de man)

Het hof is, evenals de rechtbank, van oordeel dat de trailer wordt geacht te zijn aangeschaft met overgespaard inkomen. De man heeft ook in hoger beroep geen stukken in het geding gebracht waaruit de aankoop van de trailer blijkt. De man heeft zijn stelling ter zake slechts herhaald. Het hof gaat uit van de niet-betwiste waarde van de trailer van € 4.250,--.

Grief VII in het principale hogere beroep slaagt evenmin.

Paard [paard 3] met koets (grief VIII van de man)

Het hof is, evenals de rechtbank, van oordeel dat de opbrengst van het paard [paard 3] in de verrekening dient te worden betrokken. Ook in hoger beroep heeft de man niet aangetoond dat dit paard is gefinancierd uit zijn privévermogen. Evenmin heeft de man aangetoond dat [paard 3] gratis aan de voormalige eigenaar is teruggegeven. Het hof gaat uit van een waarde van € 1.500,-, nu, naar het hof begrijpt, ook de vrouw deze waarde aan het paard heeft toegekend.

Met betrekking tot de koets is tussen partijen in geschil of deze op de peildatum nog aanwezig was. Het hof overweegt dat het tegenover de betwisting van de stelling van de man dat de koets op de peildatum niet meer aanwezig was, het aan de vrouw is om aan te tonen dat dit wel zo was. Nu zij dit heeft nagelaten, zal de waarde van de koets niet in de verrekening worden betrokken. In zoverre slaagt grief VIII in het principale hogere beroep.

Paard [paard 1] (grief IX van de man)

Het hof overweegt dat de man ook in hoger beroep met betrekking tot paard [paard 1] geen stukken heeft overgelegd van de aankoop van paard [paard 1] en derhalve niet heeft aangetoond dat paard [paard 1] gefinancierd is uit zijn privévermogen zodat de opbrengst van paard [paard 1] enkel aan hem zou toekomen. Evenmin heeft de man weersproken dat hij op de peildatum nog over de opbrengst van paard [paard 1] beschikte. Derhalve is het hof, evenals de rechtbank, van oordeel dat de opbrengst van paard [paard 1] in de verrekening dient te worden betrokken. Het hof gaat uit van de niet betwiste waarde van paard [paard 1] van € 1.750,--.

Grief IX in het principale hogere beroep slaagt niet.

Het hof is van oordeel dat het enkele e-mailbericht van de vrouw aan een vriendin (onder meer inhoudende: “Ik ben wel een hele erge bofkont met zo’n lieve man die een paard voor me heeft gekocht”), en het e-mailbericht van de verkoper van [paard 2] d.d. 20 maart 2017 (onder meer inhoudende: “(…) en dat hij een paard zocht voor zijn vrouw en kinderen. En dat jij daarvan toen nog niet op de hoogte was dus een verrassing moest zijn.”), tegenover de gemotiveerde betwisting door de man, onvoldoende bewijs is van haar stelling dat paard [paard 2] door de man aan haar is geschonken. Grief 1 in het incidentele hogere beroep faalt.

Elektrische kiepaanhanger (grief 2 van de vrouw)

Het hof overweegt dat de vrouw haar stelling dat op de peildatum een bijna nieuwe kiepaanhanger aanwezig was op geen enkele wijze heeft onderbouwd, hetgeen, gelet op de betwisting van deze stelling door de man, wel op haar weg had gelegen. Dit betekent dat grief 2 van het incidentele hogere beroep faalt.

Vergoeding € 3.100,-- (grief 3 van de vrouw)

Het hof is van oordeel dat het verzoek van de vrouw onvoldoende samenhang vertoont met het verzoek tot echtscheiding als bedoeld in art. 827 lid 1 sub f Rv, nu het hier gaat om betalingen die door de vrouw zijn gedaan en betrekking hebben op de periode na de peildatum en na het einde van het huwelijk door inschrijving van de echtscheidingsbeschikking in de registers van de burgerlijke stand. Dit betekent grief 3 in het incidentele hogere beroep faalt.

Stallen (grief 4 van de vrouw)

Het hof gaat er, evenals de rechtbank, van uit dat de stallen geen waarde vertegenwoordigen nu de vrouw ook in hoger beroep haar stelling ter zake niet heeft onderbouwd, hetgeen, gelet op de betwisting van haar stelling door de man, wel op haar weg had gelegen. Grief 4 in het incidentele hoger beroep faalt.

Kosten loods (grief 5 van de vrouw)

Nu de vrouw geen bezwaar heeft gemaakt tegen de eerst in het verweerschrift in het incidenteel appel naar voren gebrachte aanvullende grief zal het hof hierop beslissen. Het hof is van oordeel dat de man tegenover de betwisting van deze stelling door de vrouw, onvoldoende aannemelijk gemaakt dat hij in redelijkheid de huur van de loods niet op een eerdere datum heeft kunnen opzeggen. De aanvullende grief van de man faalt derhalve.

ABN AMRO rekening

Ter zitting van het hof heeft de vrouw het bestaan van voornoemde rekening erkend en heeft zij er mee ingestemd de verdeling van het rekeningsaldo bij helfte, te betrekken bij de verrekening tussen partijen. Het hof gaat daarbij uit van de door de man gestelde en door de vrouw niet-betwiste waarde van € 3.000,40.

Resumé